Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa R. J. (1)

przeciwko P. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 27 maja 2015 roku, sygn. akt I C 439/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach:

a.  pierwszym w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego P. K. (1) na rzecz powoda R. J. (1) kwotę 20.739,89 złotych obniża do kwoty 17.521,50 (siedemnaście tysięcy pięćset dwadzieścia jeden, 50/100) złotych;

b.  drugim w ten sposób, że zasądza od pozwanego P. K. (1) na rzecz powoda R. J. (1) kwotę 1.862 (jeden tysiąc osiemset sześćdziesiąt dwa) złote tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu;

c.  trzecim w ten sposób, że nakazuje pobrać od pozwanego P. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Opocznie kwotę 616 (sześćset szesnaście) złotych tytułem brakującej części opłaty sądowej;

2.  oddala powództwo i apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego P. K. (1) na rzecz powoda R. J. (1) kwotę 650 (sześćset pięćdziesiąt) złotych tytułem stosunkowego rozliczenia kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSO Dariusz Mizera SSR Wioletta Krawczyk

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 770/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 maja 2015 r. Sąd Rejonowy w Opocznie, w sprawie I C 439/14, po rozpoznaniu sprawy z powództwa R. J. (1) przeciwko P. K. (1) o zapłatę:

1.zasądził od pozwanego P. K. (1) na rzecz powoda R. J. (1) kwotę 20.739,89 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 5 października 2014 r. do dnia zapłaty;

2.zasądził od pozwanego P. K. (1) na rzecz powoda R. J. (1) kwotę 2.677,00 złotych tytułem kosztów procesu;

3.nakazał pobrać od pozwanego P. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Opocznie kwotę 777,00 złotych tytułem brakującej części opłaty sądowej, od uiszczenia której powód został zwolniony;

4.odmówił nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

Na podstawie umowy sprzedaży udziałów w Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zawartej w dniu 18.05.2011 r. P. K. (1) jako kupujący nabył od sprzedającego R. J. (2) (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. 300 udziałów w tej Spółce za cenę 100,00 zł.

W § 5. tej umowy kupujący P. K. (1) oświadczył, że zapoznał się z dokumentami finansowymi Spółki, w tym z jej bilansem, rachunkiem zysków i strat oraz zestawieniem należności i zobowiązań i przejmuje wszystkie zobowiązania dotychczas obciążające Spółkę oraz Sprzedającego.

Kupujący przejął na siebie wszelkie zobowiązania Sprzedajnego wobec Spółki, w tym również za zobowiązania wynikające z działania i przekształcenia (...) spółka cywilna P. K. i wspólnicy i związane z osobą Sprzedającego.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Gospodarczy wyrokiem z dnia 21.04.2013 r. w sprawie sygn. akt V GC 677/12 zasądził od pozwanym R. J. (1) i P. K. (1) solidarnie na rzecz powoda M. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą P.U.H. (...) w W. N. kwotę 11.259,97 zł z ustawowymi odsetkami od kwot i dat wskazanych w punkcie 1. wyroku oraz kwotę 2.980,00 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Gospodarczy w sprawie sygn. akt V GC 677/12 ustalił, że egzekucja wierzyciela M. W. prowadzącego działalność pod nazwą P.U.H. (...) w W. N. przeciwko dłużnikowi Spółce (...) Spółce z o.o. w O. w oparciu o tytuł egzekucyjny - nakaz zapłaty wydany 19.05.2011 r. przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie sygn. akt V GNc 648/11 zaopatrzony klauzulą wykonalności była bezskuteczna i uznał, że roszczenie powoda wobec pozwanych jako dłużników solidarnych - członków Zarządu tej Spółki zasługuje na uwzględnienie w oparciu o przepis art. 299 § 1 k.s.h. Sąd wskazał, że zobowiązanie objęte żądaniem pozwu powstało w okresie październik-listopad 2010 r. oraz 11.12.2010 r. W tym czasie R. J. (1) był członkiem Zarządu tej Spółki - od 28.01.2009 r. do 31.05.2011 r.. Natomiast P. K. (1), mimo złożenia w dniu 30.11.2010 r. oświadczenia w biurze Zarządu Spółki o rezygnacji z funkcji członka Zarządu, z którym nie zapoznał się R. J. (1), to i tak pozostawał członkiem Zarządu tej Spółki na podstawie umowy o pracę do 31.01.2011 r. co wynika z jego świadectwa pracy.

Postanowieniem z dnia 29.10.2013 r. Sąd prawomocnemu wyrokowi wydanemu w sprawie sygn. akt V GC 677/12 nadał klauzulę wykonalności w całości. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Opocznie prowadził postępowanie egzekucyjne z wniosku wierzyciela M. W. prowadzącego działalność pod nazwą P.U.H. (...) w W. N. - reprezentowanego przez radcę prawnego - przeciwko dłużnikom R. J. (3) i P. K. (1) w oparciu o tytuł wykonawczy - wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 21.03.2013 r. w sprawie sygn. akt VGC 677/12 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 29.10.2013 r. o świadczenie pieniężne w sprawie sygn. akt Km 1637/13.

W przedmiotowej sprawie od dłużnika R. J. (1) w dniu 28.11.2011 r. została wyegzekwowana kwota 20.739,89 zł., która została przeznaczona na zaspokojenie należności wierzyciela i koszty postępowania egzekucyjnego.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, iż powództwo zasługuje na uwzględnienie. Bezsporne jest, że strony procesu to byli (...) Spółki z o.o. w O.. Wyrok z dnia 21.03.2013 r. Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie sygn. akt V GC 677/12 został wydany przeciwko R. J. (3) i P. K. (1) jako pozwanym solidarnym. Świadczenie pieniężne wynikające z tytułu wykonawczego - w/w wyroku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności spełnił tylko jeden dłużnik solidarny - powód R. J. (1), co wynika z akt postępowania egzekucyjnego sygn. akt Km 1637/13 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Opocznie. Powód R. J. (1) powoływał się na roszczenie regresowe w stosunku do pozwanego P. K. (1). Stosownie do przepisu art. 376 §1 k.c. jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników.

Istnienie i zakres roszczenia zwrotnego dłużnika solidarnego, który spełnił świadczenie, uwarunkowane są treścią tzw. wewnętrznego stosunku prawnego jaki występuje między dłużnikami solidarnymi. Stosunek ten może wynikać nie tylko z ustawy, ale także z umowy. Roszczenie zwrotne obejmuje świadczenie główne, uboczne i koszty.

W oparciu o wyżej powołany przepis oraz analizując treść umowy o sprzedaży udziałów w Spółce (...) Spółka z o.o. z siedzibą w O. zawartej w dniu 18.05.2011 r. między R. J. (3) i P. K. (1) §5. pkt 2 i 3, w którym kupujący P. K. (1) przejął wszelkie zobowiązania dotychczas obciążające Spółkę oraz Sprzedającego i związane z osobą Sprzedającego Sąd uznał, że powód R. J. (1) ma prawo domagać się zwrotu całości świadczenia pieniężnego wyegzekwowanego od niego w sprawie sygn. akt Km 1637/13.

Zdaniem Sądu nie może odnieść zamierzonego skutku powoływanie się przez pełnomocnika pozwanego na to, że w momencie zawarcia umowy z dnia 18.05.2011 r. roszczenie objęte żądaniem pozwu nie istniało, bowiem pierwotna podstawa do świadczenia pieniężnego, które było przedmiotem postępowania egzekucyjnego w sprawie sygn. akt Km 1637/13 wynikała z zobowiązań, które powstały w okresie październik-listopad 2010 r. oraz 11 grudnia 2010 r., co bezspornie wynika z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 21.03.2013 r. w sprawie sygn. akt V GC 677/12. Z tego względu Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku zasądzając kwotę 20.739,89 zł z ustawowymi odsetkami (art. 481 § 1 i § 2 k.c.) od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu pozwanemu, czyli od 5 października 2014 r.

O kosztach procesu, na które składają się : część opłaty od pozwu w kwocie 260.00 zł, koszty zastępstwa procesowego wg norm przepisanych w kwocie 2.400.00 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu - punkt 2. wyroku. Podstawę rozstrzygnięcia w punkcie 3. wyroku stanowi przepis art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. z 2010 r. Nr 90 poz. 594). Sąd uznał, iż w sprawie nie zachodzą przesłanki do nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności wymienionych w art. 333 k.p.c. i orzekł, jak w punkcie 4. wyroku.

Apelacje od powyższego wyroku złożył pozwany za pośrednictwem swojego pełnomocnika zaskarżając wyrok co do pkt 1 , 2 i 3.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez dokonanie błędnej oceny dowodów zebranych w sprawie, co doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych wskazany w pkt 2. poniżej,

2. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na niesłusznym przyjęciu, że P. K. (1) zobowiązany jest do zapłaty kwoty 20.739,89 zł na rzecz powoda R. J. (1),

3. naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 5 k.c. chociaż zachowanie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wnosił o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku we wskazanym zakresie i oddalenie powództwa w stosunku do pozwanego P. K. (1) w całości, ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu I instancji i przekazanie mu sprawy do ponownego rozpoznania;

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję, według norm przepisanych;

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jedynie w części jest zasadna.

Sąd Okręgowy przyjmuje za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji. Zgodzić się należy ze skarżącym jedynie w tym zakresie, że Sąd I instancji niesłusznie przyjął, iż P. K. (1) jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda całej kwoty 20.739 zł.

W tym miejscu należy bowiem przypomnieć, iż z załączonej do akt sprawy umowy wynika, że P. K. (1) przejął wszystkie zobowiązania obciążające dotychczas Spółkę oraz sprzedającego to jest powoda R. J. (1). Roszczenie będące przedmiotem sporu miało swoje źródło w żądaniu zasądzenia od Spółki (...) należności za wynajęcie sprzętu od M. W. właściciela PHU (...) w W. N.. Należności te, które zostały objęte nakazem zapłaty z 19-05-2011 w sprawie V GNc 648/11 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. dotyczyły okresu październik - grudzień 2010 roku, a zatem okresu sprzed zawarcia umowy. Z tym, że w chwili zawierania umowy należności te nie obejmowały jeszcze kosztów procesu w w/w sprawie bowiem należności te powstały już po zawarciu umowy i przez to nie mogły być nią objęte. Odpowiedzialność członków Zarządu Spółki z o.o. na podstawie 299 k.s.h. jest odpowiedzialnością subsydiarną skoro to powód pokrył należności wynikające z odpowiedzialności Spółki, które tak naprawdę powinien pokryć pozwany jako przejmujący zobowiązania Spółki w takiej sytuacji powodowi służy roszczenie regresowe oparte na umowie w granicach istniejących w chwili umowy należności. Na mocy umowy pozwany odpowiada bowiem za zobowiązania Spółki na dzień zawarcia umowy. Na dzień zaś zawarcia umowy to jest 18-05-2010 istniało zobowiązanie z tytułu kosztów wynajmu sprzętu w wysokości 11.259,97 zł , nie istniało natomiast jeszcze wtedy zobowiązanie z tytułu kosztów procesu albowiem nakaz zapłaty został wydany następnego dnia. W takiej sytuacji kwota za którą winien odpowiadać pozwany winna zostać pomniejszona o należność z tytułu kosztów procesu w sprawie to jest o kwotę 2.980 zł dodatkowo powiększoną o 238 zł 40 gr opłaty egzekucyjnej od tej należności. W efekcie należność zasądzona powodowi winna odzwierciedlać kwotę 17.521 zł i do takiej też kwoty Sąd Okręgowy obniżył zasądzoną przez Sąd Rejonowy należność.

Nie sposób zgodzić się także z zarzutem naruszenia art. 5 k.c.. Słusznie co prawda skarżący wskazuje, iż możliwe jest także w tego rodzaju sprawie jak niniejsza korzystanie z art. 5 k.c. niemniej jednak to na stronie, która powołuje się na powyższą klauzule, (tu: na pozwanym) spoczywa ciężar wykazania okoliczności wskazujących na naruszenie zasad współżycia społecznego. Przyjmuje się, że art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy domniemywa się bowiem, że korzystający ze swego prawa czyni to w sposób zgodny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa i dopiero istnienie szczególnych okoliczności może obalić to domniemanie i pozwolić na zakwalifikowanie określonego zachowania jaką nadużycie prawa. Chodzi przy tym o okoliczności rażące i nie akceptowalne w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości.

Tymczasem pełnomocnik pozwanego nie przedstawił żadnych szczególnych okoliczności, które mogłyby świadczyć o nadużyciu prawa przez powoda, który wytaczając powództwo realizuje jedynie swoje uprawnienia wynikające z umowy.

Konsekwencją powyższego jest zmiana zaskarżonego wyroku i obniżenie zasądzonej kwoty i oddalenie w tej części powództwa oraz orzeczenie o kosztach postępowania przed I instancją z zastosowaniem art. 100 k.p.c.

Mając to na uwadze na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. należało orzec jak w pkt 1 wyroku. Dalej idącą apelację Sąd oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSO Dariusz Mizera del. SSR Wioletta Krawczyk

Na oryginale właściwe podpisy