Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

M. M. został oskarżony o to, że :

w grudniu 2013 roku w P., będąc zatrudnionym w firmie (...) z/s w (...)bezprawnie usunął z powierzonego mu nośnika informacji w postaci dysku twardego laptopa służbowego H. (...) następujące dane: indywidualne oferty skierowane do konkretnego klienta, oferty ogólne, listę kontaktów i adresów e-mail do osób decyzyjnych w firmach, skrzynkę e-mailową z adresami e-mail do firm oraz adresami, na jakie zostały wysłane oferty, oryginalny system operacyjny W., scenariusze imprez integracyjnych dla konkretnego klienta, ogólne scenariusze imprez integracyjnych, fabrycznie ustawioną partycję R., bazę produktów wprowadzonych do sklepów internetowych, bazę kontaktów do firm podwykonawców oraz bezprawnie usunął z pamięci służbowego telefonu komórkowego S. (...) dane w postaci książki telefonicznej z kontaktami klientów stanowiące zapis istotnej informacji, czym działał na szkodę firmy (...) należącej do S. K.

tj. o czyn z art. 268 § 2 kk

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. wyrokiem z dnia 31 maja 2016 roku w sprawie VII K 350/15:

1.  na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk, art. 67 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk postępowanie karne w stosunku do oskarżonego M. M. warunkowo umarzył na okres próby 1 roku;

2.  na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk orzekł wobec oskarżonego M. M. świadczenia pieniężnego w kwocie 300 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;

3.  na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 72 § 1 pkt 2 kk zobowiązał oskarżonego do pisemnego przeproszenia oskarżyciela posiłkowego S. K. w terminie 14 (czternastu) dni od dnia uprawomocnienia się wyroku;

4.  zasądził od oskarżonego M. M. na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. K. kwotę 648 złotych tytułem kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru;

5.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 70 złotych tytułem zwrotu poniesionych wydatków oraz kwotę 60 złotych tytułem opłaty.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości oskarżony, zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego - obrazę art. 268 § 2 kk poprzez przyjęcie, iż działanie oskarżonego wyczerpało ustawowe znamiona tej normy prawnej, podczas gdy z treści zgromadzonego materiału dowodowego w sposób jednoznaczny wynika, iż działanie oskarżonego było nieumyślne i zapobiegł on wszelkiej szkodzie przekazując uprzednio usunięte dane, a zatem nie sposób jest przypisać mu winę.

Formułując taki zarzut oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Wraz z apelacją oskarżony wniósł zażalenie na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, zawarte w pkt 4 wyroku, mianowicie w zakresie w jakim sąd I instancji zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego zwrot wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie. Skarżący wniósł o obciążenie oskarżyciela posiłkowego kosztami postępowania, w tym zastępstwa procesowego przed sądem I instancji.

Na rozprawie apelacyjnej oskarżony nie stawił się, oskarżyciel posiłkowy wniósł o nieuwzględnienie apelacji oskarżonego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja oskarżonego nie podlega uwzględnieniu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podnosi się, że obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony, a nie zastosowano do niego właściwego przepisu" (wyrok SN z 21 czerwca 1978 r., I KR 124/78, OSNPG 3/1979, poz. 51). Nie ma zatem obrazy prawa materialnego, jeżeli wada orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za jego podstawę" (wyrok SN z 2 sierpnia 1978 r., I KR 155/78, OSNKW 12/1979, poz. 233). W takich wypadkach podstawą odwoławczą: "może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku (...), a nie obrazy prawa materialnego" (zob. w. SN z 23 lipca 1974 r., V KR 212/74, OSNKW 12/1974, poz. 233). Oskarżony stawia zarzut naruszenia art. 286 § 2 kk, podkreślając, że jest to przestępstwo skutkowe, tymczasem dane usunięte zostały zwrócone, zaś samo usunięcie było niezamierzone, przypadkowe.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem oskarżonego wyrażonym w apelacji, że występek opisany w art. 268 § 2 kk jest przestępstwem skutkowym. Przestępstwo to może być dokonane tylko wtedy, gdy sprawca zniszczy, uszkodzi, usunie lub zmieni zapis informacji istotnej albo w inny sposób udaremni lub znacznie utrudni osobie uprawnionej zapoznanie się z informacją o jakiej mowa w przepisie (B.Kunicka-Michalska „Kodeks karny. Cześć szczególna” pod red. prof. A.Wąska,, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005r, str. 583).

Niekwestionowane przez oskarżonego ustalenia faktyczne sądu I instancji wskazują, że informacje opisane w akcie oskarżenia zostały usunięte z dysku twardego komputera przenośnego przez oskarżonego. M. M. w toku całego postępowania, wielokrotnie przyznał, iż do usunięcia danych objętym przedmiotowym postępowaniem doszło na skutek jego działania.

Skutek właściwy dla występku zarzucanego oskarżonemu nastąpił, dane zostały bowiem usunięte. Jak słusznie podkreślono w uzasadnieniu orzeczenia sądu I instancji, fakt iż oskarżony deklaruje ich zwrot, czy wręcz podjął próbę zwrotu, ma znaczenie wtórne, istotne wyłącznie dla oceny stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego oskarżonemu czynu, podobnie jak ewentualny zwrot rzeczy. Przypomnieć tylko należy, iż stopień społecznej szkodliwości tego czynu sąd I instancji ocenił jako nie znaczny, czego efektem jest warunkowe umorzenie postępowania prowadzonego przeciwko oskarżonemu. Czynność sprawcza w realiach tej sprawy polega na usunięciu informacji – ten fakt jest natomiast bezsporny, a zatem czynność sprawcza została zrealizowana. Zwrot danych może i powinien być traktowany jako okoliczność istotna dla wyboru represji prawnokarnej wobec sprawcy. Pokrzywdzony został bowiem pozbawiony dostępu (w takim wypadku czasowo) do informacji istotnych. Co do oceny informacji usuniętych w tej sprawie, podzielić należy zapatrywania sądu I instancji o znaczeniu informacji objętych tym postępowaniem dla pokrzywdzonego. Strona przedmiotowa zarzucanego oskarżonemu czynu została zrealizowana.

Nie można także podzielić stanowiska oskarżonego, że przestępstwo z art. 286 § 2 kk może zostać popełnione wyłącznie z zamiarem bezpośrednim. W doktrynie wyrażano zgodny pogląd, który należy podzielić, że czyny opisane w art. 268 kk (w tym czyn opisany w art. 268 § 2 kk) można popełnić zarówno w zamiarze bezpośrednim, jak i ewentualnym. Cel i motyw działania sprawcy jest irrelewanty z punktu widzenia wypełnienia znamion przestępstwa. Popełnić je więc może także ten, kto działał bez chęci osiągnięcia dla siebie lub innej osoby jakiejkolwiek korzyści, w szczególności korzyści majątkowej. Oczywiście motywacja sprawcy wpłynąć może na wymiar kary (B.Kunicka-Michalska „Kodeks karny. Cześć szczególna” pod red. prof. A.Wąska,, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005r, str. 586, Natalia Kłączyńska – Komentarz do art. 268 Kodeksu karnego, red. J.Giezek – baza Lex).

Oskarżony konsekwentnie podkreślał, że usunięcie danych z dysku nastąpiło przypadkiem, działanie to miało charakter nieumyślny. Nie kwestionuje oceny zgromadzonych dowodów podnosi, iż płynie z nich wniosek o działaniu co najwyżej nieumyślnym.

Zgromadzony materiał dowodowy, a w szczególności załączane przez strony do akt nagrania z rejestracji rozmów, korespondencji mailowej - prowadzonych w sprawie informacji usuniętych z dysku twardego komputera pokrzywdzonego, rozliczeń finansowych stron obrazują rzeczywiste intencje oskarżonego. Rozstrzygnięcie sporu na tle finansowym, jak słusznie podkreślił sąd I instancji przekracza ramy tego postępowania. Niemniej jest on niewątpliwie podłożem, a nawet źródłem aktywności oskarżonego opisanej w zarzucie. Korespondencja mailowa stron – wskazuje bowiem na oczekiwania oskarżonego wypłaty wynagrodzenia. Dane istotne dla pokrzywdzonego nie zostały bezpowrotnie usunięte, oskarżony deklarował ich zwrot, sąd I instancji przyjął, iż informacje usunięte zostały zwrócone. Oskarżony wspomina, iż dane te zamierzał zabezpieczyć, chciał bowiem kontynuować współpracę z pokrzywdzonym, zaś usunięcie danych jest przypadkowe, a nie celowe. Przechodząc do deklaracji o potrzebie zabezpieczenia danych na potrzeby przyszłej pracy, po pierwsze gdyby oskarżonym powodowały takie intencje, zwracając komputer przenośny na żądanie pokrzywdzonego, niewątpliwie oskarżony wyartykułowałby taką potrzebę, a przede wszystkim poinformował o fakcie utworzenia kopii zapasowej, skoro zamierzał – jak twierdzi kontynuować współpracę. Tymczasem, pokrzywdzony powziął informację o tym, dopiero po wezwaniu oskarżonego do wyjaśnienia i zwrotu danych. Po wtóre, poza danymi z dysku twardego usunięte zostały także kontakty w telefonie komórkowym (służbowym), a informacja o przywróceniu ustawień oryginalnych w aparacie telefonicznym (służbowym) brzmi nieprzekonywująco. Dane osobiste z telefonu komórkowego oskarżony mógł po prostu przenieść, bez konieczności powrotu do ustawień producenta. Po trzecie, fakt usunięcia danych i ich przechowywania przez oskarżonego jest przedmiotem swego rodzaju negocjacji przez strony. Lektura zapisów z nagrań rozmów prowadzonych przez strony pozwala wyprowadzić ocenę, że usuwając dane z dysku twardego komputera oskarżony stawia się w korzystniejszej pozycji w toku negocjacji, dane pozostały bowiem w jego posiadaniu, a oskarżony deklarował zwrot. Bezpowrotne usuwając dane oskarżony pozbawiłby się narzędzia „motywowania” pokrzywdzonego wypłaty pieniędzy. Ocena, czy roszczenia oskarżonego natury finansowej zgłaszane wobec pokrzywdzonego są zasadne przekracza ramy tego postępowania. Sam oskarżony jest przekonany (przynajmniej w rozmowach z pokrzywdzonym, a udostępnionych do akt) o zasadności swoich roszczeń. To właśnie ta okoliczność jest istotna dla oceny strony podmiotowej zarzucanego oskarżonemu czynu. Twierdzenia oskarżonego o zabezpieczeniu danych przed osobami trzecimi, jak już wyżej podkreślono, są gołosłowne.

W świetle tych rozważań należy przyjąć, za sądem I instancji, iż strona podmiotowa zarzucanego oskarżonemu występku została zrealizowana.

Z tych względów orzeczono, jak w sentencji wyroku.

W zakresie wniosku o zwolnienie od wydatków oskarżyciela posiłkowego związanych z ustanowieniem pełnomocnika, podkreślić należy, iż zwolnienie wskazane w art. 624 § 1 kpk dotyczy tylko i wyłącznie kosztów sądowych należnych Skarbowi Państwa i nie obejmuje uzasadnionych wydatków stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika. Możliwość zwolnienia oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego w całości albo w części od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych nie odnosi się do kosztów procesu wymienionych w art. 616 § 1 pkt 2 kpk (wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2013 r., II KK 245/12, OSNKW 2013, nr 7, poz. 59).

O kosztach sądowych w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie powołanych w wyroku przepisów, w tym na podstawie art. 8 w zw. art. 12 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity Dz.U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późniejszymi zmianami).