Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. w W. domagał się zasądzenia od pozwanego W. G. kwoty 6.665,10 z ustawowymi odsetkami od dnia 29 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że pozwany był winien kwotę 6.665,10 zł. Powód przedłożył wyciąg z ksiąg banku. Powód podał, iż wezwał pozwanego do zapłaty, a pozwany nie spełnił żądania powoda. Powód wnosił także o ustanowienie kuratora procesowego dla nieznanego z miejsca zamieszkania i pobytu pozwanego. Powód podał, iż pozwany wymeldował się z dotychczasowego miejsca zameldowania przy ul. (...) w L..

W odpowiedzi na pozew pozwany reprezentowany przez kuratora procesowego wnosił o oddalenie powództwa oraz o przyznanie wynagrodzenia kuratora według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany podał, iż powód nie udowodnił zasadności swojego roszczenia, albowiem nie wykazał, aby strony łączyła umowa o kredyt i kartę kredytową (...) nr (...). Pozwany podnosił, iż przedłożone przez powoda wypowiedzenie umowy oraz wyciąg z ksiąg banku nie potwierdzają faktu zawarcia umowy. Nadto, pozwany podnosił, iż wyciąg z ksiąg banku obecnie stanowi wyłącznie dokument prywatny, a więc wyłącznie dowód tego, iż osoba, która podpisała taki dokument złożyła oświadczenie zawarte w takim dokumencie.

W piśmie procesowym z dnia 4 maja 2016 r. powód wnosił jak dotychczas. Powód podał, iż w dniu 14 marca 2011 r. pozwany złożył wniosek o wydanie karty kredytowej i przyznanie limitu kredytowego, a powód ten wniosek rozpatrzył pozytywnie. Powód podał, iż wypowiedzenie umowy zostało doręczone na adres pozwanego podany jako adres do doręczeń. Pozwany nie powiadomił powoda o zmianie miejsca zamieszkania, więc doręczenie wypowiedzenia należało uznać za skuteczne.

W piśmie procesowym z dnia 6 czerwca 2015 r. pozwany wnosił jak dotychczas. Pozwany wnosił o oddalenie wniosków dowodowych powoda z pisma z dnia 4 maja 2016 r. jako sprekludowanych. Pozwany wnosił także o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia autentyczności podpisu pozwanego na umowie przedłożonej przez powoda, albowiem pozwany zaprzeczał prawdziwości tego podpisu.

W piśmie procesowym z dnia 26 sierpnia 2016 r. pozwany podnosił zarzut przedawnienia roszczenia powoda co do kwoty 4.479,90 zł, podnosząc, iż przedawnienie roszczenia powoda nastąpiło po upływie dwuletniego terminu przedawnienia. Pozwany podnosił, iż umowy o kartę kredytową zaliczają się do umów o elektroniczne instrumenty płatnicze. W konsekwencji do takich umów stosuje się przepisy ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych. Zgodnie z art. 6 cytowanej ustawy roszczenie z tytułu takiej umowy ulega przedawnieniu w terminie 2 lat. Pozwany powołał się także na wyrok SN z dnia 17 grudnia 2008 r. o sygn. akt I CSK 243/08, zgodnie z którym jeżeli posiadacz karty kredytowej wydanej przez wystawcę na podstawie umowy zawartej w oparciu o przepisy w/w ustawy, bieg dwuletniego terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę tych kwot rozpoczyna się z upływem dnia wskazanego w wyciągu jako termin zapłaty kwoty minimalnej, nie zaś dopiero po wyczerpaniu limitu ustalonego w umowie. Pozwany podnosił, iż z przedłożonej przez powoda listy operacji za okres od 01/01/2010 do 30/04/2015 wynikało, iż ostania datą wpłacenia minimalnej należności zgodnie z umową był dzień 25 listopada 2012 r., a zobowiązania z tej daty stały się wymagalne z dniem 12 grudnia 2012 r. i uległy przedawnieniu w kwocie 4.479,90 zł na dzień wniesienia powództwa.

W piśmie procesowym z dnia 9 września 2015 r. powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Powód podał, iż zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwanego był bezzasadny. Powód podał, iż pozwany zapewniał środki na zasilenie karty kredytowej co miesięcznie i nieprzerwanie w okresie od zawarcia umowy do sierpnia 2013 r. W konsekwencji bieg terminu przedawnienia zaczął bieg od września 2013 r. i na skutek wniesienia pozwu uległ przerwaniu.

Zaskarżonym wyrokiem z dn.29 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.185,20 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 29 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami umownymi w wysokości maksymalnej od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty; w pozostałej części powództwo oddalił oraz orzekł o kosztach procesu i wynagrodzeniu kuratora sadowego.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 14 marca 2011 r. pozwany W. G. złożył u powoda wniosek o wydanie karty kredytowej (...) S.A. i przyznanie limitu kredytowego.

W dniu 14 marca 2011 r. strony zawarły umowę o kredyt i kartę kredytową (...) S.A. dla klientów biznesowych nr (...) na podstawie, której powód udzielił pozwanemu odnawialnego limitu kredytowego w wysokości 5.000,00 zł, którego wykorzystanie miało następować przez operacje dokonywane za pomocą karty kredytowej (...). Powód z tytułu spłaty zadłużenia wykazanego w wyciągu każdej karty, w 17 dniu od dnia sporządzenia wyciągu, obciążał pozwanego obowiązkiem spłaty zadłużenia w wysokości co najmniej spłaty minimalnej w kwocie równej 10% zadłużenia wykazanego w wyciągu, jednakże nie mniej niż kwotą 50 zł. Pozwany zobowiązał się zapewniać środki na rachunku przeznaczonym do wpłat, na koniec dnia poprzedzającego spłatę oraz nie dysponować nimi do czasu obciążenia rachunku przez powoda.

Strony ustaliły, iż ostateczna spłata limitu karty winna nastąpić do ostatniego dnia miesiąca podanego na awersie karty lub najpóźniej pierwszego dnia po upływie okresu wypowiedzenia umowy. Jeżeli w powyższym terminie limit karty nie zostanie spłacony w całości powód uprawniony był do naliczania odsetek od całości zadłużenia w wysokości 4x stopa kredytu lombardowego NBP. Umowa zawarta została na okres ważności karty, tj. do ostatniego dnia miesiąca podanego na awersie karty. Powód przypadku braku uregulowania przez pozwanego dwóch spłat minimalnych, uprawniony był do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 45 dniowego okresy wypowiedzenia. Najpóźniej pierwszego dnia roboczego po upływie okresu wypowiedzenia umowy pozwany był zobowiązany do uregulowania wszelkich należności z tytułu dokonanych operacji, odsetek oraz prowizji i opłat.

Pismem z dnia 11 marca 2014 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty minimalnej kwoty w wysokości 4.261,00 zł, w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Pismem z dnia 14 maja 2014 r. z uwagi na brak spłaty wymaganej płatności, zgodnie z postanowieniami Umowy o kredyt i kartę kredytową powód wypowiedział umowę pozwanemu w terminie 45 dni od daty otrzymania pisma. Powód poinformował pozwanego, iż w związku z powyższym zobligowany zostanie do spłaty całości zadłużenia, tj. kwoty 6.187,95 zł.

Sąd Rejonowy ustalił dalej, że pozwany pobrał za pośrednictwem karty płatniczej (...) w okresie od dnia 12 grudnia 2012 r. do dnia 29 grudnia 2014 r. wraz z odsetkami oraz opłatami kwoty o wartość 6.335,20 zł. Powód w powyższym okresie dokonał wpłat na poczet należności wynikającej z umowy łączącej strony w wysokości 4.150,00 zł.

W dniu 25 listopada 2012 r. pozwany W. G. po raz ostatni dokonał zasilenia karty kredytowej w wysokości kwoty minimalnej i wtedy też roszczenie powoda w kwocie 4.479,90 zł stało się wymagalne z dniem 12 grudnia 2012 r.

Jak ustalił Sąd Rejonowy, podpisy (...) złożone na wniosku o wydanie karty kredytowej (...) S.A. i przyznanie limitu kredytowego z dnia 14 marca 2011 r., umowie o kredyt i kartę kredytową (...) S.A. dla klientów biznesowych numer (...) z dnia 14 marca 2011 r. oraz na dokumencie potwierdzającym dane użytkownika karty kredytowej (...)S.A. zostały nakreślone przez W. G..

W dniu 30 grudnia 2014 r. powód wniósł do Sądu pozew w niniejszej sprawie.

Powyższy stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości, a także na podstawie opinii biegłej A. K..

Następnie Sąd Rejonowy zważył, że roszczenie powoda wynika z ważnie zawartej umowy o kredyt i kartę kredytową (...) S.A. dla klientów biznesowych nr (...) na podstawie, której powód udzielił pozwanemu odnawialnego limitu kredytowego w wysokości 5.000,00 zł, którego wykorzystanie miało następować przez operacje dokonywane za pomocą karty kredytowej (...).

W związku z faktem, iż powyższa umowa zawarta została w dniu 14 marca 2011 r. niniejsze postępowanie podlega przepisom ustawy obowiązującej w dniu zawarcia umowy, tj. ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. z 2002 r., nr 169, poz. 1385).

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy o EIP, elektroniczny instrument płatniczy, to każdy instrument płatniczy, w tym z dostępem do środków pieniężnych na odległość, umożliwiający posiadaczowi dokonywanie operacji przy użyciu informatycznych nośników danych lub elektroniczną identyfikację posiadacza niezbędną do dokonania operacji, w szczególności kartę płatniczą lub instrument pieniądza elektronicznego, zaś zgodnie z art. 2 ust. 7 przedmiotowej ustawy karta płatnicza, jest to karta identyfikująca wydawcę i upoważnionego posiadacza, uprawniająca do wypłaty gotówki lub dokonywania zapłaty, a w przypadku karty wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytu - także do dokonywania wypłaty gotówki lub zapłaty z wykorzystaniem kredytu.

Rozważając niniejszą sprawę Sąd Rejonowy odniósł się do podniesionego przez pozwanego, reprezentowanego przez kuratora zarzutu przedawnienia roszczeń powoda.

Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw – do przedawnienia roszczeń z tytułu umów o elektroniczny instrument płatniczy powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. przed dniem 7 października 2013 r., i nieprzedawnionych do tego czasu stosuje się przepisy dotychczasowe.

Sąd zważył, iż zgodnie z art. 117 § 1 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 117 § 2 k.c.).

Przedawnienie jest szczególną instytucją prawa cywilnego. Umożliwia ono skuteczne uchylenie się w procesie przez stronę pozwaną od spełnienia świadczenia. Po upływie wskazanych przepisami prawa terminów przedawnienia (terminów, kiedy roszczenie majątkowe przedawnia się) następuje bowiem przekształcenie się zobowiązania pełnego w zobowiązanie niepełne, naturalne, czyli takie zobowiązanie, które zobowiązany spełnić nie musi, jeżeli podniesie oczywiście zarzut przedawnienia.

Zgodnie natomiast z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

W myśl art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej trzy lata. Przepisem szczególnym o którym mowa w art. 118 k.c. jest – w stosunku do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – każdy przepis ustawy przewidujący krótszy niż trzyletni termin przedawnienia (por. uchwala SN z dnia 21 października 1994 r. III CZP 136/94 OSNC 1995/2/38).

Zgodnie zaś z art. 6 ustawy o EIP roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy przedawniają się z upływem 2 lat.

Sąd Rejonowy zauważył, że ustawa o EIP wprowadza przepisem szczególnym, o jakim mowa w art. 118 k.c., odmienny termin przedawnienia, który będzie dotyczył wszystkich roszczeń związanych z umową o EIP. Należy pamiętać, iż zgodnie z art. 119 k.c. terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane, niedopuszczalne jest, zatem zastrzeżenie w umowie o EIP innego niż przewiduje to art. 6 ustawy terminu przedawnienia.

Dwuletni termin przedawnienia z art. 6 odnosi się tylko do roszczeń z tytułu umowy o EIP. Z analizy przepisów ustawy wynika, że ustawodawca przez umowę o EIP rozumie tylko umowę pomiędzy wydawcą a posiadaczem elektronicznego instrumentu płatniczego. Należy, zatem przyjąć, że omawiany termin przedawnienia z art. 6 będzie się odnosić m. in. o roszczeń z umów o kartę płatniczą.

W dalszej części Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008 r. sygn. akt I CSK 243/08, zgodnie z którym „Jeżeli posiadacz karty kredytowej wydanej przez wystawcę na podstawie umowy zawartej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych środkach płatniczych (Dz.U. Nr 169, poz. 1385) zaprzestał wpłacania minimalnej kwoty zadłużenia podawanej każdorazowo w doręczanych mu wyciągach bankowych, bieg dwuletniego terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę tych kwot rozpoczyna się z upływem dnia wskazanego w wyciągu jako termin zapłaty kwoty minimalnej, nie zaś dopiero po wyczerpaniu limitu kredytu, ustalonego w umowie.”

Strony - jak ustalił Sąd Rejonowy - związane były umową o kartę płatniczą. Nie wywiązywanie się z nałożonych przez ustawę lub umowę obowiązków jest okolicznością stanowiącą punkt wyjścia przy ocenie odpowiedzialności stron takiej umowy za wyrządzoną szkodę. W świetle uregulowań przyjętych w ustawie o elektronicznych instrumentach płatniczych wydawca karty zobowiązany jest do zapłaty każdego rachunku wystawionego przez akceptanta, tj. sprzedawcę lub usługodawcę będącego uczestnikiem rozliczenia za pomocą karty płatniczej w związku z zakupem dokonanym przez posiadacza karty płatniczej. Do zapłaty za rachunki posiadacza karty dochodzi, więc ze środków wydawcy karty, zależnie zaś od rodzaju karty płatniczej (debetowa, kredytowa lub typu charge) transfer środków posiadacza odbywa się natychmiast lub jest odroczony w czasie. Przyjmując - zgodnie z dokonanymi ustaleniami - że pozwany był posiadaczem karty kredytowej, posługiwanie się przez niego taką kartą następowało bez angażowania własnych środków.

Zważywszy, że wydawcami kart płatniczych nie są wyłącznie banki, w piśmiennictwie nie kwalifikuje się zapłaty z własnych środków wydawcy jako udzielenia kredytu w rozumieniu art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.), lecz jako odroczenie terminu płatności, a więc tzw. kredyt kupiecki, będący jedną z form kredytu w znaczeniu ekonomicznym.

Strona powodowa określiła limit kredytowy do kwoty 5.000 zł, natomiast pozwany zobowiązał się do wpłacania na rachunek związany z wydaną kartą kredytową co najmniej minimalnej kwoty zadłużenia w terminach określonych w wyciągach bankowych.

Sąd Rejonowy podkreślił, że w doktrynie wymagalność roszczenia utożsamiana jest z chwilą, z której upływem wierzyciel może domagać się od dłużnika spełnienia świadczenia. Według niektórych autorów, przez wymagalność roszczenia powinno się rozumieć ostatni dzień, w którym dłużnik może spełnić świadczenie w sposób zgodny z treścią zobowiązania. Zdaniem Sądu Rejonowego, gdyby pozwany wpłacał tylko kwoty minimalne, takie zachowanie należałoby ocenić jako zgodne z umową, wymagalność pozostałego zadłużenia (ponad uiszczone kwoty minimalne) należałoby, zatem wiązać dopiero z upływem dnia, w którym limit kredytu został osiągnięty, wcześniej bowiem strona powodowa nie mogła żądać spełnienia tego świadczenia. Nie była też zainteresowana, aby pozwany spłacał dług w całości, skoro od niespłaconej części kredytu (ponad minimalne kwoty) pobierała wysokie odsetki umowne. Tak więc, zdaniem Sądu Rejonowego, roszczenie stało się wymagalne w momencie, gdy pozwany zaprzestał wpłacania kwot minimalnych.

Następnie Sąd Rejonowy wskazał należy, iż w przedmiotowej sprawie strony ustaliły, że „25 dnia każdego miesiąca Bank sporządza dla każdej karty wyciąg z rachunku karty zawierający numer rachunku karty, miesięczne zestawienie: operacji dokonanych przy użyciu karty, odsetek naliczonych prowizji i opłat, kwotę zadłużenia z tytułu wykorzystanego limitu karty oraz kwotę zwrotu 1% wartości operacji bezgotówkowych dokonywanych kartą na stacji paliw. Ponadto pozwany zobligowany był do spłaty zadłużenia w wysokości co najmniej spłaty minimalnej w kwocie równej 10% zadłużenia wykazanego w wyciągu w terminie 17 dniu od dnia sporządzenia wyciągu.

Pozwany pobrał za pośrednictwem karty płatniczej (...) w okresie od dnia 12 grudnia 2012 r. do dnia 29 grudnia 2014 r. wraz z odsetkami oraz opłatami kwoty o wartość 6.335,20 zł. Powód w powyższym okresie dokonał wpłat na poczet należności wynikającej z umowy łączącej strony w wysokości 4.150,00 zł. Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 25 listopada 2012 r. pozwany W. G. po raz ostatni dokonał zasilenia karty kredytowej w wysokości kwoty minimalnej i wtedy też roszczenie powoda w kwocie 4.479,90 zł stało się wymagalne z dniem 12 grudnia 2012 r.

Pozwany wniósł przedmiotowy pozew do sądu w dniu 30 grudnia 2014 r., więc z dniem 12 grudnia 2012 r. roszczenie powoda w kwocie 4.479,90 zł uległo przedawnieniu.

W ocenie Sądu Rejonowego roszczenie powoda było w całości zasadne, powód wykazał, iż umowa o kartę kredytową została zawarta przez pozwanego W. G.. Powód wykazał także, iż pozwany nie spłacił należności objętej umową o kartę kredytową (...).

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o EIP zasądził na rzecz powoda kwotę 2.185,20 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 29 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami umownymi w wysokości maksymalnej od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Na podstawie art. 117 § 2 k.c. Sąd powództwo oddalił co do kwoty 4.479,90 zł, albowiem pozwany w tym zakresie skutecznie podniósł zarzut przedawnienia.

Na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej Sąd w punkcie III Wyroku przyznał kuratorowi A. M. kwotę w wysokości 1.200 zł tytułem wynagrodzenia.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożył powód, zaskarżając go w zakresie pkt II i IV. Powód podniósł zarzuty:

1.  sprzeczności istotnych ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, poprzez przyjęcie, że pozwany po raz ostatni dokonał zasilenia karty kredytowej w dn. 25.11.2012 r., podczas, gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności z załączonej do pisma powoda z dn. 5.05.2015 r. historii rachunku kredytowego za okres od 5.04.2011 r. do dnia 30.04.2015 r. kategorycznie wynika, iż ostatnia spłata minimalnej kwoty limitu kredytowego nastąpiła w dniu 14 sierpnia 2013 r.

2.  naruszenia przepisu postępowania, tj. art. 233 k.p.c poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, w szczególności poprzez uznanie, że wymagalność roszczenia nastąpiła z chwilą, gdy pozwany zaprzestał wpłacania kwot minimalnych, podczas gdy z treści umowy o kredyt i kartę kredytową (...) S.A dla klientów biznesowych nr (...), z odnawialnym limitem kredytowym 5.000 zł z dnia 14.03.2011 r. jednoznacznie zostało uregulowane między stronami, że powód uprawniony był do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 45-dniowego okresu wypowiedzenia, w przypadku braku uregulowania przez pozwanego dwóch spłat minimalnych (§ 11 umowy).

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powód wniósł o:

- zmianę wyroku w zaskarżonej części, poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda także kwoty 4.479,90 zł wraz z dalszymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 29 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami maksymalnymi od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty

ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji

Powód wniósł także o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Kurator pozwanego w odpowiedzi na apelację powoda wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym przyznanie wynagrodzenia kuratorowi według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja powoda okazała się uzasadniona.

Zarzut podniesiony w apelacji dotyczył kwestii oceny przez Sąd Rejonowy podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnia roszczenia. Sąd Rejonowy uznał bowiem ten zarzut za zasadny, co spowodowało częściowe oddalenie powództwa. Skarżący zarzucił Sądowi Rejonowemu naruszenie art. 233 k.p.c poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności poprzez uznanie, że wymagalność roszczenia nastąpiła z chwilą gdy pozwany zaprzestał wpłacania kwot minimalnych, podczas gdy z treści umowy o kredyt i kartę kredytową (...) nr (...), zawartej przez strony wynika, iż powód uprawniony był do wypowiedzenia przedmiotowej umowy z zachowaniem 45-dniowego okresu wypowiedzenia, w przypadku braku uregulowania przez pozwanego dwóch spłat minimalnych.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzut ten jest zasadny.

Na wstępie stwierdzić trzeba, że Sąd Rejonowy słusznie przyjął, iż zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dn. 12.07.2013 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U 2013.1036) – do przedawnienia roszczeń z tytułu umów o elektroniczny instrument płatniczy, powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i nieprzedawnionych do tego czasu, stosuje się przepisy dotychczasowe. Zgodnie zaś z art. 6 ustawy z dn. 12.09.2002 r. – o elektronicznych instrumentach płatniczych (uchylonej art. 38 w/w ustawy z dn. 12.07.2013 r.) - roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy przedawniają się z upływem 2 lat.

Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 1 ustawy z 12.09.2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych, ustawa ta określała zasady wydawania i używania elektronicznych instrumentów płatniczych, w tym instrumentów pieniądza elektronicznego oraz prawa i obowiązki stron umów o elektroniczny instrument płatniczy w zakresie nieuregulowanym w ustawie z dn. 19.08.2011 r. o usługach płatniczych. Jak wyżej wskazano, w myśl art. 6 ustawy z 12.09.2002 r. wskazany w tym przepisie 2-lentni termin przedawnienia dotyczył roszczeń z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy.

W tym miejscu należy zatem w pierwszej kolejności rozważyć charakter umowy łączącej strony. Umowa nr (...), zawarta między stronami w dn. 13.03.2011 r. była umową o kredyt i kartę kredytową. W myśl § 1 umowy powód udzielił pozwanemu odnawialnego limitu kredytowego w wysokości 5.000 zł oraz zobowiązał się do wydania pozwanemu kart kredytowych. Jednak w ocenie Sądu Okręgowego, mimo nazwania przez strony łączącej ich umowy m.in „umową o kredyt…” - umowa z dn. 13.03.2011 r. w istocie była umową o przyznanie limitu kredytowego i nie stanowiła samoistnej umowy, a w sposób nierozerwalny związana była z umową o wydanie i korzystanie z karty kredytowej. W tej sytuacji brak jest podstaw do twierdzenia, że powód udzielił pozwanemu odrębnego kredytu, za wyjątkiem przyznania limitu do korzystania z karty kredytowej. W związku z czym, do umowy tej istotnie zastosowanie będzie miał cyt. już art. 6 ustawy z 12.09.2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych i 2-letni termin przedawnienia.

Dla oceny zgłoszonego przez pozwanego zarzutu przedawnienia istotne znaczenie będzie miało z kolei ustalenie początkowej daty biegu terminu przedawnienia.

Artykuł 6 ustawy z dn. 12.09.2002 r. – o elektronicznych instrumentach płatniczych nie określał zdarzenia początkowego, z jakim wiąże się początek biegu terminu przedawnienia

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Roszczenie staje się wymagalne wówczas, kiedy wierzyciel może skutecznie żądać od dłużnika zadośćuczynienia jego roszczeniu. Ustawa nie definiuje wprawdzie pojęcia wymagalności, w doktrynie przyjmuje się jednak zgodnie, że należy przez wymagalność rozumieć stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Jest to stan potencjalny o charakterze obiektywnym, którego początek następuje w chwili, gdy wierzytelność zostaje uaktywniona. Z chwilą nadejścia terminu do spełnienia świadczenia, roszczenie wierzyciela wobec dłużnika staje się wymagalne. Jeżeli zobowiązanie jest bezterminowe, to o jego przekształceniu w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do jego wykonania. Roszczenia mogą stać się wymagalne w dniu wskazanym w treści czynności prawnej lub w ustawie, w dniu wynikającym z samej natury zobowiązania, niezwłocznie po ich powstaniu.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy odwołał się do wyroku Sądu Najwyższego z dn. 17.12.2008 r. (I CSK 243/08, , OSNC 2010/1/16), w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli posiadacz karty kredytowej wydanej na podstawie umowy zawartej zgodnie przepisami ustawy z dn. 12.09.2002 r. o elektronicznych środkach płatniczych, zaprzestał wpłacania minimalnej kwoty zadłużenia podawanej każdorazowo w doręczanych mu wyciągach bankowych, bieg dwuletniego terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę tych kwot rozpoczyna się z upływem dnia wskazanego w wyciągu jako termin zapłaty kwoty minimalnej, nie zaś dopiero po wyczerpaniu limitu kredytu, ustalonego w umowie.

Należy jednak zauważyć, że powyższy wyrok Sądu Najwyższego dotyczył sytuacji, gdzie w umowie nie został ustalony termin spłacania zadłużenia, powstałego wskutek zaprzestania wpłacania kwot minimalnych. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że strona powodowa jako bank – wydawca karty mógł udzielić pozwanemu kredytu odnawialnego, charakteryzującego się tym, że kredytobiorca może likwidować dotychczasowe zadłużenie, korzystając z kredytu określonego przez limit, bez konieczności podpisywania dodatkowych umów. Sąd Najwyższy zwrócił też uwagę, że Sąd Okręgowy uchylił się od oceny, czy wskutek zaprzestania uiszczania przez pozwanego minimalnych kwot, po stronie powodowej powstało tylko roszczenie o ich zapłatę, czy też roszczenie o zapłatę całego powstałego zadłużenia. Odpowiedź na to pytanie, miała zaś zdaniem Sądu Najwyższego istotne znaczenie z punktu widzenia wymagalności roszczenia i oceny zasadności zarzutu przedawnienia.

W ocenie Sądu Okręgowego, w przedmiotowej sprawie, właśnie z uwagi na treść łączącej strony umowy, moment wymagalności należy łączyć z chwilą wypowiedzenia umowy przez bank.

Jak bowiem wynika z § 11 ust. 1 umowy, w przypadku braku wpłaty przez pozwanego dwóch minimalnych spłat, powód po uprzednim wezwaniu pozwanego do spłaty w terminie określonym w wezwaniu, miał prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 45-dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od daty doręczenia pozwanemu wypowiedzenia .

Strony postanowiły też w § 12 umowy, że najpóźniej pierwszego dnia roboczego po upływie okresu wypowiedzenia umowy, pozwany był zobowiązany do uregulowania wszelkich należności z tytułu dokonanych operacji, odsetek oraz prowizji i opłat. W przypadku niedokonania ww spłaty bank przystępuje do dochodzenia należności.

Jak już wcześniej wskazano, w niniejszej sprawie strony zawarły umowę o kredyt i kartę kredytową, w której wyraźnie określiły zasady wpłat przez pozwanego minimalnych kwot jak i dochodzenia należności przez powoda. I tak, zgodnie z § 4 ust. 2 - 25 każdego miesiąca bank sporządzał dla każdej karty wyciąg z rachunku karty, zawierający numer rachunku karty, miesięczne zestawienie: operacji dokonanych przy użyciu karty, odsetek, naliczonych prowizji i opłat, kwotę zadłużenia z tytułu wykorzystanego limitu karty oraz kwotę zwrotu 1 % wartości operacji bezgotówkowych dokonywanych kartą na stacjach paliw. W myśl §5 ust. 1, z tytułu spłaty zadłużenia wskazanego w wyciągu każdej karty, w 17 dniu od dnia sporządzenia wyciągu, bank obciąża prowadzony przez bank rachunek bieżący posiadacza wskazany w dyspozycji w sprawie spłaty zadłużenia, stanowiącej po jej zaakceptowaniu przez bank integralną część umowy, co najmniej spłatą minimalną w kwocie równej 10 % zadłużenia, wskazanego w tym wyciągu, jednakże nie mniej niż kwotą 50 zł i uznaje nią rachunek karty wskazany w wyciągu. Gdy przy minimalnej spłacie zadłużenie karty jest niższe niż 50 zł, rachunek zostanie obciążony całą kwotą zadłużenia karty.

Analizując więc postanowienia umowy stwierdzić należy, że z przedłożonej przez powoda listy operacji za okres od 1.01.2010 r. do 30.04.2015 r. (k-86-90) wynika, że ostatnie zasilenie przez pozwanego karty minimalną spłatą, o jakiej mowa w §5 ust. 1 umowy miało miejsce 14.08.2013 r. (k-87), a nie jak przyjął Sąd Rejonowy w dn. 25.11.2012 r. Zgodnie więc z § 11 ust. 1 umowy powód, po stwierdzeniu braku dwóch kolejnych spłat minimalnych we wrześniu i październiku 2013 r. powinien najpóźniej w listopadzie 2013 r. wezwać pozwanego do ich spłaty we wskazanym terminie, a następnie, w przypadku braku takiej spłaty mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem 45-dniowego okresu wypowiedzenia. Przyjmując zakreślenie pozwanemu 7 –dniowego terminu na spłatę minimalnych wpłat, w ocenie Sądu Okręgowego powód mógł skutecznie wypowiedzieć umowę już w grudniu 2013 r. Uwzględniając 45-dniowy termin wypowiedzenia umowa uległaby rozwiązaniu w styczniu lub lutym 2014 r. Zatem dwuletni termin przedawnienia upłynąłby w styczniu lub lutym 2016 r. Pozew został zaś złożony w sądzie 31.12.2014 r.

Nawet jednak przyjmując, tak jak Sąd Rejonowy, że termin wymagalności należy wiązać z momentem gdy pozwany przestał wpłacania kwot minimalnych, to rację ma powód , że pozwany ostatnią kwotę minimalną wpłacił 14.08.2013 r., a zatem roszczenie powoda stałoby się wymagalne we wrześniu 2013 r. Dwuletni termin przedawnienia w takim przypadku upłynął by zatem we wrześniu 2015 r., a pozew złożono 30 12.2014 r.

Powód wypowiedział umowę pismem z dn. 14.05.2014 r. jednak nawet uznając, że przesłanki do jej wypowiedzenia istniały już w grudniu 2013 r. to i tak pozew złożony w grudniu 2014 r. należy uznać za wniesiony w terminie.

Zatem, uznając za Sądem Rejonowym, że roszczenie powoda było w całości zasadne, przyjmując jednak odmiennie niż Sąd Rejonowy, że nie doszło w niniejszej sprawie do jego przedawnienia- Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe okoliczności na podstawie art. 386 § 1 k.p.c zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od pozwanego na rzecz powoda dalszą kwotę 4.479,90 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 29 grudnia 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami umownymi w wysokości maksymalnej od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty , jak również orzekł o kosztach postępowania przed Sądem Rejonowym i kosztach postępowania odwoławczego. Sąd Okręgowy przyznał również stosowne wynagrodzenie kuratorowi pozwanego, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dn. 13.11.2013 r. – w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U 2013. 1476).

Na zasądzone od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu przed Sądem pierwszej instancji w wysokości 2.667 zł. złożyły się kwoty : 63 zł i 187 zł opłaty sądowej od pozwu, 300 zł i 900 zł zaliczek wpłaconych przez powoda na wynagrodzenie kuratora, 1.200 zł wynagrodzenia pełn. procesowego (ustalonego zgodnie z § 6 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 28.09.2002 r. – Dz. U z 2013 r. poz. 490 ze zm.) i kwota 17 zł opłaty od pełnomocnictwa.

Na koszty powoda poniesione przez niego w postępowaniu odwoławczym w wysokości 824 zł złożyły się natomiast kwoty : 224 zł opłaty sądowej od apelacji i 600 zł wynagrodzenia pełn. procesowego (ustalonego zgodnie z § 2 ust. 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 22.10.2015r. – Dz. U z 2015 r. poz.1804.).

Elżbieta Kala Wiesław Łukaszewski Artur Fornal