Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu XI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2016 r. w Toruniu na rozprawie

sprawy egzekucyjnej z wniosku wierzyciela małoletniego J. P. reprezentowanego przez matkę P. P.

przeciwko dłużnikowi M. P.

przy uczestnictwie A. S.

ze skargi A. S. z dnia 23 listopada 2015r. na czynności Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Legionowie A. W. w postępowaniu Kmp 13/12 – na postanowienie z dnia 9 listopada 2015r. o ukaraniu grzywną A. S.

postanawia:

I uchylić w całości postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Legionowie A. W. z dnia 9 listopada 2015r., w sprawie Kmp 13/12, w przedmiocie ukarania grzywną A. S.,

II zasądzić od M. P. na rzecz A. S. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt XI Co 230/16

UZASADNIENIE

W dniu 24 listopada 2015 roku (data stempla pocztowego) A. S. - zastępca dyrektora Centrum Operacyjnej (...) Banku (...) S.A. w K. złożył skargę na czynności Komornika przy Sądzie Rejonowym w Legionowie A. W. w sprawie Kmp 13/12 w postaci postanowienia z dnia 9 listopada 2015 roku , w przedmiocie nałożenia na niego grzywny w kwocie 2.000 zł , z powodu odmowy udostępnienia przez Bank żądanych przez Komornika danych tj. o nadesłania historii rachunku dłużnika za okres od dnia zajęcia do dnia udzielenia informacji przez Bank , ze wskazaniem podmiotów dokonujących transakcji z dłużnikiem. Skarżący domagał się wstrzymania zaskarżonej czynności oraz zasądzenia od dłużnika kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazał, że skarżone postanowienie jest błędne i narusza obowiązujące przepisy prawa , poprzez przekroczenie granic zapytania wyznaczonych w art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. ł. Prawa bankowego. Podniósł, że organ prowadzący egzekucję może żądać tylko takich informacji, które są niezbędne dla zastosowania tego środka egzekucyjnego (np. informacji o zajęciu rachunku bankowego, treść umowy rachunku w zakresie warunków jego prowadzenia i przeprowadzania rozliczeń, stanów i sald). Natomiast żądanie przekazania danych osób trzecich, będących stronami operacji rozliczeniowych, wobec których nie jest prowadzona egzekucja, ma na celu pozyskanie wiedzy o kontrahentach egzekwowanego dłużnika i bezpośrednio zmierza do pozyskania wiedzy o całości majątku dłużnika, które to informacje możliwe są do uzyskania wyłącznie w postępowaniu o wyjawieniu majątku dłużnika w trybie art. 913 kpc.

Ponadto skarżący podniósł, że tajemnicą bankową określoną w art. 104 ust. 1 Prawa bankowego objęte są wszystkie informacje dotyczące realizacji czynności bankowej, którą jest również umowa rachunku bankowego. W ocenie skarżącego przepis art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. ł Prawa bankowego należy interpretować w ten sposób, że upoważnia on bank do weryfikacji, czy zakres żądanych informacji objętych tajemnicą bankową odpowiada kryterium niezbędności, a tym samym zakres udzielanych komornikowi informacji nie może być nieograniczony. Komornik - zdaniem skarżącego - może zwrócić się o informację tylko wówczas, gdy wymaga tego zabezpieczenie przebiegu egzekucji, przy czym musi być to niezbędne, ponadto żądane informacje nie mogą wykraczać poza zakres wyznaczony sposobem egzekucji wskazanym przez wierzyciela.

W odpowiedzi na skargę (k. 20-21) Komornik wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej. W uzasadnieniu wskazał, że postępowanie egzekucyjne prowadzone jest zgodnie z wnioskiem wierzyciela na podstawie tytułu wykonawczego. Odnosząc się do zarzutów skarżącego wskazał, że bank nie jest uprawniony do badania zakresu rzeczowego i czasowego informacji, o których udzielenie wnosi organ egzekucyjny. Zdaniem Komornika bank może i powinien zbadać jedynie, czy występujący do niego organ jest legitymowany w sprawie i czy żądane informacje pozostają w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym w zakresie niezbędnym do jego prawidłowego prowadzenia.

Komornik wskazał, że podstawą zastosowania wobec banku sankcji są przepisy art. 761 kpc i 762 kpc oraz art. 2 ust. 5 i 8 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, które dawały komornikowi prawo do zwrócenia się do (...) Bank S.A. o wskazanie danych personalno-adresowych podmiotów , dokonujących transakcji w okresie od dnia zajęcia do chwili obecnej oraz ich kont, jak również przedstawienia historii rachunków bankowych. Podniósł, że dane te, jeżeli dotyczą zajętego konta dłużnika, pozostają bezpośrednim związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym, przy czym nie jest możliwym do ustalenia z góry wykazu danych niezbędnych do prowadzenia konkretnej egzekucji.

Komornik podkreślił, że na banku udzielającym informacji objętych tajemnicą bankową nie ciążą negatywne tego skutki, bowiem w myśl art. 105 ust. 6 Prawa bankowego (odpowiednik znajduje się w art. 3 ust. 6 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji) bank nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wynikająca z ujawnienia tajemnicy bankowej przez osoby i instytucje upoważnione przez ustawę do żądania od banków udzielania informacji stanowiących tajemnicę bankową.

W odpowiedzi na wezwanie Sądu na rozprawę, skarżący pismem (k.54) z dnia 1 lipca 2016r. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie wyjaśniając , iż w skardze zawarł wszystko , co ma do powiedzenia w sprawie. Pełnomocnik wierzyciela pismem z dnia 15 lipca 2016r. wniosła o oddalenie skargi i jej rozpoznanie pod nieobecność zarówno przedstawicielki ustawowej wierzyciela, jak i jej pełnomocnika. Prokurator zawiadomiony o terminie posiedzenia nie zajął stanowisko w sprawie. Dłużnik wezwany prawidłowo nie stawił się na terminie rozprawy.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Sąd na podstawie akt komorniczych Kmp 13/12 ustalił, że postępowanie egzekucyjne prowadzone jest na podstawie tytułu wykonawczego - wyroku zaocznego z dnia 16.12.2011 roku wydanego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W., IV Wydziału Rodzinnego i Nieletnich, sygn. IV RC 393/11. Pełnomocnik wierzyciela skierował egzekucję do rachunków bankowych dłużnika. Komornik zajął rachunki bankowe w kilku wskazanych bankach, skierował zapytania do ZUS, US, ewidencji gruntów i pojazdów, systemu (...).

Wierzyciel rozszerzył egzekucję na zajęcie rachunku bankowego dłużnika w (...) Banku (...) S.A. w K., zwracając się jednocześnie o przesłanie historii rachunku bankowego (k. 205 akt komorniczych). Komornik w dniu 25 sierpnia 2015 roku dokonał zajęcia wskazanego rachunku bankowego i równocześnie zażądał udzielania informacji poprzez nadesłanie historii rachunku jak we wniosku wierzyciela, ze wskazaniem danych personalno-adresowych oraz numerów kont bankowych podmiotów, których te transakcje dotyczą, pod rygorem ukarania grzywną (k. 208,209).

W dniu 2 września 2016r. (...) Bank (...) S.A. w K. udzielił Komornikowi informacji przesyłając historię obrotu na rachunkach bankowych dłużnika. Jednocześnie bank odmówił udzielenia informacji odnośnie danych kontrahentów, z którymi dłużnik realizuje przepływy finansowe, ze wskazaniem, że nie stanowi to informacji niezbędnych dla prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Bank podkreślił, że uzyskane dane wcale nie muszą przyczynić się do efektywności egzekucji, mogą one mieć bowiem charakter jednorazowy. Ponadto zajęciu podlega jedynie wierzytelność istniejąca, nie zaś mogąca powstać w przyszłości.

W dniu 10 września 2015r. komornik ponownie wezwał wskazany bank do udzielenia informacji j.w. (k. 215) i uzyskał odpowiedź odmowną (k. 221), w której bank wskazał, że domaganie się udzielenia danych kontrahentów, z którymi dłużnik realizuje przepływy finansowe nie jest uprawnione, bowiem nie stanowi danych niezbędnych do prawidłowego prowadzenia egzekucji, co więcej narusza interesy prawne osób nie będących dłużnikami, stanowi obejście dyspozycji przepisu art. 913 kpc tj. wyjawienia majątku dłużnika.

W dniu 22 października 2015 roku pełnomocnik przedstawicielki ustawowej małoletniego wierzyciela złożył wniosek o ukaranie pracownika banku - A. S. grzywną w wysokości 2.000 zł na nieuzasadnioną odmowę udzielenia organowi egzekucyjnemu informacji , niezbędnych do prowadzenia egzekucji (k. 225).

W dniu 9 listopada 2015 roku komornik wydał postanowienie, w którym ukarał A. S. – zastępcę dyrektora (...) Bank (...) S.A. w K. grzywną w wysokości 2.000 zł. Odpis postanowienia doręczono mu w dniu 18 listopada 2015r. (k. 235).

W ocenie Sądu skarga ukaranego grzywną pracownika banku jest zasadna.

Zgodnie z treścią art. 761 kpc organ egzekucyjny może żądać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień oraz zasięgać od organów administracji publicznej, organów wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, przedsiębiorstw maklerskich, organów spółdzielni mieszkaniowych, zarządów wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zarządzających mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji. Banki są obowiązane na pisemne żądanie komornika udzielić mu takich informacji, w szczególności dotyczących stanu majątkowego dłużnika oraz umożliwiających identyfikację składników jego majątku (art. 2 ust. 5 ustawy z 29.08.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji). Jednocześnie Bank ma obowiązek udzielenia komornikowi - w zakresie niezbędnym do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego - informacji stanowiących tajemnicę bankową (art. 105 ust. 2 lit. ł ustawy z 29.08.1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz.U.2015.128 j.t.).

W doktrynie i orzecznictwie obowiązuje pogląd, który podziela tut. Sąd, że Komornik może zwrócić się o informacje tylko wówczas, jeżeli wymaga tego zabezpieczenie prawidłowego przebiegu egzekucji. Informacje te nie mogą wykraczać poza zakres wyznaczony sposobem egzekucji, wskazanym przez wierzyciela, przy czym ocena, co jest niezbędne dla prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, należy do komornika (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 16.06.2011r., V CZ 1883/11, Postanowienie Sądu okręgowego w Warszawie z dnia 23.02.2010r. , IV CZ 202/10). Zatem osoba lub instytucja w zasadzie nie może odmówić udzielania informacji z powołaniem się na przepisy ustawy z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (t. j. Dz.U. z 2002 r., nr 101, poz. 926, ze zm.), o ile informacje te są niezbędne do prowadzenia egzekucji. Jedyną zatem przesłanką do odmowy udzielenia informacji obejmujących dane osobowe może być twierdzenie, że informacje te nie są niezbędne do prowadzenia egzekucji.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd doszedł do przekonania, że skoro warunkiem uzyskania przez komornika żądanych informacji jest ich niezbędność dla prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, to tym bardziej ocena które informacje spełniają wymagane przesłanki - musi być każdorazowo przeprowadzana w konkretnej i indywidualnej sprawie, ze szczególną ostrożnością. Zauważyć bowiem należy, że ustawodawca nie ograniczył zakresu rzeczowego i czasowego żądanych informacji, ani nie zastrzegł, że muszą one dotyczyć tylko i wyłącznie osoby dłużnika z pominięciem osób trzecich wchodzących z nim w stosunki prawne. Trzeba mieć jednak także na uwadze interesy prawne tych osób.

W ocenie Sądu działania Komornika, realizującego wniosek wierzyciela o udzielenie informacji personalno-adresowych osób trzecich dokonujących rozliczeń finansowych z dłużnikiem, w tym numerów kont bankowych tych podmiotów, są zbyt daleko idące. Komornik winien poprzestać na żądaniu udzielenia informacji związanych z przedsięwziętym sposobem egzekucji tj. dotyczącym rachunku bankowego dłużnika od momentu jego zajęcia, jednakże bez domagania się informacji o trzeciodłużnikach. Wskazać w tym miejscu należy, że Komornik co do zasady nie ma obowiązku poszukiwania majątku dłużnika, z którego można przeprowadzić egzekucję. To wierzyciel powinien wskazać majątek dłużnika, z którego może być prowadzona egzekucja. Wierzyciel, który nie zna stanu majątkowego dłużnika, może zlecić komornikowi poszukiwanie za wynagrodzeniem majątku dłużnika (art. 7971 kpc). Ma również prawo do złożenia wniosku o wyjawienie majątku dłużnika. Wierzyciel, który nie jest w stanie wskazać przedmiotów, które służą do zaspokojenia należnego mu świadczenia, może zwrócić się do komornika, by ten wezwał dłużnika do złożenia wyjaśnień. Komornik, wzywając dłużnika do złożenia wyjaśnień, powinien oznaczyć termin do wykonania tego obowiązku oraz określić rygor wynikający z jego niewykonania, wskazany w art. 762 § 1 kpc. W niniejszej sprawie wierzyciel, reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, nie wystąpił do komornika z wnioskiem o poszukiwanie majątku dłużnika w trybie art. 797 1 kpc, ani o wyjawienie majątku dłużnika.

Zdaniem Sądu Bank w okolicznościach niniejszej sprawy nie jest zobowiązany do udzielania Komornikowi żądanych przez niego w pismach z dnia 25.08.2015r. i 10.09.2015r. informacji stanowiących tajemnicę bankową, dotyczącą osób trzecich. Wykraczałoby to poza ustawowe upoważnienie banków do udzielenia komornikom sądowym informacji, gdyż nie stanowi informacji niezbędnych do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Zatem decyzja o wymierzeniu A. S. - zastępcy dyrektora Centrum Operacyjnej (...) Banku (...) S.A. w K., grzywny w kwocie 2 000 zł była nieprawidłowe. W tym stanie rzeczy Sąd postanowił jak w punkcie I sentencji postanowienia.

W tym stanie rzeczy Sąd postanowił jak w punkcie 1 sentencji postanowienia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 770 kpc obciążając nimi dłużnika.