Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pełnomocnik R. G. reprezentującego małoletniego C. G. pozwem z dnia 8 września 2014 r. wniósł o zmianę pkt. 3 wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 12 października 2010r. wydanego w sprawie III C 197/10 oraz pkt. 1 wyroku Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 16 lutego 2012 r. wydanego w sprawie III RC 25/12, poprzez ustalenie, że koszty utrzymania małoletniego C. G. obciążać będą jego rodziców z ustaleniem, że udział matki M. G. będzie wynosił po 1000 zł miesięcznie - płatnych do rąk ojca dziecka R. G. do dnia 10-go każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w wypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 1 lipca 2014 roku. Jednocześnie wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu.

(pozew k. 1-6 akt)

Wyrokiem z dnia 3 września 2015r. w sprawie III RC 259/14 Sąd Rejonowy w Otwocku zmienił wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 16.02.2012 r. sygn. akt III RC 25/12 w ten sposób, że w miejsce alimentów od R. G. na rzecz C. G., zasądził od M. G. na rzecz jej syna C. G. począwszy od dnia 27.08.2015 r., tytułem alimentów kwotę po 800 (osiemset ) złotych miesięcznie, płatną do rąk ojca małoletniego R. G. w terminie do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, w pozostałej zaś części Sąd powództwo oddalił.

(wyrok k. 135 akt)

Apelację od w/w wyroku złożyła zarówno strona powodowa jak i strona pozwana. Na skutek złożonych apelacji Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy wyrokiem z dnia 04 lutego 2016r. w sprawie IV Ca 1996/15, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Otwocku do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu w instancji odwoławczej. W uzasadnieniu swojego orzeczenia Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wskazał, iż z treści pozwu wynika, że żądaniem powoda (a ściślej - jego ojca jako przedstawiciela ustawowego) była „zamiana” osób zobowiązanych do alimentacji (przejście obowiązku alimentacyjnego z ojca na matkę). Sąd II-ej instancji podniósł, iż taka konstrukcja jest wadliwa i nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa, albowiem zmiana wysokości alimentów jest możliwa tylko w odniesieniu do ostatniego wyroku orzekającego w tym zakresie, ale nie może prowadzić do zmiany osoby zobowiązanej do alimentacji. Jednocześnie Sąd wskazał, iż zobowiązany do alimentacji ojciec małoletniego ma możliwość wytoczenia powództwa o uchylenie swojego obowiązku alimentacyjnego, może też żądać ustalenia takiego obowiązku po stronie matki – tego rodzaju roszczenia nie były jednak przedmiotem żądań pozwu, a rozstrzyganie o ich zasadności wykraczałoby poza granice każdej z apelacji. Jednocześnie Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wskazał, iż rozstrzygając sprawę Sąd I-ej instancji winien przede wszystkim zobowiązać powoda do sprecyzowania roszczenia (poprzez jego ewentualną modyfikację), a następnie rozstrzygnąć sprawę merytorycznie.

(wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie wraz z uzasadnieniem k. 209-211 akt)

Następnie, wykonując zobowiązanie Sądu, pismem procesowym z dnia 21 kwietnia 2016 r. pełnomocnik R. G., działającego w imieniu małoletniego C. G. wskazał, iż wnosi o zasądzenie alimentów na rzecz małoletniego C. G. od jego matki M. G. i w tym zakresie popiera żądanie pozwu z dnia 8 września 2014 r.

(pismo k. 232-233)

Następnie, pismem procesowym z dnia 19 lipca 2016 r. pełnomocnik R. G., działającego w imieniu małoletniego C. G. wskazał, iż wnosi o zasądzenie alimentów na rzecz małoletniego C. G. od jego matki M. G. w kwocie po 1000 zł miesięcznie, płatnych do rąk ojca małoletniego do 10 – tego każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 1 lipca 2014 r. i w tym zakresie popiera żądanie pozwu z dnia 8 września 2014 r. Nadto pełnomocnik R. G. wskazał, iż wnosi o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(pismo k. 279-280)

Odnosząc się do tak zmodyfikowanego żądania pełnomocnik M. G. pismem z dnia 16 sierpnia 2016 r. podniósł, iż w sprawie doszło do zmiany powództwa, która to zmiana w jego ocenie była niedopuszczalna, albowiem nowe powództwo nie ma związku z powództwem pierwotnym. Jednocześnie pełnomocnik pozwanej podniósł, iż w przypadku uznania, iż zmiana taka jest dopuszczalna nowe powództwo należy uznać za przedwczesne, albowiem przed wytoczeniem powództwa o alimenty od M. G. na rzecz C. G. należy uchylić obowiązek alimentacyjny R. G.. Nadto pełnomocnik M. G. wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu wywołanego pierwotnym, cofniętym żądaniem.

(pismo k. 296-297)

Na rozprawie w dniu 20 września 2016 r. pełnomocnik R. G. odnosząc się do stanowiska strony przeciwnej podniósł, iż powód od początku domagał się alimentów od pozwanej, zaś pełnomocnik pozwanej podtrzymując swoje stanowisko wyrażone w piśmie z dnia 16 sierpnia 2016 r. wskazał, iż jego zdaniem w/w zmiana powództwa jest niedopuszczalna i w związku z powyższym wniósł o oddalenie obu powództw.

(d. pismo k. 296-297)

W dniu 5 września 2016 r. pełnomocnik R. G. wniósł do Sądu Rejonowego w Otwocku pozew przeciwko małoletniemu C. G. reprezentowanemu przez matkę M. G. o uchylenie, z dniem 1 lipca 2014 r., obowiązku wypłaty świadczeń alimentacyjnych w kwocie 750 zł, ustalonych ostatnio wyrokiem Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 16 lutego 2012 r. sygn. III RC 25/12, płatnych przez R. G. na rzecz małoletniego C. G. do rąk matki małoletniego M. G.. Jednocześnie pełnomocnik R. G. wniósł o obciążanie stron kosztami procesu według norm przepisanych.

(pozew k. 1-55 akt III RC 180/16)

Postępowanie wywołane wniesieniem w/w pozwu zostało w dniu 20 września 2016 r. połączone do wspólnego prowadzenia i rozpoznania ze sprawa sygn. III RC 68/16.

W odpowiedzi na w/w pozew z dnia 4 października 2016 r. pełnomocnik M. G. uznał częściowo powództwo, wnosząc o uchylenie obowiązku alimentacyjnego R. G. wobec syna C. G. z dniem 1 października 2014 r. i wnosząc o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu wywołanego wniesieniem powyższego pozwu.

(odpowiedz na pozew k. 307-308)

Zajmując ostateczne stanowisko w sprawie pełnomocnik R. G., proszony przez Sąd o sprecyzowanie, czy w związku z faktem, iż żądanie wskazane w piśmie z dnia 21 kwietnia 2016 r. odbiega od treści żądania wskazanego w pozwie z dnia 8 września 2014 r., celem powoda była wytoczenie nowego powództwa zamiast poprzednio zgłoszonego wskazał, iż w jego ocenie w piśmie z dnia 21 kwietnia 2016 r. jedynie doprecyzował dotychczasowe powództwo, albowiem nie domaga się wprawdzie obecnie „zamiany” osób zobowiązanych do alimentacji, jednakże od samego początku domagał się raty alimentacyjnej od M. G. na rzecz małoletniego C. G.. Jednocześnie pełnomocnik R. G. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. G. kosztów procesu wywołanego wniesieniem w/w powództwa.

Nadto pełnomocnik R. G. podtrzymał powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego R. G. i jednocześnie wniósł o wzajemne zniesienie kosztów zastępstwa procesowego wywołanego tym powództwem oraz o podzielenie kosztów opłaty sądowej od pozwu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego po połowie.

(d. stanowisko pełnomocnika R. G. na rozprawach w dniu 2 listopada 2016 r. oraz w dniu 22 listopada 2016 r. – nagranie płyta CD k. 313, 323)

Pełnomocnik M. G. w zakresie powództwa o zasądzenie od niej alimentów wniósł o oddalenie w/w powództwa z przyczyn wskazanych uprzednio w toku postępowania, ewentualnie o zasądzenie alimentów w wysokości 450 zł miesięcznie. Jednocześnie podtrzymał stanowisko wyrażone w odpowiedzi na pozew z dnia 4 października 2016 r.

(d. stanowisko pełnomocnika M. G. na rozprawach w dniu 2 listopada 2016 r. oraz w dniu 22 listopada 2016 r. – nagranie płyta CD k. 313, 323)

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów złożonych przez strony (k. 7, 10-32, 41-46, 61-69, 249-260, 318-320), akt sprawy sygn. III Nsm 429/14 Sądu Rejonowego w Otwocku, akt sprawy sygn. III RC 25/12 Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim i akt sprawy sygn. III C 197/10 Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie, zeznań świadków: L. K. (k. 122-123, 286, nagranie płyta CD k. 313) i A. G. (k. 285-186), a także dowodu z przesłuchania stron (R. G. k. 129-131, nagranie płyta CD k. 313; M. G. k. 131-132, 302-303) Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

C. G. urodził się (...), jest synem R. G. i M. G..

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 12 października 2010r. w sprawie III C 197/10 orzekł rozwód pomiędzy rodzicami małoletniego C. G.. Nadto Sąd Okręgowy ustalił iż, każdorazowym miejscem zamieszkania dziecka będzie każdorazowe miejsce zamieszkania jego matki, zaś ojciec obciążony został obowiązkiem alimentacyjnym względem syna na kwotę po 600 zł miesięcznie.

Następnie Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim wyrokiem z dnia 16 lutego 2012r. w sprawie III RC 25/12, podwyższył alimenty od R. G. na rzecz małoletniego syna C. G. do kwoty po 750 zł miesięcznie.

Na przełomie czerwca i lipca 2014 r. małoletni C. G. wyprowadził się od swojej matki i zamieszkał ze swoim ojcem w W.. Pomimo zmiany miejsca zamieszkania syna R. G. uiścił jeszcze swojej byłej żonie za okres lipiec – wrzesień alimenty na syna, albowiem obawiał się wszczęcia przez M. G. postępowania egzekucyjnego.

W dniu 30 lipca 2014 r. pełnomocnik R. G. wniósł o ustalenie miejsca pobytu małoletniego C. G. w miejscu zamieszkania jego ojca. Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2014r. w sprawie I. N. 429/14 Sąd Rejonowy w Otwocku na czas toczącego się postępowania ustalił miejsce pobytu małoletniego w każdorazowym miejscu zamieszkania ojca R. G., zaś w dniu 29 maja 2015 r. Sąd Rejonowy w Otwocku wydał postanowienie, na mocy którego ustalił, iż miejscem pobytu C. G. jest każdorazowe miejsce zamieszkania jego ojca R. G..

(d. odpis skrócony aktu urodzenia k. 7 akt III RC 68/16, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa P. w W. k. 27 akt III C 197/10, wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 16 lutego 2012 r. k. 25 akt III RC 25/12, postanowienia Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 12 sierpnia 2014 r. i z dnia 29 maja 2015 r. k. 14 i 39 akt III Nsm 429/14, zeznania R. G. – nagranie płyta CD k. 313, potwierdzenie wpłaty alimentów k. 41 akt).

Małoletni C. G. obecnie w dalszym ciągu zamieszkuje wraz z ojcem w domu jednorodzinnym o pow. użytkowej 87 m2 stanowiącym własność R. G. (dom położony jest na działce o pow. 980 m2). Ojciec dziecka pozostaje w nowym związku, jednakże nie prowadzi ze swoją partnerką wspólnego gospodarstwa domowego (zdarza się jednak, że jego partnerka przebywa i nocuje w jego domu).

R. G. pracuje jako mechanik samochodowy ,,na własny rachunek”, bez rejestracji prowadzonej działalności, jest właścicielem warsztatu wyposażonego m.in. w podnośnik hydrauliczny i osiąga dochód w wysokości co najmniej ok. 3000 zł miesięcznie.

Na koszty utrzymania domu, w którym przebywa małoletni C. G. składają się opłaty za energie elektryczną (ok. 150 zł – 200 zł miesięcznie), za wodę (ok. 120-130 zł miesięcznie), za gaz (ok. 145 zł miesięcznie), za Internet (65 zł miesięcznie), a także koszt zakupu opału (ok. 5500 zł rocznie – przy czym powyższy opał służy także do ogrzewania warsztatu, w którym R. G. pracuje).

Małoletni C. G. ma obecnie 17 lat i uczęszcza do I klasy Technikum Informatycznego – koszt jego wyprawki szkolnej wyniósł ok. 1000 zł, zaś koszt ubezpieczenia to ok. 70 zł rocznie. Na wyżywienie C. G. potrzeba ok. 600 zł miesięcznie, na ubranie ok. 2000 zł rocznie. Nadto na bilet miesięczny dla małoletniego R. G. wydaje 130 zł.

C. G. wyjeżdża również na wypoczynek wakacyjny – koszt to ok. 1500 zł. W 2016 r. C. G. leczył się również dermatologicznie – usuwał kurzajki – koszt tego leczenia wyniósł ok. 1000 zł. Wreszcie małoletni otrzymuje pewne kieszonkowe, potrzebuje również pewnych kwot na zakup kosmetyków i środków czystości. W poprzednim roku szkolnym uczęszczał także – w zależności do potrzeb - na korepetycje z matematyki (ich koszt wynosił 50 zł/h) i z chemii (koszt wynosił 45zł/h) – w obecnym roku szkolnym nie uczęszcza na te korepetycje.

Babcia ojczysta małoletniego (mieszkająca nieopodal R. G.) czasami zaprasza go na obiad, kupuje mu także czasem odzież.

R. G. nie posiada obecnie zadłużenia.

(d. zeznania R. G. – nagranie płyta CD k. 313, rachunki, fv, paragony, dokumentacja medyczna małoletniego k. 249-260 akt)

Matka małoletniego M. G. (l. 37) przebywa począwszy od kwietnia 2015 roku w Wielkiej Brytanii, gdzie podjęła pracę zarobkową. W chwili obecnej pracuje jako prasowaczka i osiąga dochody w wysokości 1100 funtów netto miesięcznie (przed kwietniem 2016 r. jej dochody wahały się w granicach 850-1100 funtów netto miesięcznie). Sporadycznie dorabia sobie również piekąc i sprzedając ciasta.

M. G. w listopadzie 2015 r. otrzymała mieszkanie socjalne (składające się z sypialni i aneksu kuchennego z jadalnią) – na opłacenie opłat związanych z w/w mieszkaniem oraz mediów i telefonu wydaje ok. 598 funtów miesięcznie. Nadto na bilet do pracy potrzebuje 70 funtów, na wyżywienie ok. 240 funtów miesięcznie. Ponadto na naukę języka angielskiego wydaje ok. 180 funtów za semestr.

M. G. ma zakrzepice oraz problemy ginekologiczne, do lekarza uczęszcza podczas pobytów w Polsce (jednorazowy koszt wizyty u specjalisty to ok. 120-150 zł). Na zakup leków wydaje kwotę ok. 100-200 zł co cztery miesiące.

Przed wyjazdem z Polski M. G. pracowała w charakterze opiekunki dziecięcej i sprzedawcy.

M. G. nie posiada majątku – jest jedynie współwłaścicielem wraz z bratem L. K. samochodu marki O. (...) z 2001 r.

M. G. sporadycznie przyjeżdża do Polski – koszt przyjazdu to 60 funtów w obie strony.

Usiłuje ona czasami skontaktować się telefonicznie z synem, jednakże ten nie chce utrzymywać się z nią kontaktu.

(d. zeznania M. G. k. 302-303 akt, zeznania świadka L. K. k. 122-123, 286, nagranie płyta CD k. 313, dokumentacja medyczna k. 68).

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dokumentom (w tym także tym złożonym w kserokopii), albowiem nie były one kwestionowane przez żadną ze stron (strony nie kwestionowały również, że kserokopie dokumentów są zgodne z ich oryginałami), przy czym Sąd przyjął, iż jeśli chodzi o paragony i faktury na artykuły spożywcze i odzieżowe, to stanowią one dowód jedynie tego, że dane artykuły zostały zakupione, nie zaś tego, czyje potrzeby zakupione artykuły zaspokajały.

Sąd dał również wiarę co do zasady zeznaniom świadków: A. G. i L. K., przy czym jednak zauważyć należy, iż świadkowie ci niewiele wnieśli do sprawy, nie mieli bowiem dokładnej wiedzy co do kosztów utrzymania stron. Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom A. G. w zakresie, w jakim wynika z nich, że nikt nie chce zatrudnić R. G. na stałe, albowiem chociażby z zeznań samego R. G. wynika, że nie poszukuje on aktywnie stałej pracy, a nadto z doświadczenia życiowego wynika, iż mechanicy samochodowi są grupą zawodową dość dobrze radzącą sobie na rynku pracy.

Sąd co do zasady dał również wiarę zeznaniom stron. Sąd odmówił jedynie waloru wiarygodności zeznaniom M. G. w zakresie, w jakim wynika z nich, że jej syn nie mieszka u ojca, ale u dziadków ojczystych (jej zeznania są w tym zakresie bowiem sprzeczne nie tylko z zeznaniami R. G., ale także świadka A. G., a ponadto zauważyć należy, iż M. G. nie zamieszkuje obecnie na stałe w Polsce i nie posiada kontaktu z synem, tak więc nie sposób przyjąć, aby posiadała ona dokładną wiedzę na temat miejsca pobytu syna), a także w zakresie, w jakim twierdzi ona, iż nie otrzymała alimentów na syna za wrzesień 2014 r. (R. G. przedstawił bowiem dowód nadania tych alimentów, którego prawdziwości M. G. nie kwestionowała) oraz w części, w której kwestionuje ona, że koszt wyżywienia syna wynosi 600 zł miesięcznie, zaś koszt odzieży dla syna ok. 150 zł miesięcznie (w tym zakresie jej zeznania są bowiem sprzeczne nie tylko ze stanowiskiem R. G. i zeznaniami A. G., ale także z doświadczeniem życiowym – zauważyć bowiem należy, iż C. G. ma obecnie 17 lat i jest dość postawnym mężczyzną, a ponadto w swych zeznaniach początkowo M. G. przyznawała, że koszt wyżywienia syna wynosi ok. 600 zł miesięcznie). Sąd dał natomiast wiarę zeznaniom M. G. odnośnie osiąganych przez nią w Anglii dochodów – wprawdzie M. G. wbrew zobowiązaniu Sądu nie przedstawiła aktualnego zaświadczenia o zarobkach, tym niemniej, w ocenie Sądu, jej doświadczenie zawodowe i zawód jaki wykonuje przemawiają za przyjęciem, iż faktycznie zarabia ona tyle, ile wskazała w swych zeznaniach.

Sąd odmówił również waloru wiarygodności zeznaniom R. G. w zakresie, w jakim wynika z nich, że jego była żona osiągała w Polsce zarobki w wysokości 3000-3500 zł miesięcznie (zeznania R. G. są bowiem w powyższym zakresie sprzeczne z zeznaniami M. G., a ponadto doświadczenie życiowe wskazuje, iż powyższe kwoty zdecydowanie odbiegają od przeciętnych zarobków opiekunek dziecięcych czy też sprzedawców (a w takim charakterze pracowała M. G. przed wyjazdem z Polski)), a także w zakresie, w jakim z tych zeznań wynika, że M. G. nie miała żadnych zaległości w spłacie czynszu (albowiem w tym zakresie zeznania R. G. są sprzeczne nie tylko z zeznaniami jego byłej żony, ale także z zeznaniami świadka L. K., nadto w ocenie Sądu M. G. jest niewątpliwie lepiej zorientowana w sprawach rozliczeń za mieszkanie, które wynajmowała niż jej były mąż).

Sąd nie dał również wiary zeznaniom R. G. w części, w jakiej wynika z nich, że z powodu złego stanu zdrowia nie może podjąć pracy na etat, zaś z pracy dorywczej w charakterze mechanika samochodowego osiąga dochód w wysokości ok. 1500 zł miesięcznie (jedynie w sezonie letnim zarabia więcej). W ocenie Sądu zeznania R. G. w powyższym zakresie są zupełnie niewiarygodne. Po pierwsze zauważyć należy, iż gdyby rzeczywiście zarabiał on jedynie ok. 1500 zł miesięcznie, to nie byłby wstanie pokryć znacznej części wskazanych przez niego wydatków (a zauważyć należy, iż R. G. wskazał, iż nie posiada zadłużenia, a jego matka raczej nie przekazuje mu środków finansowych, lecz zaprasza na obiad, czy też czasami kupuje C. G. ubranie). Po drugie, R. G. nie przedstawił żadnych dokumentów świadczących o tym, że nie jest zdolny do pracy na cały etat (z doświadczenia życiowego wynika, że gdyby rzeczywiście nie był on zdolny do pracy, to podjąłby starania o uzyskanie świadczeń rentowych). Po trzecie wreszcie w swych pierwszych zeznaniach w 2015 r. przyznawał, że jego zarobki są zmienne, ale zdarza się zarabia nawet 3500 zł miesięcznie. W ocenie Sądu, mając na uwadze doświadczenie życiowe oraz fakt, iż R. G. jest właścicielem dość dobrze wyposażonego warsztatu samochodowego (posiada podnośnik hydrauliczny), z pewnością jest w stanie zarobić co najmniej 3000 zł miesięcznie.

Wreszcie zauważyć należy, iż R. G. nie był wstanie wskazać dokładnych kosztów wyżywienia syna, wskazując, iż dziennie potrzeba na ten cel ok. 20-30 zł. W ocenie Sądu, mając na uwadze doświadczenie życiowe uznać należy, iż koszt wyżywienia C. G. mieści się w dolnej granicy przedziału wskazanego przez jego ojca i wynosi ok. 20 zł miesięcznie (w toku postępowania nie wykazano, aby dieta stosowana przez C. G. wiązała się ze szczególnymi wydatkami). Sąd nie dał również wiary zeznaniom R. G., iż koszt kosmetyków i środków czystości dla jego syna to kwota łącznie ok. 140 zł miesięcznie, albowiem z doświadczenia życiowego wynika, iż kwotę tę na w/w artykuły dla mężczyzny należy uznać za wygórowaną.

W pozostałym zakresie Sąd zeznaniom R. G. i M. G. dał wiarę.

Sąd zważył, co następuje:

Przede wszystkim rozważenia wymagają skutki prawne dokonanej przez pełnomocnika R. G. (występującego jako przedstawiciel ustawowy małoletniego C. G.) w piśmie z dnia 21 kwietnia 2016 r. zmiany treści dochodzonego roszczenia (w pozwie z dnia 8 września 2014 r. pełnomocnik R. G. wniósł o zmianę pkt. 3 wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 12 października 2010r. wydanego w sprawie III C 197/10 oraz pkt. 1 wyroku Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 16 lutego 2012 r. wydanego w sprawie III RC 25/12, poprzez ustalenie, że koszty utrzymania małoletniego C. G. obciążać będą jego rodziców z ustaleniem, że udział matki M. G. będzie wynosił po 1000 zł miesięcznie - płatnych do rąk ojca dziecka R. G. do dnia 10-go każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w wypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 1 lipca 2014 roku, zaś w piśmie z dnia 21 kwietnia 2016 r., sprecyzowanym następnie pismem z dnia 19 lipca 2016 r. pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie alimentów na rzecz małoletniego C. G. od jego matki M. G. w kwocie po 1000 zł miesięcznie, płatnych do rąk ojca małoletniego do 10 – tego każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 1 lipca 2014 r. i wskazał, że w tym zakresie popiera żądanie pozwu z dnia 8 września 2014 r.). Ze stanowiska pełnomocnika R. G. wynika, iż w jego ocenie powyższa zmiana nie stanowi zmiany powództwa w rozumieniu art. 193 kpc polegającej na wystąpieniu z nowym roszczeniem zamiast roszczenia pierwotnego, albowiem pomimo, iż w pismach z dnia 21 kwietnia 2016 r. i 19 lipca 2016 r. nie domaga się on już „zamiany” osób zobowiązanych do alimentacji małoletniego C. G., to jednak od początku jego celem było uzyskanie alimentów na rzecz małoletniego C. G. od jego matki. Z kolei ze stanowiska pełnomocnika M. G. wynika, iż w jego ocenie w sprawie doszło do zmiany powództwa w rozumieniu art. 193 kpc, polegającej na wystąpieniu z nowym roszczeniem zamiast poprzedniego roszczenia, przy czym w ocenie pełnomocnika pozwanej taka zmiana jest niedopuszczalna, albowiem nowe roszczenie nie ma związku z dawnym roszczeniem, i w związku z powyższym oba powództwa należy oddalić. Nadto pełnomocnik pozwanej wskazał, iż w/w zmiana powództwa zawiera w sobie dorozumiane cofnięcie pierwotnego powództwa, w przypadku więc uznania, iż powyższa zmiana jest dopuszczalna, wniósł on o zasądzenie kosztów procesu wywołanego pierwotnym powództwem.

W ocenie Sądu w sprawie doszło do zmiany powództwa w rozumieniu art. 193 kpc poprzez zgłoszenie przez pełnomocnika R. G. nowego roszczenia zamiast pierwotnego. Zauważyć należy, iż w myśl art. 386 § 6 kpc, ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Tymczasem w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 lutego 2016 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wskazał, m.in. iż „Z treści pozwu wynika, że żądaniem powoda (a ściślej – jego ojca jako przedstawiciela ustawowego) jest zamiana osób zobowiązanych do alimentacji (przejście obowiązku alimentacyjnego z ojca ma matkę). Taka konstrukcja jest wadliwa i nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa (…). Zobowiązany do alimentacji ojciec małoletniego ma możliwość wytoczenia powództwa o uchylenie swojego obowiązku alimentacyjnego (takie powództwo podlega opłacie), może też żądać ustalenia takiego obowiązku po stronie matki małoletniego – jest to jednak inne, samodzielne roszczenie o alimenty, które od matki małoletniego nie były wcześniej zasądzone. Tego rodzaju roszczenia nie były jednak przedmiotem żądań pozwu, a rozstrzyganie o ich zasadności wykraczałoby poza granice każdej z apelacji.”

Tym samym uznać należy, iż zawarte w piśmie procesowym z dnia 21 kwietnia 2016 r. roszczenie o alimenty od M. G. na rzecz syna jest roszczeniem odrębnym, innym od roszczenia zgłoszonego w pozwie z dnia 8 września 2014 r., którego istotą była „zamiana” osób zobowiązanych do alimentacji małoletniego C. G.. Mając zaś na uwadze, iż pełnomocnik R. G. sprecyzował na rozprawie w dniu 15 listopada 2016 r., że nie domaga się „zamiany” osób zobowiązanych do alimentacji małoletniego powoda, w ocenie Sądu w sprawie doszło do zmiany powództwa w rozumieniu art. 193 kpc, poprzez wystąpienie z nowym roszczeniem zamiast pierwotnego, przy czym w ocenie Sądu zmiana taka jest jak najbardziej dopuszczalna (wbrew stanowisku pełnomocnika M. G. za niezasadne należy uznać stanowisko, iż pomiędzy w/w roszczeniami nie ma jakiegokolwiek związku). Wobec zaś okoliczności, iż w/w zmiana powództwa zawiera w sobie dorozumiane częściowe cofnięcie pozwu w zakresie pierwotnie zgłoszonego żądania (tak np. E. Marszałkowska – Krześ, Kodeks Postępowania cywilnego. Komentarz do art. 193 kpc, Legalis), oraz wobec faktu, iż pozwana M. G. wyraziła zgodę na cofnięcie powództwa, Sąd postępowanie w zakresie pierwotnie zgłoszonego roszczenia – o zmianę orzeczenia w zakresie alimentów – umorzył na podstawie art. 203 § 1 kpc w zw. z art. 355 § 1 kpc. Jednocześnie, mając na uwadze, iż powodem był małoletni C. G., nie dysponujący żadnym własnym majątkiem ani własnymi źródłami dochodu, Sąd na podstawie art. 102 kpc nie obciążył powoda kosztami postępowania wywołanego zgłoszeniem pierwotnego roszczenia, zaś na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Odnosząc się do powództwa R. G. o uchylenie jego obowiązku alimentacyjnego wobec syna C. G. wskazać należy, iż zgodnie z art. 138 kro w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jaki zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego (uzasadnienie do tezy VII uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86).

Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika jednoznacznie, iż małoletni C. G. zamieszkał z ojcem na przełomie czerwca i lipca 2014 r. i od tej pory znajduje się pod bieżącą pieczą ojca, który dba o zaspokojenie jego potrzeb bytowych i emocjonalnych. Od tej daty brak jest więc podstaw do łożenia przez R. G. rat alimentacyjnych na rzecz syna do rąk matki małoletniego – M. G.. Z uwagi na powyższe Sąd uwzględnił powództwo R. G. i z dniem 1 lipca 2014 r. uchylił jego obowiązek alimentacyjny wobec syna, ustalony ostatnio wyrokiem Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 16 lutego 2012 r. sygn. III RC 25/12.

W ocenie Sądu dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie nie ma znaczenia fakt, czy M. G. otrzymane za okres lipiec – wrzesień 2014 r. alimenty na rzecz syna przeznaczyła na spłatę zadłużenia za czynsz mieszkania, w którym uprzednio zamieszkiwała wraz z synem, czy też przeznaczyła na inne potrzeby. Zauważyć należy, iż alimenty mają bowiem zaspokajać bieżące potrzeby osoby uprawnionej. Tak więc alimenty za okres lipiec – wrzesień 2014 r. winny zaspokajać potrzeby małoletniego C. G. istniejące w/w okresie, nie zaś służyć pokryciu kosztów utrzymania małoletniego w poprzednich okresach (temu winny bowiem służyć alimenty uiszczane w poprzednich okresach). Jednocześnie mając na uwadze, iż pozwanym był małoletni C. G., nie dysponujący żadnym własnym majątkiem ani własnymi źródłami dochodu, Sąd na podstawie art. 102 kpc nie obciążył pozwanego kosztami postępowania wywołanego powództwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.

Odnosząc się z kolei do roszczenia o zasądzenie alimentów od M. G. na rzecz C. G. podnieść należy, iż zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie (przy czym w doktrynie przyjmuje się, że dziecko ma prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, którzy obowiązani są podzielić się z nim nawet małymi dochodami).

O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 k.r. i op.). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona znajduje się. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można też odrywać od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Mając na uwadze wiek C. G., ale także sytuację finansową jego rodziców, w ocenie Sądu na usprawiedliwione wydatki związane z utrzymaniem małoletniego składają się niewątpliwe koszty zakupu dla niego żywności (ok. 600 zł miesięcznie), odzieży i obuwia (ok. 2000 zł rocznie), koszty dojazdu małoletniego do szkoły (ok. 130 zł miesięcznie), koszty edukacji małoletniego (wyprawka szkolna – ok. 1000 zł rocznie, ubezpieczenie – ok. 70 zł rocznie), koszty wypoczynku (ok. 1500 zł rocznie), a także koszty udziału małoletniego w utrzymaniu domu, w którym C. G. mieszka (stanowiące ok. 40 % całości kosztów utrzymania tego domu wynoszących ok. 740 zł miesięcznie – na marginesie zauważyć należy, iż wyliczając koszty utrzymania domu Sąd wziął pod uwagę fakt, iż węgiel kupowany przez R. G. służy także do ogrzania jego warsztatu, dlatego też Sąd przyjął, mając na uwadze także wielkość domu, iż koszt jego ogrzania wynosi ok. 2800 zł rocznie – albowiem w domu tym oprócz małoletniego powoda mieszka również jego ojciec, jak również czasami przebywa tam i nocuje partnerka ojca), wynoszące ok. 300 zł miesięcznie. Nadto na koszty utrzymania małoletniego składają się także koszty jego leczenia (leczenie kurzajek u małoletniego miało wprawdzie jedynie charakter czasowy i jest na ukończeniu, jednakże zauważyć należy, iż małoletni od czasu do czasu korzysta z wizyt u stomatologa), a ponadto koszty zapewnienia małoletniemu środków higieny, kosmetyków czy też drobnych kwot na rozrywkę. W sumie, w ocenie Sądu koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniego wynosi ok. 1600 zł miesięcznie.

W ocenie Sądu, biorąc po uwagę wiek, zawód, a także fakt, iż pozwana M. G. przebywa obecnie w Anglii, uznać należy, iż możliwości zarobkowe pozwanej, rozumiane jako środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (tak np. uchwała pełnego składu (...) – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753), wynoszą niewiele ponad 1100 funtów netto miesięcznie. W ocenie Sądu, mając na uwadze, iż M. G. jest emigrantką i nie posiada wysokich kwalifikacji zawodowych, uznać należy, iż co do zasady jej możliwości zarobkowe wyczerpują się w osiąganych przez nią obecnie dochodach z pracy w wysokości 1100 funtów netto miesięcznie; posiada ona ponadto pewne możliwości osiągania dodatkowych dochodów z pieczenia ciast, jednakże są one niewielkie.

Z kolei mając na uwadze wiek (39 lat) i zawód R. G. jak i fakt, iż dysponuje on własnym warsztatem samochodowym uznać należy, iż jego możliwości zarobkowe wynoszą co najmniej 3000 zł netto miesięcznie.

W tej sytuacji zasadnym jest w ocenie Sądu obciążenie pozwanej M. G. obowiązkiem łożenia na rzecz syna C. G. tytułem alimentów kwoty po 750 złotych miesięcznie, resztę kosztów utrzymania małoletniego powoda powinien ponieść natomiast jego ojciec.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika wprawdzie, iż w przeliczeniu na złote M. G. zarabia więcej od jej byłego męża, tym niemniej należy zwrócić uwagę na fakt, iż koszty życia w Anglii są dużo wyższe niż w Polsce, tym samym faktyczna siła nabywcza otrzymywanego przez M. G. wynagrodzenia jest niższa od siły nabywczej dochodów osiąganych przez R. G. (zauważyć należy, iż możliwości zarobkowe M. G. w niewielkim zakresie jedynie przekraczają płacę minimalną w Wielkiej Brytanii, podczas gdy możliwości zarobkowe R. G. znacznie przekraczają pensję minimalną w Polsce). Nadto zauważyć należy, iż M. G. w przeciwieństwie do R. G. nie dysponuje własnym mieszkaniem/domem i w związku z powyższym ponosi ona dużo wyższe niż jej były mąż koszty zaspokojenia swoich usprawiedliwionych potrzeb mieszkaniowych.

Zdaniem Sądu powyższa kwota (750 zł miesięcznie) nie obciąża nadmiernie pozwanej - nie przekracza jej możliwości zarobkowych i majątkowych, stanowiących górną granicą świadczeń alimentacyjnych.

Z kolei podnieść należy, iż kwota żądana przez powoda, tj. 1000 zł miesięcznie jest wygórowana, albowiem nie uwzględnia konieczności pozostawienia także pozwanej środków umożliwiających zaspokojenie jej podstawowych potrzeb. Nadto zwrócić należy uwagę na fakt, iż małoletni powód niedługo ukończy 18 rok życia, tak więc nie wymaga on już obecnie znacznych osobistych starań ojca o jego utrzymanie i wychowanie.

Zauważyć również należy, iż małoletni powód domagał się alimentów od matki począwszy od dnia 1 lipca 2014 r., podczas gdy powództwo o alimenty od M. G. na rzecz jej małoletniego syna zostało wniesione do Sądu w dniu 21 kwietnia 2016 r.

W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że żądanie świadczeń alimentacyjnych za okres przed wytoczeniem powództwa będzie uzasadnione tylko o tyle, o ile powód wykaże, że istnieją nadal niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie kosztów wychowania i utrzymania uprawnionego powstałych w okresie przed dniem wytoczenia powództwa (tak np. Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 28 września 1949 r. sygn. WA C 389/49, OSN 1951, poz. 60). Wobec faktu, iż w niniejszej sprawie powód nie wykazał, że istnieją jeszcze jakieś niezaspokojone potrzeby małoletniego z okresu od 1 lipca 2014 r. do 20 kwietnia 2016 r., lub też, że pozostało do spłacenia jakieś zadłużenie zaciągnięte celem zaspokojenia potrzeb małoletniego powstałych w w/w okresie, zasądzenie alimentów na rzecz C. G. winno nastąpić, zdaniem Sądu, z dniem wytoczenia powództwa, tj. z dniem 21 kwietnia 2016 r.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd zasądził od M. G. na rzecz syna C. G. alimenty w kwocie po 750 zł miesięcznie, płatne, począwszy od 21 kwietnia 2016 r., do rąk ojca małoletniego do 10 tego każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek raty, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

W ocenie Sądu, a wbrew stanowisku pełnomocnika pozwanej, brak jest podstaw do oddalenia w/w powództwa o alimenty od M. G. na rzecz jej syna z tego tylko powodu, iż wcześniej nie zapadło orzeczenie uchylające obowiązek alimentacyjny R. G. wobec syna.

Odnośnie kosztów wskazać należy, iż Sąd, kierując się wyrażoną w art. 100 kpc zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, oraz mając na względzie § 2 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (w brzmieniu obowiązującym w dniu 21 kwietnia 2016 r.) w zw. z § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2400 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 kpc, zaś na podstawie art. 113 ustęp 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył M. G. opłatą sądową od uwzględnionej części powództwa.