Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III RC 120/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2016r.

Sąd Rejonowy w Krośnie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Renata Leja-Syniec

Protokolant: sekr.sądowy Sylwia Chodorowska

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2016r. w Krośnie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko P. S.

o alimenty

I. o d d a l a powództwo,

II. z n o s i wzajemnie między stronami koszty postępowania w sprawie.

Sygn. akt III RC 120/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 18 października 2016 r.

Powód K. S. 4 marca 2014 r. wniósł pozew przeciwko P. S. o zasądzenie alimentów w kwocie po 1000 zł miesięcznie płatnych do 10-tego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności.

W uzasadnieniu powód podał, że pozwany jest jego synem ze związku małżeńskiego z D. S.. Małżeństwo było wynikiem niedojrzałości , tradycji , a w praktyce od samego początku układało się źle, każde z małżonków mieszkało u swoich rodziców. Podał , że od urodzenia dziecka to jest od 5.10.201976 roku dobrowolnie łożył na utrzymanie dziecka , kupił wyprawkę. W okresie od 1976 do 2000 roku płacił alimenty na syna i został z długiem w Funduszu Alimentacyjnym w kwocie 12.000 złotych . Pracę podjął zaraz po maturze , od 1 lipca 1976r. W latach 1979-1981 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową .Po wyjściu z wojska chciał dobrowolnie płacić alimenty , ale żona stwierdziła , że chce mieć na piśmie przez sąd i komornika Po tym okresie alimenty były podnoszone sądownie lub dobrowolnie , dodatkowo był obciążany kosztami komorniczymi . Potem sąd w Leżajsku zasądził 30 % zarobku , nie mniej niż 300 złotych , która to kwota była bardzo wysoka na ówczesne czasy. Podał , że w latach 1991 do 2000 roku był bezrobotny , mimo tego płacił alimenty po 10-50 zł miesięcznie i nie miał sprawy o uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego . W latach 1984-1994 był bezdomny , gdyż wymeldowano go z mieszkania zakładowego , w 1994 dostał mieszkanie komunalne, które się spaliło i nie otrzymał żadnej pomocy .

Od 2010 roku czterokrotnie podejmował próby założenia działalności , którą później rozwiązywał z uwagi na brak opłacalności .W 2010 roku otrzymał mieszkanie socjalne. W styczniu 2013 roku otrzymał orzeczenie o niepełnosprawności. Obecnie jest w beznadziejnej sytuacji , bo po odliczeniu podstawowych płatności pozostaje mu 160 złotych , żądaną kwotę alimentów chciałby przeznaczyć na zakup lodówki , pralki , kuchenki oraz chciałby ogrzać zimą mieszkanie.

Kurator nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wniósł o oddalenie powództwa .

SR w Krośnie wyrokiem z dnia 24 września 2014 roku zasądził od pozwanego na rzecz powoda alimenty w kwocie po 350 złotych.

/ k. 35 akt sprawy /

Sąd Okręgowy w K. , rozpoznając sprawę w wyniku apelacji pozwanego , uchylił zaskarżony wyrok, znosząc postępowania poczynając od 19 sierpnia 2014 roku i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania .

/ k.270 akt sprawy /

Powód modyfikował żądania pozwu , ostatecznie pismem z dnia 31 maja 2016 roku / karta 325 i następne/ wniósł o zasądzenie alimentów w kwocie po 800 złotych , począwszy od dnia 1 maja 2013 roku .

Podał ,że zarzuty zawarte w apelacji nie polegają na prawdzie i stanową pomówienie , mają na celu dyskryminowanie jego osoby, aby wpłynąć na wysokość alimentów .

Zarzucił , że to jego była żona prowadziła rozrywkowy tryb życia , wyjeżdżała za granicę , okradała go przez wiele lat , piła alkohol przez słomkę , aby szybciej się upić .

Powód przez 5 lat spał na Dworcu Centralnym w W. i nie widzi w tym nic rozrywkowego .

Dodał , że w wieku 20 lat był kierownikiem zimowego utrzymania , w wieku 21 lat otrzymał mieszkania zakładowe , a wieku 30 lat prowadził duże budowy . Z racji zajmowanego stanowiska miał bezpłatne zakwaterowanie i inne przywileje , od takich zarobkach i przywilejach była żona , mgr inżynier w Wydziale geodezji mogła sobie pomarzyć . Zaprzeczył ,że przebywał w zakładzie karnym .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. S. ma obecnie 60 lat. Pozwany P. S. ur. (...) jest synem powoda K. S. i D. S. .Pochodzi ze związku małżeńskiego . Pozwany urodził się w Ż. , w miejscowości , w której znajdowała się izba porodowa, niedaleko domu rodzinnego D. S. . Pozwany nie urodził się w K. , pomimo że w czasie gdy D. S. była w ciąży , małżonkowie zamieszkiwali w K. , gdyż zarówno powód ,jak i jego rodzice chcieli , aby D. S. urodziła u siebie . Gdy dziecko miało kilka miesięcy D. S. przyjechała z dzieckiem do K. i zamieszkiwała u rodziców powoda. Opiekę nad dzieckiem sprawowała praktycznie sama , gdyż powód pracował , a popołudnia spędzał poza domem. Również dziadkowie nie garnęli się do pomocy . W Boże Ciało 1977 roku pomiędzy małżonkami doszło do kłótni . D. S. wyjechała do domu rodzinnego , z zamiarem , że wróci . Po dwóch miesiącach do W. przyjechał powód , mówiąc , żeby żona już nie przyjeżdżała do K. i przywiózł jej rzeczy . D. S. pozostawiła syna u swoich rodziców , ona zaś , po zakończeniu rocznego urlopu dziekańskiego , wróciła na studia do K. . Powód zamieszkał w K. , wpierw u swoich rodziców , potem w przydzielonym mu mieszkaniu zakładowym. Powód złożył pozew o rozwód małżeństwa , ale powództwo zostało oddalone wyrokiem z dnia 20 marca 1979 roku . W okresie od 1979 do 1981 odbywał służbę wojskową .Po odbyciu służby wojskowej wrócił do K. do pracy w (...) , gdzie pracował w okresie od lipca 1976 roku do 24 listopada 1982. Związał się z inną kobietą , z którą miał dziecko .Dziecko to oddał do domu dziecka . Złożył po raz kolejny sprawę o rozwód i wyrokiem z dnia 13 września 1988 roku małżeństwo K. S. z D. S. zostało rozwiązane przez rozwód , władza rodzicielska powoda została ograniczona do prawa wpływu na wychowanie małoletniego syna . W wyroku ustalono, że powód będzie alimentował dziecko w sposób ustalony wyrokiem SR w Leżajsku z dnia 24 stycznia 1983 roku, w którym zasądzono od powoda alimenty na syna w kwocie po 2.000 złotych , począwszy od 15 12.1982 roku. Alimenty na rzecz powoda , wraz z upływem czasu były podwyższane.

Powód od 1983 roku kilkakrotnie zmieniał prace , aby uzyskać wyższe dochody . Stracił mieszkanie zakładowe w związku ze zwolnieniem się z firmy, która mieszkanie przydzieliła .Przez kilka lat był osobą bezdomną. Od 1992 roku pozostawał bez pracy . W latach 2000 – 2011 / z przerwami w związku zawieszeniem /prowadził działalność gospodarczą , którą jednak ostatecznie wyrejestrował z powodu braku dochodów.

Alimenty na rzecz powoda były egzekwowane przez komornika , a od 1992 roku wypłacane przez fundusz alimentacyjny , również w czasie gdy powód prowadził działalność gospodarczą. Powód wpłacał drobne sumy , aby uniknąć odpowiedzialności za przestępstwo nie alimentacji .

Powód w ogóle nie interesował się synem . Od czasu gdy D. S. wyprowadziła się z K. w 1977 roku do chwili obecnej widział syna jedynie kilka razy . W 1983 roku , po kilkuletniej nieobecności ,przyjechał w Wigilię , zabrał dziecko na przejażdżkę samochodem i nigdy więcej się nie pojawił . Kolejne spotkania miały miejsce przy okazji wizyt pozwanego u dziadków w K. . Trwały one krótko , powoda w zasadzie nic nie interesowało , co dotyczyło jego syna .Do syna wysłał jeden raz list z zakładu karnego , był bowiem aresztowany w związku z podejrzeniem popełnienia kradzieży z włamaniem .

30 stycznia 2013 roku powód otrzymywał pierwsze orzeczenie o niepełnosprawności/ lekki stopień/, potem otrzymał kolejne , ostanie orzeczenie o niepełnosprawności dotyczy okresu od 16.06.2014 do 30.09.2016 r. W związku z orzeczeniem o niepełnosprawności otrzymywał zasiłek stały. Obecnie powód jest zarejestrowany w PUP jako bezrobotny , wcześniej też był kilkakrotnie zarejestrowany .

Powód korzystał z pomocy (...) w postaci dodatku mieszkaniowego, obiadów , zasiłków celowych i okresowych .

Otrzymał mieszkanie socjalne, w którym mieszka do tej pory, ponosząc koszty z tym związane .

Pozwany K. S. z zawodu jest informatykiem , mieszka i pracuje w Niemczech . Zarabia około 4000 euro miesięcznie , na utrzymaniu ma niepracującą żonę i dwie córki . Ma mieszkanie we W. , które wynajmuje , a za odstępne spłaca raty kredytu zaciągniętego na jego zakup.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

- odpisu aktu urodzenia pozwanego,

-umowy najmu lokalu socjalnego,

-decyzji (...) w K.,

-orzeczeń o stopniu niepełnosprawności,

-zaświadczeń PUP w K.,

-faktur VAT za energię,

-zajęć komorniczych wynagrodzenia za pracę z tytułu egzekucji świadczeń alimentacyjnych,

-wyroków SR w K. z dn. 12.07.1979r. i 12.01.1988r.,

-wyroków SR w L. z dn. 13.09.1988r., 9.04.1990r. 18.06.1993r., 27.03.1996r., 12.08.1998r.,

-protokołu rozprawy przed SR w L. z dnia 14.11.1985r.,

-pisma Biura Rzecznika Praw Obywatelskich z dn. 26.01.1998r.,

-decyzji z dn. 1.03.1994r.,

-decyzji o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego z dn. 25.11.1992r.,

-decyzji o zmianie wysokości świadczeń z funduszu alimentacyjnego z dn. 15.07.1993r.,

-pisma do Prokuratury w K. z dn. 8.07.2015r.,

-świadectwa pracy powoda z dn. 10.07.2015r.,

-zarządzenia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Ł. z dnia 17.11.2014r.,

-pisma ZUS z dnia 16.07.2015r.,

-postanowienia Prokuratury Rejonowej z dnia 29.05.2015r.,

-decyzji Prezydenta Miasta z dnia 17.10.2011r.,

-wyciągu (...),

-zaświadczeń (...) z dnia 7.06.2016r. i 8.06.2016r.,

-kwestionariuszy rodzinnego wywiadu środowiskowego,

-pisma do komornika SR w K. z dnia 24.02.1992r., 14.08.1992r., 11.12.1997r.,

-postanowienia komornika SR w K. z dnia 29.10.1992r.,

-pisma komornika SR w K. z dnia 18.11.1992r.,

-pisma ZUS z dnia 26.11.1992r.,

-pisma do komornika z dnia 14.04.1994r., 22.05.1995r., 22.10.1995r.,

-pisma do (...) w K. z dnia 29.04.1996r., 16.04.1997r.,

-pisma ZUS z dnia 12.09.1997r.,

-pisma do Aresztu Śledczego w B. z dnia 22.12.1997r.,

-pisma do KP w G.,

-pisma do Komornika SR w K. z dnia 27.05.1998r.,

-pisma do (...) w K. z dnia 01.06.1998r., 31.03.2000r.,

-decyzji ZUS z dnia 31.08.1998r., 19.11.1998r.,

-pisma do K. w K. z dnia 31.05.2006r., 8.12.2006r., 23.10.2007r., 22.06.2010r., 13.12.2010r.,

-kart rozliczeniowych,

-wydruku elektronicznego płacy za rok 2014r. w języku niemieckim,

-PIT-ów28 za rok 2014 i 2015,

-informacji o przychodach podatnika,

-dowodu spłaty kredytu hipotetycznego,

-umowy o kredyt z dnia 09.05.2005r.,

-odpisu skróconego aktów urodzenia córek pozwanego,

-odpisu skróconego aktu małżeństwa pozwanego,

-akt KMP 257/98,

-zeznań świadków S. P., A. J., D. S. i K. D.,

-zeznań stron

Sąd zważył, co następuje:

Obowiązek alimentacyjny, tj. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo (art. 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Kolejność osób zobowiązanych do alimentacji wynika z art. 129 k.r. i o., który przyjmuje, że zstępni wyprzedzają wstępnych, zaś wstępni wyprzedzają rodzeństwo. Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych, obowiązek ten obciąża bliższych stopniem przed dalszymi, zaś krewnych w tym samym stopniu obciąża w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym
i majątkowym.

Konieczną przesłanką powstania obowiązku alimentacyjnego jest niedostatek uprawnionego (art. 133 § 2 k.r. i op).

Zdaniem Sądu powód znajduje się w niedostatku, ponieważ nie może w pełni, własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb.

Zgodnie z art. 144 1 k.r. i op. zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.

Art. 144 1 został dodany przez ustawę z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 220, poz. 1431).

W ten sposób ustawowe umocowanie zyskał pogląd wyrażony w orzecznictwie (zob. szczególnie pkt 8 uchwały pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, LexisNexis nr (...), OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, tj. wytycznych SN w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty, zgodnie z którym w razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub w części ze względu na zasady współżycia społecznego. Zawinione zachowania są powszechnie potępiane w społeczeństwie i nie można zakładać, ażeby osoba doznająca krzywdy w każdym przypadku mimo to zobowiązana była do świadczenia alimentów na rzecz osoby ją krzywdzącej tylko dlatego, że obowiązek alimentacyjny wynika z pokrewieństwa.

Przepis art. 144 1 może mieć również zastosowanie w przypadku żądania alimentacyjnego rodzica wobec dorosłego i usamodzielnionego dziecka.

Za oddaleniem powództwa może w takim przypadku przemawiać to, że rodzic dziecko porzucił, nie interesował się jego losem czy nie przyczyniał się do jego utrzymywania i wychowywania. Za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego może zostać uznane, przykładowo, żądanie Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej zasądzenia alimentów na rzecz znajdującego się w niedostatku 76-letniego ojca, który przebywa w Domu Pomocy Społecznej i choruje na schizofrenię, od usamodzielnionego syna. Taką ocenę może uzasadniać ustalenie, że ojciec porzucił syna, gdy miał on cztery lata, i od tego czasu nie wywiązywał się w stosunku do niego z obowiązków rodzicielskich, nie uczestniczył w jego życiu, nie utrzymywał kontaktów z nim ani z jego rodziną, a po jego odejściu z domu alimenty na rzecz syna były egzekwowane przez komornika jedynie przez okres półtora roku. Dodatkowo za oddaleniem powództwa przemawiała aktualna sytuacja finansowa syna (jego dochody praktycznie bilansowały się z wydatkami). Nie pozwalała ona na realizację obowiązku alimentacyjnego wobec ojca bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny (zob. wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z 28 lutego 2013 r., III RC 53/13, www.orzeczenia.ms.gov.pl; zob. też wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z 7 marca 2013 r., III RC 481/12, www.orzeczenia.ms.gov.pl ).
Należy zaznaczyć, że nawet jeśli żądane kwoty alimentów nie stanowiłyby nadmiernego ciężaru dla pozwanego, posiadającego możliwości zarobkowe, wykonywanie przez rodzica władzy rodzicielskiej z rażącym zaniedbaniem opiekuńczym i wychowawczym wobec synów może samodzielnie uzasadniać oddalenie powództwa o alimenty na podstawie art. 144 1 (zob. wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku z 7 lutego 2014 r., IV Ca 34/14, www.orzeczenia.ms.gov.pl ).
Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie pozwany może skutecznie powoływać się na zasady współżycia społecznego , bowiem powód dopuścił się rażącego naruszenia zasad współżycia w rodzinie. To on doprowadził do rozkładu pożycia / mimo , że w wyroku nie przypisano mu winy w tym zakresie/ , to on w ogóle nie interesował się synem , a z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego nie wywiązywał się dobrowolnie . Owszem nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej , jedynie miał ograniczoną władzę , ale postępowanie powoda kwalifikowało się na pozbawienie go władzy rodzicielskiej . Dodatkowo, zdaniem sądu , to powód swoim postępowaniem doprowadził do tego , że obecnie nie może utrzymać się samodzielnie . Do takiej sytuacji doprowadziło zawinione przez niego zachowanie. Powód pomimo , że miał dobrą pracę , rezygnował z niej . Jak sam napisał w jednym z pism procesowych , cytuję :” przysługiwało mi z racji zajmowanego stanowiska bezpłatne zakwaterowanie , o innych przywilejach i zarobkach nie wspomnę , ze względu na skromność . Na pewno była żona mgr.inż. kier. Wydz. Geodezji w L. o takich zarobkach może/ w oryginale : morze/ pomarzyć /we śnie/”. Najprawdopodobniej powód zmieniał pracę , bo dopuszczał się naruszeń pracowniczych np. praca pod wpływem alkoholu . Takie przypuszczenie może wynikać z tego , że powód miał kiedyś problem z alkoholem , do czego się sam przyznawał. Niewykluczone , że powód nie chciał mieć stałej pracy, wolał pracować na czarno , aby uniknąć płacenia alimentów.
Mając na uwadze powyższe powództwo należało oddalić. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 108 kpc.