Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o emeryturę

na skutek odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 27 marca 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 729/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił wnioskodawcy R. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawca nie osiągnął wieku emerytalnego i nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od decyzji powyższej wnioskodawca odwołał się w dniu 22 kwietnia 2013 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że w okresie od 26 lipca 1976 roku do 29 lutego 1992 roku pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)w P. T.. bezpośrednio przy przetwórstwie materiałów zawierających azbest.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

R. S., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 27 lutego 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Od 20 maja 2013 roku wnioskodawca jest uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznanej okresowo do dnia 30 kwietnia 2014 roku.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 w aktach ZUS, pismo ZUS k. 11 w aktach sprawy)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresie 26 lipca 1976 roku do 29 lutego 1992 roku wnioskodawca pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)w P. T. na stanowisku stolarza.

(dowód: świadectwo pracy k. 15. umowa o pracę k. 23, zaświadczenie kwalifikacyjne k. 23 w aktach ZUS)

Przedsiębiorstwo Budownictwa (...)w P. T. zajmowało się budową bloków mieszkalnych. Wnioskodawca pracował w tym przedsiębiorstwie w stolarni, gdzie pracował jako stolarz przy produkcji okien, listew, parapetów i filarek międzyokiennych. Jednym z części składowych filarek międzyokiennych były płyty azbestowe-cementowe (tzw. eternit). W okresie 26 lipca 1976 roku do 29 lutego 1992 roku wnioskodawca nie pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy bezpośrednio przy przetwórstwie materiałów zawierających azbest.

(dowód: zeznania wnioskodawcy k. 18 w aktach sprawy)

Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) w P. Tryb. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Dodać należy, iż zgodnie z § 8 ust. 1 ww. rozporządzenia pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w dziale IV wykazu B, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 10 lat wykonywał prace wymienione w dziale IV wykazu B.

Wśród prac wymienionych w dziale IV wykazu B mieszczą się natomiast m. in. prace przy przetwórstwie azbestu (poz. 1).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy w spornym okresie, tj. 26 lipca 1976 roku do 29 lutego 1992 roku stosownie do treści § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wykonywał on stale i pełnym wymiarze czasu pracy prace bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu przez co najmniej 10 lat.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że we wskazanym wyżej okresie wnioskodawca stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu przez co najmniej 10 lat.

Jak sama nazwa wskazuje prace bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu, to prace które są wykonywane przy obróbce azbestu, czy też rozbiórce wykonanych z niego elementów. Sam kontakt przy pracy z azbestem nie jest natomiast wystarczający do uznania pracy za pracę w warunkach szczególnych zgodnie z wykazem B dział IV poz. 1. Pracę w warunkach szczególnych nie jest bowiem praca wykonywana w kontakcie z azbestem, ale wyłącznie praca polegająca na bezpośrednim przetwórstwie azbestu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2006 roku, I UK 59/08, OSNP 2007/17-18/259).

Jak wynika z zeznań samego wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. Tryb. pracował on jako stolarz przy produkcji okien, listew, parapetów i filarek międzyokiennych. Spośród wskazanych produktów jedynie filarki międzyokienne zawierały płyty azbestowe-cementowe (tzw. eternit). Wnioskodawca zeznał przy tym, że w (...) w P. Tryb. nie pracował przy produkcji materiałów azbestowych, a także że przedsiębiorstwo to nie było zakładem produkującym azbest.

Dlatego też uznać należało, że wnioskodawca nie wykazał, że w okresie 26 lipca 1976 roku do 29 lutego 1992 roku stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu przez co najmniej 10 lat.

Mając na uwadze, że wnioskodawca przyznał, iż w spornym okresie nie pracował przy przetwórstwie azbestu Sąd oddalił jako bezprzedmiotowy jego wniosek o przesłuchanie świadków na okoliczność, że miał wówczas styczność z azbestem.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, uznał odwołanie za nieuzasadnione i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.