Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V ACz 933/16

POSTANOWIENIE

Dnia 27 września 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach, Wydział V Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Tomasz Pidzik

Sędziowie: SA Olga Gornowicz – Owczarek (spr.)

SA Janusz Kiercz

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2016 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku wierzycielek E. B. i M. P.

przy udziale dłużniczki E. P. (1)

o nadanie klauzuli wykonalności

na skutek zażalenia dłużniczki

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 4 lutego 2016 r., sygn. akt XIII GCo 7/16

p o s t a n a w i a :

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że oddalić wniosek;

2.  zasądzić na rzecz dłużniczki od każdej z wierzycielek kwoty po 135 zł (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

SSA Olga Gornowicz-Owczarek SSA Tomasz Pidzik SSA Janusz Kiercz

Sygn. akt V ACz 933/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Katowicach nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 19 sierpnia 2005 r., wydanemu przez Sąd Okręgowy w Katowicach, w sprawie o sygn. akt XIII GNc 478/05, w zakresie kwoty 112.043,09 zł na rzecz E. B. jako następcy prawnego (...) w Z. oraz w zakresie kwoty 48.018,46 zł na rzecz M. P. jako następcy prawnego (...)w Z., z zastrzeżeniem, że E. P. (1) odpowiada solidarnie z E. P. (2). Jednocześnie Sąd Okręgowy zasądził od dłużniczki na rzecz wierzycielek kwotę 187 zł tytułem zwrotu kosztów wniosku.

Sąd Okręgowy stwierdził, że zachodziły przesłanki z art. 788 k.p.c. do uwzględnienia wniosku, gdyż wnioskodawczynie przedłożyły odpis umowy przelewu wierzytelności z notarialnie poświadczonymi podpisami.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła dłużniczka, która domagała się jego uchylenia i oddalenia wniosku oraz zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego. Dłużniczka uznała, że Sąd Okręgowy naruszył art. 79 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece i pominął okoliczność, iż zmiana wierzyciela nie została odzwierciedlona poprzez wpis w księdze wieczystej mimo, że wierzytelność jest zabezpieczona hipoteką.

W odpowiedzi na zażalenie wierzycielki wniosły o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

Jak zaznaczył Sąd Okręgowy, możliwość nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu na rzecz nowego wierzyciela, na którego przeszło uprawnienie, sąd nadaje w trybie art. 788 k.p.c., który wymaga wykazania tego przejścia dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Co do zasady wnioskodawca ma obowiązek przedłożenia oryginału tego dokumentu, jednak zastosowanie może znaleźć art. 129 § 2 k.p.c., który dopuszcza przedłożenie zamiast oryginału odpisu dokumentu poświadczonego za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego występującego w sprawie jako pełnomocnik wnioskodawcy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2010 r., sygn. akt III CZP 94/10, III CZP 98/10). Takie dokumenty wnioskodawczynie przedłożyły do wniosku.

W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności sąd ogranicza się jedynie do badania tego, czy dokument, któremu ma nadać klauzulę, odpowiada warunkom formalnym tytułu egzekucyjnego oraz czy zachodzą okoliczności faktyczne uzasadniające ujawnienie w klauzuli wzmianek przewidzianych w art. 788-794 k.p.c. W postępowaniu tym sąd nie może wnikać ani w treść tytułu egzekucyjnego, ani też kwestionować istnienia uprawnienia wierzyciela lub obowiązku dłużnika. Oznacza to, że dokument, z którego ma wynikać przejście uprawnień, jest oceniany wyłącznie pod względem formalnym, a wykluczone jest badanie merytoryczne, czy faktycznie do takiego przejścia doszło. W postępowaniu tym sąd nie może wnikać w treść tytułu egzekucyjnego ani też kwestionować istnienia uprawnienia wierzyciela czy też obowiązków dłużnika, których dalsze istnienie, po powstaniu tytułu, może być podważane ewentualnie w postępowaniu wywołanym powództwem opozycyjnym (art. 840 k.p.c.).

Ocena formalna sprowadza się jednak do zbadania, czy przedłożone przez nowego wierzyciela odpowiednie dokumenty wskazują na fakt przejścia uprawnień na jego rzecz. Z umów cesji nr (...) i nr (...) wynika, że wierzytelność będąca ich przedmiotem stanowiła wierzytelność hipoteczną, gdyż została zabezpieczona hipoteką przymusową. Strony też postanowiły, że na cesjonariusza przechodzą wszystkie zabezpieczenia.

Obowiązujący art. 79 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (w brzmieniu sprzed nowelizacji nadanej ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. zmiana ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw z mocy art. 10 ust. 2 tej ustawy) stanowił, że w razie przelewu wierzytelności hipotecznej na nabywcę przechodzi również hipoteka, chyba że ustawa stanowi inaczej. Hipoteka nie jest przedmiotem obrotu, jej przejście jest skutkiem przelewu wierzytelności hipotecznej. Do przejścia hipoteki konieczny jest jednak dodatkowo wpis w księdze wieczystej (wcześniej art. 245 1 k.c., obecnie art. 79 zd. drugie u.k.w.h.) (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt IV CSK 74/11). W doktrynie podkreśla się, że wymaganie wpisu konstytutywnego wpływa na skutki prawne nie tylko przejścia hipoteki, ale także przelewu zabezpieczonej wierzytelności. Oznacza to, że nowy wierzyciel nabywa wierzytelność wraz z hipoteką dopiero z chwilą dokonania wpisu w księdze wieczystej przelewu wierzytelności hipotecznej. Ponieważ wierzycielki nie wykazały dokumentem, że nastąpił taki wpis w księgach wieczystych, ich wniosek, złożony w trybie art. 788 k.p.c., nie mógł zostać uwzględniony. Natomiast powołane w odpowiedzi na zażalenie orzeczenia Sądu Najwyższego nie odnoszą się w żadnym zakresie do wierzytelności zabezpieczonych hipoteką.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał zażalenie dłużniczki za zasadne, wobec czego zmienił zaskarżone postanowienie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i oddalił wniosek ze względu na brak przesłanek określonych art. 788 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 770 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. Podkreślić należy, że faktycznie w sprawie zostały złożone dwa odrębne wnioski każdej z dłużniczek, co wymuszało wydanie odrębnych rozstrzygnięć o kosztach postępowania w stosunku do każdej z nich. Wobec tego dłużniczce zasądzono zwrot całości poniesionych przez nią kosztów, po połowie od każdej z wierzycielek. Na koszty te złożyły się opłata od zażalenia w wysokości 30 zł i wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 240 zł.

SSA Olga Gornowicz-Owczarek SSA Tomasz Pidzik SSA Janusz Kiercz

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13