Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny – Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Urszula Myśliwska

Sędziowie: SSO Piotr Schab

SSR (del.) Marek Krysztofiuk – spr.

Protokolant: sekretarz sądowy Monika Matuszczak

przy udziale Prokuratora Jolanty Pydyniak

po rozpoznaniu dnia 28.05.2014 roku

sprawy T. K., H. K., E. L.

oskarżonych z art.193 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia X Wydział Karny z dnia 15 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. akt X K 963/13

- orzeka:

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Śródmieścia.

Sygnatura akt X Ka 255/14

UZASADNIENIE

T. K. s. C. i H. z d. M. ur. (...) sierpnia (...). w K. został oskarżony o to, że w dniu 18 listopada 2013 r. W W. przy ul. (...) wdarł się na dach budynku Ministerstwa Gospodarki, a następnie wbrew żądaniu osoby uprawnionej gmachu tego nie opuścił tj. o czyn z art. 193 k.k.

H. K., c. P. E. i E. z d. K., ur. (...) w F. została oskarżona o to, że w dniu 18 listopada 2013 r. w W. przy ul. (...)wdarła się na dach budynku Ministerstwa Gospodarki, a następnie wbrew żądaniu osoby uprawnionej gmachu tego nie opuściła tj. o czyn z art. 193 k.k.

E. L.s. C. H. i A. L. z d. M. ur. (...) w A. został oskarżony o to, że w dniu 18 listopada 2013 r. w W. przy ul. (...)wdarła się na dach budynku Ministerstwa Gospodarki, a następnie wbrew żądaniu osoby uprawnionej gmachu tego nie opuściła tj. o czyn z art. 193 k.k.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia X Wydział Karny wyrokiem z dnia 15 stycznia 2014 roku w sprawie o sygn. akt X K 963/13

I.  ustalił w ramach czynu zarzuconego oskarżonemu (...), że oskarżony w dniu 18 listopada 2013 r. w W. przy (...)wdarł się do budynku Ministerstwa Gospodarki, w ten sposób, że wszedł na dach przedmiotowego budynku tj. iż swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję art. 193 k.k. w związku z czym na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k., art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec oskarżonego (...) zostało warunkowo umorzone na okres próby wynoszący 2 (dwa) łata;

II.  ustalił w ramach czynu zarzuconego oskarżonej H. K., że oskarżona w dniu 18 listopada 2013 r. w W. przy (...) wdarła się do budynku Ministerstwa Gospodarki, w ten sposób, że weszła na dach przedmiotowego budynku tj. iż swoim zachowaniem wyczerpała dyspozycję art. 193 k.k. w związku z czym na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k., art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec oskarżonej H. K. zostało warunkowo umorzone na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata;

III.  ustalając w ramach czynu zarzuconego oskarżonemu E. L., że oskarżony w dniu 18 listopada 2013 r. w W. przy (...) wdarł się do budynku Ministerstwa Gospodarki, w ten sposób, że wszedł na dach przedmiotowego budynku tj. iż swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję art. 193 k.k. w związku z czym na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k., art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec oskarżonego E. L.zostało warunkowo umorzone na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata;

IV.  na podstawie art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 39 pkt. 7 k.k. orzekł od każdego z oskarżonych świadczenie pieniężne w kwocie 700 (siedemset) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;

V.  na podstawie art. 629 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. zasądził od każdego z oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem opłaty oraz kwoty po 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem pozostałych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonych, który na podstawie art. 444 oraz art. 425 § 1 i 2 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w całości i na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt. 1 i 2 k.p.k. orzeczeniu zarzucił:

1.  Obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 193 k.k. poprzez uznanie, iż oskarżeni popełnili przestępstwo polegające na wdarciu się do budynku Ministerstwa Gospodarki w ten sposób, że weszli na dach przedmiotowego budynku, podczas gdy oskarżeni swoim zachowaniem nie wypełnili znamion przestępstwa z art. 193 k.k., gdyż znajdowali się na dachu budynku Ministerstwa Gospodarki, który stanowi odgrodzenie przestrzeni prywatnej od publicznej nie zaś część przestrzeni prywatnej, a tym bardziej nie stanowi „domu" w rozumieniu art. 193 k.k., zaś wchodząc na dach tego budynku i nie przedostając się do jego wnętrza nie dokonali oni wdarcia się do cudzego domu i nie naruszyli oni miru domowego.

2.  Ewentualnie błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na uznaniu, iż społeczna szkodliwość czynu nie jest znikoma, a postawa oskarżonych, ich właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia nie uzasadniają przypuszczenia, że pomimo umorzenia postępowania będą przestrzegali porządku prawnego, w szczególności nie popełnią przestępstwa, a w konsekwencji niezastosowanie instytucji umorzenia postępowania karnego.

Na zasadzie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. obrońca oskarżonych wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych od zarzucanego im czynu, ewentualnie o umorzenie postępowania z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonych zasługuje na uwzględnienie w zakresie podniesionej obrazy przepisu prawa materialnego tj. art. 193 k.k. Sąd Odwoławczy podzielił zdanie skarżącego, iż wejście na dach budynku Ministerstwa Gospodarki nie wyczerpuje dyspozycji zawartej w art. 193 k.k. Wskazuje na to ocenie literalne brzmienie tego przepisu.

Dobrem chronionym przez ustawodawcę w art. 193 k.k. jest prawo każdego człowieka do spokojnego zamieszkiwania, wolnego od zakłóceń przez inne osoby, niepożądanych z punktu widzenia osoby będącej gospodarzem danego miejsca. Przepis ten chroni ponadto wolność jednostki wyrażającą się w decydowaniu o tym jaki podmiot może

znajdować się w miejscach, w których jednostka ta jest gospodarzem. Co więcej decyzja podmiotu uprawnionego może być wyrażana w jej własnym imieniu lub na rzecz innej osoby fizycznej, prawnej lub jednostki nieposiadającej osobowości prawnej. Czyn zabroniony, którego znamiona opisane zostały w art. 193 k.k. może być popełniony zarówno poprzez działanie jak i zaniechanie sprawcy. Działanie sprawcy polegało będzie zatem na „wdarciu się", natomiast zaniechanie na „nieopuszczeniu danego miejsca wbrew żądaniu osoby uprawnionej". Znaczenie zwrotu "wdarcie się" było już definiowane w orzecznictwie. Po pierwsze należy dokonać odróżnienia pojęcia wdarcia się do „włamania się". Włamanie się polega bowiem na przełamaniu zabezpieczeń, które chronią przedmiot czynności wykonawczej. W większości przypadków będzie ono polegało na ich przełamaniu przy użyciu siły fizycznej. Natomiast "wdarcie się" również będzie polegało na przełamaniu ale nie mamy tu do czynienia z przełamaniem w sensie fizycznym, ale z przełamaniem woli osoby uprawnionej do dysponowania danym miejscem. Przy czym przełamanie to może nastąpić przy użyciu gwałtu, podstępu, przy wykorzystaniu fałszywego pozoru lub groźby i innych dostępnych sposobów pozwalających na przedostanie się do danego miejsca bez zgody osoby uprawnionej, wyrażonej chociażby w sposób domniemany. Musi ono obejmować swym zakresem wszelkie formy przedostania się tj. wejścia do cudzego mieszkania czy innego pomieszczenia chronionego "mirem domowym", w sposób niezgodny z wolą podmiotu uprawnionego. Nie będzie "wdarciem się" do domu lub mieszkania niepokojenie mieszkańców telefonami, dzwonieniem lub pukaniem do drzwi. "Wdarcie się" wymaga bowiem wejścia do cudzego domu, mieszkania lub innych miejsc wymienionych w tym przepisie. Zachowanie sprawcy, aby stanowiło wdarcie się musi zatem polegać na przedostaniu się w każdy dostępny mu sposób do wnętrza cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia lub ogrodzonego terenu - wbrew woli uprawnionego. Bezsprzecznym jest, iż przesłanka ta nie zostanie spełniona jeżeli sprawca pozostanie na zewnątrz określonego pomieszczenia, domu, lokalu, mieszkania będąc nawet w kontakcie z elementami konstrukcyjnymi nieogrodzonego budynku.

Sąd I instancji niezasadnie przyjął poprzez rozszerzenie dyspozycji art. 193 k.k., iż w przedstawionym stanie faktycznym doszło do wdarcia się do budynku poprzez wejście na jego dach. Podkreślenia wymaga fakt, iż wyłącznie ustawodawcy przysługuje prawo do zmian dyspozycji przepisu karnego, dlatego Sąd nie może dokonywać jego interpretacji rozszerzającej czy zwężającej. Z okoliczności sprawy jednoznacznie wynika, iż sprawcy znajdowali się jedynie na dachu nieogrodzonego budynku, nie znajdowali się w jego wnętrzu - zatem wdarcie się nie miało miejsca. W sytuacji w której teren wokół budynku Ministerstwa Gospodarki zostałby ogrodzony, możliwe byłoby przypisanie sprawcom realizacji znamion czynu zabronionego z art. 193 k.k., bowiem występowanie ogrodzenia w sposób jednoznaczny wskazuje na to, iż podmiot uprawniony wyraża wolę, iż nie zezwala na wstęp osobom nieuprawnionym. W związku z tym, iż czyn zabroniony, którego znamiona zostały stypizowane w art. 193 k.k. może być popełniony tylko umyślnie z zamiarem bezpośrednim, sprawca musi mieć świadomość wejścia bez podstawy prawnej oraz bez zgody osoby uprawnionej do miejsca pozostającego w dyspozycji podmiotu uprawnionego lub pozostawania w takim miejscu wbrew jego żądaniu.

Ustawodawca w art. 193 k.k. wymienił jako przedmioty czynności wykonawczej cudze dla sprawcy miejsca takie jak dom, mieszkanie, lokal, pomieszczenie, ogrodzony teren. W celu zdefiniowania wyżej wskazanych pojęć koniecznym jest sięgnięcie do innych dziedzin prawa, w szczególności cywilnego i administracyjnego. Wykorzystanie przez Sąd I instancji definicji budynku zawartej w ustawie Prawo Budowlane było prawidłowe jednakże nie powoduje zmiany co do ustalenia, iż Sąd ten błędnie przyjął, że sprawcy wypełnili znamię czynu zabronionego poprzez wdarcie się do budynku Ministerstwa Gospodarki, w sytuacji w której faktycznie znajdowali się jedynie na jego dachu. Budynek, jak ustawodawca zdefiniował go na potrzeby prawa budowlanego, to obiekt budowlany, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fundamenty i dach. Opierając się na powszechnie przyjmowanym znaczeniu słów w języku polskim dach to część budowli osłaniająca ją od góry, chroniąca wnętrze budynku przed wpływem warunków atmosferycznych oraz przed stratami ciepła. Jak nadmieniono wyżej do realizacji znamion z art. 193 k.k. konieczne jest wdarcie się bezpośrednio do wnętrza budynku tj. do wnętrza przestrzeni, którą wydzielają poszczególne elementy jego konstrukcji. Nie można w sposób jednakowy, jak zostało to przyjęte w interpretacji Sądu I instancji, traktować wejścia na dach budynku oraz wejścia do jego wnętrza, wyznaczonego przegrodami budowlanymi, fundamentami oraz dachem, ponieważ dach nie stanowi wnętrza budynku. Jest jedynie częścią budynku pełniącą funkcje ochronne w stosunku do jego wnętrza.

Reasumując Sąd Odwoławczy stwierdził brak podstaw do przypisania oskarżonym zarzucanego im czynu z art. 193 k.k. z uwagi na brak realizacji znamion czynu zabronionego. W związku z powyższym Sąd uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy, mając na względzie zapatrywania prawne Sądu Odwoławczego, nie przekraczając granic oskarżenia, powinien ustalić czy sprawcy wejścia na dach Ministerstwa Gospodarki nie dopuścili się wykroczenia z rozdziału VIII kodeksu wykroczeń, w szczególności art. 51 §1 k.w. Z uwagi na zaistniałą konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku Sąd Odwoławczy pozostawił bez rozpoznania podniesiony w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.