Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Józef Pawłowski

Protokolant st. sekr. sądowy Ewelina Kowalska

po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2015 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 11 sierpnia 2015 r., znak: (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. S. prawo do emerytury w ustawowej wysokości, począwszy od dnia 1 lipca 2015 r.,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. na rzecz wnioskodawcy J. S. kwotę 180 zł (słownie: sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III U 767/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 listopada 2015 r.

Decyzją z dnia 11 sierpnia 2015 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy J. S. prawa do emerytury.

W podstawie prawnej powołano art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2015, poz. 748) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu wskazano, że Zakład odmówił przyznania emerytury, ponieważ nie został udowodniony 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. ZUS
nie uwzględnił jako pracy w szczególnych warunkach następujących okresów zatrudnienia: od 10 listopada 1973 r. do 31 maja 1977 r. (łącznie 3 lata, 6 miesięcy i 21 dni, w tym okres służby wojskowej – 1 rok, 10 miesięcy i 29 dni) w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku maszynisty sprzętu ciężkiego; od 31 sierpnia 1977 r. do 14 lipca 1981 r. (3 lata, 10 miesięcy i 15 dni) w (...) Oddział w J. Cegielnia w O. na stanowisku ślusarz-konserwator; od 15 lipca 1981 r. do 9 czerwca 1983 r. (łącznie 1 rok, 10 miesięcy i 26 dni) w (...) -SERWIS S.A. w W. na stanowisku mechanika – operatora koparek. Organ rentowy wskazał, że ponieważ
za w/w okresy nie zostały przedłożone świadectwa wykonywania pracy
w szczególnych warunkach oraz akta osobowe na podstawie, których można byłoby jednoznacznie stwierdzić, czy praca wykonywana była w pełnym wymiarze czasu pracy i na stanowiskach zaliczanych do I kategorii zatrudnienia. Zakład przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 1 miesiąc i 10 dni; składkowe – 25 lat i 18 dni; łącznie – 25 lat, 1 miesiąc i 28 dni, w tym staż w szczególnych warunkach/charakterze – 12 lat, 8 miesięcy i 17 dni.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 14 września 2015 r. wnioskodawca J. S., zaskarżając ją w całości i zarzucając nieuzasadnione odmówienie ubezpieczonemu prawa do emerytury z uwagi na niewykazanie w ocenie organu rentowego 15-letniego okresu pracy
w szczególnych warunkach, na skutek nie uwzględnienia jako pracy
w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia m.in. od 10 listopada 1973 r. do 31 maja 1977 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) – Zakład (...) w R. na stanowisku maszynisty sprzętu ciężkiego, podczas gdy ubezpieczony będąc zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) – Zakład (...) w R. od 10 listopada 1973 r. do 31 maja 1977 r. (3 lata, 6 miesięcy i 21 dni), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace maszynisty ciężkich maszyn budowlanych, tj. prace wymienione pod poz. 3 działu V, wykazu A stanowiącego załącznik
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze, wobec czego na dzień 1 stycznia 1999 r. posiada ponad 16-letni okres pracy w szczególnych warunkach i tym samym spełnia wszystkie przesłanki do nabycia emerytury określone w art. 32
i art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wskazując na powyższe wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji przez przyznanie mu prawa do emerytury w ustawowej wysokości
od dnia 3 lipca 2015 r. oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania.

Na uzasadnienie swojego stanowiska podał, że nie dostarczył organowi rentowemu świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach
z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) – Zakład (...) w R., bowiem takie dokumenty
nie zostały mu wydane, zakład pracy został zaś zlikwidowany.
W przedsiębiorstwie tym ubezpieczony wykonywał prace maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i to nie tylko w siedzibie zakładu pracy, lecz także poza siedzibą, na obszarze (...), jako operator koparki, przygotowując zaplecze budowlane dla potrzeb hutnictwa. Prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Innych prac we wskazanym okresie wnioskodawca nie wykonywał. W trakcie pracy w tym przedsiębiorstwie wnioskodawca został powołany do zasadniczej służby wojskowej, po odbyciu której powrócił w ciągu 30 dni do tego przedsiębiorstwa, podejmując ponownie prace
na stanowisku, jakie zajmował przed powołaniem do służby wojskowej,
tj. prace operatora koparki.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie
i podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu wskazano w szczególności, że wnioskodawca
w dniu 3 lipca 2015 r. złożył wniosek o emeryturę wcześniejszą z tytułu pracy w warunkach szczególnych. We wniosku zawarł oświadczenie,
że nie jest członkiem OFE. W dniu 22 maja 2015 r. ukończył 60 lat. Rozpatrując wniosek o emeryturę organ rentowy uznał, że wnioskodawca
na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 25 lat, 1 miesiąc i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych, co pozwala na przyjęcie, że wnioskodawca posiada wymagany ogólny staż pracy, tj. 25 lat okresów składkowych
i nieskładkowych. Nie wykazał jednakże, że przed 1 stycznia 1999 r. posiada wymagany staż 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Wnioskodawca przedstawił wymagany dokument w postaci świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 20 kwietnia 2015 r.
na okres zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. od 3 marca 1986 r. do 31 grudnia 1998 r., który to okres został uznany przez organ rentowy za pracę w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze 12 lat, 8 miesięcy i 17 dni. Ponieważ na okres zatrudnienia od 10 listopada 1973 r. do 31 maja 1977 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...), od 31 sierpnia 1977 r. do 14 lipca 1981 r.
w (...) Oddział
w J. Cegielnia w O. oraz od 15 lipca 1981 r. do 9 czerwca 1983 r. w (...) -SERWIS S.A. w W. wnioskodawca
nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających zatrudnienie w szczególnych warunkach, organ rentowy odmówił uznania spornego okresu 9 lat, 4 miesięcy i 2 dni za pracę w szczególnych warunkach.

W trakcie rozprawy w dniu 10 listopada 2015 r. wnioskodawca domagał się przyznania prawa do emerytury oraz zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 240 zł.

Sąd Okręgowy w Przemyślu ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. S., ur. dnia (...), w dniu 3 lipca 2015 r. złożył wniosek o emeryturę, oświadczając w nim, iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Do wniosku wnioskodawca dołączył dokumentację poświadczającą przebieg zatrudnienia, w tym: świadectwo pracy z dnia 31 maja 1977 r. wystawione przez (...) Przedsiębiorstwo (...) – Zakład (...) w R., z którego wynika, że wnioskodawca był zatrudniony w tym zakładzie pracy od 10 listopada 1973 r. do 31 maja 1977 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty sprzętu ciężkiego; świadectwo pracy z dnia 2 lutego 1984 r. wystawione przez (...) Oddział w J. Cegielnia nr (...) w O., z którego wynika, że wnioskodawca był zatrudniony w tym zakładzie pracy od 31 sierpnia 1977 r. do 16 września 1983 r. na stanowisku ślusarza konserwatora od 31 sierpnia 1977 r. do 14 lipca 1981 r.,
a następnie korzystał z urlopu bezpłatnego od 15 lipca 1981 r. do 16 września 1983 r.; świadectwo pracy z dnia 28 sierpnia 1998 r. wystawione przez (...) -SERWIS S.A. w W., z którego wynika,
że wnioskodawca był zatrudniony w Zjednoczonych Emiratach Arabskich
w okresie od 15 lipca 1981 r. do 9 czerwca 1983 r. na stanowisku mechanika – operatora koparek; świadectwo wykonywania pracy
w szczególnych warunkach z dnia 19 czerwca 2015 r. wystawione przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową w P., z którego wynika,
że wnioskodawca był zatrudniony w tym zakładzie pracy od dnia 3 marca 1986 r. do dnia 1 września 1986 r., i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych wymienione w Wykazie A, dziale V, poz. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., na stanowisku maszynisty koparek wymienionym w wykazie A, dziale V, poz. 3, punkt 4 A1 wykazu stanowiącego załącznik do uchwały nr 184 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego z dnia 20 maja 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości mieszkaniowej; świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 20 kwietnia 2015 r. wystawione przez Miejskie Przedsiębiorstwo (...) Spółka z o.o.
w P., z którego wynika, że wnioskodawca jest zatrudniony w tym zakładzie pracy od 2 września 1986 r. W tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych oraz Prace kierowców ciągników lub pojazdów gąsienicowych wymienione w wykazie A, dziale II i pozycji 1 oraz dziale VIII, pozycji 3 rozporządzenia rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. na stanowiskach: kierowcy ciągnika w okresie od 2 września 1986 r. do 31 lipca 1988 r., operatora koparek i ładowarek od 1 sierpnia 1988 r. do 30 września 1988 r., kierowcy ciągnika od 1 października 1988 r. do 31 lipca 1993 r., operatora sprzętu ciężkiego (obecnie operator koparek) od 1 sierpnia 1993 r. do 30 września 1995 r., pomocnik palacza c.o. (obecnie pomocnik palacza kotłów przemysłowych) od 1 października 1995 r. do 30 kwietnia 1996 r., kierowcy i operatora sprzętu ciężkiego (obecnie operator koparek)
od 1 maja 1996 r. do 31 grudnia 1998 r., wymienionych w wykazie A, dziale II, poz. 1 pkt 61, dziale VIII, pkt 3 ppkt 1 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r. w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej, z tym że w okresie od 4 grudnia 1989 r. do 7 grudnia 1989 r. wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego.

W aktach organu rentowego zalega również kserokopia książeczki wojskowej, z której wynika, że wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie od 6 września 1974 r. do 4 sierpnia 1976 r.

Na podstawie całości zgromadzonej w aktach rentowych dokumentacji, ZUS wydał decyzję z dnia 11 sierpnia 2015 r., którą odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, ponieważ nie został udowodniony wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 1 miesiąc i 10 dni; składkowe – 25 lat i 18 dni; łącznie – 25 lat, 1 miesiąc i 28 dni, w tym staż w szczególnych warunkach/charakterze – 12 lat, 8 miesięcy i 17 dni.

Dowód – akta organu rentowego:

- wniosek o emeryturę z dnia 3.07.2015 r.,

- świadectwa pracy, świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach
wraz z załącznikiem,

- kserokopia książeczki wojskowej,

- decyzja ZUS z dnia 11.08.2015 r.

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) – Zakład (...) w R. w okresie od 10 listopada 1973 r. do 31 maja 1977 r. Początkowo wnioskodawca został zatrudniony jako pomocnik operatora koparki. Pomocnik operatora pracował przy operatorze koparki i zajmował się pracami pomocniczymi, takimi jak chociażby konserwowanie (smarowanie) koparki.

Wnioskodawca odbywał kurs maszynistów maszyn budowlanych i drogowych o specjalności koparki jednonaczyniowe w okresie od 16 maja 1974 r. do 17 lipca 1974 r., który ukończył w dniu 17 lipca 1974 r. z wynikiem pozytywnym. Po ukończeniu kursu została mu przydzielona koparka gąsienicowa, na której już pracował jako operator, pomimo tego,
że formalnie nie dostał nowej umowy o pracę.

W okresie zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie wnioskodawca został powołany do służby wojskowej, którą odbywał od 6 września 1974 r. do 4 sierpnia 1976 r.

Po zakończeniu odbywania zasadniczej służby wojskowej wnioskodawca powrócił do pracy w tym zakładzie pracy z dniem 3 września 1976 r. na podstawie umowy o pracę i zostały mu powierzone obowiązki maszynisty ciężkiego sprzętu. Wnioskodawca pracował wówczas jako operator koparki jednonaczyniowej gąsienicowej.

Wnioskodawca jako operator koparki wykonywał wykopy
pod fundamenty, ciął szyny kolejowe, które później były dostarczane do huty.

Wnioskodawca był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 31 sierpnia 1977 r. do 16 września 1983 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) Oddział w J. Cegielnia nr (...) w O.
na stanowisku ślusarza konserwatora od 31 sierpnia 1977 r. do 14 lipca 1981 r. W tym czasie wnioskodawca faktycznie pracował jako mechanik
na kopalni w razie awarii, w piecu, w komorach, wykonując wszystkie roboty naprawcze.

W okresie od 15 lipca 1981 r. do 16 września 1983 r. wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego. W tym czasie był zatrudniony
w Zjednoczonych Emiratach Arabskich na stanowisku mechanika – operatora koparek. Faktycznie wykonywał prace operatora koparki. Pracował wówczas na kilku koparkach. Pracował wówczas przy budowie rurociągu, kopał rowy pod rury. Jedynie w razie awarii koparki musiał ją wieczorem naprawiać, bądź też pomóc innemu pracownikowi przy naprawie,
tak aby koparki na rano były sprawne.

Wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od dnia 3 marca 1986 r. do dnia 1 września 1986 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej
w P., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty koparki.

Od 2 września 1986 r. wnioskodawca jest zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o.
w P., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dowód:

- akta osobowe z Archiwum (...) Stowarzyszenia (...),

- świadectwo ukończenia kursu maszynistów maszyn i urządzeń drogowych z dnia 17.07.1974 r. – k. 19,

- przesłuchanie wnioskodawcy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego, aktach osobowych wnioskodawcy oraz w ramach toczącego się w sprawie sądowego postępowania dowodowego, których domniemanie prawdziwości wynika
z art. 244 i nast. k.p.c., a ponadto ich wiarygodność nie została obalona przez żadną ze stron.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawcy J. S., jako logiczne, spójne, a ponadto znajdujące potwierdzenie w dowodach
z dokumentów. Wynika z nich jednoznacznie, w jakim charakterze
i przy jakich pracach był zatrudniony wnioskodawca w spornych okresach zatrudnienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy J. S. należy uznać
za uzasadnione.

Na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U.
z 2015 r. poz. 748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego
w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat -
dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa
(ust. 2 art. 184).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa
w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się: okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a pkt 1).

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1,
za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości
dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32).

Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8,
poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43
ze zm.) - pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach określonych w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeśli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ponadto według § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy
na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W myśl § 3 powołanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat
dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi
do okresów zatrudnienia.

Bezsporne w przedmiotowej sprawie pozostaje, że wnioskodawca
w dniu 22 maja 2015 r. ukończył 60 lat; we wniosku o emeryturę zawarł oświadczenie, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego;
a ponadto wykazał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat.

Zakład przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 1 miesiąc i 10 dni; składkowe – 25 lat i 18 dni; łącznie – 25 lat, 1 miesiąc i 28 dni, w tym staż w szczególnych warunkach/charakterze – 12 lat, 8 miesięcy i 17 dni.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia: od 3 marca 1986 r. do 1 września 1986 r. z tytułu zatrudnienia w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w P. oraz od 2 września 1986 r. do 3 grudnia 1989 r. i od 8 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. z tytułu zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o. w P..

Istotą sporu w niniejszej sprawie była więc kwestia ustalenia,
czy wnioskodawca był zatrudniony, co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że wnioskodawca był zatrudniony w warunkach szczególnych
w (...) Przedsiębiorstwie (...) – Zakład (...) w R. w okresie od dnia 18 lipca 1974 r.
(po ukończeniu kursu maszynistów maszyn budowlanych i drogowych
o specjalności koparki jednonaczyniowe) do dnia 31 maja 1977 r., stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty ciężkiego sprzętu – operatora koparki.

W okresie zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie wnioskodawca został powołany do służby wojskowej, którą odbywał od 6 września 1974 r. do 4 sierpnia 1976 r. Po zakończeniu odbywania zasadniczej służby wojskowej wnioskodawca powrócił do pracy w tym zakładzie pracy z dniem 3 września 1976 r. na podstawie umowy o pracę i zostały mu powierzone obowiązki maszynisty ciężkiego sprzętu.

Wskazane wyżej stanowisko zajmowane przez wnioskodawcę wymienione zostało w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43
ze zm.) w wykazie A, dziale V – „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, poz. 3 – „Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”, , a ponadto w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego, Dziale V, poz. 3, pkt 3 – „maszynista koparek i ładowarek jednonaczyniowych i wielonaczyniowych”.

Sąd zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w szczególnych warunkach również okres odbywania zasadniczej służby wojskowej.

Zgodnie z przepisem art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 1967 r.
o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1967 r. Nr 44, poz. 220) – w brzmieniu tekstu pierwotnego – okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie
w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy.

W brzemieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 1975 r. przepis powyższy stanowił natomiast – czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby.

Ponadto w myśl art. 106 ust. 1 powołanej wyżej ustawy zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy
oraz nie niżej opłacanym, jeżeli najpóźniej w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy
w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powoduje rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.

Ponadto w myśl art. 106 ust. 1 (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 1975 r.) powołanej wyżej ustawy zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia
z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że niezachowanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych
od pracownika.

W uchwale z dnia 2 lipca 2015 r. III UZP 4/15 Sąd Najwyższy stwierdził, że okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej odbytej
w czasie od 29 listopada 1967 r. do 31 grudnia 1974 r. zalicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do nabycia prawa
do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) także w sytuacji, gdy ubezpieczony bezpośrednio przed powołaniem do służby wojskowej pracował w warunkach szczególnych oraz po zwolnieniu z tej służby podjął w innym zakładzie pracy zatrudnienie niestanowiące pracy w szczególnych warunkach, jeżeli zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) oraz w § 2-5, 7 i 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U.
Nr 44, poz. 318, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.).

Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13, (OSNP 2014/3/42, LEX nr 1385939, Biul. SN 2013/10/24, M.P.Pr. (...)-101) uznał, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku
z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r.
Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

W kolejnej tezie (G. Prawna NO (...)) zaś Sąd Najwyższy wskazał, że osoby, które w latach 70. odbywały zasadniczą służbę wojskową, mogą zliczyć czas jej trwania do stażu uprawniającego do wcześniejszego zakończenia pracy.

W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy szczegółowo rozwodzi się na temat przepisów ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r.
o powszechnym obowiązku wojskowym, ustawy z dnia 21 listopada 1967 r.
o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin, które miało zastosowanie do zaliczenia zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia, a zostało uchylone
z dniem 1 września 1979 r. W sprawie będącej przedmiotem niniejszego postępowania dla Sądu istotne było jedynie zaś to, czy wnioskodawca spełnił przesłanki wynikające z tych przepisów, a mianowicie, czy w przeciągu 30 dni powrócił do pracy w Nadleśnictwie J., gdzie nadal wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Nie miało znaczenia jaką prace wykonywał
w okresie pełnienia zasadniczej służby wojskowej. Jak bowiem wyjaśnił Sąd Najwyższy w cytowanej wyżej uchwale - pod rządem ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej i wydanego na jej podstawie (art. 108 ust. 4) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy żołnierzowi zatrudnionemu przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych (I kategorii zatrudnienia), który
po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach czas odbywania służby wojskowej wliczał się do okresu zatrudnienia
w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem przed powołaniem do służby wojskowej oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku
lub w określonym zawodzie. Oznacza to, że w powyższych okolicznościach taki okres służby wojskowej jest nie tylko okresem służby w rozumieniu
art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach, ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (gdy się dodatkowo uwzględni wartości konstytucyjne w ślad za rozważaniami Sądu Najwyższego zawartymi
w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006 r., III UK 5/06, w którym trafnie wskazano, na wynikający z art. 85 ust. 1 Konstytucji, obowiązek obywatela polskiego obrony ojczyzny, stwierdzając nadto, że z art. 2 i 32 ust. 1 i 2 Konstytucji, wynika zakaz ustanawiania takich regulacji ustawowych lub dokonywania takiej wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które dopuszczałyby jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny). Innymi słowy, jeżeli zostały spełnione przez pracownika wskazane wyżej warunki powrotu
do poprzedniego zatrudnienia zostaje zachowana tzw. ciągłość pracy, a okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby.

W rezultacie powyższych rozważań nie może budzić wątpliwości,
że okres zasadniczej służby wojskowej odbywanej w okresie zatrudnienia wnioskodawcy w Nadleśnictwie J. należy zaliczyć do stażu pracy
w szczególnych warunkach.

Takie stanowisko potwierdza również orzecznictwo sądów powszechnych – por. wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 24 czerwca 2014 r., V U 495/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 28 listopada 2013 r., III AUa 437/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 5 marca 2014 r., III AUa 870/13.

Zmiana cytowanego wyżej przepisu art. 108 ust. 1 od dnia 1 stycznia 1975 r. nie spowodowała zmiany sensu tego przepisu, jego zasadniczej regulacji mającej znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, dotyczącej właśnie zaliczenia okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Podkreślić również należy, iż w postępowaniu wszczętym odwołaniem od decyzji organu rentowego Sąd kieruje się regułami dowodzenia określonymi w art. 227-309 k.p.c., zwłaszcza że w przepisach regulujących postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477 ⁸
i nast. k.p.c.) nie ma jakichkolwiek odrębności lub ograniczeń. Przeciwnie, art. 473 § 1 k.p.c. stanowi, że w sprawach z tego zakresu nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków
i z przesłuchania stron, co oznacza, że fakty, od których uzależnione jest prawo do emerytury i renty oraz wysokość tych świadczeń, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi, w tym także zeznaniami stron.

Z poczynionych wyżej ustaleń wynika, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych,
a tym samym spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania mu prawa do emerytury w świetle wyżej powołanych przepisów.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca,
w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania mu prawa do emerytury spełnił od dnia 1 lipca 2015 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.
w związku z powołanymi wyżej przepisami prawa orzeczono, jak w punkcie
I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie przepisów art. 98, art. 99 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz. 490).

Wskazać należy, iż rozstrzygając o kosztach zastępstwa procesowego Sąd ma na uwadze niezbędny nakład pracy pełnomocnika, charakter sprawy, wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia
i rozstrzygnięcia. W przedmiotowej sprawie charakter sprawy pod względem jej skomplikowania, nakładu pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia uzasadnia przyznania minimalnej stawki wynagrodzenia. Trudno bowiem uznać, iż materia niniejszej sprawy, na tle innych podobnych spraw o prawo do wcześniejszej emerytury w związku
z zatrudnieniem w warunkach szczególnych, należała do bardziej skomplikowanych, co mogłoby uzasadniać przyznanie wynagrodzenia pełnomocnikowi w wysokości wielokrotności stawki minimalnej.