Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2016 roku

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Sebastian Mazurkiewicz

Sędziowie: SO Grażyna Szczęsna-Malowany (spr.)

SO Jacek Matusik

protokolant: p.o. protokolant sądowy Aneta Kniaziuk

przy udziale prokuratora Wojciecha Groszyka

po rozpoznaniu dnia 9 września 2016 roku

sprawy T. P. s. A. i E. ur. (...) w W. oskarżonego o przestępstwo z art. 156 § 2 kk w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez kuratora małoletniej oskarżycielki posiłkowej i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 21 grudnia 2015 roku sygn. akt IV K 303/13

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. H. O. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za reprezentowanie w postępowaniu odwoławczym interesów małoletniej M. P. oraz podatek VAT; zwalnia oskarżonego od opłaty za drugą instancję oraz od ponoszenia przypadających nań kosztów sądowych postępowania odwoławczego, wydatkami tego postępowania obciążając w całości Skarb Państwa.

SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Grażyna Szczęsna-Malowany SSO Jacek Matusik

VI Ka 490/16 UZASADNIENIE

T. P. został oskarżony o to, że:

W dniu 2 kwietnia 2011 r. w W., na posesji przy ul. (...), działając w sposób nieumyślny przy niezachowaniu ostrożności przy obchodzeniu się
z substancją łatwopalną – podpałką do grilla, poprzez jej użycie w celu rozpalenia grilla,
w pobliżu małoletniej M. P. i wylanie się substancji na odzież w/w skutkujące jej podpaleniem, spowodował u niej obrażenia ciała w postaci rozległych obrażeń II ° i III ° obejmujących twarz, brzuch, obie ręce i obie kończyny dolne w sumie około 20 % powierzchni ciała skutkujące chorobą realnie zagrażającą życiu, ciężką chorobą długotrwałą oraz istotnym zeszpeceniem ciała w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.k.,
tj. o czyn z art. 156 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie wyrokiem z dnia
21 grudnia 2015 roku w sprawie o sygn. akt IV K 303/13 orzekł:

I.  Na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k., art. 67 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. postępowanie karne wobec oskarżonego T. P. warunkowo umorzył na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby, z tym że czyn ten kwalifikuje z art. 156 § 2 k.k. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 k.k.;

II.  Na podstawie art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz małoletniej M. P. kwotę 60.000 zł (sześćdziesięciu tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

III.  Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz kurator małoletniej M. P. – adw. H. O. kwotę 929,88 (dziewięćset dwadzieścia dziewięć złotych i osiemdziesiąt osiem groszy)zawierającą należny podatek VAT tytułem wynagrodzenia;

IV.  Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.573,86 zł (tysiąc pięćset siedemdziesiąt trzy złote i osiemdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych, w tym kwoty 100 zł (sto złotych) opłaty.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się obrońca oskarżonego, jak i kurator ustanowiony dla małoletniej oskarżycielki posiłkowej.

Kurator małoletniej zaskarżył wyżej wymieniony wyrok w części, tj.
w punkcie II wyroku. Wyrokowi temu zarzucił obrazę prawa materialnego, tj. art. 46 k.k. poprzez błędne przyjęcie w ustalonym stanie faktycznym, iż kwota 60.000 zł tytułem zadośćuczynienia jest najbardziej uzasadnioną. Na podstawie art. 427 § 1 i art. 437 § 2 k.p.k. wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zadośćuczynienia w wysokości 80.000 zł. Wniosła także o zasądzenie wynagrodzenia dla kuratora.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Mając na uwadze to, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia w niniejszej sprawie wniosła jedynie ustanowiona dla małoletniej kurator, która w swojej apelacji zaskarżyła przedmiotowy wyrok w części odnoszącej się do punktu II wyroku Sądu Rejonowego- wymierzonego oskarżonemu środka kompensacyjnego w postaci zadośćuczynienia, Sąd odwoławczy ograniczył zatem w sposób znaczący pisemne motywy rozstrzygnięcia przemawiających za winą oskarżonego, która nie była kwestionowana przez kuratora małoletniej. Treść apelacji kuratora, określająca jej zakres i wskazanie, że zaskarżenie dotyczy rozstrzygnięcia w pkt. II części dyspozytywnej wyroku skierowana jest przeciwko całości rozstrzygnięcia o karze i o środkach kompensacyjnych i taki jest też gravamen tego środka zaskarżenia. Wniesienie zatem wniosku o uzasadnienie całości wyroku obejmować mogło wyłącznie aspekty odnoszące się do wysokości wymierzonego środka karnego w postaci zadośćuczynienia.

Niemniej, dla oczyszczenia przedpola do dalszych rozważeń, stwierdzić należy,
iż poczynione ustalenia faktyczne Sądu I instancji są prawidłowe, bowiem Sąd Rejonowy w sposób trafny ustalił przebieg zdarzenia z udziałem pokrzywdzonej M. P.,
jak i rolę oskarżonego w odniesieniu co do przyczyn zaistnienia obrażeń ciała
u małoletniej. Prawidłowo zrekonstruował stan faktyczny m.in. na podstawie częściowo wyjaśnień oskarżonego T. P. (k. 241-242, 330-336), zeznań świadków J. K. (k. 46 v.-47 v., 336-341), M. K. (k. 215 v., 341-344), E. J. (k. 213-214), wydruku zdjęć z kartą informacyjną leczenia szpitalnego (k. 15-17), opinii sądowo-lekarskiej (k. 27-29), zdjęć poglądowych małoletniej (k. 30-32), dokumentacji medycznej małoletniej (k. 36-38), historii choroby (k.39), kserokopii akt sprawy V Nsm 805/11 (k.97-205 i k. 411-444), opinii sądowo psychologicznej (k. 240-245), orzeczenia w sprawie IV Ca 150/15 (k. 384-385), tabeli wyciągów z przelewu na rzecz matki małoletniej (k.485).

Zdaniem Sądu odwoławczego, w uzasadnieniu pisemnym wyroku, sporządzonym
z dbałością o uwzględnienie wszelkich faktów w sprawie istotnych, Sąd Rejonowy poddał niezbędnej analizie logicznej zebrane dowody, w sposób w pełni przekonujący oraz zgodny ze wskazaniami wiedzy i życiowego doświadczenia przedstawiając, na jakich przesłankach oparł swoje własne przekonanie o istnieniu dostatecznych podstaw faktycznych i logicznych dla osiągnięcia pewności co do sprawstwa i winy oskarżonego T. P. w zakresie zarzucanego mu czynu. W ocenie Sądu Okręgowego
z uzasadnienia Sądu I instancji wynika, że zbadał on oraz uwzględnił wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Uwzględnił okoliczności obciążające oskarżonego, w których doszło do nienależytego nadzoru nad małoletnią M. P. w trakcie rozpalania grilla, gdy doszło do nieumyślnego rozlania się podpałki na odzież dziecka i zapłonu, lecz i miał na uwadze okoliczności łagodzące, w tym natychmiastowe prawidłowe zgodne z zasadami pierwszej pomocy udzielenie jej wsparcia. Mając na uwadze rozważania Sądu I instancji zawarte
w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy całkowicie podzielił dokonane ustalenia tego Sądu, jak również ocenę, którym dowodom i dlaczego sąd ten dał wiarę, a które z dowodów i z jakich powodów uznał za niewiarygodne.

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie, w tym opinii sądowo lekarskiej sporządzonej przez biegłego lekarza A. Z. po zbadaniu małoletniej M. P., w oparciu o zasady wyartykułowane w art. 7 k.p.k. Sąd I instancji prawidłowo uznał oskarżonego winnym popełnienia czynu z art. 156 §1 pkt 2 k.k.

Nadto trafnie doszedł do przekonania, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy najwłaściwszą i najbardziej sprawiedliwą formą reakcji karnej na zaistniałe zdarzenie będzie warunkowe umorzenie postępowania karnego. Bez wątpienia w stosunku do oskarżonego spełnione zostały przesłanki z art. 66 § 1 i 2 k.k. zwłaszcza, że stopień winy jak i stopień społecznej szkodliwości czynu nie były znaczne, okoliczności czynu nie budziły wątpliwości, a właściwości i warunki osobiste oskarżonego pozwalały przyjąć, iż w przyszłości T. P. będzie przestrzegał porządku prawnego. Oskarżony nie był dotychczas karany, także w ocenie Sądu odwoławczego istnieje wobec oskarżonego pozytywna prognoza kryminologiczna.

Nie bez znaczenia jest fakt, iż zachowanie oskarżonego w dniu 2 kwietnia 2011 roku miało charakter incydentalny i stało się także dla niego jako dla ojca małoletniej M. P. osobistą tragedią. Oskarżony tuz po zdarzeniu przedsięwziął wszystkie możliwe środki by udzielić wszelkiej niezbędnej pomocy pokrzywdzonej przed przybyciem pogotowia ratunkowego, aktywnie uczestniczył w jej leczeniu, gromadził środki finansowe na rzecz fundacji z której pomocy korzysta M. P., ponosząc też znaczne wydatki na zakup potrzebnych preparatów do leczenia blizn. W tej sytuacji orzeczenie Sądu I instancji o samej zasadności warunkowego umorzenia postępowania
i wyznaczonego okresu próby, jako słuszne Sąd Okręgowy utrzymał w mocy.

Przechodząc do omówienia orzeczonego na podstawie art.46§1 kk zadośćuczynienia
za doznaną krzywdę stwierdzić należy, że Sąd odwoławczy zaaprobował jego wysokość jako uzasadnioną. Sąd I instancji niewątpliwie szeroko odniósł się dlaczego uznał kwotę 60.000 złotych jako adekwatną, a Sąd odwoławczy te argumenty w pełni podzielił.

Zgodnie z obowiązującymi w tym przedmiocie judykatami, kwota przyznanego zadośćuczynienia winna być proporcjonalna do wagi czynu i rozmiarów doznanej krzywdy, o czym decydują w szczególności rodzaj i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, rodzaj i zakres doznanego uszczerbku, jak również sytuacja osoby pokrzywdzonej przestępstwem. Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę ma na celu kompensatę nie tylko cierpień fizycznych, ale również niekorzystnych następstw zdarzenia w sferze psychiki poszkodowanego i ma przywrócić poszkodowanemu równowagę emocjonalną naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne (por. wyrok SN z 8.6.2011 r., I PK 275/10, L, tak też wyrok SA w Białymstoku z 1.2.2005 r., III APA 9/04, OSA 2005, Nr 12, poz. 33; także wyrok SN z 18.11.2004 r., I CK 219/04, L.). Ustalając kwotę zadośćuczynienia Sąd I instancji miał na uwadze rozmiar cierpień fizycznych małoletniej M. P. związanych z zaistnieniem wypadku, jak i dolegliwości bólowe powstałe
w następstwie urazu oraz długotrwałego leczenia. Uwzględnił konsekwencje zaistniałego zdarzenia w okresie jej dzieciństwa, jak i w przyszłości w jej życiu osobistym.

Odnosząc się do zarzutu kuratora co do nieuwzględnienia wnioskowanej kwoty 80.000 złotych zadośćuczynienia na rzecz małoletniej M. P. w orzecznictwie utrzymuje się pogląd, że przyznana suma pieniężna powinna być utrzymana w rozsądnych granicach i dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych. Generalnie biorąc wysokość zasądzonych sum powinna być umiarkowana. Wskazuje się bowiem,
że krzywda wynagradzana zadośćuczynieniem pieniężnym, uregulowanym
w komentowanym przepisie, jest szkodą niemajątkową. Charakter takiej szkody decyduje o jej niewymierności. Przyznanego poszkodowanemu zadośćuczynienia nie należy zatem traktować na zasadzie ekwiwalentności, którą charakteryzuje wynagrodzenie szkody majątkowej. Odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia, o której stanowi art. 445 § 1 k.c. ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia (por. wyr. SN z 9.2.2000 r., III CKN 582/98, L.). Podkreśla się również, że pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być – przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyr. SN z 28.9.2001 r., III CKN 427/00, L.) Suma odpowiednia w rozumieniu art. 445 k.c. nie oznacza sumy dowolnej, określonej wyłącznie według uznania sądu, gdyż jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności, mogących mieć w danym przypadku znaczenie. Należy utrzymać wysokość zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa.

Ponadto, podkreślenia wymaga, że matka małoletniej M. P. świadek K. S. zobowiązana była przez Sąd I instancji do wskazania rzeczywistych kosztów poniesionych na leczenie córki M. P., jak również o wskazanie projektu kosztów
i czynności związanych z leczeniem córki na przyszłość i przedłożenia ewentualnych dokumentów dotyczących planów leczenia córki w (...) klinice (...), konkretnie ustalonych zabiegach na okoliczność udowodnienia ewentualnych roszczeń (k.451). Jak wynika z akt sprawy, pomimo zobowiązania przez Sąd I instancji
do przedłożenia dokumentów, kosztorysów zabiegów dotyczących małoletniej pokrzywdzonej, do akt sprawy nie napłynęła informacja o rzeczywistych poniesionych kosztów na leczenie M. P., jak również projekt tych kosztów i planów na przyszłość, do czego świadek była zobowiązana na terminie rozprawy w dniu 24.09.2015 roku (k. 445).

W tej sytuacji, oceniając orzeczony przez Sąd Rejonowy środek kompensacyjny, nie można stwierdzić, aby został on orzeczony w wysokości rażąco niewspółmiernej w rozumieniu zarzutu z art. 438 pkt 4 k.p.k. Jego wysokość uwzględnia stopień winy i skutki dla pokrzywdzonej małoletniej, jak również uwzględnia warunki osobiste oskarżonego i jego możliwości zarobkowe. Mimo iż przed wydaniem wyroku przez Sąd II instancji z oskarżonym został rozwiązany stosunek pracy, to niewątpliwie jest on osobą na tyle dobrze sytuowaną i wykształconą, że mimo tymczasowej trudności pozostawiania bez zatrudnienia, będzie w stanie zgromadzić stosowne środki finansowe na leczenie i zabiegi lekarskie swojej córki M. P.. Nie bez znaczenia dla ustalenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest także i to, że oskarżony dotychczas ponosił wspólnie z matką dziecka koszty dotychczasowego leczenia córki, opiekował się nią wspólnie z matką podczas pobytu córki w szpitalu, założył fundację gromadząca środki na leczenie córki.

Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskrżony wyrok.

Sąd Okręgowy zasądził także od Skarbu Państwa na rzecz kuratora adw. H. O. kwotę 516, 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pokrzywdzonej M. P. wynagrodzenie za obronę z urzędu ustalając wysokość zasądzonej kwoty na podstawie § 14 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w dyspozytywnej części wyroku.

SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Grażyna Szczęsna-Malowany SSO Jacek Matusik