Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant Alicja Jesion

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku R. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 28 września 2012 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1138/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 września 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił wnioskodawcy R. D. prawa do emerytury.

Od decyzji powyższej R. D. odwołał się w dniu 25 października 2012 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował w takich warunkach w okresach zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w O. oraz w (...) Spółdzielni (...) w R..

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

R. D., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 16 lipca 2012 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. W dniu 29 czerwca 2012 roku został z nim rozwiązany stosunek pracy.

(okoliczności niesporne)

W okresie od 22 października 1974 roku do 15 kwietnia 1976 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w O.. W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy pracodawca podał, że był on zatrudniony na stanowisku ślusarza-spawacza.

(dowód: świadectwo pracy k. 15 w aktach ZUS)

(...) Przedsiębiorstwo (...) w O. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Przeszkolenie spawalnicze wnioskodawca odbył w okresie od 10 czerwca 1975 roku do 3 marca 1976 roku w Zakładzie (...) w O.. Wcześniej uprawnień spawacza nie posiadał.

(dowód: zeznania wnioskodawcy k. 25 w aktach sprawy)

W okresie od 16 lipca 1976 roku do 30 września 1990 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) -Usługowej Spółdzielni Pracy w R..

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 17 w aktach ZUS)

Ww. Spółdzielnia zajmowała się produkcją wielobranżową, w jej ramach funkcjonowały zakłady stolarski, ślusarki, optyczny, szklarski itp. Wnioskodawca pracował w zakładzie ślusarskim i stąd w angażach miał wpisane stanowisko ślusarz-spawacz.

Faktycznie przez cały okres z zatrudnienia w (...) -Usługowej Spółdzielni Pracy w R. wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz i wykonywał prace związane ze spawaniem elektrycznym i gazowym. Wnioskodawca spawał konstrukcje dachowe, balustrady, bramy i barierki. We wskazanym wyżej okresie wnioskodawca nie wykonywał prac ślusarskich (takich jak np. prac montażowych, składania elementów według rysunków, szlifowania, czy dobijania elementów). Prace te wykonywali zatrudnieni w spółdzielni ślusarze.

(dowód: zeznania świadków A. B. k. 15, 15 odwrót i T. K. k. 15 odwrót, zeznania wnioskodawcy k. 25 w aktach sprawy)

(...) -Usługowa Spółdzielnia Pracy w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo pracy w warunkach szczególnych, w którym podano, że pracował on w takich warunkach w okresie od 16 lipca 1976 roku do 30 września 1990 roku na stanowisku ślusarza-spawacza, wykonując prace przy spawaniu elektrycznym i gazowym (Dział XIV, poz. 24 Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz Dział XIV, poz. 12 pkt 1 i 3 załącznika Nr 1 do uchwały Nr 80 Zarządu CZSP z dnia 30 czerwca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości pracy.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 17 w aktach ZUS)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Dodatkowo wskazać należy, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę. Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 roku, I UK 15/04, OSNP 2005/11/161).

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu 17 czerwca 2012 roku ukończył 60 lat. Ponadto w dniu 29 czerwca 2012 roku został z nim rozwiązany stosunek pracy.

Organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w okresach od 22 października 1974 roku do 15 kwietnia 1976 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) w O. od 16 lipca 1976 roku do 30 września 1990 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) -Usługowej Spółdzielni Pracy w R..

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i przyznania mu prawa do emerytury ze względu na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Spośród spornych okresów zatrudnienia, możliwe jest zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach, jedynie okresu zatrudnienia w (...) -Usługowej Spółdzielni Pracy w R..

W świetle zeznań świadków A. B. i T. K. oraz samego wnioskodawcy nie budzi bowiem wątpliwości, że pracując jako spawacz wnioskodawca wykonywał wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Wykazie A, Dziale XIV, poz. 12 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, tj. prace przy spawaniu elektrycznym i gazowym. Wnioskodawca spawał konstrukcje dachowe, balustrady, bramy i barierki. We wskazanym wyżej okresie wnioskodawca nie wykonywał prac ślusarskich. Prace te wykonywali zatrudnieni w spółdzielni ślusarze.

W zeznaniach tych nie ma sprzeczności, są one logiczne i spójne. Organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania żadnych dowodów, które pozwoliłyby na podważenie wiarygodności złożonych zeznań. Dodać należy, iż (...) -Usługowa Spółdzielnia Pracy w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo pracy w warunkach szczególnych, w którym podano, że pracował on w takich warunkach w okresie od 16 lipca 1976 roku do 30 września 1990 roku na stanowisku ślusarza-spawacza, wykonując prace przy spawaniu elektrycznym i gazowym.

Odnośnie drugiego okresu zatrudnienia wskazanego przez wnioskodawcę, to jest okresu od 22 października 1974 roku do 15 kwietnia 1976 roku, kiedy wnioskodawca pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w O., to w ocenie Sądu nie może on być zaliczony do pracy w warunkach szczególnych.

Sąd uznał za niewiarygodne zeznania świadka K. B. oraz wnioskodawcy, w zakresie w jakim zeznali oni, że w ww. okresie wnioskodawca pracował jedynie przy spawaniu. Zeznania te stoją bowiem w oczywistej sprzeczności z przedstawioną przez wnioskodawcę na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2013 roku książeczką spawacza, z której wynika, że przeszkolenie spawalnicze wnioskodawca odbył dopiero w okresie od 10 czerwca 1975 roku do 3 marca 1976 roku w Zakładzie (...) w O.. Ponadto wskazać należy, iż w świadectwie wystawionym wnioskodawcy pracodawca podał, że wnioskodawca był ślusarzem-spawaczem. Wreszcie nie bez znaczenia jest, dla oceny wiarygodności zeznań świadka K. B., iż świadek ten stwierdził, że wnioskodawca posiadał w okresie zatrudnienia uprawnienia spawacza, podczas gdy wnioskodawca uprawnień tych nie posiadał.

Skoro zatem w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) wnioskodawca nie posiadał jeszcze uprawnień spawalniczych, to trudno zakładać, że pracował on wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz.

Ponadto należy wskazać, że (...) Przedsiębiorstwo (...) w O. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Pełnomocnik wnioskodawcy nie ustalił przy tym, gdzie znajdują się obecnie akta osobowe wnioskodawcy dotyczące spornego okresu zatrudnienia.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika skarżącego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na okoliczność, czy w okresie od 22 października 1974 roku do 15 kwietnia 1976 roku wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych. Nie potrzeba bowiem wiedzy specjalnej, by stwierdzić, czy wnioskodawca wykonywał prace spawalnicze, które sąd zaliczane do pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.