Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 5 stycznia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku A. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 6 maja 2016 r.

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy A. R. prawo do emerytury z dniem 1 kwietnia 2016 roku.

Sygn. akt V U 484/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił A. R. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia od dnia 8 lipca 1975 roku do dnia 2 stycznia 1990 roku w Kombinacie (...) w B. na stanowisku mechanika samochodowego, mechanika napraw pojazdów samochodowych, mechanika napraw samochodowych – konserwatora, podnosząc że z dokumentów nie wynika, czy prace były wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych.

W odwołaniu z dnia 2 czerwca 2016 roku A. R. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury, po zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach okresu od dnia 8 lipca 1975 roku do dnia 2 stycznia 1990 roku, w którym wykonywał pracę w kanałach remontowych przy naprawach pojazdów samochodowych.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. R., urodzony dnia (...), w dniu 7 kwietnia 2016 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3v akt emerytalnych III)

Wnioskodawca legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 roku okresem ubezpieczenia
w łącznym rozmiarze 25 lat.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres zatrudnienia w wymiarze 8 lat, 9 miesięcy i 16 dni tj. okres zatrudnienia:

- od dnia 2 stycznia 1990 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w (...) S.A. Oddział (...) na stanowisku monter młynów węglowych.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 6 czerwca 2016 roku, k. 29 akt emerytalnych III, zaświadczenie o zatrudnieniu, k. 39 akt emerytalnych II, zaświadczenie wykonywania prac w szczególnych warunkach, k. 40 akt emerytalnych II)

A. R. w okresie od dnia 8 lipca 1975 roku do dnia 2 stycznia 1990 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) w B. na stanowisku mechanika samochodowego.

(dowód: świadectwo pracy k. 13 akt sprawy)

Zakład (...) w B. świadczył usługi transportowe. Transport polegał na przewozie towarów samochodami ciężarowymi oraz przywożeniu i odwożeniu pracowników do i z pracy. W zakładzie były koparki, spycharki, autobusy, osinobusy oraz samochody ciężarowe typu J., K., Z., S. oraz K.. Mechanicy samochodowi zatrudnieni w Zakładzie byli podzieleni na brygady. Brygada składała się z 8 mechaników. Wnioskodawca pracował w brygadzie zajmującej się wyłącznie naprawą sprzętu ciężkiego tj. autobusów i samochodów ciężarowych. Naprawa polegała na wymianie części przedniego i tylnego zawieszenia, układów hamulcowych, wydechowych i kierowniczych oraz wymianie silników. Skarżący demontował uszkodzone części i przekazywał je do oddziału zajmującego się ich naprawą, a następnie montował nową lub naprawioną część. Wnioskodawca pracował wyłącznie w kanałach remontowych. Praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 22 listopada 2016 roku od minuty 2:42 do minuty 10:44, protokół z rozprawy, k. 46-47 akt sprawy, zeznania świadka J. D. na rozprawie w dniu 22 listopada 2016 roku od minuty 10:57 do minuty 17:21, protokół z rozprawy, k. 46-47 akt sprawy zeznania świadka I. B. na rozprawie w dniu 5 stycznia 2017 roku od minuty 1:32 do minuty 4:39, protokół z rozprawy, k. 53-54 akt sprawy, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 5 stycznia 2017 roku od minuty 5:33 do minuty 7:59, protokół z rozprawy, k. 53-54 akt sprawy)

Pracodawca nie wystawił wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za sporny okres (okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami,
o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15 - letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) w B. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w tym zakładzie tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach za ten okres zatrudnienia.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Charakter pracy wnioskodawcy Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: J. D., J. S., I. B., którzy w spornym okresie pracowali razem z J. S. oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Świadkowie J. D., J. S. oraz I. B. w spornym okresie pracowali w tej samej co skarżący brygadzie i na tym samym stanowisku co wnioskodawca tj. jako mechanicy w kanałach remontowych. Wszyscy zatem posiadali szczegółową i bezpośrednią wiedzę co do zakresu jego codziennych obowiązków pracowniczych.

Świadkowie J. D., J. S. oraz I. B. potwierdzili, że spornym okresie od dnia 8 lipca 1975 roku do dnia 2 stycznia 1990 roku wnioskodawca pracował jako mechanik przy naprawach samochodów ciężarowych i autobusów w kanałach remontowych. Wnioskodawca dokonywał w tych pojazdach wymiany części przedniego i tylnego zawieszenia, układów hamulcowych, wydechowych i kierowniczych oraz wymiany silników. Skarżący demontował uszkodzone części, przekazywał je do oddziału, który je naprawiał, po czym montował naprawioną lub nową część w samochodzie. Z uwagi na specyfikę dokonywanych napraw ubezpieczony wykonywał je wyłącznie w kanale remontowym. Wnioskodawca wykonywał taką pracę w całym spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zeznania świadków ani wnioskodawcy nie były kwestionowane przez organ rentowy. Wprawdzie w świadectwie pracy oraz dokumentach pracowniczych z tego okresu stanowisko wnioskodawcy jest określane jako mechanik pojazdów samochodowych oraz mechanik napraw pojazdów samochodowych, bez wskazania czy praca była wykonywana w kanałach remontowych. Nie mniej o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa stanowiska – jak chce organ rentowy – ale rodzaj rzeczywiście wykonywanej pracy. A ta przez cały okres zatrudnienia, jak wynika z zeznań świadków i wnioskodawcy, była niezmienna i polegała na naprawach samochodów ciężarowych oraz autobusów w kanałach remontowych.

Analiza zeznań świadków oraz dokumentów osobowych prowadzi zatem do wniosku, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach w całym okresie swojego zatrudnienia w Zakładzie (...) w B..

Prace mechanika wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych ustawodawca zalicza bowiem do prac w szczególnych warunkach w wykazie A, dziale XIV, poz. 16 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Reasumując Sąd uznał, że wnioskodawca w okresie od 8 lipca 1975 roku do 2 stycznia 1990 roku pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, co z okresem już uznanym przez ZUS w wymiarze 8 lat, 9 miesięcy i 16 dni przekracza 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki do nabycia emerytury, to jest osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz wymagany okres zatrudnienia (25 lat), należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z pierwszym dniem miesiąca, w którym złożył wniosek o emeryturę, gdyż była to ostatnia przesłanka, od spełnienia której zależało jego prawo do emerytury.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.