Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2016 r.

Sąd Rejonowy w Otwocku – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Witan

Protokolant: Małgorzata Kurdej

po rozpoznaniu w dniu 16.09.2016 r. w Otwocku

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego K. G. reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego U. J. (1)

przeciwko J. S.

o podwyższenie alimentów

1/ alimenty zasądzone od J. S. wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 17.05.2016 r. w sprawie IIIRC 72/16 na rzecz małoletniego K. G. z dniem 9 czerwca 2016 r. podwyższa kwoty po 400 (czterysta) złotych miesięcznie do kwoty 600 (sześćset) złotych miesięcznie płatnej do dnia 15-go każdego miesiąca z góry do rąk małoletniego U. J. (1) wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

2/ oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3/ wyrokowi w pkt. 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

4/ koszty procesu miedzy stronami wzajemnie znosi;

5/ nakazuje pobrać od pozwanego J. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Otwocku kwotę 120 zł tytułem opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa, pozostałe nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,

Sygn. akt RC 112/16

UZASADNIENIE

U. J. (1) – przedstawicielka ustawowa małoletniego K. G. pozwem z dnia 09.06.2016 roku, sprecyzowanym pismem procesowym z dnia 17.06.2016r. wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanego J. S. na rzecz małoletniego K. G. z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 1000 zł miesięcznie.

(pozew k. 1-6, pismo procesowe k. 27 akt)

Pozwany J. S. w dniu 08.08.2016r. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości.

(odpowiedz na pozew k. 44-44v akt)

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 30 marca 2011 r. Sąd Rejonowy w Otwocku w sprawie sygn. III RC 28/11 podwyższył alimenty należne od J. S. na rzecz jego małoletniego syna K. G. do kwoty po 600 zł miesięcznie, poczynając od 2 lutego 2011 r.

(d. akta sprawy sygn. III RC 28/11)

W dniu 26.01.2016r. J. S. złożył to tut. Sądu pozew o obniżenie alimentów na rzecz małoletniego syna K. G. z kwoty po 600 zł miesięcznie do kwoty po 400 zł miesięcznie. Z uwagi na nieobecność przedstawicielki ustawowej małoletniego pozwanego – U. J. (1) na rozprawie w dniu 17.05.2016r. i nie zajęcie przez nią żadnego stanowiska w sprawie Sąd wydał w sprawie wyrok zaoczny – zgodny z żądaniem powództwa, opierając się na twierdzeniach powoda zawartych w pozwie.

Po raz ostatni obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec małoletniego K. G. został więc ustalony wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 17.05.2016r. w sprawie III RC 72/16 na kwotę po 400 zł miesięcznie.

(d. akta sprawy sygn. III RC 72/16).

Małoletni K. G. ma obecnie lat 16 lat i uczęszcza do trzeciej klasy gimnazjum w O. - M.. Zamieszkuje on wraz z matką i młodszą (5-letnią) przyrodnią siostrą w mieszkaniu TBS w J..

Koszty utrzymania mieszkania jakie ponosi matka małoletniego to opłata czynszu w wysokości 740 zł miesięcznie, rachunek za gaz – ok. 150 zł miesięcznie, rachunek za energię elektryczną – ok. 60 zł miesięcznie oraz opłata za wodę.

Wyprawka szkolna (w tym podręczniki, przybory szkolne, opłata ubezpieczenia i opłata na radę rodziców) małoletniego K. G. w 2016 r. kosztowała ok. 800 zł. W szkole, do której uczęszcza małoletni organizowane są także liczne wycieczki - koszt tych wyjazdów w przypadku wycieczki jednodniowej to ok. 50-100 zł (takie wycieczki odbywają się średnio co 2 miesiące), zaś w przypadku wycieczki kilkudniowej ok. 400-500 zł (w ciągu roku szkolnego jest jedna taka wycieczka).

Małoletni jada obiady w szkole – ich koszt to ok. 80 zł miesięcznie. Ponadto stołuje się w barze, którego właścicielką jest jego matka. Z uwagi na fakt, iż małoletni mieszka w J. a jego szkoła znajduje się w O. - M. powód korzysta z komunikacji publicznej, z czym wiążą się koszty w wysokości 62 zł miesięcznie.

Do kosztów utrzymania K. G. należy ponadto zaliczyć wydatki na ubrania i buty (małoletni kupuje zazwyczaj markową odzież i obuwie, np. buty sportowe firmy (...) w cenie 180-250 zł). Ponadto małoletni sporadycznie przyjmuje lek na alergię – A., oraz okazjonalnie chodzi do kina lub na pizzę ze znajomymi, co jest dla niego formą rozrywki.

Matka małoletniego – U. J. (2) ma 51 lat, jest mężatką, ale obecnie nie zamieszkuje wraz z mężem (aktualnie toczy się pomiędzy nimi postępowanie rozwodowe). Mąż matki powoda prowadzi własne gospodarstwo domowe, otrzymuje świadczenie rentowe w wysokości 740 zł miesięcznie.

U. J. (1) prowadzi własną działalność gospodarczą. Jest właścicielką hoteliku (wraz z barakami noclegowymi dla robotników) i baru. Wynajmuje również pomieszczenie na sklep oraz dzierżawi ziemię pod stację paliw, myjnię samochodową oraz warsztat. Obecnie matka powoda zatrudnia 5 osób. U. J. (1) posiada zobowiązania kredytowe na znaczne sumy z tytułu pożyczek wziętych min. na rozbudowę hoteliku.

W zeznaniu podatkowym za 2015 r. matka powoda wykazała przychód w wysokości 979 045, 41 zł oraz dochód po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 11 881, 63 zł.

(d. zeznania U. J. (1) k. 58-59 akt, zeznanie podatkowe za 2015 rok k. 7-16 akt, monity i wezwania do zapłaty k. 17- 21 akt, zawiadomienie o zadłużeniu z urzędu skarbowego k. 22, faktura k. 54 akt, informacja z biura księgowego – k. 55).

Pozwany J. S. ma 42 lata, pracuje na okresie próbnym jako kierowca samochodów ciężarowych w firmie transportowej i zarabia średnio brutto ok. 2200 zł miesięcznie. W 2015 roku osiągnął łączny dochód podlegający opodatkowaniu w wysokości 24 644 zł.

Ponadto w związku z charakterem wykonywanej pracy wypłacane są mu przez pracodawcę tzw. diety, wynoszące przeciętnie ok. 4000 zł miesięcznie (nie są one wliczane do dochodu pozwanego).

Pozwany jest właścicielem 16-letniego samochodu osobowego marki S. (...).

Pozwany ma żonę, która jest bezrobotna i małoletnią córkę w wieku 14 miesięcy. J. S. pracuje kierując samochodem ciężarowym przez okres 4 tygodni, a następnie ma ok. 1,5 tygodnia przerwy.

W czasie wolnym od pracy przebywa albo wraz z żoną i dzieckiem w domu rodziców żony (gdzie jego żona wraz z dzieckiem na stałe zamieszkują), albo w domu swoich rodziców (gdzie ma swój pokój). Pozwany przekazuje swoim rodzicom kwotę od 300 do 500 zł miesięcznie na pokrycie opłat. Ponadto w czasie pobytu u swoich rodziców kupuje również wyżywienie dla siebie – na wyżywienie to wydaje ok. 300 – 350 zł na 1,5 tygodnia.

Pozwany ma także swój udział finansowy w utrzymaniu gospodarstwa domowego rodziców swojej żony – przekazuje im co miesiąc kwotę ok. 600 zł na pokrycie kosztów wyżywienia jego żony i udziału jego rodziny w kosztach utrzymania domu rodziców żony.

Na utrzymanie małoletniej córki pozwany przeznacza następujące kwoty: na zakup mleka – 50 zł raz na około 4 dni, zakup pampersów jednorazowo – ok. 45 zł. Ponadto pozwany finansuje również zakup dla małoletniej córki środków higienicznych, odzieży.

Na swoje wyżywienie w czasie pracy za granicą J. S. potrzebuje ok. 800-900 zł miesięcznie. Ponadto z otrzymywanych diet opłaca mandaty, część opłat za parkingi za granicą.

Pozwany nie utrzymuje kontaktów z małoletnim synem.

(d. zaświadczenia o zatrudnieniu k. 45, 47 akt, zaświadczenie z PUP k. 53 akt, zeznania pozwanego - k. 59 akt, akta sprawy III RC 72/16).

W czasie orzekania w sprawie sygn. III RC 28/11 K. G. miał 11 lat i uczył się w IV klasie szkoły podstawowej. Małoletni uczęszczał na korepetycje, których łączny koszt wynosił ok. 400 zł miesięcznie. Nadto uczęszczał również na basen – koszt 70 zł tygodniowo oraz na rytmikę z uwagi na wady postawy – koszt tych zajęć to ok. 100 zł miesięcznie.

Komplet książek do szkoły dla małoletniego kosztował wówczas ok. 400 zł, zaś roczny koszt ubezpieczenia, wycieczek i innych dodatkowych wydatków związanych z edukacją wynosił ok. 840 zł.

Wreszcie małoletni jadał także obiady w szkole, ich koszt wynosił ok. 57 zł miesięcznie.

Matka małoletniego prowadziła wówczas hotelik i sklep, zatrudniała 6 osób. Z zeznania podatkowego z prowadzonej działalności gospodarczej za 2010 r. wynikało, że uzyskała ona wówczas przychód z tej działalności w wysokości 1 529 175, 02 zł, oraz dochód w wysokości 15 934, 32 zł, jednakże faktyczny dochód matki małoletniego powoda był wyższy.

Matka powoda była wówczas w 8 miesiącu ciąży, pozostawała w związku małżeńskim – jej małżonek nie osiągał dochodów – miał zawieszoną działalność gospodarczą.

U. J. (1) ponosiła wówczas opłatę za prąd w lokalu w którym zamieszkiwała w kwocie ok. 200 zł miesięcznie.

(d. akta sprawy III RC 28/11).

J. S. zatrudniony był w charakterze kierowcy ciężarówki i osiągał dochód w wysokości ok. 1600 zł netto miesięcznie. Pozwany nie miał innych dzieci poza powodem, pozostawał w związku małżeńskim. Wraz z żoną mieszkał u teściów (w domu jednorodzinnym), z którymi dzielił koszty utrzymania – przekazywał im miesięcznie ok. 600 zł. Żona pozwanego pracowała dorywczo bez rejestracji.

J. S. był wówczas właścicielem samochodu marki S. (...) z 2000 r., nie utrzymywał kontaktów z synem.

(d. akta sprawy III RC 28/11).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów przedstawionych przez strony oraz zaświadczenia o zarobkach nadesłanego przez pracodawcę pozwanego, jak również na podstawie akt sprawy III RC 28/11 i III RC 72/16, a także dowodu z przesłuchania stron (k. 58-59).

Sąd co do zasady uznał zgromadzony w sprawie materiał dowodowy za wiarygodny.

Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom U. J. (1) w przedmiocie jej dochodów – w ocenie Sądu mając na uwadze chociażby deklarowane przez matkę powoda wydatki na mieszkanie czy też na syna przyjąć należy, że rzeczywiste dochody U. J. (1) są wyższe od tych przez nią deklarowanych. Nadto, gdyby U. J. (1) rzeczywiście osiągała tak niskie dochody z prowadzonej działalności gospodarczej jak wynikają ze złożonej przez nią deklaracji podatkowej (przy czym zauważyć należy, iż w deklaracji podatkowej za 2010 r. wykazywała niewiele wyższe dochody), przyjąć należy, iż postępując racjonalnie ekonomicznie zlikwidowałaby ona prowadzoną działalność gospodarczą i podjęła inną pracę zawodową (zauważyć należy, iż przedstawione przez nią w deklaracji podatkowej dochody są niższe od tych, które osiągnęłaby zarabiając jedynie pensję minimalną).

Konsekwentnie Sąd uznał, iż również zeznanie podatkowe matki powoda nie odzwierciedla rzeczywistych dochodów, którymi U. J. (1) dysponuje.

Sąd oddalił wniosek dowodowy o przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania pozwanego oraz o zwrócenie się do pracodawcy pozwanego o nadesłanie tachografu celem ustalenia ilości kilometrów przejechanych w pracy przez pozwanego uznając, iż dowody te nie przyczynią się do ustalenia okoliczności istotnych dla niniejszego postępowania.

Sąd zważył ,co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 kro). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona się znajduje. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86).

Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które
w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków, powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uzasadnienie to tezy VII uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Przez zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 kro rozumie się więc istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego albo też istotne zwiększenie lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (tak np. T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2005 str. 839).

W ocenie Sądu ze gromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż od czasu poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów na rzecz małoletniego powoda, poprzedzonego przeprowadzeniem przez Sąd postępowania dowodowego (co miało miejsce w sprawie sygn. III RC 28/11), koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniego K. G. w pewnej mierze wzrósł, ale nie w sposób istotny. Z jednej strony bowiem małoletni jest obecnie starszy o 5 lat, a w związku z naturalnym rozwojem małoletniego niewątpliwie w pewnym zakresie wzrosły koszty jego utrzymania związane z wyżywieniem i ubraniem; wzrosły również koszty zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb mieszkaniowych powoda. Z drugiej jednak strony zauważyć należy, iż już w czasie postępowania sygn. III RC 28/11 U. J. (1) podnosiła, że małoletni jest w fazie intensywnego wzrostu i wymaga częstej zmiany ubrań, a ponadto w ostatnich latach wzrost cen żywności czy też odzieży był niewielki. Wreszcie zauważyć należy, iż małoletni nie uczęszcza już na basen i rytmikę (koszt rytmiki wynosił ok. 100 zł miesięcznie, zaś basenu – 70 zł tygodniowo) – poprzednio małoletni uczęszczał na w/w zajęcia w związku ze wskazaniami zdrowotnymi, zaś w toku obecnego postępowania matka powoda w żaden sposób nie wykazała, aby w dalszym ciągu takie wskazania zdrowotne istniały.

Jednocześnie w ocenie Sądu nie zmieniły się możliwości zarobkowe pozwanego (rozumiane jako środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (tak np. uchwała pełnego składu (...) – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753)), Zauważyć należy, iż pozwany w dalszym ciągu wykonuje zawód kierowcy zawodowego w transporcie międzynarodowym i osiąga podobne dochody jak w czasie procesu sygn. III RC 28/11. Podnieść należy, iż pozwany otrzymuje obecnie znaczne diety, jednakże z zasady diety przeznaczone są na pokrycie kosztów utrzymania pracownika poza domem (chociaż oczywiście doświadczenie życiowe wskazuje, iż pracownicy przynajmniej częściowo przeznaczają te środki na inne cele, traktując je jako substytut pensji) – pozwany kupuje za nie wyżywienie za granicą, opłaca mandaty czy też koszty parkingów dla samochodu. Zauważyć ponadto należy, iż w związku z faktem, iż w dacie orzekania w sprawie sygn. III RC 28/11 pozwany także wykonywał zawód kierowcy, niewątpliwie wówczas również otrzymywał diety.

W ocenie Sądu nie zmieniły się także możliwości zarobkowe matki powoda - w dalszym ciągu prowadzi ona działalność gospodarczą, przy czym zmienił się w pewnym zakresie jej charakter – z jednej strony U. J. (1) nie osiąga już dochodu z tytułu czynszu najmu sklepu położonego przy cmentarzu, z drugiej zaś rozwija działalność hotelową (pobudowała baraki).

W pewnym zakresie zmieniły się natomiast usprawiedliwione wydatki rodziców małoletniego powoda. Pozwany w ubiegłym roku po raz drugi został bowiem ojcem i obecnie ma na utrzymaniu 14 – miesięczną córką, a żona pozwanego jest bezrobotna (poprzednio natomiast pracowała dorywczo). Z kolei U. J. (1) ma obecnie również na utrzymaniu 5 letnią córkę (przy czym ojciec małoletniej (a mąż U. J. (1)) pozostaje na rencie w kwocie 740 zł miesięcznie – w czasie postępowania sygn. III RC 28/11 nie osiągał natomiast żadnych dochodów).

W tej sytuacji, mając na uwadze fakt, że od czasu poprzedniego orzeczenia w sprawie alimentów należnych K. G. od jego ojca, poprzedzonego przeprowadzeniem postępowania dowodowego (tj. od czasu wydania orzeczenia w sprawie sygn. III RC 28/11), nie zmienił się w istotny sposób (w znacznym zakresie) zarówno koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda, jak również możliwości zarobkowe rodziców powoda i jednocześnie mając na uwadze fakt, iż od tego czasu zarówno matce jak i ojcu powoda urodziło się kolejne dziecko (przy czym zauważyć należy, iż nadto żona pozwanego jest obecnie osobą bezrobotną), Sąd uznał za zasadne ustalenie alimentów należnych powodowi od pozwanego w wysokości równej alimentom ustalonym orzeczeniem w sprawie sygn. III RC 28/11 (tj. w wysokości 600 zł na miesiąc).

Z uwagi zaś na fakt, iż wyrokiem zaocznym z dnia 17 maja 2016 r. Sąd Rejonowy w Otwocku w sprawie III RC 72/16 obniżył alimenty na rzecz K. G. do kwoty po 400 zł miesięcznie, Sąd uznał, iż obecny obowiązek alimentacyjny J. S. na rzecz jego syna K. G. należało podwyższyć z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 600 zł miesięcznie, poczynając od dnia 9 czerwca 2016 r. (tj. od dnia wniesienia powództwa). W pozostałym zakresie powództwo podlegało natomiast oddaleniu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc znosząc je wzajemnie, o rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 kpc, zaś na podstawie art. 113 ustęp 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył pozwanego opłatą sądową od uwzględnionej części powództwa, zaś pozostałe nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa.