Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 lipca 2016 roku

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, w V Wydziale Karnym

w składzie :

Przewodniczący: SSO Małgorzata Wasylczuk (spr.)

Protokolant: Kinga Mistewicz

w obecności Prokuratora Krzysztofa Parchimowicza

przy udziale oskarżyciela posiłkowego (...) S.A.

po rozpoznaniu w dniach 03 czerwca i 06 lipca 2016 r.

sprawy

J. P. (1)

urodz. (...) w E.

syna Z. i L. z domu Ł.

oskarżonego o to , że:

w okresie od 11 marca 2015 r. do 18 marca 2015 r., działając wspólnie i w porozumieniu z K. W. (1), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o., doprowadził spółkę (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w postaci sprzętu informatycznego o łącznej wartości 234 570,15 zł., poprzez wprowadzenie w błąd pracowników pokrzywdzonej spółki co do zamiaru zapłaty za zamówiony sprzęt informatyczny za pomocą wskazania, że zapłata za towar, ze środków uzyskanych od Gminy W. wpłynie bezpośrednio na rachunek zastrzeżony, otworzony w tym celu w (...) Bank S.A., podczas, gdy w chwili składania zamówienia i podpisywania umowy rachunku zastrzeżonego miał świadomość, potwierdzonej przez Gminę W. w dniu 25 lutego 2015r., cesji wierzytelności od Gminy W. na rzecz Banku (...) S.A.

to jest o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk

oraz K. W. (1)

urodz. (...) w E.

córki W. i G. z domu N.

oskarżonej o to , że:

w okresie od 11 marca 2015 r. do 18 marca 2015 r., działając wspólnie i w porozumieniu z J. P. (1), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jako prokurent (...) Sp. z o.o., doprowadziła spółkę (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w postaci sprzętu informatycznego o łącznej wartości 234 570,15 zł., poprzez wprowadzenie w błąd pracowników pokrzywdzonej spółki co do zamiaru zapłaty za zamówiony sprzęt informatyczny, za pomocą wskazania, że zapłata za towar, ze środków uzyskanych od Gminy W. wpłynie bezpośrednio na rachunek zastrzeżony, otworzony w tym celu w (...) Bank S.A., podczas, gdy w chwili składania zamówienia i podpisywania umowy rachunku zastrzeżonego miała świadomość, potwierdzonej przez Gminę W. w dniu 25 lutego 2015r. cesji wierzytelności od Gminy W. na rzecz Banku (...) S.A.

to jest o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk

orzeka

I.  oskarżonych J. P. (1) i K. W. (1) uznaje za winnych popełnienia zarzucanych im czynów z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i za to na mocy art. 294 § 1 kk skazuje ich na kary po 1 (jednym) roku pozbawienia wolności;

II.  na mocy art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 kk wykonanie orzeczonych kar pozbawienia wolności wobec oskarżonych J. P. (1) i K. W. (1) warunkowo zawiesza na okres 2 (dwóch) lat próby;

III.  na mocy art. 33 § 1, 2 i 3 kk wymierza J. P. (1) i K. W. (1) po 150 (sto pięćdziesiąt) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięciu) złotych;

IV.  na mocy art. 4 § 1 kk w zw. z art. 46 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 01 lipca 2015 r., to jest przed zmianą wprowadzoną na mocy ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw zasądza solidarnie od oskarżonych J. P. (1) i K. W. (1) na rzecz (...) S.A. kwotę 234 570,15 zł. (dwieście trzydzieści cztery tysiące pięćset siedemdziesiąt złotych piętnaście groszy) tytułem naprawienia szkody;

V.  zasądza na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego J. P. (1) i oskarżonej K. W. (1) kwoty po 480 złotych opłaty oraz pozostałe koszty sądowe w częściach na nich przypadających.

UZASADNIENIE

Na podstawie materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej Sąd ustalił co następuje.

Spółki (...) S.A. w W. oraz (...) Sp. z o.o. w W. współpracowały ze sobą. Prezesem zarządu Spółki (...) jest J. P. (1), zaś prokurentem K. W. (1).

W dniu 28 lipca 2011 r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez J. P. (1) zawarła z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu rewolwingowego Kwota kredytu została ustalona na 1.000.000 złotych, a okres kredytowania obejmował 28 lipca 2011 r. do 27 lipca 2012 r. Zabezpieczeniem spłaty kredytu była cesja wierzytelności z kontraktów na kwotę brutto nie niższą niż 150 % wartości aktualnego zadłużenia z tytułu kredytu. W dniu 26 lutego 2015 r. (...) Sp. z o.o. zawarła z Bankiem (...) S.A. aneks do umowy kredytu rewolwingowego, z którego wynika między innymi, że okres kredytowania zostanie przedłużony do 31 lipca 2015 r., jednakże warunkiem tego przedłużenia jest ustanowienie - aktualizacja zabezpieczeń, a w przypadku cesji wierzytelności z kontraktów - dostarczenie kopii potwierdzenia dokonania cesji. Należne Bankowi kwoty z tytułu przelewu cedowanych wierzytelności miały być księgowane na rachunku cesji i sukcesywnie przelane na spłatę kredytu.

W okresie od 2009 roku do początku 2013 roku Spółka (...) korzystała w Spółce (...) z tak zwanego kredytu kupieckiego. W 2013 roku kredyt ten został cofnięty ze względu na znaczące opóźnienia w płatnościach. Do połowy 2014 roku Spółka (...) dokonywała w dalszym ciągu zakupów w (...) SA, z tym, że były to głównie zakupy tak zwane gotówkowe, albo po dokonaniu przedpłaty. Jesienią 2014 roku został przywrócony kredyt kupiecki z limitem 200 tysięcy złotych maksymalnie. Kredyt ten został ubezpieczony w firmie (...) Sp. z o.o. Przeprowadzanie transakcji przekraczających limit mogło się odbyć przy dodatkowym zabezpieczeniu w postaci rachunku zastrzeżonego.

W dniu 25 lutego 2015 roku J. P. (1) i K. W. (1), działając w imieniu i na rzecz Spółki (...) Sp. z o.o., w wyniku rozstrzygnięcia przetargu, zawarli umowę z Gminą W. reprezentowaną przez Wójta Gminy D. W. oraz Skarbnika Gminy G. P. (1), której przedmiotem była dostawa sprzętu komputerowego wraz z serwisem oraz szkolenia beneficjentów końcowych w ramach realizacji projektu pt. „Zapewnienie dostępu do Internetu osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym z terenu Gminy W.”. Zgodnie z § 5 tej umowy wynagrodzenie za jej wykonanie wynosiło 341 344,68 zł., płatne w terminie 21 dni po przedłożeniu przez wykonawcę i zatwierdzeniu przez zamawiającego, faktury. Jeszcze przed podpisaniem umowy, w dniu 13 lutego 2015 r. K. W. (1) w związku z wyborem Spółki (...) na realizację zamówienia, zwróciła się do Gminy W. o wyrażenie zgody na dokonanie cesji wierzytelności na rzecz banku (...). W dniu 25 lutego 2015 roku, czyli w dacie zawierania umowy Gmina W. przekazała bankowi (...) potwierdzenie przyjęcia do wiadomości zawarcia pomiędzy Bankiem a Spółką (...) umowy o przelew wierzytelności z określonych kontraktów i zobowiązała się kwoty wynikające z kontraktu przekazać na rachunek Banku (...)

W celu realizacji umowy K. W. (1) w dniu 11 marca 2015 roku skierowała do (...) S.A. zamówienie dostarczenia towaru w postaci sprzętu komputerowego wraz oprogramowaniem o wartości 277 488 złotych brutto. (...) S.A. przyjęło zamówienie do realizacji. W dniu 17 marca 2015 roku pomiędzy (...) S.A., (...) Bank S.A., a (...) Sp. z o.o. została zawarta umowa rachunku zastrzeżonego, czas trwania której został przedłużony aneksem z dnia 28 maja 2015 r., zgodnie z którą na ten rachunek (...) miała zostać wpłacona kwota, stanowiąca zapłatę za wykonanie przez (...) Sp. z o.o. umowy na rzecz Gminy W.. Także w dniu 17 marca 2015 roku J. P. (1) i K. W. (1) złożyli oświadczenie, że na wszystkich fakturach, które będą wystawione przez (...) Sp. z o.o. w ramach realizacji umowy z Gmina W., wskazany będzie numer rachunku zastrzeżonego prowadzonego w Banku (...) S.A.

(...) S.A. dostarczyła zamówiony sprzęt zgodnie z zamówieniem i jeszcze w dniu 16 marca 2015 r. wystawiła fakturę (...) na kwotę 62 983, 76 zł z terminem płatności 25 kwietnia 2015 r. Kolejna faktura (...) na kwotę 20.660,52 zł z terminem płatności 26 kwietnia 2015 r. została wystawiona 17 marca 2015 r., a ostatnia faktura (...) na kwotę 150.925,87 zł z terminem płatności 27 kwietnia 2015 r. została wystawiona 18 marca 2015 r.

W dniu 01 kwietnia 2015 r. (...) Sp. z o.o. wystawiły Gminie W. fakturę VAT nr (...) na kwotę 277 516 zł. z terminem płatności 22 kwietnia 2015 r., wskazując, że należność winna być uiszczona przelewem na rachunek (...) S.A. (...). Gmina W. w dniu 22 kwietnia 2015 roku dokonała przelewu kwoty 327 570,45 zł. na rachunek Banku (...), zgodnie z załącznikiem do umowy z dnia 25 lutego 2015 r. w postaci potwierdzenia przyjęcia do wiadomości zawarcia pomiędzy Bankiem a Spółka (...) umowy o przelew wierzytelności z określonych kontraktów i zobowiązania do przekazania kwoty wynikającej z kontraktu na ten rachunek.

(...) Sp. z o. o nie uiściły na rzecz (...) S.A. należności wynikających z faktur (...) na kwotę 234 570,15, która stanowi różnicę kwoty 297 553,91 złotych, pomniejszoną o wpłaty z bieżących rozliczeń. .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków K. D. (1) (k. 119 – 122, 130 – 132 tom II) K. P. (1) (k. 122 – 124 tom II), J. K. (k. 124 – 125 tom II), G. P. (1) (k. 126, 128 – 129 tom II), dokumentów w postaci: zawiadomienia (...) wraz z kserokopiami dokumentów (k. 1-95 tom I), wydruku korespondencji e-mailowej (k. 116-118 tom I), kopii pisma z dnia 13 lutego 2015r. (k. 150 tom I), kopii umowy z dnia 25 lutego 2015r. (k. 151-153 tom I), kopii oferty (k. 154-159 tom I), kopii potwierdzenia przelewu (k. 160 tom I), kopii not księgowych (k. 161-163 tom I), kopii faktury (k. 164-165 tom I), kopii potwierdzenia dokonanej cesji (k. 167 tom I), kopii umowy kredytu z dnia 28.07.2011r. (k. 143-146 tom II), kopii aneksu z dnia 26.02.2015r. (k. 147-150 tom II), kopii umowy przelewu wierzytelności z dnia 11.08.2011r. (k. 151-154 tom II), oraz częściowo w oparciu o wyjaśnienia oskarżonego J. P. (1) (k. 114 – 118, 99 – 112 tom II).

Oskarżony J. P. (1) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu przestępstwa i wyjaśnił, że spółka (...) współpracowała ze spółką (...) od początku swojej działalności i realizowała kontrakty przy jej udziale, jako dostawcy sprzętu komputerowego. W toku współpracy między obiema spółkami doszło do transakcji na kwotę prawie 8 milionów złotych. To było wiele lat współpracy i wielomilionowe transakcje. W 2015 roku na przełomie I i II kwartału, a właściwie od lutego 2015 roku przy współudziale firmy (...) odbyło się kilka transakcji na kwotę około 1 miliona złotych, spośród których problem w płatności wystąpił tylko z jedną transakcją z gminą W., ale po tej transakcji i w międzyczasie były prowadzone kolejne, dużo większe, które zostały obsłużone bezproblemowo. Oskarżony wyjaśnił, że Spółka (...) miała podpisaną z Bankiem (...) umowę na kredytowanie zamówień publicznych takich jak te z Gminą W.. Po podpisaniu umowy z Gminą W., a przed terminem jej realizacji Bank zmniejszył Spółce kwotę kredytowania, dlatego Spółka (...) zwróciła się do (...) SA o sfinansowanie zamówienia z obawy przed wysokimi karami umownymi. Spółka (...) nie mając innego wyjścia musiała zgodzić się na warunki stawiane przez (...) S.A. Oskarżony wyjaśnił, że Spółka (...) po tym okresie cały czas funkcjonuje, w międzyczasie spółka złożyła około 150 innych przetargów publicznych, z których część udało się wygrać, a część nie. Spółka starała się pozyskać zmówienia, aby być w stanie utrzymać się na rynku i dalej funkcjonować. Odnosząc się do współpracy z (...), oskarżony wyjaśnił, że jego Spółka realizowała zamówienia w oparciu o kredyt bankowy, bądź kredyt kupiecki. Spółka w pierwszym kwartale 2015 roku miała własne środki na swoją działalność. Kredyt kupiecki oscylował od 200-500 tysięcy złotych. Limit ten był wyczerpany w momencie zawierania umowy z gminą W.. Zobowiązanie wynikające z realizacji umowy z gminą W. częściowo zostało spłacone pozostałością z innych następnych transakcji. (k. 114 – 118, 99 – 112 tom II)

Oskarżona K. W. (1) nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej przestępstwa, odmówiła składnia wyjaśnień i odpowiedzi na pytania (k. 118 tom II)

Sąd zważył co następuje:

Wyjaśnienia obojga oskarżonych w zakresie w jakim nie przyznają się do popełnienia zarzucanych im przestępstw nie zasługują na wiarę.

Oceniając treści podawane przez oskarżonego J. P. (1), stwierdzić należy, że są one wiarygodne tylko w części, w której znajdują potwierdzenie w innych dowodach.

Jako wiarygodne twierdzenie Sąd przyjął, że Spółka (...) współpracowała ze spółką (...) od początku swojej działalności i realizowała wielomilionowe kontrakty przy jej udziale, jako dostawcy sprzętu komputerowego, a po transakcji z Gminą W. były prowadzone kolejne, dużo większe, które zostały obsłużone bezproblemowo. Powyższe zostało potwierdzone zarówno zestawieniami przedłożonymi przez oskarżonego, jak i zeznaniami świadka K. D. (1). Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, dotyczącym tego, że Spółkę (...) łączyła umowa o kredyt rewolwingowy z Bankiem (...) SA. Nie w pełni jednak na wiarę zasługują podawane przez oskarżonego okoliczności dotyczące zmiany tej umowy oraz kwestii cesji wierzytelności z kontraktów. Same wyjaśnienia oskarżonego są dość niespójne i niejasne. Brak im wewnętrznej logiki. W kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie J. P. (1) zasłaniał się niepamięcią. Ujawnione na rozprawie dokumenty, w tym nawet przedłożona przez oskarżonego umowa kredytowa wraz aneksem i cesją wierzytelności, podważają wiarygodność jego słów. Przede wszystkim nie zasługują na wiarę wyjaśnienia oskarżonego w zakresie w jakim podał, że znalazł się niejako w sytuacji przymusowej ze względu na warunki (...) Banku (...), warunki umowy z Gminą W., a wreszcie warunki stawiane przez (...) S.A. Wskazać bowiem należy, że jak wynika z kopii umów zawieranych z Bankiem (...) przez oskarżonego J. P. (1) reprezentującego (...) Sp. z o.o. (k. 143-146, k. 147-150; k. 151-154 – tom II i k. 150 – 159 – tom I zeznania świadka G. P. (1) – k. 129 tom II), warunki kredytu rewolwingowego udzielanego przez Bank były obojgu oskarżonym znane w trakcie postępowania przetargowego, a przed zawarciem umowy z Gminą W.. Obojgu oskarżonym były również znane zasady współpracy z (...) S.A. co wynika z zeznań K. D. (1) (k. 119 – 122, 130 – 132 tom II), K. P. (1) (k. 122- 124 tom II) i J. K. (k. 124 – 125 tom II). Oceniając stanowisko obojga oskarżonych odnotować należy, że w istocie nie kwestionowali oni ani treści, ani formy dokumentów, które miały istotne znaczenie dla transakcji z (...) S.A.

Sąd w pełni dał wiarę zeznaniom świadków K. D. (1) (k. 119 – 122, 130 – 132 tom II), K. P. (1) (k. 122- 124 tom II) i J. K. (k. 124 – 125 tom II) i G. P. (1) (k. 126, 128 – 129 – tom II). Wszyscy ci świadkowie, na miarę swojej pamięci, szczegółowo, logicznie, wewnętrznie spójnie, a nadto w sposób wzajemnie korelujący przedstawili znane im okoliczności - istotne w realiach niniejszej sprawy.

G. P. (1) – Skarbnik Gminy W. opisała okoliczności zawarcia umowy z J. P. (1) i K. W. (1), wskazując między innymi na datę zawarcia, przedmiot oraz wartość umowy. Podała również okoliczności dotyczące sporządzenia dokumentów, w tym również potwierdzenia przyjęcia do wiadomości zawarcia pomiędzy Bankiem a Spółką (...) umowy o przelew wierzytelności z określonych kontraktów i zobowiązania do przekazania kwoty wynikającej z kontraktu na ten rachunek, a następnie przelania stosownej należności. Zeznania świadka w pełni korespondują z kopiami dokumentów w postaci kopii umowy wraz załącznikami (k. 150 – 165, 167 – tom I).

K. P. (1) i J. K. – wiceprezesi (...) S.A. opisali wynikające z ich zakresu obowiązków okoliczności współpracy ze Spółką (...), w tym także w zakresie dotyczącym obsługi kontraktu z Gminą W.. Ich zeznania, wzajemnie się uzupełniające, w pełni znajdują potwierdzenie w dokumentach (k. 17 – 95 tom I). Obaj świadkowie jednomyślnie stwierdzali, że, gdyby nie została zawarta umowa rachunku zastrzeżonego pomiędzy (...) S.A., (...) Bank S.A., a (...) Sp. z o.o., zgodnie z którą na ten rachunek miała zostać wpłacona kwota, stanowiąca zapłatę za wykonanie przez (...) umowy na rzecz Gminy W., transakcja nie doszłaby do skutku, ponieważ (...) nie były w stanie przedstawić innego zabezpieczenia zakupu, które byłoby do zaakceptowania przez (...) S.A.

Świadek K. D. (1) – Dyrektor Działu Kredytów i Windykacji (...) S.A. w nieco szerszy sposób przedstawiła współpracę ze Spółką (...) przed transakcją dotyczącą obsługi umowy z Gminą W., w tym okoliczności ustanowienia zabezpieczenia w postaci rachunku zastrzeżonego, a później także okoliczności, które miały miejsce już po zrealizowaniu zamówienia przez (...) S.A. na poczet zobowiązania Spółki (...). Z zeznań świadka wynika między innymi, że w okresie od 2009 roku do początku 2013 roku Spółka (...) korzystała w Spółce (...) z kredytu kupieckiego. W 2013 roku kredyt ten został cofnięty ze względu na znaczące opóźnienia w płatnościach. Do połowy 2014 roku Spółka (...) dokonywała w dalszym ciągu zakupów w (...) SA, z tym, że były to głównie zakupy tak zwane gotówkowe, albo po dokonaniu przedpłaty. Jesienią 2014 roku świadek - na wniosek handlowca obsługującego (...) Sp. z o.o. M. S., wyraziła zgodę na przywrócenie kredytu kupieckiego, ale z maksymalnym limitem 200 tysięcy złotych. Kredyt ten został ubezpieczony w firmie (...). Przeprowadzanie transakcji przekraczających limit mogło się odbyć przy dodatkowym zabezpieczeniu w postaci rachunku zastrzeżonego. Takie właśnie zabezpieczenie zostało zastosowane do transakcji dotyczącej obsługi umowy z Gminą W.. Świadek jednoznacznie wskazała, że bez tego zabezpieczenia (...) nie podjąłby się realizacji zamówienia złożonego przez (...). K. D. (1) opisała także podejmowane przez nią działania zmierzające najpierw do ustalenia przyczyn opóźnienia płatności ze strony Spółki (...), a potem ostatecznie ustalenia braku zapłaty. Zeznania świadka w pełni korespondują z ujawnionymi dokumentami oraz zeznaniami świadka G. P. (1).

Sąd w pełni dał wiarę treści dokumentów, których kopie zostały ujawnione na rozprawie. Dokumenty te w postaci wydruków z KRS, umów, oświadczeń, faktur, pism, zamówień, wezwań do zapłaty (k. 10-95), wydruku korespondencji e-mailowej (k. 116-118), kopii pisma z dnia 13 lutego 2015r. (k. 150), kopii umowy z dnia 25 lutego 2015r. (k. 151-153), kopii oferty (k. 154-159), kopii potwierdzenia przelewu (k. 160), kopii not księgowych (k. 161-163), kopii faktury (k. 164-165), kopii potwierdzenia dokonanej cesji (k. 167) – z tomu I; kopii umowy kredytu z dnia 28.07.2011r. (k. 143-146), kopii aneksu z dnia 26.02.2015r. (k. 147-150) z tomu II - nie budzą żadnych wątpliwości co do ich zgodności ze stanem rzeczywistym, a żadna ze stron również ich nie kwestionowała.

Reasumując - ujawniony na rozprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi ustalić, że J. P. (1) jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o. o. działając wspólnie i w porozumieniu z K. W. (1) – Prokurentem wprowadzili w błąd pracowników (...) S.A. co do zamiaru zapłaty za zamówiony sprzęt informatyczny, wskazując że zapłata za towar ze środków uzyskanych od Gminy W. wpłynie bezpośrednio na rachunek zastrzeżony, otworzony w tym celu w (...) Bank S.A., podczas, gdy w chwili składania zamówienia i podpisywania umowy rachunku zastrzeżonego mieli świadomość, potwierdzonej przez Gminę W. w dniu 25 lutego 2015r., cesji wierzytelności od Gminy W. na rzecz Banku (...) S.A. W ten sposób w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci sprzętu informatycznego o łącznej wartości 234 570,15 zł. Zachowaniem swoim oboje oskarżeni wyczerpali znamiona przestępstwa określonego w art. 286 § 1 kk.

Jak przyjmuje się w doktrynie oraz ugruntowanym orzecznictwie sądowym przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym, które popełnić można jedynie z zamiarem bezpośrednim. Istota zabronionego zachowania polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Celem działania sprawcy jest osiągnięcie korzyści majątkowej, rozumianej w myśl art. 115 § 4 kk jako korzyść dla siebie jak i kogo innego. Sprawca, popełniając przestępstwo, może posłużyć się trzema alternatywnie wskazanymi w przepisie metodami: wprowadzeniem w błąd, wyzyskaniem błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Wprowadzenie w błąd polega na tym, że sprawca swoimi podstępnymi zabiegami doprowadza inną osobę do mylnego wyobrażenia o rzeczywistym stanie rzeczy. Środkiem użytym do wprowadzenia w błąd może być słowo, pismo, fałszywe narzędzie i urządzenie. Do przypisania oszustwa nie jest potrzebne użycie szczególnego podstępu, lecz wystarczy każde działanie mogące wprowadzić poszkodowanego w błąd. Wprowadzenie w błąd musi dotyczyć tzw. istotnych okoliczności, które mogą mieć wpływ na podjęcie przez oszukiwaną osobę decyzji rozporządzenia mieniem. Oszustwo jest przestępstwem materialnym. Skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego. Niekorzystne rozporządzenie mieniem jako znamię przestępstwa oszustwa oznacza pogorszenie przy transakcjach sytuacji majątkowej rozporządzającego. Jest ono szersze od pojęć „szkoda" i „strata". Niekorzystność nie oznacza niepowetowalności szkody. Nie wyklucza niekorzystności rozporządzenia okoliczność, że szkoda może być naprawiona, a w szczególności, że pokrzywdzonemu przysługuje roszczenie cywilne. Wywiązanie się z zobowiązania w części oznacza także niekorzystność rozporządzenia mieniem (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2015 r.II AKa 193/15). W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się nawet, że w skrajnych przypadkach spełnienie świadczenia wzajemnego w całości (np. pokrzywdzony otrzymuje całe świadczenie, ale ze zwłoką; gdyby je otrzymał w ustalonym terminie, mógłby przeprowadzić inną zyskowną dla niego transakcję lub zapłacić w terminie za zobowiązania, dysponując właśnie środkami, co do których sądził, że otrzyma je w terminie określonym w oszukańczej transakcji) jest oszustwem.

Podstawowym kryterium rozgraniczenia oszustwa od niewywiązania się ze zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym jest wykazanie, że w chwili zawierania umowy sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, to jest dążył do uzyskania świadczenia poprzez wprowadzenie w błąd lub wyzyskanie błędu drugiej strony umowy co do okoliczności mających znaczenie dla zawarcia umowy, że gdyby znała ona rzeczywisty stan, nie zawarłaby umowy lub nie zawarłaby jej na tych warunkach, w jakich została zawarta.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że oszukańcze zachowanie oskarżonych polegało na złożeniu oświadczenia pracownikom pokrzywdzonej Spółki, że zapłata za towar zamówiony dla realizacji kontraktu, wpłynie bezpośrednio ze środków uzyskanych od Gminy W. na rachunek zastrzeżony, otworzony w tym celu w (...) Bank S.A. Oboje oskarżeni mieli świadomość nieprawdziwości tego oświadczenia, bo choć na fakturze wystawionej Gminie W. zawarli numer rachunku zastrzeżonego, to wiedzieli, że zapłata za realizację kontraktu zostanie przekazana na rachunek cesyjny Banku (...), zgodnie z umową kredytu rewolwingowego, umową cesji wierzytelności, a wreszcie oświadczeniem Gminy W. złożonym Bankowi w dniu podpisywania umowy z oskarżonymi. Oboje oskarżeni mieli także świadomość, że złożenie zapewnienia o przekazaniu zapłaty na rachunek zastrzeżony jest istotnym elementem, bez spełnienia którego (...) nie zrealizuje zamówienia.

J. P. (1) oraz K. W. (1) działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Korzyścią tą było zmniejszenie pasywów Spółki (...), w której J. P. (1) był prezesem Zarządu a K. W. (1) – prokurentem. Bezprawności działania oskarżonych w żadnym razie nie wyłącza fakt, że objęty niniejszym postepowaniem kontrakt z (...) nie był jednostkowym, a w późniejszym okresie należności wynikające z dalszej współpracy były częściowo regulowane.

Zważywszy na wartość mienia wyłudzonego przez oskarżonych oraz zważywszy na treść art. 115 § 5 kk Sąd przyjął, że oskarżeni dopuścili się przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk.

Ferując orzeczenie o karze Sąd miał na uwadze stopień winy każdego z oskarżonych, stopień społecznej szkodliwości przypisanego im czynu oraz cele kary.

Tak jak zostało to wcześniej wskazane oboje oskarżeni dopuścili się przestępstwa z zamiarem bezpośrednim, co sprawia, że stopień ich winy należy ocenić jako wysoki. Jako wysoki należy ocenić stopień społecznej szkodliwości ich czynu, który godził w pewność obrotu gospodarczego i wyrządził dużą szkodę w majątku pokrzywdzonej Spółki. Sąd miał na względzie okoliczności działania oskarżonych, jednak nie uwzględnił – jak tego chciał obrońca – trudności panujących w stosunkach gospodarczych, które, zdaniem obrońcy wymuszają zachowania niezgodne z prawem. Na korzyść oskarżonych Sąd wziął jednak pod uwagę, że ich zachowanie było incydentalne i nie przybrało formy wyrafinowanych zabiegów oszukańczych. Sąd uwzględnił także role każdego z oskarżonych w przestępnym działaniu. W tym stanie rzeczy, zdaniem Sądu, dyrektywy sądowego wymiaru kary będą spełniały kary po jednym roku pozbawienia wolności, a więc najniższe przewidziane za przypisane im przestępstwo.

J. P. (1) oraz K. W. (1) są osobami dotychczas niekaranymi, nie wykazującymi przejawów demoralizacji i braku szacunku do norm prawnych i społecznych. Sąd uznał zatem, że cele kary zostaną osiągnięte pomimo niewykonywania orzeczonej kary pozbawienia wolności. Sąd na mocy art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 kk wykonanie orzeczonych kar pozbawienia wolności wobec oskarżonych J. P. (1) i K. W. (1) warunkowo zawiesił na okres 2 lat próby, uznając także, że oskarżeni w przyszłości nie popełnią przestępstwa, a okres ten będzie wystarczający dla kontroli ich zachowania.

Mając na uwadze działalnie oskarżonych w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, uwzględniając konieczność właściwego oddziaływania kar, ważąc możliwości majątkowe i zarobkowe oskarżonych Sąd na mocy art. 33 § 1, 2 i 3 kk wymierzył J. P. (1) i K. W. (1) po 150 stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych. W ocenie Sądu tak ukształtowane wobec oskarżonych kary spełnią cele w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

W realiach przedmiotowej sprawy niezbędne jest również odniesienie się do orzeczonego wobec oskarżonych obowiązku naprawienia szkody.

Zgodnie z treścią art. 49 a kpk został złożony przez pokrzywdzonego wniosek o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody, który zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych obligował Sąd do zbadania jego zasadności.

Z art. 415 § 5 zd. 2 kpk wynika, że obowiązku naprawienia szkody nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Zakaz ten odnosi się do każdego określonego w ustawie wypadku orzekania karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody, nie ma przy tym znaczenia, czy roszczenie zasądzone w postępowaniu cywilnym, w tym wynikające z bankowego tytułu egzekucyjnego, zostało skutecznie wyegzekwowane. Warunkiem zastosowania klauzuli antykumulacyjnej z art. 415 § 5 zd. 2 k.p.k. jest natomiast tożsamość podmiotowo-przedmiotowa roszczenia, o którym prawomocnie rozstrzygnięto w innym postępowaniu albo jest przedmiotem takiego postępowania, z roszczeniem dochodzonym w procesie karnym, np. w trybie art. 46 k.k.; brak takiej tożsamości między roszczeniami powoduje brak spełnienia przesłanki stanu rzeczy osądzonej, czy stanu sprawy w toku. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03.02.2012r., V KK 9/12, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.07.2014 r. III KK 54/14, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 07.11.2014 r., IV KK 129/14).

Odnosząc to do niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy w Warszawie nakazem zapłaty w sprawie XXVI GNc748/15 zasądził na rzecz (...) S.A. kwotę 241.900 złotych, uwzględniającą należność główną i odsetki ustawowe. Nakaz ten jednak został wydany wobec (...) Sp. z o.o. Oznacza to brak tożsamości podmiotowej, która powodowałaby zastosowanie art. 415 § 5 zd. 2 kpk. W tym przypadku mamy do czynienia ze zbiegiem odpowiedzialności kontraktowej Spółki reprezentowanej przez oskarżonych z odpowiedzialnością deliktową wynikającą z przestępnego zachowania J. P. (1) i K. W. (1). Jest to zatem sytuacja, w której Spółka i oskarżeni z różnych tytułów prawnych zobowiązani są spełnić na rzecz tego samego wierzyciela świadczenie.

Z uwagi na treść ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 396), która weszła w życie z dniem 1 lipca 2015 r., doszło do sytuacji, w której w czasie orzekania przez Sąd obowiązywała inna ustawa niż w czasie popełnienia przestępstwa, a zatem niezbędne stało się rozważenie, czy wobec oskarżonych i ich czynów zastosowanie znajduje ustawa nowa, czy obowiązująca poprzednio, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 4 § 1 kk. Na gruncie przywołanego przepisu zasadą jest stosowanie ustawy nowej, a odstępstwo od tej reguły przewidziane jest wówczas, gdy ustawa poprzednio obowiązująca jest względniejsza dla sprawcy. W piśmiennictwie pojawiły się poglądy, zgodnie z którymi brak obecnie dostatecznych argumentów, by regulacje dotyczące środka kompensacyjnego z art. 46 § 1 kk obejmować zasadą intertemporalną z art. 4 § 1 kk (vide: W. Wróbel Komentarz Nowelizacja prawa karnego 2015 r. Kraków 2015, s. 934-935.). Sąd nie podziela jednak tego stanowiska, powołując się na inne poglądy, zgodnie z którymi zasada powyższa znajduje zastosowanie także do środków kompensacyjnych (komentarze Becka: M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część ogólna, t. I, wyd. 3, Warszawa 2015, s. 201; Kodeks karny. Komentarz, wyd. 3; A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Komentarze CH Beck, Warszawa 2015, s. 63). Pojęcie "ustawa" użyte w przywołanym przepisie należy bowiem odnosić do całego obowiązującego w danym czasie stanu prawnego dotyczącego badanego czynu, a więc do całokształtu konsekwencji karnoprawnych wynikających dla sprawcy z zastosowania konkurujących ze sobą ustaw, a do takich należą również uregulowania dotyczące środków kompensacyjnych. Dla sprawców nie pozostaje przecież obojętne, czy i jakie środki kompensacyjne mogą zostać wobec nich orzeczone. Uprzednio naprawienie szkody i zasądzenie zadośćuczynienia na podstawie art. 46 § 1 kk. miało charakter środka karnego, a więc środka o charakterze represyjnym, a na dalszym planie również kompensacyjnym. Obecnie jest to środek kompensacyjny, ale nadal możliwość czy obowiązek jego orzeczenia oznacza dla skazanego określone konsekwencje, często bardzo istotne i jest to możliwe dzięki takiemu, a nie innemu brzmieniu przepisu Kodeksu karnego. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że orzekanie środka kompensacyjnego na mocy obecnie obowiązujących przepisów pozwoliłoby na orzekanie także o odsetkach. Tymczasem na gruncie art. 46 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 01 lipca 2015 r., to jest przed zmianą wprowadzoną na mocy ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw warunkiem orzeczenia środka karnego było istnienie szkody w chwili orzekania. Szkodą, do której naprawienia sąd zobowiązuje skazanego, jest równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustaleniu jej wysokości tych składników szkody, które wynikły z następstw czynu, na przykład odsetek. (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2014 r. III KK 54/14). Kierując się powyższymi argumentami Sąd stwierdził, że reguła art. 4 § 1 kk nakazuje stosować wobec oskarżonych art. 46 § 1 kk obowiązujący w dacie czynu, jako korzystniejszy dla nich i zasądził solidarnie od oskarżonych J. P. (1) i K. W. (1) na rzecz (...) S.A. kwotę 234 570,15 zł. tytułem naprawienia szkody. Orzekając ten obowiązek Sąd kierował się również poglądem, że w wypadku nałożenia obowiązku naprawienia szkody w stosunku do dwóch oskarżonych należy uwzględnić, że popełnienie przestępstwa w formie współsprawstwa zobowiązuje do określenia zakresu obowiązku jej naprawienia. Powinno to nastąpić w postaci solidarnego zobowiązania współsprawców do naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2014 r. III KK 55/14).

Sąd obciążył oboje oskarżonych kosztami sądowymi, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji.