Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Człuchowie IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2016 r. w Człuchowie

sprawy z powództwa N. M.

przeciwko (...) Sp. z o.o. w C.

o odszkodowanie

1.  Oddala powództwo

2.  Zasądza od powódki N. M. na rzecz pozwanego (...) Spółka z o.o. w C. kwotę 360 zł tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt IV P 109/16

UZASADNIENIE

Powódka N. M. wniosła przeciwko (...) sp. z o.o. w C. o zasądzenie kwoty 18.854,64 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu i przeprowadzenie rozprawy także pod nieobecność powódki. W uzasadnieniu pozwu wskazała, że 1 października 20 15r. powódka zawarła z pozwanym (...) Sp. z o.o. umowę o pracę na czas określony do dnia 31 grudnia 2016r. Umowa została sporządzona w języku polskim i niemieckim. Od 4 sierpnia 2016r. do 22 września powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim. W dniu 1 września 2016r. powódka znalazła w swojej skrzynce pocztowej korespondencje pracodawcy od pracodawcy. Był to zwykły list bez polecenia. W środku znajdowało się pismo w języku niemieckim. Powódka domyślała się, że powyższe pismo stanowiło wypowiedzenie urnowy o pracę. Pozwany nie miał prawa wypowiedzieć umowy o pracę, bowiem powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim i pracodawca został o tym poinformowany. W piśmie, które otrzymała powódka pracodawca nie wskazał żadnej przyczyny. Powódka zgodnie z art. 50 § 4 KP wnosi o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za trzy miesiące. Właściwość Sądu wynika z art. 461 § 1 KPC. W umowie o pracę została zawarta klauzula jurysdykcyjna wyłączająca właściwość polskich sądów, jednakże zgodnie z art. 1105 § 2 pkt 2 KPC taka klauzula jest niezgodna z przepisami prawa.

Strona pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa i zasadzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej spółki podniósł, że pozwana spółka nie posiada legitymacji biernej w niniejszej sprawie, ponieważ nie była pracodawcą powódki i stroną stosunku pracy, z którego powódka wywodzi swoje roszczenie. Umowa o pracę, na którą powódka powołuje się w pozwie, łączyła ją z (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z., co wyraźnie wynika z treści dokumentu tej umowy dołączonego do pozwu. Umowa ta wskazuje jako pracodawcę (A.) właśnie (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z.. W paragrafach: 2 i 16, przedmiotowa umowa odwołuje się do niemieckich przepisów prawa (§ 2 ust. 1- do TzBfG, czyli Ustawy o pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy i zatrudnieniu na czas określony, a w § 16 ust. 1 do (...), czyli Ustawy socjalnej). Z kolei § 14 tej umowy wprost stanowi, że do kreowanego nią stosunku pracy znajdują zastosowanie przepisy prawa niemieckiego. (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. jest samodzielnym oddziałem (...) Sp. z o.o. w C., zarejestrowanym w Rejestrze handlowym B Sądu Okręgowego w T. pod numerem (...) . Oddział ten posiada samodzielną zdolność prawną, a więc i zdolność do bycia stroną stosunków pracy. (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. jest jednostką organizacyjną (oddziałem) pozwanej spółki, posiadającą zdolność do samodzielnego zatrudniania pracowników a więc to ta a nie pozwana spółka winna być adresatem roszczenia powódki. Pozwana spółka iedvnie na marginesie podnosi, że powódka była jej pracownikiem. W okresie od 19 lutego do 30 września 2015 roku, ale stosunek pracy, na wniosek powódki, uległ rozwiązaniu za porozumieniem stron. Powódka została wyrejestrowana z ubezpieczenia społecznego, otrzymała świadectwo pracy i następnie podjęła zatrudnienie w (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z..

Sąd ustalił co następuje:

Powódka była zatrudniona w pozwanej spółce (...) Sp. z o.o. w (...) lutego do 30 września 2015 roku na stanowisku rozbieracza-wykrawacza, pakowacza.

(dowód: świadectwo pracy k.30).

Na wniosek powódki, stosunek pracy z (...) Sp. z o.o. w C. uległ rozwiązaniu za porozumieniem stron z dniem 30.09.2015 r.

(dowód: k.28).

Powódka została wyrejestrowana z ubezpieczenia społecznego przez (...) Sp. z o.o. w C. od dnia 1.10.2015 r.

(dowód: k.29).

Powódka 1.10.2015 r. zawarła z (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. umowę o pracę na czas określony do 31.12.2016 r. strony określiły, że miejscem wykonywania pracy jest G. oraz inne miejscowości, w których pracodawca zleci pracownikowi pracę: E., H., V., W., Z. na co powódka wyraziła zgodę. Strony przewidziały, iż po upływie okresu próbnego stosunek pracy może być wypowiedziany przez obie strony z zachowaniem ustawowych okresów wypowiedzenia. W umowie strony postanowiły, że dla tego stosunku pracy znajdują zastosowanie przepisy prawa niemieckiego. Sądem właściwym we wszelkich sprawach spornych w związku ze stosunkiem pracy jest wyłącznie sąd siedziby głównej pracodawcy.

(dowód: umowa o pracę k. 5-15).

(...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. pismem z 17.08.2016 r. wypowiedział powódce stosunek pracy.

(dowód: k.4).

(...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. jest samodzielnym oddziałem (...) Sp. z o.o. w C., zarejestrowanym w Rejestrze handlowym B Sądu Okręgowego w T. pod numerem (...). Oddział ten posiada samodzielną zdolność prawną.

(dowód: wydruk z rejestru (...) Sądu Okręgowego w T. k.26-27).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Kwestię legitymacji procesowej biernej sąd jest zobowiązany brać pod uwagę z urzędu.

W przypadku braku legitymacji procesowej czynnej lub biernej powództwo podlega oddaleniu (por. wyrok SN z 2004-08-25 IV CK 587/03).

W niniejszej sprawie powódka bezspornie podpisała umowę o pracę na czas określony ze spółką (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. i zobowiązała się do świadczenia pracy w miejscowościach G., E., H., V., W., Z.. Również bezsporne było, iż powódka przez cały okres pracy w powyższej spółce świadczyła faktycznie pracę na terenie Niemiec.

Zgodnie z kodeksem pracy pracodawcą może być osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna (art. 3 k.p.).

Jak wynika z wydruku rejestru handlowego B Sądu Okręgowego (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. jest samodzielnym oddziałem pozwanego (...) sp. z o.o. w C..

(...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. reprezentuje samodzielnie każdy zarządzający tj. P. K. i prokurent S. C..

Status pracodawcy uzyskuje podmiot rzeczywiście samodzielnie zatrudniający pracowników.

Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego, że prokurent spółki handlowej może być uznany za osobę zarządzającą zakładem pracy w imieniu pracodawcy w rozumieniu art. 241[26] § 2 w związku z art. 3[1] § 1 kp. (vide: Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z 8 grudnia 2005 r., I PK 125/2005, OSNP 2006/21-22 poz. 322).

Sąd również podziela pogląd Sądu Apelacyjnego w Krakowie, iż sama konstrukcja, w której określone czynności czy nawet niektóre kompetencje pracodawcy realizowane są (w ramach przyjętego w większej strukturze organizacyjnej podziału kompetencji) przez podmioty zewnętrzne w odniesieniu do stosunku pracy, choć z zasady powiązane funkcjonalnie i strukturalnie z pracodawcą, możliwa jest do zastosowania również w przypadku koncernów (grup kapitałowych), skupiających podmioty o odrębnej osobowości prawnej, powiązane jednak kapitałowo i tworzące większe struktury organizacyjnie, w ramach których występuje pewne podporządkowanie jednych spółek (będących pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p.) innym spółkom. W ramach tych powiązań kapitałowych i strukturalnych możliwym jest, iż niektóre decyzje w zakresie stosunku pracy, faktycznie podejmowane są przez podmiot, któremu pracodawca jest organizacyjne podporządkowany, co nie wpływa na samą odpowiedzialność pracodawcy wobec pracownika, wynikającą ze stosunku pracy. Nie znaczy to, iż przestaje on być pracodawcą i że roszczenia pracownicze, wynikające z decyzji podmiotu nadrzędnego, (na które pracodawca godzi się w ramach podziału kompetencji) nie powinny być nadal kierowane wobec pracodawcy (zob.: wyrok s.apel. w Krakowie z 2016-04-19 , III APa 3/16 , LEX nr 2044322).

Wewnętrzna jednostka organizacyjna np. filia, zakład, oddział samodzielnie zatrudniająca pracowników nie posiada zazwyczaj osobowości prawnej. Oddział to wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywana przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności, a zatem zagraniczny oddział przedsiębiorcy krajowego to wyodrębniona pod względem organizacyjnym, ekonomicznym i technicznym, lecz nieposiadająca podmiotowości (osobowości prawnej) w stosunkach gospodarczych – struktura organizacyjna (z wyjątkami wyraźnie wskazanymi w przepisach prawa).

Na gruncie poglądów doktryny i judykatury nawet jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej może mieć przymiot pracodawcy, jeżeli przyznano jej zdolność do zatrudniania pracowników we własnym imieniu oraz została wyodrębniona organizacyjnie i finansowo.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego widoczna jest tendencja do uznawania za pracodawcę, w złożonych strukturach organizacyjnych, niższego szczebla tej struktury. Na przykład, jeżeli spółka prawa handlowego ma oddziały w różnych miejscowościach, to one są zazwyczaj uważane za pracodawców, a nie spółka, mimo że ona jest osobą prawną. Przykładowo w wyroku z dnia 6 listopada 1991 r., I PRN 47/91, OSP 1992, z. 7-8, poz. 151, SN stwierdził, że każda osoba prawna jest pracodawcą w rozumieniu art. 3, chyba że dla niektórych pracowników za pracodawcę należy uznać jednostkę organizacyjną stanowiącą jej część składową.

W niniejszej sprawie istotne jest, iż to powódka sama złożyła pisemną prośbę do pozwanej spółki (...) Sp. z o.o. w C. o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem 30.09.2015 r.

Oddział pracodawca (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. zgodnie z wydrukiem z rejestru handlowego reprezentuje samodzielnie zarządzający spółką i prokurent.

W sprawie bezsporne było, iż powódka zawarła z określonym jako pracodawca (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. umowę o pracę na czas określony od 1.10.2015 r. do 31.12.2016 r. z stawką godzinową 8,60 euro. Umowa o pracę w § 14 przewidywała, że do tego stosunku pracy znajdują zastosowanie przepisy prawa niemieckiego a sądem właściwym we wszystkich sprawach spornych w związku ze stosunkiem pracy jest wyłącznie sąd siedziby głównej pracodawcy.

W ocenie sądu pracodawcą powódki był więc (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z., który winien być strona pozwana o roszczenie odszkodowawcze w związku z rozwiązaniem umowy o pracę pismem z 17.08.2016 r., gdyż prokurent przy zawieraniu umowy z powódką i jej rozwiązaniu działała w imieniu oddziału w Z. a powyższe dokumenty i wydruk z rejestru handlowego B Sądu Okręgowego T. jednoznacznie wskazują jako pracodawcę oddział w Z..

Powódka nie zawnioskowała żadnych dowodów na okoliczność, iż mimo zawarcia umowy o pracę z oddziałem (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. jej pracodawcą nadal była pozwana spółka (art. 6 k.c.).

Siedziba pracodawcy powódki oddziału (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland znajduje się w miejscowości Z. i powódka faktycznie świadczyła pracę na terenie Niemiec.

Mimo powyższego wolą powódki było wyraźnie pozwanie (...) sp. z o.o. w C..

Sąd Pracy nie jest zobowiązany do wezwania z urzędu do udziału w sprawie strony pozwanej nawet, jeżeli sądowi wiadomo, że jest ona legitymowana w sprawie, jeżeli powód wiedząc o tym stanowczo wskazuje inną stronę pozwaną.

Ponadto jurysdykcja krajowa na podstawie przepisu art. 1103 ⁴ § 1 k.p.c. zachodzi, jeżeli praca zazwyczaj jest, była lub miała być wykonywana w Polsce albo pracodawca ma zamieszkanie-siedzibę w Polsce. Łącznik miejsca wykonywania pracy w polskim ustawodawstwie pojawił się wcześniej w normach kolizyjnych (art. 33 § 2 poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 12 listopada 1965 r. - Prawo prywatne międzynarodowe, Dz. U. Nr 46, poz. 290 z późn. zm., wprowadzający w stosunkach pracy właściwość prawa państwa, w którym praca jest, była lub miała być wykonywana). Na gruncie nauki prawa prywatnego międzynarodowego miejsce wykonywania pracy określa się zwykle jako miejsce rzeczywistego, faktycznego wykonywania pracy (M. P.). Łącznik miejsca wykonywania pracy wprowadzony do kodeksu postępowania cywilnego nowelą z dnia 5 grudnia 2008 r. jest dookreślony przysłówkiem "zazwyczaj", odnoszącym się do wykonywania pracy, i w ten sposób zbliża się do łącznika występującego w art. 21 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 1215/2012. W przepisie tym jest mowa o jurysdykcji sądów państwa, w którym pracownik zazwyczaj świadczy lub ostatnio zazwyczaj świadczył pracę. Miejsce to jest zwykle rozumiane jako miejsce, które pracownik uczynił rzeczywistym centrum swojej działalności zawodowej, czy też miejsce, w którym lub z którego wykonuje istotną część swoich zobowiązań wobec pracodawcy (tak K. W.).

Z regulacji art. 1103 ⁴ § 1 k.p.c. wynika, że nie zawsze wykonywanie pracy na terytorium Polski uzasadnia jurysdykcję krajową sądów polskich. Możliwe jest bowiem sporadyczne wykonywanie przez pracownika pewnych czynności w ramach stosunku pracy w Polsce, podczas gdy jako miejsce, w którym praca zazwyczaj jest wykonywana, określone będzie terytorium innego państwa.

Rozporządzenie Nr 1215/2012 obejmuje swoim zakresem zastosowania sprawy cywilne i handlowe, a zatem także sprawy z zakresu prawa pracy. Artykuł 21 ust. 1 przewiduje podstawy jurysdykcji dla spraw z powództwa pracownika przeciwko pracodawcy. Zgodnie z tym przepisem pracodawca może być pozwany, po pierwsze, przed sądy państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania (art. 21 ust. 1 lit. a). Po drugie, pracodawca może zostać pozwany przed sąd miejsca, w którym pracownik zazwyczaj świadczy lub ostatnio zazwyczaj świadczył pracę; lub też – jeżeli pracownik zazwyczaj nie świadczy lub zazwyczaj nie świadczył pracy w jednym i tym samym państwie – przed sąd miejsca, w którym znajduje się albo znajdował się oddział, który pracownika zatrudnił (art. 21 ust. 1 lit. b).

W rozpoznawanej sprawie siedzibą pracodawcy, który zatrudnił powódkę jest miejscowość Z., powódka również świadczyła pracę na terenie Niemiec (loci laboris). Zatem w przypadku ewentualnego dopozwania (...) Sp. z o.o. Z. Deutschland z siedzibą w Z. brak byłoby jurysdykcji krajowej sądu pracy w C..

Sądy polskie nie mają jurysdykcji krajowej w sprawach z zakresu prawa pracy z powództwa pracownika, jeżeli pracodawca nie ma miejsca zamieszkania, zwykłego pobytu ani siedziby w Polsce i praca nie była zazwyczaj wykonywana w Polsce.

Mając na uwadze powyższe argumenty sąd oddalił powództwo o odszkodowanie z powodu braku po stronie pozwanej legitymacji procesowej biernej.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

Sąd podziela dalej aktualny pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale 7 sędziów z mocą zasady prawnej z 24.02.2011 r.. (I PZP 6/10 OSNP 2011/21-22/268, Prok.i Pr.-wkł. (...), Prok.i Pr.-wkł. (...), LEX nr 707475, www.sn.pl, Biul.SN 2011/2/18), iż podstawę zasądzenia przez sąd opłaty za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego w sprawie ze stosunku pracy o odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 § 1 w związku z art. 58 k.p., stanowi stawka minimalna określona w § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).