Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 345/15
POSTANOWIENIE
Dnia 22 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Świecki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dorota Rysińska
SSN Jan Bogdan Rychlicki
Protokolant Katarzyna Wełpa
przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Andrzeja Wieczorka,
w sprawie W. J.
skazanego z art. 62 § 2 kks w zw. z art. 54 § 1 kks i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 22 marca 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 marca 2015 r.
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w O.
z dnia 13 maja 2014 r.,
1. oddala kasację;
2. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Z. P., Kancelaria
Adwokacka w W., kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) zł, w
tym 23% VAT za obronę z urzędu;
3. obciąża skazanego kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Oskarżony W. J. wyrokiem Sądu Okręgowego w O. z dnia 13 maja 2014 r.
skazany został za przestępstwo skarbowe z art. 62 § 2 k.k.s. w zw. z art. 54 § 1
k.k.s. w zw. z art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. przy zastosowaniu art. 7 § 1
2
k.k.s. oraz art. 37 § 1 pkt 1 i 2 k.k.s. i art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. i za to na podstawie art.
54 § 1 k.k.s w zw. z art. 7 § 2 k.k.s., art. 37 § 1 pkt 1 i 2 k.k.s. i art. 38 § 2 k.k.s.
wymierzono mu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie
warunkowo zawieszono na okres próby 5 lat oraz na karę grzywny w wymiarze 400
stawek dziennych po 40 zł.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 4 marca 2015 r., po rozpoznaniu apelacji
obrońcy oskarżonego, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
Kasację od tego wyroku wniósł obrońca skazanego zaskarżając go w całości
i zarzucił:
1. rażącą obrazę przepisów prawa procesowego, mającą istotny wpływ na treść
orzeczenia, a to art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w związku z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z
art. 44 § 1 pkt 1 i § 5 k.k.s. poprzez przyjęcie przez Sąd Apelacyjny, iż w niniejszej
sprawie nie ma zastosowania przepis art. 44 § 1 pkt 4 k.k.s. i art. 44 § 5 k.k.s. z
uwagi na skazanie W. J. za czyny popełnione w 2003 r., mimo upływu 10-letniego
okresu przedawnienia;
2. rażącą obrazę przepisów prawa materialnego, mającą istotny wpływ na treść
orzeczenia, a to:
a) art. 2 § 2 k.k.s. poprzez przyjęcie przez sądy obu instancji, iż w dacie
orzekania winny mieć zastosowanie przepisy prawa materialnego z daty orzekania,
a nie z daty popełnienia czynów- które to przepisy ustawy były względniejsze jak
chodzi o okres przedawnienia i tym samym bezzasadne wydłużenie okresów
przedawnienia do lat 20 od czasu ich popełnienia;
b) art. 6 k.k.s. poprzez przyjęcie, iż zarzucane czyny stanowiły ciąg przestępstw
w sytuacji, gdy kwestionowane transakcje handlowe dotyczyły różnych podmiotów,
a więc brak było podstaw do przyjęcia konstrukcji czynu ciągłego.
Wskazując na powyższe podstawy kasacji obrońca wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego i poprzedzającego go wyroku Sądu
Okręgowego w O. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu w O.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest dopuszczalna tylko w zakresie zarzutu zaistnienia uchybienia z
art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. i tylko w tej części podlegała
3
rozpoznaniu. Natomiast co do pozostałych zarzutów kasacja jest niedopuszczalna
(art. 523 § 2 k.p.k. i § 4 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.). Zarzut zaistnienia
uchybienia o charakterze bezwzględnej przyczyny odwoławczej nie jest jednak
zasadny. W konsekwencji kasacja została oddalona.
Konieczne jest jednak odniesienie się do zarzutu skarżącego co do biegu
terminu przedawnienia karalności przestępstwa w związku nieprawidłowym
wyliczeniem przez Sąd Apelacyjny upływu tego terminu. Z uzasadnienia wyroku
tego Sądu wynika, że do przedawnienia karalności w tej sprawie mogłoby dojść, w
zakresie podatku akcyzowego i VAT, dopiero z końcem 2024 r., czyli - licząc od 31
grudnia 2004 roku - po upływie 10 lat wynikających z art. 44 § 1 pkt 2 k.k.s. i po
upływie kolejnych 10 lat - z art. 44 § 5 k.k.s., a w zakresie podatku dochodowego
od osób fizycznych, dokonując wyliczenia na tej samej ustawowej zasadzie,
dopiero z końcem 2025 r. Ponadto Sąd ten przyjął, że treść art. 10 ustawy z dnia 28
lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych
ustaw jest tożsama z treścią art. 5 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Przepisy
wprowadzające Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 1999 r., nr 83 poz. 931 ze zm.).
Dlatego też, zdaniem Sądu Apelacyjnego, do oceny, czy już upłynął termin
przedawnienia karalności czynu zabronionego, popełnionego zarówno przed dniem
wejścia w życia Kodeksu karnego skarbowego, jak i po jego nowelizacji
obowiązującej od dnia 17 grudnia 2005 r. - stosuje się aktualne przepisy o
przedawnieniu i to niezależnie od tego, która ustawa przy orzekaniu jest
względniejsza dla sprawcy.
Jednak Sąd Apelacyjny w tych rozważaniach nie wziął pod uwagę tego, że w
czasie popełnienia przez oskarżonego przypisanych mu przestępstw wchodzących
w skład czynu ciągłego inne było zagrożenie sankcją karną niż w czasie orzekania,
co powinno mieć wpływ na ustalenie okresów przedawnienia karalności. Otóż w
czasie popełnienia, przestępstwo z art. 54 § 1 k.p.k. zagrożone było karą m.in.
pozbawienia wolności do lat 3. Natomiast za przestępstwo z art. 56 § 1 k.k.s. w
chwili popełnienia groziła m.in. kara pozbawienia wolności do 2 lat. W czasie zaś
orzekania, po zmianie tych przepisów, ustawą obowiązującą od 17 grudnia 2005 r.
(Dz. U. z 2005 r., nr 178, poz. 1479), przestępstwa te są zagrożone karą
pozbawienia wolności, co zgodnie z art. 27 § 1 k.k.s. oznacza karę pozbawienia
4
wolności do 5 lat. Prawidłowo zatem należało ustalić okres przedawnienia w
oparciu o sankcję karną z chwili popełnienia przestępstw. Wówczas okres
przedawnienia karalności wynosi 5 lat i ulega wydłużeniu o kolejne 5 lat (art. 44 § 1
pkt 1 k.k.s i art. 44 § 5 k.k.s.). Zgodnie bowiem z art. 2 § 2 k.k.s. zastosowanie
powinna mieć ustawa obowiązująca poprzednio, gdyż jest względniejsza dla
sprawcy w zakresie zagrożenia sankcją karną. W konsekwencji do przedawnienia
karalności mogłoby dojść, w zakresie podatku akcyzowego i VAT, dopiero z
końcem 2014 r., licząc od 31 grudnia 2004 roku, a w zakresie podatku
dochodowego od osób fizycznych, z końcem 2015 r.
Tak więc, pomimo błędnego ustalenia końca okresu przedawnienia
karalności tych przestępstw, to w chwili orzekania do przedawnienia nie doszło. W
dniu wyrokowania przez Sąd Apelacyjny, tj. 4 marca 2015 r. nie uległa
przedawnieniu karalność za przestępstwo w zakresie podatku dochodowego od
osób fizycznych, co nastąpiłoby dopiero z dniem 31 grudnia 2015 r. Natomiast
przedawnienie w zakresie podatku akcyzowego i VAT, które powinno nastąpić z
końcem 2014 r. nie miało tu żadnego znaczenia, skoro termin przedawnienia
odnosi się do jego integralnej całości, mimo że różne są terminy przedawnienia
poszczególnych typów przestępstw, które obejmuje kumulatywna kwalifikacja
prawna. Przedmiotem przedawnienia jest czyn, a nie kwalifikacja prawna (por.
postanowienia SN z dnia: 30 X 2014 r., I KZP 19/14 oraz 28 maja 2015 r., II KK
131/15). Skazanie oskarżonego za czyn ciągły (art. 6 § 2 k.k.s.) w kumulatywnej
kwalifikacji (art. 7 § 2 k.k.s.) powoduje, że karalność tego czynu, choć o
zróżnicowanej kwalifikacji prawnej, oceniana z perspektywy jedności czynu,
ustałaby dopiero z końcem 2015 r., a więc w czasie orzekania przez Sąd
Apelacyjny nie zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1pkt 9
k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.
Wobec tego nie ma również racji skarżący podnosząc, że zarzuty
postawione W. J. w dniu 5 czerwca 2008 r. nie były na tyle skonkretyzowane, aby
można było wnioskować o czasookresie popełnienia czynów i dotyczyły innego
rodzaju czynów, tak co do opisu, jak i kwalifikacji prawnej (kwalifikacja 286 § 1 kk w
związku z art. 294 § 1 kk oraz art. 56 k.k.s. w okresie od 11 kwietnia 2003 r. do 31
sierpnia 2004 r.). Postanowienie o przedstawieniu zarzutów odnosi się do czynu, a
5
nie jego kwalifikacji prawnej. Stąd też postanowienie o zmianie przedstawienia
zarzutów z dnia 31 grudnia 2008 r., ogłoszone skazanemu w dniu 26 marca 2009 r.
dotyczyło tego samego czynu, tyle tylko, że w zmienionej szacie prawnej (art. 62 §
2 k.k.s., 54 § 1 k.k.s. i art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 1 i 2 k.k.s.). Wobec tego w
chwili wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutu co do popełnienia czynu, tj.
w dniu 5 czerwca 2008 r. nie doszło do przedawnienia jego karalności.
Z tych wszystkich względów, Sąd Najwyższy oddalił kasację.
eb