Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2016 r. w Gliwicach

sprawy G. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania G. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 8 stycznia 2016 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu G. O. (O.) prawo do emerytury od dnia 31 grudnia 2015 r.,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSR del. Magdalena Kimel

Sygn. akt VIII U 416/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 stycznia 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., odmówił ubezpieczonemu G. O. prawa do emerytury. W uzasadnieniu podał, że ubezpieczony nie wykazał na dzień 31.12.1998 roku 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do emerytury. Ubezpieczony podniósł, że do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres zatrudnienia w (...) SA w B., gdyż cały czas wykonywał pracę w tych samych warunkach, niezależnie od tego jak oficjalnie nazywało się stanowisko jego pracy. Odwołujący podniósł, że pracował na stanowisku ślusarza, spawacza, ślusarza- spawacza, spawacza elektr-autogen, jednakże charakter jego pracy, którą faktycznie wykonywał nie różnił się w tym czasie w żaden sposób.

W odpowiedzi na odwołanie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc że za udowodnione uznał 14 lat, 3 miesiące i 18 dni zatrudnienia w warunkach szczególnych. Organ rentowy uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia w (...) SA w upadłości w B. od 01 sierpnia 1982 r do 31 lipca 1990 r oraz od dnia 01 kwietnia 1992 r do 31 grudnia 1998 r na stanowisku spawacza. Nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów pobierania zasiłków chorobowych i wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wypłaconych po dniu 14 listopada 1991 r. ZUS podniósł, że nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w (...) SA w upadłości w B. od 21 czerwca 1975 do 31 lipca 1982 r na stanowisku ślusarza oraz od dnia 01 sierpnia 1990 r do 31 marca 1992 r na stanowisku ślusarza- spawacza, ponieważ praca na tych stanowiskach nie jest pracą w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. O. urodził się (...), nie przystąpił do OFE, do 31 grudnia 1998 roku udowodnił ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Ubezpieczony w okresie od 01 września 1972 r do dnia 31 maja 1999 r zatrudniony był w (...) SA w B.. W świadectwie pracy pracodawca wskazał, że od dnia 01 września 1972 r do 20 czerwca 1975 r ubezpieczony zatrudniony był na podstawie umowy o naukę zawodu, od dnia 21 czerwca 1975 r do 31 lipca 1982 r na stanowisku ślusarza, od dnia 01 sierpnia 1982 r do dnia 31 lipca 1990 r na stanowisku spawacza, od dnia 01 sierpnia 1990 r do dnia 31 marca 1992 r na stanowisku ślusarza- spawacza, od dnia 01 kwietnia 1992 r do dnia 31 maja 1999 r na stanowisku spawacza elektr-autogen.

Ubezpieczony w początkowym okresie zatrudnienia wykonywał prace ślusarskie. W dniu 29 czerwca 1982 r zdobył uprawnienia spawacza elektrycznego. Po zdobyciu uprawnień spawalniczych ubezpieczony z dniem 01 sierpnia 1982 r, został przeniesiony na spawalnie, która stanowiła wyodrębnione na hali produkcyjnej miejsce i tam wykonywał wyłącznie prace spawalnicze. Na spawalni pracowali wyłącznie spawacze. Nie było tam warunków do wykonywania prac ślusarskich. Żaden ze spawaczy pracujących w spawalni nie wykonywał prac ślusarskich, nie było takiej potrzeby, gdyż ślusarze dostarczali spawaczom elementy do spawania. Po powierzeniu ubezpieczonemu stanowiska spawacza, wykonywał on wyłącznie, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy spawaniu elektrycznym i gazowym Te prace wykonywał do końca zatrudnienia. W okresie od dnia 01 sierpnia 1990 r do dnia 31 marca 1992 r, ubezpieczony również pracował wyłącznie jako spawacz. Od momentu powierzenia ubezpieczonemu stanowiska spawacza, nie było takiego okresu by ubezpieczony został oddelegowany do wykonywania prac ślusarsko- spawalniczych. W zakładzie brakowało wykwalifikowanych spawaczy, a ubezpieczony do takich się zaliczał. Zdarzały się takie przypadki, że z angaży pracowników wykonujących wyłącznie prace spawalnicze wynikało, iż zajmują stanowisko ślusarza- spawacza. /dowód: zeznania świadków J. G. k 44, K. C. k 45, H. K. k 45, E. K. k 46, D. L. k 46, J. R. k 47, zeznania ubezpieczonego k 48/

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie zaliczył do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 01 sierpnia 1990 r do dnia 31 marca 1992 r w (...) SA w B..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu go wyżej powołane dowody, w szczególności w oparciu o zeznania świadków J. G., K. C., H. K., E. K., D. L., J. R., zeznania ubezpieczonego. Zeznania świadków były logiczne i korespondowały z zeznaniami ubezpieczonego. Świadkowie spójnie opisali prace wykonywane przez ubezpieczonego w spornym okresie.

Sąd pominął dowód z zeznań świadków J. W. i J. S., albowiem wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków został cofnięty na rozprawie w dniu 25 maja 2016 r. Świadkowie pracowali z ubezpieczonym od 2000 r.

Sąd zważył, co następuje:

Zaskarżona decyzja jest nieprawidłowa.

Stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2009 r, nr 153, poz.1227) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U nr 8,poz 43 ze zm), ubezpieczony urodzony po dniu 31.12.1948 r, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury jeśli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, udokumentował na dzień 31.12.1998 r okres zatrudnienia wynoszący łącznie z okresami składkowymi i nieskładkowymi 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia przy pracach wymienionych w wykazie A- stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W myśl ustępu 2 emerytura o której mowa w ust 1 przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu na dochodu budżetu państwa.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ww. ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.).

W myśl § 3 i 4 rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo
do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

3. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie o sygn. akt I UK 20/09, wyraził pogląd, iż praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki, co wynika wprost z treści art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Motyw przyświecający ustawodawcy w stworzeniu instytucji przewidzianej w art. 32 ww. ustawy opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Powyższy pogląd Sąd Najwyższy wyraził ponownie w wyroku z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie o sygn. akt III UK 3/11.

Kwestia posiadania przez ubezpieczonego ponad 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego na dzień 31.12.1998 roku nie była sporna.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu 14 lat 3 miesiące i 18 dni pracy w warunkach szczególnych.

Zasadniczy spór w rozpoznawanej sprawie dotyczył okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) SA w B. ( (...) Zakładach (...)) od 01 sierpnia 1990 r do 31 marca 1992 r tj okresu w którym ubezpieczony zajmował formalnie stanowisko ślusarza- spawacza.

Z zebranego materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony na dzień 31.12.1998 roku posiada wymagany 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych. Do okresu pracy w warunkach szczególnych należy zaliczyć okres od 01 sierpnia 1990 r do 31 marca 1992 roku, tj zatrudnienia w (...) SA w B. ( (...) Zakładach (...)), kiedy to ubezpieczony wykonywał faktycznie wyłącznie prace spawalnicze tj prace wymienione w wykazie A, dział XIV, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W wyroku z dnia 24 marca 2009 r.( I PK 194/08 ), Sąd Najwyższy przyjął, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy (rzeczywiście wykonywanych zadań pracowniczych).

Zgodnie natomiast z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku, sygn. akt III UZP 48/84, w świetle § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r, zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi dowodami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym również zeznaniami świadków i stron (także wyrok SN z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

Przesłuchani w sprawie świadkowie potwierdzili, że ubezpieczony od momentu zatrudnienia na stanowisku spawacza, faktycznie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wyłącznie prace spawalnicze. Spawacze wykonywali prace miejscu wydzielonym z hali produkcyjnej nazwanym spawalnia. W tym miejscu pracowali wyłącznie spawacze. Żaden ze spawaczy pracujących w spawalni nie wykonywał prac ślusarskich. Bezpośredni przełożony ubezpieczonego J. R. zeznał, że również w jego dokumentacji pracowniczej pojawiła się nieprawidłowość, albowiem w świadectwie pracy dokonany został zapis, że pracował na stanowisku ślusarza spawacza, a faktycznie pracował jako spawacz. Świadek okazał wpis do legitymacji ubezpieczeniowej w której widniała adnotacja o zajmowanym stanowisku ślusarz- spawacz. Stanowisko ślusarz zostało przekreślone. Opisane zeznania, wskazują iż w dokumentacji pracowniczej pojawiały się nieprawidłowości i nieścisłości w nazewnictwie stanowisk zajmowanych przez pracowników. Zeznania wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków, prowadzą do jednoznacznego wniosku, iż mimo tego że w okresie od 01 sierpnia 1990 r do dnia 31 marca 1992 r, ubezpieczony formalnie zatrudniony był na stanowisku ślusarza- spawacza, faktycznie wykonywał wyłącznie prace spawalnicze. Zauważyć należy, że przed datą 01 sierpnia 1990 r ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku spawacza i po dacie 31 maca 1992 r również. Z zebranego materiału dowodowego nie wynika, by w spornym okresie ubezpieczony został oddelegowany do wykonywania również prac ślusarskich, a takie prace musiałby wykonywać na hali produkcyjnej, gdyż w spawalni prace ślusarskie przez spawaczy nie były wykonywane, nie było bowiem do tego odpowiednich warunków i takiej potrzeby. Świadkowie jednoznacznie potwierdzili, iż po objęciu przez ubezpieczonego stanowiska spawacza, ubezpieczony wyłącznie wykonywał prace spawalnicze.

Okres zatrudnienia od 01 sierpnia 1990 r do dnia 31 marca 1992 r ( 1 rok i 8 miesięcy) wystarcza do uzupełnienia stażu pracy w warunkach szczególnych.

Ustalony w sprawie stan faktyczny pozwalał na przyjęcie, że ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych, ponieważ stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę wymienioną w wykazie A, dział XIV, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Na marginesie dodać należy, iż Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska organu rentowego zaprezentowanego w odpowiedzi na odwołanie, zgodnie z którym do stażu pracy w warunkach szczególnych nie dolicza się okresów pobierania zasiłków chorobowych i wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wypłaconych po dniu 14 listopada 1991 r. W wyroku z dnia 13 lipca 2011 r (I UK 12/11, Lex nr 989126) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, zgodnie z którym, wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 r. określonego w art. 184 ustawy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004 r. Pogląd ten wzmacnia treść art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, odsyłająca w zakresie warunków emerytalnych do przepisów dotychczasowych (obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1999 r.).

W konsekwencji sporny okres pracy wnioskodawcy powinien być zaliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołujący uzyskał zatem wymagany 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych. Pozostałe przesłanki prawa do emerytury nie były kwestionowane i zostały przez odwołującego spełnione.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono w oparciu o art. 98 § 1 i 3 kpc. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalona została w oparciu § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800).

(-) SSR del Magdalena Kimel