Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Malborku Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący : S.S.R. J. Ł.

Protokolant : st. sekr. sąd. Agnieszka Wrzeszcz

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2016 r. w Malborku na rozprawie

sprawy z powództwa Z. G.

przeciwko C. (...) Towarzystwu (...) z siedzibą w P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego C. (...) Towarzystwa (...) z siedzibą w P. na rzecz powoda Z. G. kwotę 1.275,29 euro (jeden tysiąc dwieście siedemdziesiąt pięć euro 29/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 03.04.2016 r do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego C. (...) Towarzystwa (...) z siedzibą w P. na rzecz powoda Z. G. kwotę 3.690 zł (trzy tysiące sześćset dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 835/16

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 11 maja 2016 r. powód Z. G. zażądał zasądzenia od pozwanego C. (...) Towarzystwa (...) z siedzibą w P. kwoty 1.275,29 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu 16 listopada 2015 r. w miejscowości K. wskutek wykonywania manewru cofania kierowca ciągnika Z. K. przetarł w zaparkowanym na posesji pojeździe cały bok pojazdu powoda. W wyniku zdarzenia powód poniósł szkodę w wysokości 7.987,36 euro w postaci kosztów naprawy pojazdu. Powód poniósł też koszty sporządzenia kosztorysu naprawy w wysokości 805,50 zł. Łączna wysokość szkody wynosi 8.792,86 euro. Pojazd kierowany przez sprawcę kolizji ubezpieczony był w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Powód zgłosił szkodę pozwanemu, który wypłacił łącznie kwotę 7.517,57 euro. Pozwany odmówił wpłaty kwoty 1.275,29 euro stanowiącej równowartość podatku VAT należnego za naprawę uszkodzonego pojazdu. Powód podkreślił, iż jako poszkodowanemu przysługuje mu prawo wyboru miejsca naprawienia szkody, a w ramach odszkodowania należy mu się nie tylko zwrot poczynionych przez niego przy tej naprawie nakładów, ale i zwrot robocizny z uwzględnieniem przyjętych, z reguły w miejscu zamieszkania, stawek robocizny za tego typu usługi. Z uwagi na fakt, iż powód zamieszkuje w Niemczech, szkoda powinna być rozliczona według cen i stawek obowiązujących w Niemczech. Pozwany uznał powyższe stanowisko i nie kwestionował zasadności roszczenia w trakcie przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Zdaniem powoda niedopuszczalny jest warunek stawiany przez pozwanego, w którym uzależnia wypłatę dalszych części odszkodowania od przedstawienia przez powoda faktury za naprawę pojazdu (k. 2-7).

W wniesionym w dniu 25 lipca 2016 r. sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany C. (...) Towarzystwo (...) z siedzibą w P. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż ustalił należne odszkodowanie w ujęciu netto, zgodnie z zasadami naprawiania szkody obowiązującymi na terenie Niemiec. Stosownie bowiem do treści art. 249 (...) odszkodowanie obejmuje ewentualne podatki tylko wówczas, gdy zostały one faktycznie przez poszkodowanego poniesione. W okolicznościach sprawy powód nie dokonał naprawy pojazdu, a tym samym nie poniósł podatku VAT, który w Niemczech wynosi 19% (k. 82-84).

Sąd ustalił, co następuje:

Z. G. posiada obywatelstwo niemieckie i zamieszkuje w B..

W dniu 16 listopada 2015 r. w miejscowości (...) wskutek wykonywania manewru cofania kierowca ciągnika Z. K. przetarł w zaparkowanym na posesji pojeździe bok pojazdu marki M. (...) należącego do Z. G..

W dniu 19 listopada 2015 r. na zlecenie Z. G. sporządzony został kosztorys, w którym koszt naprawy pojazdu ustalony został na kwotę 7.987,36 euro. Wartość kosztów naprawy została ustalona przy uwzględnieniu cen i stawek obowiązujących na terenie Niemiec i uwzględnia należny podatek VAT w kwocie 1.275,29 euro. Za sporządzenie kosztorysu Z. G. zapłacił 805,50 euro.

Pismem z 23 listopada 2015 r. Z. G. zgłosił szkodę C. (...) Towarzystwu (...) z siedzibą w P..

Pismem z 9 grudnia 2015 r. C. (...) Towarzystwo (...) z siedzibą w P., opierając się na własnej kalkulacji, przyznało odszkodowanie w kwocie 6.020,50 euro.

Pismem z 26 lutego 2016 r., doręczonym 3 marca 2016 r., Z. G. wezwał ubezpieczyciela od wypłaty brakującej części odszkodowania w kwocie 1.966,86 euro.

Pismem z 23 marca 2016 r. C. (...) Towarzystwo (...) z siedzibą w P. przyznało Z. G. dodatkowo kwotę 691,57 euro. Ubezpieczyciel uwzględnił koszty naprawy wynikające z przedłożonego przez poszkodowanego kosztorysu, ale odmówił wpłaty kwoty odpowiadającej podatkowi VAT.

Pismem z 8 kwietnia 2016 r., doręczonym 11 kwietnia 2016 r., Z. G. wezwał ubezpieczyciela do wypłaty dodatkowo kwoty 2.080,79 euro, na którą składał się zwrot kosztów sporządzenia kosztorysu w kwocie 805,50 euro i podatek VAT w kwocie 1.275,29 euro.

W dniu 9 maja 2016 r. ubezpieczyciel podjął decyzję o wypłacie dodatkowo kwoty 805,50 euro z tytułu kosztów sporządzenia kosztorysu. Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych podtrzymało swoje stanowisko co do kwoty stanowiącej równowartość podatku VAT.

(dowód: dowód rejestracyjny pojazdu wraz z tłumaczeniem – k. 11-12, 61-62, dowód osobisty wraz z tłumaczeniem – k. 13-14, 60, zgłoszenie szkody – k. 15-18, oświadczenie sprawcy szkody – k. 20, kosztorys naprawy pojazdu wraz z tłumaczeniem – k. 21-33, 63-73, rachunek za sporządzenie kosztorysu wraz z tłumaczeniem – k. 34, 74-75, pismo pozwanego z 9 grudnia 2015 r. – k. 35, kalkulacja naprawy – k. 36-42, wezwanie do zapłaty z 26 lutego 2016 r. wraz z dowodem doręczenia – k. 43-45, pismo pozwanego z 23 marca 2016 r. – k. 46-47, pismo powoda z 8 kwietnia 2016 r. wraz z dowodem doręczenia – k. 48-50, pismo pozwanego z 9 maja 2016 r. – k. 51 akt sprawy)

Sąd zważył, co następuje:

Wyżej wskazany stan faktyczny miał charakter bezsporny i ustalony został na podstawie przedłożonych przez powoda dokumentów.

W sprawie nie było sporu co do okoliczności zdarzenia, a zwłaszcza co do tego, iż sprawcą szkody był Z. K., który kierował pojazdem objętym ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych udzieloną przez pozwane towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych. Zaznaczyć należy, iż pozwany co do zasady nie kwestionował swojej odpowiedzialności za skutki zdarzenia z 16 listopada 2015 r. Spór stron sprowadzał się do ustalenia wysokości odszkodowania jakie winien zapłacić ubezpieczyciel, a w szczególności ustalenia czy w sytuacji gdy powód nie naprawił pojazdu, odszkodowanie winno obejmować podatek VAT należny za towary i usługi związane z przywróceniem pojazdu do stanu poprzedniego.

Zgodnie z treścią art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego za skutki zdarzenia ma charakter odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, a nie winy. Warunkiem ziszczenia się tej odpowiedzialności jest łączne zaistnienie trzech przesłanek, a mianowicie: szkody, zdarzenia ją powodującego i związku przyczynowego pomiędzy tym zdarzeniem, a szkodą. Powstanie powyższej odpowiedzialności po stronie sprawcy wypadku było niewątpliwie. Powyższe ustalenie rodzi zgodnie z treścią art. 822 k.c. i art. 34 u staw y z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych odpowiedzialność po stronie pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego, które zresztą swojej odpowiedzialności co do zasady nie negowało.

Zgodnie z treścią art. 361 § 1 k.c. – zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Stosownie do treści § 2 cytowanego artykułu – w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zgodnie natomiast z treścią art. 363 § 1 k.c. – naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Wykładnia art. 361 § 2 k.c. i art. 363 § 2 k.c. prowadzi do wniosku, że ubezpieczyciel, w ramach umowy o odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, powinien ustalić odszkodowanie w kwocie, która zapewnia przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę jako całości.

Obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawiać. Poza tym wysokość odszkodowania powinna być ustalona według poziomu cen części zamiennych i usług koniecznych do wykonania naprawy z daty ustalania odszkodowania. Skoro zaś, stosownie do postanowień art. 1 ust. 2 ustawy z 1982 r. o cenach, cena towaru lub usługi opodatkowanej podatkiem VAT obejmuje wielkość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą nabywca obowiązany jest zapłacić sprzedawcy za towar lub usługę wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług, to miernikiem wysokości szkody ustalonej według cen kosztów naprawy jest tak właśnie określona cena naprawy pojazdów. Jest to zatem cena części zamiennych i usług obejmująca podatek VAT (tak też – wyrok Sądu Najwyższego z 7 sierpnia 2003 r., sygn. IV CKN 387/01 oraz uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17 maja 2007 r., sygn. III CZP 150/06, uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r., sygn. III CZP 68/01).

Odszkodowanie nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w cenie towarów i usług związanych z naprawą rzeczy, w zakresie w jakim poszkodowany może obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług (tak też – uchwała Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1997 r., sygn. III CZP 14/97, uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17 maja 2007 r., sygn. III CZP 150/06). Dotyczy to przede wszystkim sytuacji gdy poszkodowanym jest przedsiębiorca, który ma możliwość odliczenia zapłaconego podatku VAT, co w okolicznościach sprawy ewidentnie nie ma miejsca.

Wpływu na ocenę skutków zdarzenia z 16 listopada 2015 r. nie ma okoliczność, iż poszkodowanym jest obywatel niemiecki zamieszkały na stałe na terenie Republiki Federalnej Niemiec. Brak w szczególności jakichkolwiek podstaw do zastosowania prawa niemieckiego w jakimkolwiek zakresie, w tym co do sposobu ustalania wysokości odszkodowania. Wskazane wyżej fakty związane z miejscem zamieszkania poszkodowanego mają znaczenie tylko w zakresie przyjęcia określonych wartości cen towarów i usług mających miarodajne znacznie dla oceny wartości szkody, albowiem powód w pełni zasadnie wywodzi, iż może domagać się odszkodowania według cen obowiązujących na lokalnym rynku w jego miejscu zamieszkania. Okoliczności tej pozwany nie podważał, skoro ostatecznie zgodził się na ustalenie wysokości należnego odszkodowania na podstawie przedłożonego przez powoda kosztorysu sporządzonego przez niemieckiego rzeczoznawcę.

Co istotne zgodnie z treścią art. 34 ustawy prawo prywatne międzynarodowe – prawo właściwe dla pozaumownej odpowiedzialności cywilnej wynikającej z wypadków drogowych określa Konwencja o prawie właściwym dla wypadków drogowych, sporządzona w H. dnia 4 maja 1971 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 63, poz. 585). Stosownie natomiast do treści art. 3 wskazanej konwencji – prawem właściwym jest w tym wypadku prawo wewnętrzne państwa, w którym nastąpił wypadek. W okolicznościach sprawy prawem tym będzie prawo polskie, a nie prawo niemieckie, które nie będzie miało zastosowania w żadnym aspekcie.

Analogiczna sytuacja jak w niniejszej sprawie była przedmiotem rozpoznana w sprawie, w której Sąd Najwyższy wydał uchwałę z 15 listopada 2001 r. sygn. III CZP 68/01. Sprawa dotyczyła wypadku komunikacyjnego mającego miejsce na terenie Polski, w którym poszkodowanym był obywatel niemiecki zamieszkały na terenie Republiki Federalnej Niemiec. Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości co do tego, iż w takim wypadku odszkodowanie winno obejmować również podatek VAT zawarty w cenach części zamiennych i usług koniecznych do naprawy pojazdu obowiązujących na rynku niemieckim.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c., art. 822 § 1 k.c. Sąd orzekł jak w pkt I wyroku.

O odsetkach za opóźnienie Sąd na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 § 1 k.c. oraz art. 817 § 1 k.c. i art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Ubezpieczyciel winien zapłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od zgłoszenia szkody, chyba że wyjaśnienie w wymienionym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe. Pozwany nie powoływał się na wskazaną przesłankę mając wpływ na wydłużenie terminu zapłaty świadczenia, a zatem winien zapłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od zgłoszenia szkody, przy czym przyjąć należy, iż przedmiotowe zgłoszenie winno konkretyzować zgłoszone roszczenia co do rodzaju i co do wysokości. Z treści przedłożonego przez powoda zgłoszenia z 23 listopada 2015 r. nie wynika, aby powód skonkretyzował żądaną kwotę. Taką konkretyzację zawiera dopiero wezwanie do zapłaty z 26 lutego 2016 r., doręczone 3 marca 2016 r., w którym powód ponad przyznaną już kwotę 6.020,50 euro domagał się wypłaty kwoty 1.966,86 euro, czyli łącznej kwoty 7.987,36 euro wynikającej kosztorysu sporządzonego na zlecenie powoda (k. 43-45). Wobec tego od dnia 3 marca 2016 r. należy liczyć 30-dniowy termin do zapłaty odszkodowania obejmującego żądaną przez powoda kwotę podatku VAT, a więc pozwany winien zapłacić odszkodowanie najpóźniej do dnia 2 kwietnia 2016 r. W związku z tym odsetki są należne powodowi od dnia następnego, czyli od 3 kwietnia 2016 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd w pkt II oddalił powództwo w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie za okres wcześniejszy.

W pkt III wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 100 zd. 2 k.p.c. Powód co do zasady wygrał proces, a wobec tego pozwany winien zwrócić mu całość poniesionych kosztów procesu. Na powyższe koszty składa się uiszczona opłata sądowa od pozwu w kwocie 283 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, koszty tłumaczenia dokumentów złożonych do akt sprawy w kwocie 990 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika powoda w osobie radcy prawnego w kwocie 2.400 zł. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 15 ust. 1 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.