Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 grudnia 2016 r. w Warszawie

sprawy S. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o odsetki (po rencie)

na skutek odwołania S. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 19 lipca 2016 r., znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

W dniu 23 sierpnia S. O. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 19 lipca 2016 r., znak: (...) w przedmiocie odmowy przyznania na jego rzecz prawa do wypłaty odsetek od świadczenia rentowego za okres od dnia 16 listopada 2009 r. do dnia 3 września 2015 r.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że wyrokiem z dnia 15 lipca 2015 r., w sprawie o sygn. akt VII U 3202/13, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie przyznał na jego rzecz prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od dnia 16 listopada 2009 r. do dnia 30 listopada 2016 r. Wykonując powyższe orzeczenie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w dniu 3 września 2015 r. wydał decyzję znak: (...) o przyznaniu na jego rzecz ww. świadczenia od dnia 16 listopada 2009 r. do dnia 30 listopada 2016 r., tj. na okres wskazany w wyroku Sądu Okręgowego. Z kolei zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił mu prawa do przyznania odsetek od wypłaconego z opóźnieniem świadczenia, wskazując, że Sąd w orzeczeniu z dnia 15 lipca 2016 r. nie wskazał odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za opóźnienie w przyznaniu i wypłacie świadczenia rentowego.

W ocenie odwołującego Zakład Ubezpieczeń Społecznych swoim działaniem bezspornie przyczynił się do opóźnienia w wypłacie świadczenia rentowego przez okres 5 lat i 6 miesięcy, wobec faktu wydania w dniu 31 marca 2010 r. decyzji w sprawie (...), którą odwołujący zmuszony był zaskarżyć i która została zmieniona przez Sąd Okręgowy w dniu 15 lipca 2015 r., wyrokiem w sprawie VII U 3202/13.

Ponadto odwołujący wniósł o dołączanie do akt sprawy, akt spraw Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie o sygnaturach VII U 3202/13 i VII U 1655/15 (odwołanie, k.2-6 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 05 maja 2016 r. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że w dniu 3 września 2016 r. wydał decyzję mocą, której przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 16 listopada 2009 r. do dnia 30 listopada 2016 r., a podstawą do wydania decyzji był prawomocny wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 lipca 2015 r., w sprawie o sygn. akt VII U 3202/13, który wpłynął do oddziału ZUS w dniu 18 sierpnia 2015 r. Wyrok stał się prawomocny w dniu 6 sierpnia 2015 r. Wypłata została zrealizowana w dniu 11 września 2015 r., a więc w ustawowym terminie. Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zasadnie odmówił przyznania na rzecz odwołującej prawa do odsetek, bowiem organ odwoławczy nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w sprawie. Na tej podstawie organ rentowy uznał, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu (odpowiedź na odwołanie k. 7 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. O., urodzony w dniu (...), w dniu 16 listopada 2009 r. złożył w organie rentowym wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy .

Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 25 lutego 2010 r. uznał ubezpieczonego za całkowicie niezdolnego do pracy do dnia 28 lutego 2010 r., przy czym datę powstania niezdolności ustalił na dzień 2 listopada 2009 r. (k. 45, tom I a.r.).

Wskutek zarzutu wadliwości orzeczenia, Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 12 marca 2010 r. uznała odwołującego za całkowicie niezdolnego do pracy do dnia 28 lutego 2011 r., ustalając datę powstania całkowitej niezdolności do pracy na 25 maja 2005 r. (k. 47, tom I a.r.).

W wyniku odwołania ubezpieczonego od ww. decyzji, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie w toku postępowania w sprawie o sygn. akt VII U 3202/13 dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego lekarza psychiatry (k. 32-34, akta sprawy VII U 3202/13).

Na podstawie przeprowadzonych dowodów, w tym opinii biegłego sądowego, Sąd Okręgowy uznał, że pomimo ustalenia powstania całkowitej niezdolności do pracy po upływie 18 miesięcy od ustania zatrudnienia, stan zdrowia wnioskodawcy wskazywał na istnienie częściowej niezdolności do pracy. Za takim stanowiskiem przemawia fakt, że regularne leczenie, potwierdzone w dokumentacji lekarskiej, wnioskodawca rozpoczął znacznego zaostrzenia się objawów choroby, które pozwalały na natychmiastowe zakwalifikowanie go do osób całkowicie niezdolnych do pracy. W związku z powyższym, w ocenie Sądu Okręgowego zostały spełnione wszystkie przesłanki nabycia prawa do renty w myśl art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach.

Od powyższego wyroku apelację wywiódł organ rentowy, wnosząc o jego zmianę i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do sądu I instancji celem ponownego rozpoznania. W treści apelacji skarżący podniósł, że w dacie postania niezdolności do pracy od ustania okresu składkowego upłynęło ponad 18 miesięcy, a zatem nie zachodzi konieczna przesłanka prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, określona w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach. W ocenie skarżącego, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstaw do ustalenia wystąpienia choćby częściowej niezdolności do pracy, w żadnej dacie przed 21 maja 2002 r. (k. 125-126, akta sprawy VII U 3202/13).

Na etapie postępowania apelacyjnego, Sąd II instancji uznał, że zachodzi konieczność uzupełnienia materiału dowodowego poprzez zażądanie dokumentacji z leczenia, które przed 2002 r. odbywało się w Monarze i ewentualnie innej dokumentacji z leczenia nawet nie odnoszącego się do schorzenia podstawowego i przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego odpowiedniej specjalności dla wyjaśnienia podstawowej przesłanki, to jest czy wnioskodawca stał się niezdolny do pracy w okresach wynikających z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach. A zatem apelacja organu rentowego podlegała uwzględnieniu, a za trafny Sąd Apelacyjny uznał wniosek apelacyjny o uchylenie zaskrzonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. (k. 150-159 akta sprawy VII U 3202/13).

Po ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd I instancji oddalił odwołanie ubezpieczonego S. O. (k. 217 akta sprawy VII U 3202/13).

Od powyższego wyroku apelację wywiódł odwołujący S. O., wnosząc o jego zmianę poprzez przyznanie na jego rzecz prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2009 r. W treści apelacji ubezpieczony wskazał, że mimo zaistniałych w poprzednim postępowaniu odwoławczym wątpliwości, co do daty powstania niezdolności do pracy, Sąd I instancji oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu psychiatrii. Wniosek taki, zdaniem skarżącego, co do zasady błędny, nie mógł być wysnuty przez Sąd, w sytuacji gdy nie zaczerpnięto wiadomości specjalnych biegłego.

Na etapie ponownego postępowania apelacyjnego, Sąd II instancji uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do ponownego rozpoznania. Ponadto Sąd Apelacyjny uznał, że zachodzi konieczność uzupełnienia materiału dowodowego poprzez zażądanie dokumentacji medycznej z (...) L. oraz Prokuratury Rejonowej, a następnie mając na uwadze dodatkowe wnioski dowodowe ubezpieczonego, dopuszczenia dowodu z opinii biegłego psychiatry, celem ustalenia daty powstania niezdolności do pracy S. O., z uwzględnieniem czy przed postaniem całkowitej niezdolności do pracy występowała niezdolność o charakterze częściowym, jeżeli tak to w jakim okresie. Sąd Apelacyjny stwierdził ponadto, że nie można przy tym wykluczyć, że data ta, w świetle zarówno nowych dowodów jak i aktualnego stanu wiedzy medycznej zostanie ustalona odmiennie (k. 261-274 akta sprawy VII U 3202/13).

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii łącznej biegłego psychiatry i psychologa.

Biegły sądowy z zakresu psychiatrii stwierdził, że od maja 2002 r. istniała u wnioskodawcy całkowita niezdolność do pracy, natomiast wcześniej był niezdolny do pracy częściowo.

W opinii łącznej biegli sądowi z zakresu psychologii oraz psychiatrii stwierdzili, że od maja 2002 r. istniała u wnioskodawcy całkowita niezdolność do pracy, natomiast wcześniej był niezdolny do pracy częściowo. Częściowa niezdolność do pracy powstała prawdopodobnie od stycznia 2000 r.

W opinii uzupełniającej biegli stwierdzili, że całkowita niezdolność do pracy u odwołującego trwała od daty jej powstania do daty zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy tj. do 16 listopada 2009 r. i trwa nieprzerwanie nadal. Należy ją uznać na okres do listopada 2016 r. (2 lata od daty badania sądowo-psychiatrycznego).

Na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu S. O. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 16 listopada 2009 r. do dnia 30 listopada 2016 r. (k. 437 akta sprawy VII U 3202/13).

W tej sytuacji, w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, decyzją z dnia 3 września 2015 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. przyznał S. O. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 16 listopada 2009 r. do dnia 30 listopada 2016 r. (wniosek k. 333 a.r.).

W dniu 15 października 2015 r. S. O. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o wypłatę na jego rzecz odsetek od zaległego świadczenia rentowego od dnia 16 listopada 2009 r.(wniosek o wypłatę odsetek k. 351 a.r.).

Rozpatrując powyższy wniosek, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W., w dniu 19 lipca 2016 r. wydał decyzję znak: (...) mocą, której odmówił przyznania na jego rzecz prawa do ww. odsetek (decyzja z dnia 19.07.2016 r. k. 417 a.r.).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, S. O. złożył odwołanie do tut. Sądu inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie k. 2-6 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach niniejszej sprawy oraz aktach sprawy o sygn. VII U 3202/13, w tym na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach rentowych odwołującego. Ich autentyczność, jak również zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania, dlatego też Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy, mogący stanowić podstawę czynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie S. O. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 19 lipca 2016 r., znak: (...) jest nie zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Kwestią sporną niniejszego postępowania było rozważenie, czy odwołujący ma prawo do odsetek za zwłokę z tytułu wypłaty świadczenia rentowego.

W myśl art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 j. t.) jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia
w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j. t.) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Na wstępie Sąd Okręgowy zważył, że podstawą do wydania wyroku
w niniejszej sprawie, była analiza sprawy toczącej się przed tutejszym Sądem
o rentę z tytułu niezdolności do pracy o sygnaturze akt VII U 3202/13.

Sąd zważył, że wyrokiem z dnia 15 lipca 2015 r. tutejszy Sąd nie ustalił o odpowiedzialności organu rentowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podnosił, że w związku z tym, odwołującemu nie należało się prawo do pobierania odsetek od przedmiotowego świadczenia. Badając ten aspekt, w ocenie Sądu odwołujący nie miał zamkniętej drogi do dochodzenia prawa do odsetek. Sąd doszedł do przekonania, że brak rozstrzygnięcia w wyroku o odpowiedzialności organu rentowego, nie powoduje żadnych skutków prawnych i zarazem umożliwia dochodzenie roszczenia odsetkowego od zasądzonego na rzecz ubezpieczonego świadczenia.

Kwestią sporną w sprawie o sygn. akt VII U 3202/13 było ustalenie daty powstania niezdolności oraz jej stopnia, czy jest to niezdolność całkowita czy częściowa.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie w wyroku z dnia 2 września 2011 r., po przeprowadzeniu postępowania dowodowego zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał S. O. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2009 r. do dnia 20 grudnia 2012 r.

Apelację o tego wyroku wniósł organ renty zaskarżając go w całości.

Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił wyrok ww. Sądu, a sprawę przekazał do ponownego rozpoznania, wskazując na zalecenia, którymi powinien kierować się Sąd Okręgowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy oddalił odwołanie S. O..

Od niekorzystnego dla siebie orzeczenia, ubezpieczony wniósł apelację do Sądu Apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny po raz kolejny uchylił wyrok i ponownie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy po wykonaniu zaleceń Sądu Apelacyjnego przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na podstawie opinii łącznej oraz uzupełniającej sporządzonej przez biegłych z zakresu psychologii i psychiatrii. Istotnym był fakt, że główne schorzenia ubezpieczonego występowały po stronie psychologii oraz psychiatrii, dlatego opinie lekarzy z zakresu tej dziedziny były niezbędne do prawidłowego wyrokowania dotyczącego stanu zdrowia ubezpieczonego.

Zaistniałe okoliczności niewątpliwie wskazują, że stan zdrowia odwołującego w odniesieniu do jego zdolności i możliwości podjęcia oraz wykonywania pracy zarobkowej nie był łatwy do oceny.

Biegli sądowi orzekający w sprawie dotyczącej przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy są niezależnymi specjalistami w dziedzinie psychologii oraz psychiatrii i posiadają doświadczenie w opiniowaniu spraw na rzecz sądu.

Na skutek badania stanu zdrowia, biegli sądowi doszli do wniosku, że odwołujący spełnia przesłanki ustawowe do uznania jego osoby za całkowicie niezdolną do pracy. Sąd analizując całokształt postępowania sądowego toczącego się w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy doszedł do przekonania, że ocena stanu zdrowia odwołującego nie była kwestią oczywistą i miała złożony charakter.

Sąd zważył, że kwestia oceny stanu zdrowia odwołującego była na tyle skomplikowana i trudna, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie świadczenia. W trakcie postępowania sądowego materiał dowody był uzupełniany o dokumentację medyczną która nie była dostępna Zakładowi ubezpieczeń Społecznych, oraz dopuścił liczne opinie biegłych, które zawierały odmienne stanowiska i konkluzje biegłych.

Ponadto w ocenie Sądu nie można przyjąć, tak, jak czyni odwołujący, że organ rentowy z pełną świadomością i celowością przedłużał i opóźniał wydanie decyzji w przedmiocie przyznania świadczenia. Sąd zważył, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych dochowując terminów zgodnych z ww. obowiązującymi przepisami prawa, podjął wypłatę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w ciągu 30 dni od daty wpłynięcia do Oddziału prawomocnego wyroku Sądu. Zgodnie z niekwestionowanym przez strony procesu zgromadzonym i ustalonym materiałem dowodowym, wyrok wpłynął do organu rentowego w dniu 18 sierpnia 2015 r., a w dniu 11 września 2015 r. nastąpiło podjęcie wypłaty świadczenia. W związku z tym Sąd przyjął, że terminy ustawowe zostały dochowane.

W związku z powyższym, Sąd Okręgowy w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie S. O., jako nieuzasadnione.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)