Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2016 r. w Gdańsku

sprawy J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury pomostowej

na skutek apelacji J. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 stycznia 2016 r., sygn. akt V U 445/15

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku na rzecz Kancelarii Radcy Prawnego D. G. kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych 00/100) powiększoną o należną kwotę podatku od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu za II instancję;

3.  zasądza od ubezpieczonego J. G. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Alicja Podlewska SSA Maria Sałańska - Szumakowicz

Sygn. akt III AUa 623/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09.04.2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu J. G. prawa do emerytury pomostowej, bowiem ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie domagając się jej zmiany
i przyznania mu prawa do emerytury pomostowej. Ubezpieczony wskazał, że pracował
w warunkach szczególnych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc, że ubezpieczony udowodnił okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 31 lat 4 miesiące i 16 dni okresów składkowych
i nieskładkowych. Nie udowodniono żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy w Słupsku – Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem
z dnia 12 stycznia 2016 r., oddalił odwołanie i przyznał pełnomocnikowi z urzędu wynagrodzenie z tytułu pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu (sygn. akt
VI U 445/15).

Sąd Okręgowy orzekał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych.

J. G., urodzony dnia (...), w dniu 10.03.2015 r. złożył wniosek
o przyznanie prawa do emerytury pomostowej.

Organ rentowy uznał ubezpieczonemu okres zatrudnienia wynoszący łącznie 31 lat,
4 miesiące i 16 dni, w tym w ocenie organu rentowego nie udowodnił on żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Wiek 60 lat ubezpieczony osiągnął w dniu (...) Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Zaskarżoną decyzją z dnia 09.04.2015 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej, ponieważ ubezpieczony na dzień 01.01.2009 r., nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat oraz przed dniem 01.01.1999 r. nie wykonywał prac
w szczególnych warunkach lub prac w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Ubezpieczony pracował :

- od 14.08.1972 r. do 03.11.1973 r. tj. 1 rok, 2 miesiące i 19 dni w (...) S. jako pomocnik wiertacza wierceń udarowych;

- od 09.11.1973 r. do 30.04.1979 r. tj. 5 lat, 5 miesięcy i 21 dni w Zakładach (...) jako wiertacz;

- od 02.05.1979 r. do 01.09.1979 r. tj. 3 miesiące i 29 dni w (...) w K. jako wiertacz wierceń mechaniczno –udarowych;

- od 17.09.1979 r. do 02.08.1982 r. tj. 2 lata, 10 miesięcy i 15 dni w Przedsiębiorstwie (...) w G. jako wiertacz;

- od 20.10.1982 r. do 15.02.1983 r. tj. 3 miesiące i 25 dni w Wojewódzkim Zakładzie Usług (...) w S. jako monter urządzeń wodno-kanalizacyjnych;

- od 12.05.1983 r. do 31.08.1984 r. tj. 1 rok, 3 miesiące i 18 dni w Ośrodku (...) w S. jako ładowacz;

- od 01.10.1984 r. do 11.03.1987 r. tj. 2 lata, 4 miesiące i 11 dni w Przedsiębiorstwie (...) w P. jako wiertacz i pomocnik wiertacza;

- od 25.07.1987 r. do 19.09.1987 r. tj. 1 miesiąc i 24 dni w Zakładzie (...) w P..

Następnie, w okresie od 05.10.1987 r. do 24.09.2005 r., ubezpieczony był zatrudniony w (...) w M. Zakładzie (...) w K. jako robotnik wykwalifikowany w produkcji drzewnej. W toku zatrudnienia pracował
w charakterze drwala. Wykonywał prace związane z cięciem drewna, jego sortowaniem,
a następnie obtaczarką wytaczał okrąglaki.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd I instancji wyjaśnił, iż stosownie do art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat
dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych
w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat
dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Sąd Okręgowy podkreślił, że ubezpieczony nie jest uprawniony do emerytury pomostowej w oparciu o art. 4 ustawy, bowiem pracę zawodową zakończył dnia 24.09.2005 r.

Z kolei art. 49 ustawy stanowi, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Przepis art. 15 ust. 1 powyższej ustawy stanowi, że prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Sąd Okręgowy stwierdził, że skoro niespornym w niniejszej sprawie był fakt,
iż ubezpieczony J. G. nie spełniał warunków określonych w art. 4 ustawy
o emeryturach pomostowych, to ocena nabycia przez niego uprawnień do emerytury mogła nastąpić jedynie w oparciu o art. 49 omawianej ustawy. Przepisy ten wprowadził warunki, które winny być spełnione łącznie przez ubezpieczonego, aby mógł się skutecznie domagać przyznania emerytury pomostowej, a mianowicie posiadanie co najmniej 25 - letniego okresu składkowego i nieskładkowego, w tym co najmniej 15 lat pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

W art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych wskazano, że prace
w szczególnych warunkach, to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą
z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane
w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac
w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

W załącznikach nr 1 i 2 do ustawy do kategorii prac w szczególnych warunkach zaliczono 40 rodzajów prac, zaś do kategorii prac o szczególnym charakterze - 24 rodzaje prac. Oznacza to istotne ograniczenie zakresu podmiotowego prawa do wcześniejszego przejścia na emeryturę z tytułu szczególnych warunków pracy w porównaniu z regulacją zawartą w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego. Ograniczenie to jest konsekwencją postępu technicznego, dzięki któremu w wielu wypadkach udało się wyeliminować czynniki szkodliwe dla zdrowia
ze środowiska pracy oraz pozbawić wiele rodzajów prac znacznego stopnia uciążliwości.

Sąd Okręgowy wskazał, że bezsporną w niniejszej sprawie była okoliczność,
iż ubezpieczony urodzony w (...) roku osiągnął wiek 60 lat w (...)oraz że posiadał więcej aniżeli wymagany 25-letni okres składkowy i nieskładkowy. Strony różniły się natomiast co do oceny, czy został spełniony warunek wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach.

Sąd I instancji wskazał, że w załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych pod poz. 26 ustawa wymienia jako prace w szczególnych warunkach prace bezpośrednio
przy obsłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego. Ubezpieczony pracował jako wiertacz, z tym że w większości były to prace wiertnicze przy poszukiwaniu wody. W niektórym okresie zatrudnienia wykonywał prace wiertnicze geodezyjne przy poszukiwaniu gazu, jednakże te prace nie zajęły ubezpieczonemu okresu wymaganego przez ustawę.

Sąd Okręgowy uznał, że nie sposób również zaliczyć ubezpieczonemu okresu zatrudnienia od 05.10.1987 r. do 24.09.2005 r. kiedy ubezpieczony pracował w (...) w M. Zakładzie (...) w K..
W załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych pod poz. 34 ustawa wymienia jako prace w szczególnych warunkach prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową. Ubezpieczony powyższych prac w pełnym wymiarze czasu pracy nie wykonywał. Przy zrywce drzew i ścince drzew ubezpieczony nie pracował
w ogóle, natomiast wykonywał prace pilarką, jednakże nie były to prace wykonywane stale
i w pełnym wymiarze czasu. Ubezpieczony wyrabiał wyroby galanteryjne z drewna, okrągłe
i półokrągłe, pracował przy wykonywaniu prac na piłach poprzecznych, wzdłużnych, obtaczarkach, frezowarkach, brał udział w załadunku i rozładunku drewna, wykonywał prace operatora wózka widłowego. (...)nie był zakładem zajmującym się pracami związanymi ze zrywką i pozyskiwaniem drewna.

W ocenie Sądu I instancji ubezpieczony w toku niniejszego postępowania nie wykazał, aby co najmniej 15 lat pracował w warunkach szczególnych w sposób wskazany
w art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych.

W dalszej części uzasadnienia wyroku Sąd wywodził, że warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 ustawy z 2008 r.
o emeryturach pomostowych jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 1 stycznia 2009 r.

W przypadku kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy
w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy, brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych
lub w szczególnym charakterze dziś nie może być tak kwalifikowany ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 2.04.2014 r., sygn. akt III AUa 2302/13)

Również Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13.03.2014 r. wydanym
w sprawie III AUa 3489/12 orzekł, iż w przypadku, kiedy osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze
i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy z 2008 r.
o emeryturach pomostowych) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy).

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony nie wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych, albowiem nie wykonywał przez wymagany okres pracy wiertacza bezpośrednio przy obsłudze urządzeń wiertniczych
i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego, jak również nie wykonywał pracy bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową. Prace wiertnicze, jakie wykonywał, w większości wykonywane były
w poszukiwaniu wody.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. - oddalił odwołanie ubezpieczonego J. G. jako niezasadne.

Sąd Okręgowy, w oparciu o treść § 15 i § 2 ust. 3 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej
przez radcę prawnego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490.), wobec zgłoszenia stosownego wniosku, przyznał pełnomocnikowi z urzędu radcy prawnemu D. G. kwotę 120 zł (2 x 60 zł ) - z uwagi na nakład pracy pełnomocnika podwójną stawkę wynagrodzenia minimalnego powiększoną o stawkę podatku VAT płatną ze Skarbu Państwa –Sądu Okręgowego w Słupsku.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony, zaskarżając go w części - co do punktu I oraz wnosząc o jego zmianę poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania apelacyjnego, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi ubezpieczony zarzucił naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności bezpodstawne uznanie, iż zgromadzone w sprawie dokumenty oraz odebrane zeznania świadków nie uzasadniają przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej.

W uzasadnieniu apelacji skarżący przytoczył wykaz okresów zatrudnienia, które jego zdaniem powinny zostać zaliczone jako okresy pracy w warunkach szczególnych:

1. 14 sierpnia 1972 roku do 3 listopada 1973 roku - wiertacz -(...) w S.;

2. 9 listopada 1973 roku do 30 kwietnia 1979 roku - wiertacz - Zakład (...) w P.;

3. 2 maja 1979 roku do 1 września 1979 roku - wiertacz - (...) w K.;

4. 17 września 1979 roku do 2 sierpnia 1982 roku - wiertacz - Przedsiębiorstwo (...) w G.;

5. 20 października 1982 roku do 15 lutego 1983 roku - monter - Wojewódzki Zakład Usług (...) w S.;

6. 12 maja 1983 roku do 31 sierpnia 1984 roku - ładowacz - Ośrodek (...) w S.;

7. 1 października 1984 roku do 11 marca 1987 roku - wiertacz - Przedsiębiorstwo (...) w P.;

8. 25 lipca 1987 roku do 19 września 1987 roku - wiertacz - Zakład (...)
w P.;

9. 5 października 1987 roku do 24 września 2005 roku - drwal - (...) w M.;

Ubezpieczony podniósł, iż spełnia warunki wskazane w art. 4 ust. 6 lub art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych z 31.12.2008 r., jako że świadczył prace wyszczególnione
w załącznikach nr 1 pkt 34 do ww. ustawy w okresach:

1. 12.05.1983 r. do 31.08.1984 r. - ładowacz - Ośrodek (...) w S.,

2. 05.10.1987 r. do 24.09.2005 r. - drwal - (...)
w M..

W ocenie ubezpieczonego Sąd błędnie ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności poprzez nieuwzględnienie, iż ubezpieczony pracował jako drwal i wiertacz, zaś zatrudniające go zakłady pracy odprowadzały do organu rentowego stosowne składki na ubezpieczenie społeczne. Przeprowadzone w sprawie dowody pozwalają, w ocenie ubezpieczonego, stwierdzić, iż osiągnął wymagany przepisami wiek oraz wykazał stosownymi dokumentami, iż legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem zatrudnienia
w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. W ocenie ubezpieczonego
w stwierdzonych okresach składkowych i nieskładkowych wykonywał on pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze pracy,
co potwierdzają zgromadzone w sprawie dowody.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie. Nie zawiera bowiem zarzutów skutkujących koniecznością zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentrował się na kwestii spełniania przez J. G., wynikających z treści art. 49 pkt 1-3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1656 ze zm.), przesłanek ustalenia mu prawa
do emerytury pomostowej, a w szczególności przesłanki posiadania na dzień wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 1 stycznia 2009 r., okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat.

Podkreślić należy, iż celem postępowania apelacyjnego jest ponowne rozpoznanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym, a ponieważ ocena zaskarżonego wyroku
pod kątem prawidłowego zastosowania przez Sąd I instancji prawa materialnego może być dokonana jedynie na podstawie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego sprawy,
to w pierwszej kolejności rozważenia wymagają zarzuty naruszenia prawa procesowego. Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę zgromadzonego materiału dowodowego był zresztą jedynym zarzutem podniesionym w apelacji przez ubezpieczonego. Zarzut ten okazał się chybiony.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a ponadto powinna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i – ważąc ich moc oraz wiarygodność – odnosi je
do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS Nr 17/2000, poz. 655).

Skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wskazania, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając – to jest – czy i w jakim zakresie analiza ta jest niezgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wiedzą lub doświadczeniem życiowym, względnie – czy jest ona niepełna
(zob. postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753; wyrok SN z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925). Tylko takie skonstruowanie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. pozwala na skuteczne podważenie przeprowadzonej przez Sąd oceny dowodów, a także będących jej konsekwencją ustaleń stanu faktycznego
i subsumowanie ich pod określony przepis prawa. Zgodnie z wyjaśnieniem udzielonym
przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 16 listopada 2005 r. (I ACa 447/05, LEX nr 177024), które Sąd odwoławczy podziela, zarzut sprzeczności istotnych ustaleń sądu
z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego może tylko wówczas wzruszyć zaskarżony wyrok, gdy istnieje dysharmonia między materiałem zgromadzonym w sprawie
a konkluzją, do jakiej doszedł sąd na jego podstawie. To natomiast, że określone dowody ocenione zostały niezgodnie z intencją strony skarżącej nie oznacza jeszcze, iż sąd dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Przekładając powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy stwierdzić należy, iż Sąd I instancji nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów. Niemniej jednak, podkreślenia wymaga, że Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przedstawił bardzo lakoniczną ocenę dowodów. Wynika z niej w zasadzie jedynie ogólny wniosek, zgodnie z którym Sąd Okręgowy dał wiarę i oparł się na całości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Przy takim kształcie uzasadnienia apelującemu trudno było by zatem podważać ocenę poszczególnych dowodów przez Sąd I instancji. Skoro jednak strona, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zarzut taki w wywiedzionej apelacji podniosła, to Sąd odwoławczy musiał go ocenić.

Reasumując, wskazać należy, że Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach zasadniczo nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. Niewątpliwe mankamenty uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, jeśli chodzi o brak uszczegółowionej oceny dowodów, nie wpływają ani na możliwość kontroli instancyjnej wyroku, ani na jego trafność. W konsekwencji, Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne (z drobnymi wyjątkami wskazanymi w dalszej części uzasadnienia) oraz rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, co oznacza, że zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Jak wyjaśnił Sąd I instancji, warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej normuje przepis art. 4 oraz art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.). Przepis art. 4 ustawy nie ma bezpośredniego w sprawie zastosowania, a to wobec niespornego faktu, iż ubezpieczony
po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy tj. nie spełnił warunku określonego w ust. 6 art. 4 ustawy. Przepis art. 49 ustawy ma natomiast charakter przepisu dostosowawczego i jego zadaniem jest umożliwienie przejścia na emeryturę pomostową osobom, które po dniu wejścia w życie ustawy nie spełniły warunku wykonywania pracy
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze określonej w wykazach 1 i 2.
W dniu wejścia w życie spełniły jednak wszystkie pozostałe warunki.

Niesporne jest, iż ubezpieczony wypełnił warunki określone przepisem art. 49 pkt 1, art. 4 pkt 1,3-5, 7 ustawy. Przedmiotem sporu było więc wyłącznie spełnienie
przez niego przesłanki wymaganego dla uzyskania prawa do emerytury pomostowej
15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych na dzień wejścia w życie ustawy, czyli
na dzień 1 stycznia 2009 roku (art. 49 pkt 2 i 3 w związku z art. 4 pkt 2 ustawy
w zw. z art. 57).

W trakcie swojej kariery zawodowej J. G. zatrudniony był na stanowiskach: wiertacza wierceń udarowych, wiertacza, wiertacza wierceń mechaniczno – udarowych, monter urządzeń wodno – kanalizacyjnych, ładowacza w ośrodku transportu leśnego oraz robotnika wykwalifikowanego w produkcji drzewnej. W celu wykazania, że była to praca
w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, winien on zatem wykazać, że była to praca wymieniona w załączniku nr 1
lub 2 do ustawy. Jeśli chodzi o obsługę urządzeń wiertniczych ustawodawca w załączniku
nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych za prace w szczególnych warunkach uznał jedynie prace bezpośrednio przy obsłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych
przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazy ziemnego (poz. 26 zał. Nr 1). W zakresie prac w przemyśle drzewnym do prac w warunkach szczególnych zakwalifikowano natomiast wyłącznie prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową (poz. 34 zał. Nr 1). Pracy montera urządzeń wodno – kanalizacyjnych
w załącznikach do ustawo o emeryturach pomostowych nie ujęto w żadnym zakresie.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym dokumentacja osobowa ubezpieczonego i pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach ZUS, jak również zeznania świadków i wyjaśnienia ubezpieczonego, nie dały żadnych podstaw do ustalenia,
aby w spornych okresach zatrudnienia J. G. wykonywał prace wymienione
pod poz. 26 i 34 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych

Jak wynika z wyjaśnień samego ubezpieczonego w okresie od 14.08.1972 r.
do 03.11.1973 r. w(...) S. pracował on jako pomocnik wiertacza wierceń udarowych, a jego praca polegała wówczas na wierceniu studni głębinowych, wiercono także otwory pod budowę mostów. Wnioskodawca podał, iż od 09.11.1973 r. do 30.04.1979 r. w Zakładach (...) pracował jako wiertacz przy odwiertach studni. Robił odwierty na studnie głębinowe oraz odwierty dotyczące złóż kopalnych węgla brunatnego (w tym zakresie Sąd I instancji błędnie przyjął, że ubezpieczony przejściowo wykonywał prace przy poszukiwaniu gazu).
W okresie od 02.05.1979 r. do 01.09.1979 r. w (...)
(...) (...) w K. ubezpieczony pracował jako wiertacz i wykonywał odwierty pod studnie głębinowe. Jeśli chodzi o okres od 17.09.1979 r. do 02.08.1982 r. J. G. wyjaśnił, że będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...)
w G. jako wiertacz wykonywał ten sam rodzaj pracy, co w poprzednim przedsiębiorstwie. W trakcie zatrudnienia od 01.10.1984 r. do 11.03.1987 r.
w Przedsiębiorstwie (...) w P. ubezpieczony, jak wyjaśnił, wykonywał ten sam rodzaj pracy, co w okresie 1973-1979, kiedy pracował w tym samym zakładzie pracy. Z kolei od 25.07.1987 r. do 19.09.1987 r. w Zakładzie (...)
w P. ubezpieczony pracował przy budowie jednej studni i likwidacji drugiej.

Mając na uwadze powyższe, skoro ubezpieczony nie pracował w ww. okresach zatrudnienia bezpośrednio przy obsłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych
przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego, albowiem zajmował się wykonywaniem odwiertów na studnie głębinowe i przejściowo odwierty związane ze złożami kopalnymi węgla brunatnego, nie było podstaw do przyjęcia, że była to praca wymieniona
pod poz. 26 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Jeśli chodzi o okres zatrudnienia od 20.10.1982 r. do 15.02.1983 r. w Wojewódzkim Zakładzie Usług (...) w S. na stanowisku montera urządzeń wodno-kanalizacyjnych J. G. podał, że doprowadzał wodę do mieszkań, gdy była już wykonana studnia, wykonywał ręczne wykopy pod instalację wodną, doprowadzał instalację do piwnicy budynku. Również tego zatrudnienia nie sposób zakwalifikować pod jakąkolwiek pozycję załącznika nr 1 lub 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Nie jest to
w szczególności praca z poz. 26 załącznika nr 1.

Odnosząc się do zatrudnienia J. G. od 12.05.1983 r. do 31.08.1984 r.
w Ośrodku (...) w S. wskazać należy, że z jego zeznań wynika,
iż zatrudniony był na stanowisku ładowacza, ale w rzeczywistości jeździł ciągnikiem (...)
i zajmował się zrywką drewna w lesie. Twierdzenia ubezpieczonego w tym zakresie nie znajdują jednak potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym. Z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych J. G. z okresu zatrudnienia w (...) w S. konsekwentnie wynika wyłącznie stanowisko ładowacza. Nawet jednak gdyby dać wiarę wyjaśnieniom ubezpieczonego omawiany, niewiele ponadroczny, okres pracy nie byłby wystarczający dla wykazania legitymowaniem się stażem szczególnym w przewidzianym ustawą wymiarze.

Od 05.10.1987 r. do 22.02.2006 r. J. G. zatrudniony był w(...) w M. (w okresie od 20.11.2005 r. do 22.02.2006r. był tymczasowo aresztowany (vide informacja SR w Miastku k. 51 część B akt osobowych i świadectwo pracy k. 8 część A akt osobowych). Z jego dokumentacji osobowej wynika wyłącznie, że zatrudniony był na stanowisku drwala do 05.10.1987r. oraz od dnia 01.06.1968r. na stanowisku robotnika wykwalifikowanego w produkcji drzewnej ( vide: podanie, skierowanie na badania, umowa, angaże k. 2, 3 część A, k.3, 5-10, 14-20, 39-51 B akta osobowe – załącznik do akt sprawy). Powyższe logicznie koresponduje z zeznaniami ubezpieczonego, który podał że pracował w charakterze drwala i wykonywał prace związane z rozigłowaniem drewna przywiezionego z lasu, drewno ciął na 2-3 metrowe kawałki, sortował je, a następnie obtaczarką wytaczał okrąglaki. Następnie kołki z obtaczarki ciął na mniejsze części, np. paliki. Taki charakter zatrudnienia ubezpieczonego potwierdził także świadek B. G., brat wnioskodawcy, który pracował dorywczo w Zespole (...) w okresie zatrudnienia w tym zakładzie pracy ubezpieczonego. Świadek wyraźnie stwierdził, że J. G. nie pracował przy zrywce czy ścince drzew, ale wykonywał prace manipulacyjne przy wyrobach z drewna. Z kolei świadek P. P., przełożony ubezpieczonego w trakcie jego zatrudnienia w Zespole (...), zeznał, że J. G. wykonywał prace operatora wózka widłowego, był drwalem, obsługiwał wszystkie maszyny na hali produkcyjnej: obtaczarki, falowarki, piły. Jako drwal ciął drewno pozyskiwane z lasu na krótsze odcinki, a następnie je rozsortowywał i przetaczał. Musiał także drewno załadować i zwieść na plac oraz spakować, mógł brać udział przy załadunku drewna jako pomocnik. Obsługiwał też autoklaw. P. P. wyjaśnił również, że Zespół (...) nie wykonywał prac związanych ze zrywką i pozyskiwaniem drewna. Świadek J. T., zatrudniony w Ośrodku (...) współpracującym z Zespole (...), zeznał natomiast, że bywając często, czasem dwa razy dziennie w składnicy, widział ubezpieczonego przy pracy polegającej na załadunku drewna na wagony, jego zabezpieczaniu, przy pracy polegającej na wyrównywaniu drewna piłą tzw. manipulacji. Świadek podał, że ubezpieczony nie wykonywał na składnicy prac związanych z bezpośrednią zrywką lub ręczną ścinką drzew.

Mając na uwadze powyżej omówiony materiał dowodowy Sąd Apelacyjny nie ma wątpliwości, iż praca J. G. w Z. (...) w M. nie polegała na bezpośredniej zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową.

Sąd Okręgowy prawidłowo zatem ustalił, że ubezpieczony nie wykazał 15 lat pracy
w warunkach szczególnych i w konsekwencji nie legitymuje się wszystkimi przesłankami warunkującymi możliwość przyznania mu prawa do emerytury pomostowej.

W tym stanie rzeczy apelację ubezpieczonego należało oddalić na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzeczono jak w punkcie 1 sentencji.

W punkcie 2 sentencji Sąd Apelacyjny przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku na rzecz Kancelarii Radcy Prawnego D. G. kwotę 270 zł powiększoną o należną kwotę podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu za II instancję, działając na podstawie § 4, § 15 ust. 2, § 16 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1805).

W punkcie 3 sentencji Sąd Apelacyjny zasądził od J. G. na rzecz pozwanego kwotę 270 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, działając na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804). Wysokość tych kosztów Sąd odwoławczy ustalił w stawce minimalnej mając na uwadze nakład pracy pełnomocnika pozwanego i nieskomplikowany charakter sprawy i przyczynienie się pełnomocnika do jej wyjaśnienia.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Alicja Podlewska SSA Maria Sałańska - Szumakowicz