Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w następującym składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2016 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.,

przeciwko B. T.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Kętrzynie

z dnia 24 marca 2016 r., sygn. akt I C 604/15,

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Dorota Ciejek Bożena Charukiewicz Krystyna Skiepko

Sygn. akt IX Ca 755/16

UZASADNIENIE

Powód J. S. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej B. T. kwoty 30.293,60 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, iż pozwana jest spadkobierczynią J. G. (1), z którą powód zawarł w dniu 5 maja 2014 r. ustną umowę remontu budynku mieszkalnego. Stroną tej umowy był również drugi współwłaściciel budynku W. K.. Współwłaściciele zobowiązali się do zapłaty łącznie kwoty 60.587,20 zł w równych częściach każdy z nich, z czego wywiązał się tylko W. K.. Powód wykonał swoje zobowiązanie w całości.

Pozwana B. T. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zaprzeczyła by J. G. (1) zawierała z powodem ustną umowę o treści wskazanej w pozwie. Zakwestionowała również zakres wskazanych prac, jak również ich jakość, podnosząc, iż obarczone one były licznymi wadami fizycznymi, a ich wartość została przez powoda znacząco zawyżona. Wskazała, że spadkodawczyni na bieżąco rozliczała się z powodem za wykonywane prace, a także na bieżąco pokrywała również koszty wszystkich materiałów zakupionych na jej nazwisko. Załączona do pozwu umowa oraz kosztorys zostały wykreowane wyłącznie na użytek procesu, albowiem J. G. (1) na przestrzeni lat zawierała z powodem szereg umów na konkretne prace, które były wykonywane etapami, i co do których strony ustalały konkretne wynagrodzenie. Wynagrodzenie to spadkodawczyni regulowała na bieżąco.

Wyrokiem z dnia 24 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Kętrzynie oddalił powództwo. Zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że powód J. S. na podstawie ustnych umów zawartych z W. K. i J. G. (1), współwłaścicielami budynku położonego w K. przy ul. (...), w okresie od maja do października 2014 r. wykonywał remont w/w budynku obejmujący, m.in.: naprawę elewacji ścian budynku, ocieplenie kukułki, odwodnienie budynku, izolację fundamentów połączoną z wykonaniem betonowej opaski, uzupełnienie dachówek, naprawę przewodu kominowego, zburzenie starych i wybudowanie nowych schodów do budynku, ułożenie polbruku dookoła budynku oraz ścieżki do bramy wejściowej.

W. K. i J. G. (1) za wykonane prace i potrzebne materiały płacili powodowi na bieżąco. W. K. za całość wykonanych na jego rzecz prac remontowych i niezbędnych materiałów zapłacił powodowi w ratach łącznie 15.000 zł. W okresie od 5 maja 2014 r. do 8 sierpnia 2014 r. na J. G. (1) wystawiono tytułem zakupu materiałów budowlanych faktury VAT na łączną kwotę 7.304,73 zł. J. G. (1) dysponowała środkami finansowymi na zapłatę za w/w faktury, jak również za prace remontowe wykonane na jej rzecz przez powoda.

Jak ustalił Sąd Rejonowy powód w okresie od maja 2014 r. do października 2015 r. prowadził działalność gospodarczą obejmującą wykonywanie prac remontowo – budowlanych. Z tytułu wykonanych prac remontowych budynku położonego w K. przy ul. (...) wystawił na rzecz W. K. faktury VAT na łączną kwotę ok. 6.500 zł.

J. G. (1) była ciotką powoda. Z tytułu prac remontowych wykonanych na jej rzecz powód nie wystawił faktury VAT. J. G. (1) zmarła 9 września 2014 r. a jej jedynym spadkobiercą na podstawie testamentu została B. T.. J. G. (1), oprócz mieszkania przy ul. (...) w K., była też właścicielką mieszkania położonego przy ul. (...) w K., pozostawiła po sobie również środki finansowe w wysokości ok. 8.000 zł. Przed śmiercią otrzymywała emeryturę w wysokości ok. 1.500 zł miesięcznie. Powód w 2014 r. w okresie obejmującym prace remontowe w budynku przy ul. (...) w K. nie posiadał stałego źródła dochodów. W ramach założonej działalności gospodarczej nie wykonywał innych prac.

W ocenie Sądu Rejonowego powód nie udowodnił jakiej treści umowę zawarł z J. G. (1). Dowody zgromadzone w sprawie wskazują wprawdzie, że powód zawarł z J. G. (1) umowę ustną, jednak z tytułu tej umowy osoba ta wywiązała się przekazując na bieżąco powodowi płatności. Dowody przedstawione przez powoda takiej jak umowa z 5 maja 2014 r. i kosztorys z 18 maja 2015 r. nie były wiarygodne, gdyż zostały sporządzone już po wykonaniu prac wyłącznie na potrzeby przedmiotowego postępowania. O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą wynikającą z art. 98 k.p.c.

Powód zaskarżył powyższy wyrok w całości. W apelacji zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

a) art. 6 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i nieuzasadnione przyjęcie, że pozwana w sposób wystarczający udowodniła, że J. G. (1) zapłaciła dla powoda całość należności, podczas gdy pozwana nie przedstawiła na to żadnych dowodów, a to na niej spoczywał ciężar tego dowodu,

- poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na odwróceniu ciężaru dowodzenia i nałożeniu na powoda obowiązku wykazania, że należności od J. G. (2) nie otrzymał, podczas gdy to na pozwanej spoczywał ciężar udowodnienia tego, że J. G. (1) przekazała powodowi całość należności;

2. naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności:

a) art. 207 § 6 k.p.c. poprzez błędne uznanie, iż wniosek o powołanie biegłego był spóźniony, podczas gdy konieczność jego powołania wynikła w momencie kwestionowania przez pozwaną wartości prac oraz wiarygodności sporządzonego kosztorysu, czyli po otrzymaniu od pozwanej odpowiedzi na pozew;

b) art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego poprzez pominięcie i nie odniesienie się przez Sąd I instancji do stanowiącego element materiału dowodowego pisma pozwanej z dnia 9 listopada 2015r., tj. odpowiedzi na pozew, w którym pozwana sama oświadczyła, że powód wykonywał prace jeszcze po śmierci J. G. (1), tym samym potwierdziła fakt, iż za te prace powód nie mógł otrzymać wynagrodzenia;

- poprzez błędną ocenę materiału dowodowego i w konsekwencji przyjęcie, że J. G. (1) zapłaciła dla powoda całą należność mimo, iż nie zostało to dostatecznie udowodnione;

- poprzez błędne uznanie, że faktury za materiały stanowią dowód na to, że J. G. (1) opłaciła te faktury i pominięcie okoliczności, że to powód był w ich posiadaniu;

- poprzez błędne uznanie, że kosztorys sporządzony przez J. S. nie stanowi dowodu w sprawie, podczas gdy wiarygodność tego dokumentu mogła zostać poparta w opinii biegłego;

- poprzez uchybienie zasadom logicznego rozumowania i błędne wyciągnięcie wniosków, które są nie zgodne z zebranym materiałem dowodowym, a mianowicie stwierdzenie, że powód otrzymał od J. G. (1) całość należnego mu wynagrodzenia, podczas gdy całość prac ukończył dopiero po jej śmierci, co świadczy o tym, iż J. G. (1) nie mogła mu zapłacić całości wynagrodzenia.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Kętrzynie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne i ostateczną ocenę prawną tych ustaleń dokonaną przez Sąd I instancji, zgodne z którą roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przede wszystkim należy wskazać, że powód wywodził swoje roszczenie o zapłatę z umowy łączącej go z J. G. (1) i W. K., której przedmiotem były prace remontowe budynku. W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy daje podstawy do przyjęcia, że powód wykonał określone prace remontowe na rzecz zleceniodawców. Bezsporna była również okoliczność, iż od W. K. powód otrzymał wynagrodzenie za wykonane prace. Nie można zatem stwierdzić, jak to uczynił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy, iż powód nie wykazał jaka była treść umowy łączącej strony.

W sytuacji zatem wykazania przez powoda, że strony łączyła umowa o określonej treści, która ze strony powoda została wykonana, tj. powód wykonał prace remontowe, to na stronie pozwanej, która podniosła zarzut zapłaty za wykonane prace, spoczywał ciężar udowodnienia tej okoliczności. Co do zasady bowiem ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza. Pozwany, który podnosi zarzuty, staje się powodem, w zakresie zarzutów podnoszonych przez pozwanego zajmuje on rolę powoda i na nim spoczywa ciężar dowodu.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy, niezależnie od twierdzeń Sądu Rejonowego zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, pozwalał mimo wszystko na ustalenie czy strona pozwana wywiązała się z ciążącego na niej obowiązku zapłaty za wykonane roboty.

W ocenie Sądu Okręgowego pozwana udowodniła, że J. G. (1) zapłaciła powodowi za wykonane prace. Odmienne twierdzenia powoda nie były w tym względzie wiarygodne. Powód, domagają się zapłaty od pozwanej, stwierdził w treści pozwu, że zawarł z J. G. (1) i W. K. umowę, zgodnie z którą zleceniodawcy mieli zapłacić na rzecz powoda łącznie kwotę 60.587,20 zł w równych częściach każdy z nich, a zatem po 30.293,60 zł.

Tymczasem z zeznań świadka W. K. wynika, że na rzecz powoda zapłacił kwotę 15.000 zł, co było całkowitym wykonaniem zobowiązania z jego strony, a powód potwierdził tę okoliczność domagając się jednocześnie zapłaty od pozwanej kwoty 30.293,60 zł. Ta sprzeczność nie pozwala na przyjęcie twierdzeń powoda za wiarygodne.

Ocena całości materiału dowodowego musi być oparta o kryteria wynikające z art. 233 § 1 k.p.c. i uwzględniać wiarygodność i moc poszczególnych dowodów przeprowadzonych w toku postępowania zgodnie z przekonaniem Sądu i z zachowaniem logiki, opierając się również na doświadczeniu życiowym.

Jednocześnie strona pozwana w sposób logiczny i wiarygodny wykazała, że J. G. (1) uiściła na rzecz powoda wynagrodzenie za wykonane roboty. Wskazują na powyższe nie tylko zeznania świadków. Nie jest bowiem wiarygodne, iż powód z W. K. rozliczał się na bieżąco w trakcie prowadzenia robót, a z J. G. (1) miał dokonać rozliczenia już po ich zakończeniu tym bardziej, że w toku robót musiał kupować materiały budowlanego i w związku z tym potrzebował na ten cel gotówki, a jak sam przyznał był w trudnej sytuacji materialnej („przyszedł taki moment, że konto okazało się puste”). Jednocześnie powód zeznał, że „tam dużo swoich pieniędzy nie włożył, może 2.000zł, może 5000 zł”, gdy tymczasem sama wartość materiałów wynikająca z faktur przedstawionych przez powoda wyniosła 7.304,73 zł. Faktury zostały wystawione na nazwisko J. G. (1), a więc to na powodzie spoczywał ciężar wykazania, że na zapłatę tych należności przeznaczył swoje prywatne środki. Temu obowiązkowi nie sprostał. Powód podawał również różne kwoty, na które umówił się ze współwłaścicielami, różne ustalenia, jego zeznania nie były ani konsekwentne, ani jednoznaczne, a w oparciu o pozostałe dowody przeprowadzone w sprawie budziły wątpliwości i nie mogły stanowić wiarygodnego dowodu na poparcie twierdzeń pozwu. Już w pozwie powód twierdził, że W. K. zapłacił mu 30.293,60 zł, gdy tymczasem świadek, w niekwestionowanych przez powoda zeznaniach, podał, że zapłacił powodowi 15.000 zł, co stanowiło w pełni rozliczenie pomiędzy nimi za wykonane prace. Świadek ten zeznał również, że J. G. (1) zapłaciła za wywrotkę żwiru, co koresponduje z zeznaniami pozostałych świadków, którzy jednoznacznie zeznali, że J. G. (1) zapłaciła powodowi wszystkie należności, również za te prace dokończone po jej śmierci, przy odosobnionym stanowisku powoda, że nie otrzymał od współwłaścicielki żadnych pieniędzy.

Prawidłowo przy tym przyjął Sąd Rejonowy, że dowody przedstawione przez powoda takie jak umowa z 5 maja 2014 r. i kosztorys z 18 maja 2015 r. nie mogą stanowić wiarygodnego dowodu na poparcie stanowiska powoda, gdyż zostały sporządzone już po wykonaniu prac.

Podkreślić należy, iż kwestionowanie dokonanej przez sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (postanowienie Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2002 r. sygn. II CKN 572/99). Jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Brak logiki we wnioskowaniu na podstawie zebranych dowodów lub wykroczenie we wnioskowaniu poza te granice albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, daje podstawę do przyjęcia, że przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2002 r. sygn., II CKN 817/00). Podkreślić należy, że Sąd Odwoławczy dokonując kontroli zaskarżonego orzeczenia w zakresie oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji nie ustala prawdziwości faktów. Ogranicza się wyłącznie do sprawdzenia, czy granice swobodnej oceny dowodów nie zostały przekroczone.

Mając zatem na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w wyroku.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 r., poz. 1800, w brzmieniu na dzień 19.08.2016r.). Uwzględniono, iż powód jest stroną przegrywającą sprawę i dlatego powinien ponieść koszty procesu, które stanowiła opłata za czynności adwokackie przed Sądem II instancji, w wysokości 2.400 zł.

Dorota Ciejek Bożena Charukiewicz Krystyna Skiepko