Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 czerwca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie art.111 i art.15 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił Z. S. (1) przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia wskazując, że należne świadczenie będzie wypłacane w dotychczasowej wysokości, gdyż najkorzystniejszy (wyliczony na podstawie wynagrodzenia – dochodu, które stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie 20 lat kalendarzowych tj. do stycznia 1967 r. do grudnia 1998 r. – 1967 r., 1968 r., 1971 r., 1979 r. – 1984 r., 1986 r. – 1988 r., 1991 r. – 1998 r.) wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 58,73% i był tożsamy z wartością dotychczasową przyjmowaną przez organ rentowy do wyliczenia należnego wnioskodawcy świadczenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że za okresy pracy: od 1 września 1966 r. do 7 listopada 1970 r., od 13 listopada 1970 r. do 25 kwietnia 1972 r., od 3 maja 1974 r. do 31 grudnia 1978 r. przyjęto minimalne wynagrodzenie obowiązujące w jednostkach gospodarki uspołecznionej oraz że okresy pracy: od 1 września 1966 r. do 7 listopada 1970 r., od 13 listopada 1970 r. do 12 kwietnia 1974 r., od 3 maja 1974 r. do 30 września 1980 r., od 8 października 1980 r. do 2 marca 1981 r., od 25 marca 1981 r. do 5 września 1981 r., od 16 września 1981 r. do 31 października 1983 r. zostały zaliczone do ogólnego stażu pracy decyzją z dnia 29 września 2006 r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył Z. S. (1) wskazując, że na podstawie treści zaskarżonej decyzji nie jest możliwym stwierdzenie czy organ rentowy prawidłowo wybrał podstawę wymiaru świadczenia w okresie najkorzystniejszych 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wnioskodawcy. Ponadto zdaniem skarżącego organ rentowy błędnie przyjął, że ubezpieczony otrzymywał w okresach: od 1 września 1966 r. do 7 listopada 1970 r., od 13 listopada 1970 r. do 25 kwietnia 1972 r., od 3 maja 1974 r. do 31 grudnia 1978 r. wynagrodzenie minimalne obowiązujące w jednostkach gospodarki uspołecznionej, gdyż w okresach tych otrzymywał on wynagrodzenie wyższe od minimalnego.

Z. S. (1) wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ponowne ustalenie wysokości świadczenia z uwzględnieniem stawek godzinowych, premii i dodatków wskazanych w świadectwach pracy z następujących okresów jego zatrudnienia:

- w Zakładach (...) od 1 września 1966 r. do 7 listopada 1970 r. (podczas zatrudnienia ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie składające się z wynagrodzenia zasadniczego, nagrody jubileuszowej i dodatku stażowego, a wynagrodzenie to było wyższe od przyjętego przez organ rentowy minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w jednostkach gospodarki uspołecznionej).

- w Przedsiębiorstwie (...) od 13 listopada 1970 r. do 12 kwietnia 1974 r. (zdaniem skarżącego organ rentowy błędnie przyjął, że w okresie od 13 listopada 1970 r. do 25 kwietnia 1972 r. otrzymywał minimalne wynagrodzenie obowiązujące w jednostkach gospodarki uspołecznionej, a ponadto pominięto okres odbytej podczas zatrudnienia w ww. zakładzie służby wojskowej.).

- w Zakładach (...) ,,9-go M.” od 3 maja 1974 r. do 31 grudnia 1978 r. (zdaniem skarżącego organ rentowy błędnie przyjął, że otrzymywał minimalne wynagrodzenie obowiązujące w jednostkach gospodarki uspołecznionej i w konsekwencji nie uwzględnił tego okresu przy wyborze podstawy wymiaru świadczenia z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia; we wskazanym okresie ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku elektromontera i otrzymywał wynagrodzenie składające się następujących składników: stawki godzinowej wynoszącej 20,00 zł oraz premii w wysokości 30 % wynagrodzenia oraz dodatku za staż wynoszącego 5% wynagrodzenia)

- w Przedsiębiorstwie Produkcji i (...) od 8 października 1980 r. do 2 marca 1981 r. (ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie składające się ze stawki godzinowej wynoszącej 16,50 zł oraz ze stawki akordowej, a jego średnie wynagrodzenie miesięczne wynosiło 5 247,00 zł).

- w Spółdzielni Pracy (...) Zakładach (...) od 25 marca 1981 r. do 5 września 1981 r. (ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku elektryka, a jego wynagrodzenie składało się z następujących składników: stawki godzinowej wynoszącej 24,60 zł oraz premii w wysokości 15 % wynagrodzenia, miesięczne wynagrodzenie wynosiło zatem 5 884,32 zł).

- w Zakładach (...) (...) od 16 września 1981 r. do 31 października 1983 r. (ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku elektromontera, a jego wynagrodzenie składało się z następujących składników: stawki godzinowej wynoszącej 34,00 zł oraz premii regulaminowej.

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że świadectwo pracy jest dokumentem potwierdzającym okres zatrudnienia, a nie wysokość wynagrodzenia. Ze świadectwa pracy nie wynika w jakim okresie przysługiwała wskazana w nim stawka godzinowa oraz dodatkowe składniki. Ponadto organ rentowy zaznaczył, że do okresów ubezpieczenia uwzględniono wnioskodawcy okres od 13 listopada 1970 r. do 12 kwietnia 1974 r. co zostało wskazane w zaskarżonej decyzji.

Pismem procesowym z dnia 28 listopada 2016 r. pełnomocnik skarżącego wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyjęcie wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia wyliczonego w wariancie II pisma procesowego organu rentowego z dnia 8 listopada 2016 r.

(pismo procesowe k.126)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony Z. S. (1) urodził się w dniu (...) Od dnia 1 czerwca 2006 r. posiada prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

(okoliczności bezsporne)

Na mocy decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. z dnia 19 sierpnia 2011 r. ustalono wnioskodawcy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru o wartości 58,73%.

(decyzja k.153 plik I akt ZUS)

W dniu 14 maja 2015 roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne przeliczenie renty, po rozpatrzeniu którego wydano zaskarżoną decyzję.

(wniosek oraz decyzja – plik I akt ZUS)

W okresie od 1 września 1966 r. do 7 listopada 1970 r. Z. S. (1) był zatrudniony w Zakładach (...) w Ł..

(świadectwo pracy w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.55)

Z. S. (1) został zatrudniony w ww. zakładzie pracy na podstawie umowy o naukę w zawodzie elektryka. Z treści umowy wynika, że szkolenie będzie się odbywać w okresie od 1 września 1966 r. do 1 września 1969 r. oraz że Z. S. (1) będzie pobierać wynagrodzenie w wysokości 150 zł miesięcznie.

(umowa w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.55)

Podczas zatrudnienia w ww. zakładzie pracy wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy określano następująco:

- od dnia 1 sierpnia 1967 r. wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 320 zł miesięcznie,

- od dnia 1 sierpnia 1968 r. – 3,20 zł za godzinę pracy,

- od dnia 1 sierpnia 1969 r. – 4,60 zł za godzinę pracy plus premia do 25 % za jakościowe wyniki w pracy.

(dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.55)

Z treści zaświadczenia wystawionego przez ww. zakład pracy w dniu 20 marca 1970 r. wynika, że miesięczne wynagrodzenie wnioskodawcy wynosi 1.150 zł.

(dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.55)

Z treści pisma z dnia 30 czerwca 1970 r. wynika, że ww. zakład pracy, z uwagi na nieusprawiedliwioną nieobecność Z. S. (1) w pracy, ukarał wnioskodawcę potrąceniem ¼ dziennego zarobku.

(dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.55)

W okresie od 13 listopada 1970 r. do 12 kwietnia 1974 r. (w okresie od 26 kwietnia 1972 r. do 12 kwietnia 1974 r. zasadnicza służba wojskowa) Z. S. (1) był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...).

(zaświadczenie k.11 plik I akt ZUS)

Podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy wnioskodawca otrzymał następujące angaże:

- na stanowisko elektromontera od dnia 13 listopada 1970 r. z wynagrodzeniem godzinowym w wysokości 7 zł,

- na stanowisko elektromontera od dnia 1 lipca 1971 r. z wynagrodzeniem godzinowym w wysokości 8 zł.

(dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.62)

W okresie od 3 maja 1974 r. do 30 września 1980 r. ubezpieczony był zatrudniony w Zakładach (...) ,,9-go M.” na stanowisku elektromontera.

(świadectwo pracy w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.87)

Podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy wnioskodawca otrzymał następujące angaże:

- na stanowisko elektromontera od dnia 3 maja 1974 r. z wynagrodzeniem w wysokości 11,50 zł plus 10% premii,

- na stanowisko elektromontera od dnia 1 marca 1975 r. z wynagrodzeniem w wysokości 13,00 zł za godzinę plus premia do 20%,

- na stanowisko elektromontera od dnia 1 czerwca 1976 r. z wynagrodzeniem w wysokości 14,50 zł za godzinę plus premia do 10%,

- na stanowisko elektromontera od dnia 3 stycznia 1977 r. z wynagrodzeniem w wysokości 14,50 zł za godzinę plus premia do 35%,

- na stanowisko elektromontera od dnia 1 stycznia 1978 r. z wynagrodzeniem w wysokości 16,50 zł za godzinę plus premia do 30%,

- na stanowisko elektromontera od dnia 1 stycznia 1979 r. z wynagrodzeniem w wysokości 16,50 zł za godzinę plus premia do 40%,

- na stanowisko elektromontera od dnia 1 października 1979 r. z wynagrodzeniem w wysokości 18,50 zł za godzinę plus premia regulaminowa do 31% plus 5% dodatku za staż pracy.

Z dniem 3 maja 1979 r. wnioskodawca nabył uprawnienia do otrzymania dodatku w wysokości 5%.

We wrześniu 1980 r. wynagrodzenie wnioskodawcy wynosiło 20 zł za godzinę plus premia do 30 % oraz dodatek za staż pracy w wysokości 5%.

Z treści zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wynika, że wynagrodzenie wnioskodawcy ww. zakładzie pracy kształtowało się następująco:

- za rok 1979 – 64 975,00 zł,

- za rok 1980 – 54 142,00 zł.

(dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.87)

W okresie od 8 października 1980 r. do 2 marca 1981 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcji i (...). Z treści świadectwa pracy wynika, że wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy wynosiła 16,50 zł za godzinę pracy – stawki akordowe.

(świadectwo pracy k.17 plik I akt ZUS)

Z treści zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wynika, że wynagrodzenie wnioskodawcy ww. zakładzie pracy kształtowało się następująco:

- za rok 1980 – 17 152,00 zł,

- za rok 1981 – 10 309,00 zł

(zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k.74 plik I akt ZUS)

W okresie od 25 marca 1981 r. do 5 września 1981 r. ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni Pracy (...) Zakładach (...). Z treści świadectwa pracy wynika, że wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy wynosiła 24,60 zł za godzinę pracy plus premia do 15%.

(świadectwo pracy k.19 plik I akt ZUS)

Z treści zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wynika, że wynagrodzenie wnioskodawcy ww. zakładzie pracy w 1981 r. wyniosło 26.849 zł.

(zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k.78 plik I akt ZUS)

W okresie od 16 września 1981 r. do 31 października 1983 r. Z. S. (1) był zatrudniony na stanowisku elektromontera w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) (...) w Ł..

(świadectwo pracy k.31)

Zgodnie z umową o pracę z dnia 16 września 1981 r. wynagrodzenie wnioskodawcy zostało określone w wysokości 23,50 zł plus premia regulaminowa.

(umowa o pracę k.33)

Wynagrodzenie wnioskodawcy w poszczególnych latach przedstawiało się następująco:

- 1981 r. – 33 825,00 zł,

- 1982 r. – 121 815,00 zł,

- 1983 r. – 131 134,00 zł.

(zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k.39)

Z. S. (1) pracował w zakładach (...) w pełnym wymiarze czasu pracy, a naukę w szkole pobierał w godzinach popołudniowych.

W zakładach (...) wnioskodawca za świadczoną pracę otrzymywał stawkę akordową oraz delegację.

W zakładach ,,9-go M.” Z. S. (1) pracował jako elektromonter, a jego stawka godzinowa wynosiła 20 złotych za godzinę pracy oraz 30% premii i 5% dodatku stażowego (który wzrastał co 5 lat o 5%).

Oprócz premii wskazanej na świadectwie pracy wnioskodawca otrzymywał dodatek w wysokości 15 % za pracę w godzinach popołudniowych i 30 % za pracę w porze nocnej. Maksymalna wysokość premii jaka była wypłacana przez zakład pracy wynosiła 40%, a o jej wysokości decydował przełożony.

Z. S. (1) wykonywał powierzone mu obowiązki pracownicze w wymiarze 46 godzin tygodniowo (w tym sobota kiedy świadczył pracę w wymiarze 6 godzin).

(zeznania wnioskodawcy min.00:04:04 – 00:09:56 protokołu rozprawy z dnia 14 grudnia 2016 r. w zw. z min.00:04:38 – 00:15:10 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. )

Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał hipotetycznego wyliczenia wynagrodzenia wnioskodawcy w oparciu o stawki miesięczne, godzinowe, premie oraz dodatek stażowy.

W okresie od 1 września 1966 r. do 31 lipca 1967 r. przyjęto wynagrodzenie miesięczne.

W okresie od 1 sierpnia 1968 r. do 31 lipca 1970 r., od 13 listopada 1970 r. do 25 kwietnia 1972 r., od 3 maja 1974 r. do 30 września 1980 r., od 8 października 1980 r. do 2 marca 1981 r., od 25 marca 1981r. do 5 maja 1981 r., od 16 września 1981 r. do 31 października 1983 r. przyjęto wskazane stawki godzinowe.

Przyjęte wynagrodzenie wyniosło: 1966 r. – 600,00 zł, 1967 r. – 2 650,00 zł, 1968 r. – 5 376,00 zł, 1969 r. – 8 856,40 zł, 1970 r. – 8 786,40 zł plus najniższe wynagrodzenie w jednostce gospodarki uspołecznionej 2 749,00 zł, 1971 r. – 17 626,00 zł, 1972 r. – 5 952,00 zł, 1974 r. – 17 898,00 zł, 1975 r. – 29 818,00 zł, 1976 r. – 32 701,00 zł (bez premii) , 1976 r. – 34 704,90 zł (z premią), 1977 r. – 34 104,00 zł, 1978 r. – 38 577,00 zł, 1979 r. – 41 193,45 zł, 1980 r. – 43 729,65 zł, 1981 r. – 29 289,00 zł plus najniższe wynagrodzenie w jednostce gospodarki uspołecznionej 9 613,00 zł, 1982 r. – 55 413,00 zł, 1983 r. – 46 342,00 zł. Do wyliczenia nie przyjęto wysokości wynagrodzenia premii, która została obwarowana słowem ,,do” z uwagi na brak możliwości ustalenia wysokości wypłaconej premii (maksymalna wysokość wynosiła określony procent). W pozostałych okresach zatrudnienia przyjęto wynagrodzenia znajdujące się w aktach lub najniższe wynagrodzenie w gospodarce uspołecznionej.

W pierwszym wariancie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 55,10 % - przyjęto wynagrodzenie ze stawek miesięcznych i godzinowych (bez premii w 1976 r.).

W drugim wariancie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 55,29 % - przyjęto wynagrodzenie ze stawką miesięczną, godzinową i premią w 1976 r.

W trzecim wariancie przyjęto wynagrodzenie ze stawką miesięczną, godzinową (z premią w 1976 r.) oraz uwzględniając Rp-7 za lata 1979, 1980, 1981, 1982, 1983 – wynagrodzenia wykazane przez pracodawców są korzystniejsze niż wyliczone ze stawki godzinowej. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 64,96 %. (za 1971 r. przyjęto wynagrodzenie w wysokości 17.626,00 zł, za 1974 r. – 17.898,00 zł, za 1975 r. – 29.818 zł, za 1976 r.- 34.704,00 zł, za 1977 r. – 34.104,00 zł, za 1978 r. – 38.577,00 zł, za 1979 r. – 64.975,00 zł, za 1980 r. 71.294,00 zł, za 1981 r. – 80.596,00 zł, za 1982 r. – 121.815,00 zł, za 1983 r.- 131.134,00 zł, za 1984 r. – 103.285,00 zł, za 1987 – 164.713,00 zł, za 1988 r. – 389.939,00 zł, za 1991 – 9.955.021,00 zł, 1993 r. – 25.902.100,00 zł, 1994 r. – 34.471.700,00 zł, za 1995 r. – 4.651,04 zł, za 1996 r. – 5.980,00 zł, za 1997 r. – 7.000,59 zł).

(wyliczenia ZUS k.92 – 92 odwrót oraz wyliczenia k.93-94)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w dniu 8 listopada 2016 roku, dokonał hipotetycznego wyliczenia wynagrodzenia wnioskodawcy na podstawie wskazanych stawek miesięcznych, godzinowych oraz premii wyliczonej w maksymalnym % oraz dodatku stażowego. W okresie od 1 września 1966 r. do 31 lipca 1967 r. przyjęto wynagrodzenie miesięczne. W okresie od 1 sierpnia 1968 r. do 31 lipca 1970 r., od 13 listopada 1970 r. do 25 kwietnia 1972 r., od 3 maja 1974 r. do 30 września 1980 r., od 8 października 1980 r. do 2 marca 1981 r., od 25 marca 1981r. do 5 maja 1981 r., od 16 września 1981 r. do 31 października 1983 r. przyjęto wskazane stawki godzinowe plus premie w maksymalnym %. Przyjęte wynagrodzenie wyniosło: 1966 r. – 600,00 zł, 1967 r. – 2 650,00 zł, 1968 r. – 5 376,00 zł, 1969 r. – 10 085,70 zł, 1970 r. – 10 125,00 zł plus najniższe wynagrodzenie w jednostce gospodarki uspołecznionej 2 749,00 zł (łącznie 12 874,00 zł), 1971 r. – 17 626,00 zł, 1972 r. – 5 952,00 zł, 1974 r. – 19 687,00 zł, 1975 r. – 35 340,00 zł, 1976 r. – 37 237,30 zł, 1977 r. – 46 040,40 zł, 1978 r. – 50 150,00 zł, 1979 r. – 56 160,42 zł, 1980 r. – 53 979,48 zł, 1981 r. – 30 278,72 zł plus najniższe wynagrodzenie w jednostce gospodarki uspołecznionej 9 613,00 zł (łącznie 39 891,72 zł), 1982 r. – 55 413,00 zł, 1983 r. – 46 342,00 zł.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony w wariancie I wyniósł 60,61% - przyjęto wynagrodzenie ze stawek oraz maksymalną wysokość premii ,,do”.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony w wariancie II wyniósł 67,64% - przyjęto wynagrodzenie ze stawek, maksymalną premię ,,do” oraz Rp-7.

(wyliczenia ZUS k.115)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego, dokumentacji osobowej wnioskodawcy, a odnoszącej się do kwestionowanych przez niego okresów, a jedynie częściowo w oparciu o jego zeznania.

Na podstawie załączonej dokumentacji osobowo-płacowej ubezpieczonego organ rentowy dokonał hipotetycznego wyliczenia wysokości świadczenia dla ubezpieczonego (w piśmie z dnia 17 sierpnia 2016 roku w trzech wariantach tj. bez premii za 1976 r. – I wariant, z premią za 1976 r. – II wariant oraz z premią za 1976 r. z uwzględnieniem Rp-7 za lata: 1979, 1980, 1981, 1982 , 1983 – III wariant oraz w piśmie z dnia 8 listopada 2016 roku w dwóch wariantach tj. z przyjęciem wynagrodzenia wynikającego ze stawek oraz maksymalną wysokością premii ,,do” – I wariant oraz z przyjęciem wynagrodzenia ze stawek, maksymalną premię ,,do” oraz Rp-7 – II wariant). Podkreślić należy, że skarżący nie kwestionował wyliczeń matematycznych dokonanych przez organ rentowy.

Sąd przyjął za wyliczenie przez ZUS wskaźnika wysokości podstawy wymiaru w trzecim wariancie pisma z dnia 17 sierpnia 2016 r. tj. 64,96 %. Wskazać bowiem należy, iż wariant ten obliczono z uwzględnieniem znajdujących się w aktach ubezpieczeniowych oraz aktach rentowych wnioskodawcy zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp-7), a wyliczenie to okazało się korzystniejsze od wyliczeń uwzględniających stawki miesięczne czy też godzinowe. Nie sposób natomiast było przyjąć wyliczenia organu rentowego w II wariancie pisma z dnia 8 listopada 2016 roku. Wskazać bowiem należy, iż wariant ten ustalający korzystniejszy dla wnioskodawcy wskaźnik tj. 67,64% oparty jest na maksymalnych premiach określonych w angażach. Co jednak istotne angaże te określały premię należną wnioskodawcy do maksymalnej wysokości i nie zawierały jednoznacznego stwierdzenia, że jest to premia w określonej, konkretnej wysokości. Ponadto z zeznań samego wnioskodawcy wynika, że o wysokości premii decydował każdorazowo przełożony, a zatem pomimo istnienia maksymalnych jej stawek mogła być ona za każdym razem inna. Nie jest zatem możliwym przyjęcie wartości, które posłużyły do wyliczenia przez organ rentowy wskaźnika wysokości podstawy w tym wariancie.

Sąd zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Stosownie do treści art.111 ust.1-3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 887 z późn. zm.) ustawy wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust.2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art.15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)  z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)  z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art.176,

3)  z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art.15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Zgodnie z treścią art.15 ust.1 ww. ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę z uwzględnieniem ust.6 i art.173. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (art.15 ust.6).

W celu ustalenia podstawy wymiaru renty:

1)  oblicza się sumę kwot podstawy wymiaru składek i kwot wskazanych w ust.3 (m.in. zasiłków chorobowych, zasiłków dla bezrobotnych) w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego,

2)  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy wyrażając go w procentach z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3)  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi wskaźnik podstawy wymiaru, z zastrzeżeniem ust.5,

4)  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art.19.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%. (art.15 ust.4 i 5 ww. ustawy). Kwota bazowa wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych w poprzednim roku kalendarzowym (art.19 ww. ustawy).

Jeżeli nie można ustalić postawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującą w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art.15 ust.2a ww. ustawy).

Zgodnie z dyspozycją art.114 ust.1 ww. ustawy o emeryturach i rentach prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

W przedmiotowej sprawie zgłoszone przez ubezpieczonego żądania oraz zgromadzone w sprawie dokumenty dają podstawę do dokonania ponownego ustalenia wysokości należnej mu renty.

Wskazać należy, że przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z § 21 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i (Dz. U. nr 237 poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana tu regulacja, wyrażona także w poprzednio obowiązującym Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. nr 10 poz. 49 ze zm.) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z 25.07.1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324 a także Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrok z dnia 4.03.1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7 Sąd Apelacyjny w Rzeszowie z dnia 27.06.1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sąd Apelacyjny w Białymstoku III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawie, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe.

Dlatego, w niniejszej sprawie Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dokumentacji związanej z okresem pracy wnioskodawcy, co pozwoliło w sposób wszechstronny przeanalizować zasadność jego żądania.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca wykazał, że za lata: 1970, 1971, 1972, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978 osiągał wynagrodzenie wyższe niż przyjęte przez organ rentowy, a przy uwzględnieniu zaświadczeń Rp-7 za lata 1979 – 1983 wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 64,96 % i okazał się wyższy od dotychczas przyjmowanego przez organ rentowy względem wnioskodawcy.

Jednocześnie przeprowadzone postępowanie wykazało, że angaże wnioskodawcy ze spornych okresów nie wskazywały wprost ile wynosiła wartość premii należnych wnioskodawcy. Sformułowania zawarte w angażach, określające premię do określonej wartości wykluczają jednoznaczne stwierdzenie ile wynosiła otrzymywana przez ubezpieczonego premia. Z ustaleń Sądu poczynionych w oparciu o zeznania ubezpieczonego wynika, iż o wysokości premii decydował przełożony, a zatem mogła być ona różna.

Dla celów obliczenia wysokości emerytury wnioskodawca powinien przedstawić pewne dane co do wysokości dochodów w spornym okresie.

W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342). W ocenie Sądu nie jest możliwym ustalenie wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Wskazać należy, iż nie jest rzeczą Sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art.232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art.3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art.227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art.6 k.c.).

Wnioskodawca nie udowodnił w jakiej wysokości otrzymywał premię w spornych okresach. Z angaży wynika, iż wysokość premii była określona do pewnej wartości procentowej (do 10%). Twierdzenia ubezpieczonego, że zawsze otrzymywał premię wskazaną w angażu nie zostały poparte żadnymi dokumentami. W przypadku premii konieczne jest przedstawienie dowodów potwierdzających bez wątpienia fakty wypłacenia premii jak i jej wysokości. Takich dowodów w toku postępowania ubezpieczony nie przedstawił.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną w punkcie 1 sentencji wyroku decyzję w ten sposób, że do obliczenia wysokości renty Z. S. (2) należy przyjąć wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 64,96 % obliczony z wynagrodzeń z lat 1971, 1974-1984, 1987, 1988, 1991, 1993-1997.

Jednocześnie wobec braku możliwości jednoznacznego stwierdzenia ile wynosiła premia ubezpieczonego, jaką miał otrzymywać w spornych okresach Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie w pozostałej części o czym orzekł w punkcie 3 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. na rzecz Z. S. (1) kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od 1 stycznia 2016 roku obowiązuje rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 roku, poz.1804 z późn. zm.). Zgodnie z treścią §21 ww. rozporządzenia do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego należy zatem ustalić na podstawie §11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz.U. 2013.490) w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 r.( Dz. z 2015 r. , poz.1078). W oparciu o § 2 ust.1 w zw. z § 2 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku Sąd zwiększył trzykrotnie należną stronie wysokość kosztów zastępstwa procesowego.

(S.B.)

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron, a pełnomocnikowi organu rentowego z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

13.01.2017 r.