Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie V Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Piotr Grzędziński

Protokolant: Tomasz Janiak

Z udziałem oskarżyciela publicznego: M. P. (1)

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2016 r. sprawy M. P. (2), s. M. i A., ur. (...) w W.

oskarżonego o to że:

1. prowadząc jednoosobowo działalność gospodarczą, w W., w okresie od 26.10.2011 roku do 26.09.2013 roku, uporczywie nie wpłacał w terminie określonym w art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj.: Dz.U. z 2011, Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), tj. do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, podatku od towarów i usług na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...) za okres: 09/2011, 11/2011, (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz (...), w kwocie ogółem 64530,37 złotych, tj. o czyn z art. 57 § 1 kks;

2. prowadząc jednoosobowo działalność gospodarczą, w W., uporczywie nie wpłacał w terminie określonym w art. 45 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj.: Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), tj. do 30.04.2012 r., podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu PIT-36 za 2011 r. w kwocie 14424 zł na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...), tj. o czyn z art. 57 § 1 kks

orzeka

I.  Oskarżonego M. P. (2) uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie 1 aktu oskarżenia czynu i za to na podstawie art. 57 § 1 kks wymierza mu karę grzywny w wysokości 500 (pięciuset) złotych.

II.  Na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks umarza postępowanie w zakresie czynu z punktu 2 aktu oskarżenia.

III.  Zwalnia oskarżonego z kosztów postępowania w zakresie dotyczącym czynu z punktu 1 aktu oskarżenia, ponadto ustala, że koszty postępowania w pozostałym zakresie ponosi Skarb Państwa.

Sygn. akt V W 2549/16

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. P. (2) w latach 2011 – 2013 prowadził działalność gospodarczą z siedzibą w W. przy ul. (...). W związku z prowadzoną działalnością oraz z uwagi na wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegał on obowiązkowi podatkowemu wynikającemu z ustawy o podatku od towarów i usług. Mimo to, w okresie od dnia 26 października 2011 roku do dnia 26 września 2013 roku uporczywie nie wpłacał w terminach ustawowych na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...) przy ul. (...) w W. podatku od towarów i usług za okresy: 09/2011, 11/2011, (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) w łącznej kwocie 64.530,37 zł. Ponadto w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą nie wpłacił podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 r. w kwocie 14.424 zł.

Z uwagi na to, iż nie można było ustalić miejsca pobytu M. P. (2) w kraju, postanowieniem z dnia 30 marca 2016 r. finansowy organ dochodzenia – Trzeci Urząd Skarbowy (...) w W. zastosował wobec M. P. (2) tryb postępowania w stosunku do nieobecnych ze względu na zaistnienie przesłanek określonych w art. 173 § 1 kks w zw. z art. 175 § kks. Jednocześnie w toku postępowania sądowego ustalono miejsce pobytu oskarżonego.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów:

1)  częściowych wyjaśnień oskarżonego (k. 198-199);

2)  list zaległości (k. 2, 21, 32, 37, 114-115, 200);

3)  deklaracji podatkowych (k. 58-70).

Oskarżony M. P. (2) nie był przesłuchiwany w toku postępowania przygotowawczego albowiem z uwagi na fakt, iż nie ustalono miejsca jego pobytu, na podstawie art. 173 § 1 kks i art. 175 § 1 kks zastosowano wobec niego postępowanie w stosunku do nieobecnych. Z kolei w postępowaniu sądowym nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił m.in., że nie miał środków, aby zapłacić podatek, nie był w stanie go spłacić. Wskazał, że sytuacja finansowa zmusiła go do tego, że wpłaty nie zostały dokonane w terminie. Podniósł, że w jego zachowaniu nie było żadnej uporczywości.

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należało omówić rozstrzygnięcie zawarte w punkcie II sentencji wyroku. Zgodnie z art. 17 § 1 pkt 6 kpk, nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy nastąpiło przedawnienie karalności. Przepis ten ma także zastosowanie w postępowaniu karnym skarbowym na mocy art. 113 § 1 kks, bowiem przepisy kodeksu karnego skarbowego nie regulują inaczej kwestii umorzenia postępowania. Ponadto w myśl art. 51 § 1 kks, karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Artykuł 51 § 2 kks stanowi natomiast, że jeżeli w okresie przewidzianym w § 1 cytowanego przepisu wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność popełnionego przez niego wykroczenia skarbowego ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu. Wreszcie, zgodnie z art. 44 § 3 kks w zw. z art. 51 § 1 kks, w wypadkach przewidzianych w § 1 lub § 2 art. 44 bieg przedawnienia wykroczenia skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności tej należności. W związku z tym uznać należy, że okres przedawnienia karalności wykroczenia skarbowego opisanego w punkcie 2 aktu oskarżenia upływał w dniu 31.12.2015 roku, tj. jeszcze przed wniesieniem aktu oskarżenia. W takim stanie rzeczy Sąd uznał, że w sprawie niniejszej w odniesieniu do czynu wymienionego w punkcie 2 aktu oskarżenia zachodzą wszystkie przesłanki z art. 17 § 1 pkt 6 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks, czego konsekwencją było umorzenie postępowania w tym zakresie.

Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności ujawnionych w toku postępowania dowodowego, wina i sprawstwo oskarżonego M. P. (2) w zakresie zarzucanego mu w punkcie 1 aktu oskarżenia czynu nie budzi wątpliwości. Sąd dał wiarę jedynie tym wyjaśnieniom oskarżonego, w których podał on ogólne informacje dotyczące prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz potwierdził fakt nieuregulowania zobowiązań podatkowych w terminach ustawowych. Jednocześnie Sąd odmówił wiarygodności tej części wyjaśnień oskarżonego, w której zaprzeczał on swemu sprawstwu, traktując je jako przyjętą linię obrony.

Jest oczywistym, iż to M. P. (2), jako prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, w okresach wskazanych w akcie oskarżenia był odpowiedzialny za rozliczanie się z zobowiązań podatkowych. Miał on możliwość podejmowania samodzielnych decyzji gospodarczych, w tym decyzji finansowych i był odpowiedzialny za prawidłowe i terminowe wpłacanie na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...) przy ul. (...) w W. podatku od towarów i usług. Jednocześnie nie ma wątpliwości co do wysokości zaległości podatkowych, gdyż wynikają one wprost ze składanych przez oskarżonego deklaracji podatkowych, których kopie znajdują się w aktach sprawy.

Wiarygodny dowód w sprawie stanowiły ponadto ujawnione na rozprawie dokumenty, ich treści nie budziły wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy ani nie były kwestionowane przez strony.

W sprawie niniejszej oskarżonemu zarzucono popełnienie wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks. Wykroczenie uporczywego naruszania terminu wpłaty podatku, ujęte w art. 57 § 1 kks, polega na uporczywym nie wpłacaniu w terminie dowolnego podatku. Uporczywość przejawia się zaś w wielokrotnym naruszaniu obowiązku terminowej wpłaty podatku, pomimo możliwości dokonania wpłaty. W myśl art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 ustawy są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 33 i 33b (ustęp 2 tego artykułu przewiduje kwartalne terminy płatności podatku, co dotyczyło oskarżonego). Zgodnie zaś z art. 21 § 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa, w przypadku, gdy przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje przez zaistnienie zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie zobowiązania podatkowego, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona wskazane w art. 57 § 1 kks i dopuścił się tym samym popełnienia zarzuconego mu wykroczenia skarbowego. Bezsporny pozostaje bowiem fakt, iż M. P. (2) we wskazanych w akcie oskarżenia okresach nie wpłacał terminowo na rachunek Trzeciego Urzędu Skarbowego (...) przy ul. (...) w W. należnego podatku od towarów i usług, pomimo obowiązku wynikającego z powołanych wyżej art. 21 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa oraz art. 103 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Jednocześnie biorąc pod uwagę okres, w jakim oskarżony nie dopełnił wymaganego obowiązku, bez wątpienia stwierdzić należy, iż jego zachowanie cechowała uporczywość (przemawia za tym przede wszystkim cykliczność zachowań podatnika, co w myśl utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego przemawia za zaistnieniem znamienia uporczywości, por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r., sygn. I KZP 11/13, OSNKW 2014/1//3). Należy przy tym podkreślić, że nie ma tu podstawowego znaczenia kondycja finansowa oskarżonego, to czy posiadał środki finansowe na zapłatę podatków oraz powody nieopłacenia należnych podatków w ustawowych terminach. W tym miejscu warto przywołać uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2003 r., sygn. I KZP 2/03, OSNKW 2003/5-6/57, gdzie trafnie zauważono, że „nie można do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł, jak do rozliczeń cywilnoprawnych, których naruszenie stanowi przestępstwo (np. do uporczywego uchylania się od płacenia alimentów). Podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki podatników, swoich niepowodzeń gospodarczych, i nie płacić w terminie swych zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych na wymagane podatki. Uwzględnić też należy, że prawo podatkowe przewiduje, na wniosek zainteresowanego, złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, odraczanie płatności i rozkładanie na raty należności podatkowych, w tym i zaległości podatkowych, gdy ważny interes podatnika za tym przemawia (art. 48 ustawy - Ordynacja podatkowa z 1997 r.). Tym samym podatnik, nie mogąc uregulować w terminie podatku, ma prawne instrumenty dla zmiany terminu jego płatności. Jeżeli uzyska on odroczenie płatności lub rozłożenie podatku na raty, to reguluje go w nowym, ustalonym przez organ podatkowy, terminie. Nie popełnia zatem wówczas wykroczenia określonego w art. 57 kks”.

Od strony podmiotowej czyn oskarżonego charakteryzuje wina umyślna. Oskarżony będąc osobą dorosłą, prowadzącą działalność gospodarczą przez kilka lat, zdawał sobie sprawę z ciążących na nim obowiązków podatkowych, jak również rozumiał istotę podatku od towarów i usług, pobieranego na każdym kolejnym etapie obrotu towarami lub usługami, z którym spotkać się musiał każdy przedsiębiorca działający na terenie kraju. Tym samym nie ma wątpliwości, że chciał popełnić czyn zabroniony w rozumieniu art. 4 § 2 kks.

Od strony przedmiotowej o przyjętej kwalifikacji zadecydował fakt wielokrotnego i powtarzającego się nie wpłacania w ustawowym terminie podatku od towarów i usług, jakiego w okresie od dnia 26 października 2011 roku do dnia 26 września 2013 roku dopuścił się M. P. (2) oraz fakt, iż oskarżony nie podjął żadnych prób ugodowego rozwiązania sprawy niezapłaconego podatku, w postaci np. wniosku o odroczenie płatności, co potwierdza pośrednio fakt zupełnego braku kontaktu z Urzędem Skarbowym (który w finale był zmuszony do zastosowania postępowania w stosunku do nieobecnych).

Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu Sąd uznał, iż jest ona poważna. Na taką ocenę wpływ miało działanie oskarżonego charakteryzujące się winą umyślną oraz skutkujące uszczupleniem należności publicznoprawnych w postaci podatku od towarów i usług w niebagatelnej wysokości 64.530,37 zł. Oskarżony z uwagi na to, iż zdecydował się na prowadzenie działalności gospodarczej, winien w sposób rzetelny zajmować się sprawami finansowymi, zdając sobie sprawę z obowiązku płacenia podatków oraz interesować się tym, w jakich wysokościach i w jakich terminach winien takie zobowiązania wobec Urzędu Skarbowego regulować.

Sąd jako okoliczność łagodzącą odpowiedzialność karną oskarżonego przyjął jego dotychczasową niekaralność sądową (k. 42, 88, 110).

Mając na uwadze stopień zawinienia M. P. (2), społeczną szkodliwość jego czynu oraz powołaną okoliczność łagodzącą, Sąd uznał, iż sprawiedliwą, wyważoną i uwzględniającą elementy przedmiotowe, jak też podmiotowe charakteryzujące czyn oskarżonego, a nadto cele ogólno oraz indywidualno – prewencyjne, jest kara 500 złotych grzywny. W sytuacji, gdy maksymalna sankcja za wykroczenie z art. 57 § 1 kks wynosi obecnie ponad 30.000 zł (art. 48 § 1 kks), wymierzoną oskarżonemu karę trudno uznać za zbyt surową. Sąd jednocześnie wziął pod uwagę starania oskarżonego o wyrównanie należności publicznoprawnej (art. 13 § 1 kks), co skutkowało zmniejszeniem zaległości podatkowych. W ocenie Sądu, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, orzeczona kara grzywny spełni cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego oraz zaspokoi potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Kara ta jest w pełni adekwatna do stopnia winy sprawcy oraz do stopnia społecznej szkodliwości jego czynu.

Koszty postępowania w części, w której doszło do umorzenia z uwagi na przedawnienie, na podstawie art. 632 pkt 2 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks ponosi Skarb Państwa, z kolei w pozostałym zakresie, mając na uwadze art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks, Sąd zwolnił oskarżonego z obowiązku zapłaty w całości opłaty i kosztów postępowania.