Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec

Sędziowie: SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska

SSO Olga Nocoń (spr.)

Protokolant: Justyna Napiórkowska

w obecności Marcina Felsztyńskiego Prokuratora Prokuratury Okręgowej Prokuratura Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2017 r.

sprawy:

G. R. /R./

s. J. i J.

ur. (...) w R.

oskarżonego o przestępstwa z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 157 § 2 kkw zw. z art. 11 § 2 kk i art. 64 § 1 kk, z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 15 września 2016r. sygn. akt II K 147/16

I.zmienia zaskarżony wyrok w punktach 1 i 2 w ten sposób, że w opisach powrotu do przestępstwa ustala, iż karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 21 czerwca 2011r. sygn. akt IX K 1517/10 oskarżony odbywał w okresach od 19.03.2010r. do 27.04.2010r. i od 03.02.2013r. do 16.07.2014r.;

II.w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. G. kwotę

420zł (czterysta dwadzieścia złotych ) oraz 23% podatku VAT w kwocie 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy), łącznie kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO Jacek Myśliwiec

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska SSO Olga Nocoń (spr.)

Sygn. akt V.2 Ka 608/16

UZASADNIENIE

G. R. został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 16 października 2015 roku w R. działając wspólnie i w porozumieniu z K. D. poprzez kopanie, uderzanie pięściami w twarz i po głowie, przewrócenie na ziemię T. K. doprowadził pokrzywdzonego do stanu bezbronności, a następnie zabrał w celu przywłaszczenia telefon marki S. (...) o wartości 100 złotych, pieniądze w kwocie 4 złote, przy czym na skutek pobicia przez G. R. pokrzywdzony doznał obrażeń ciałka w postaci licznych powierzchownych urazów głowy i urazu klatki piersiowej, które to obrażenia naruszyły czynności narządów ciała pokrzywdzonego na okres poniżej 7 dni w rozumieniu art.157§2 k.k., przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 21 czerwca 2011 roku, sygn. akt IX K 1517/10, za przestępstwo podobne z art.224§2 k.k. w zw. z art.222§1 k.k. i art.226§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. na karę 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, którą to karę odbywał w okresie od 19.03.2010 roku do 27.04.2010 roku i od 3.02.2012 roku do 16.07.2014 roku, będąc warunkowo zwolnionym,

tj. o przestępstwo z art.280§1 k.k. w zw. z art.157§2 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. przy zast. art.64§1 k.k.,

II.  w dniu 26 kwietnia 2015 roku w R. poprzez uderzanie pięściami w twarz i wykręcenie prawej stopy dokonał uszkodzenia ciała B. P. powodując u niego obrażenia ciała w postaci dużych podbiegnięć krwawych obu oczodołów oraz bólu kończyny dolnej prawej, które to obrażenia naruszyły czynności narządów ciała pokrzywdzonego na okres poniżej 7 dni w rozumieniu art.157§2 k.k., przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, opisanych w pkt I,

tj. o przestępstwo z art.157§2 k.k. przy zast. art.64§1 k.k.

Wyrokiem z dnia 15 września 2016 r., wydanym w sprawie II K 147/16, Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim uznał oskarżonego G. R. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt I, przy czym ustalił, że oskarżony dopuścił się go wspólnie i w porozumieniu z K. D. będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 21 czerwca 2011 roku o sygn. akt IX K 1517/10 za przestępstwo podobne z art.224§2 k.k. w zw. z art.222§1 k.k. i art.226§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w ramach kary łącznej 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej tym wyrokiem w okresie od 19.03.2010 roku do 27.04.2010 roku i od 3.02.2012 roku do 16.07.2014 roku, tj. czynu wyczerpującego ustawowe znamiona przestępstwa z art.280§1 k.k. i art.157§2 k.k. przy zast. art.11§2 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. i za to na podstawie art.280§1 k.k. przy zast. art.11§3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności (punkt 1 wyroku).

Tym samym wyrokiem Sąd uznał oskarżonego G. R. za winnego popelnienia czynu zarzucanego mu w pkt II, przy czym ustalił, że oskarżony dopuścił się go wspólnie i w porozumieniu z K. D. będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 21 czerwca 2011 roku o sygn. akt IX K 1517/10 za przestępstwo podobne z art.224§2 k.k. w zw. z art.222§1 k.k. i art.226§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w ramach kary łącznej 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej tym wyrokiem w okresie od 19.03.2010 roku do 27.04.2010 roku i od 3.02.2012 roku do 16.07.2014 roku, tj. czynu wyczerpującego ustawowe znamiona przestępstwa z art.157§2 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. i za to na podstawie art.157§2 k.k. wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności (punkt 2 wyroku).

Na podstawie art.85§1 i 2 k.k., art.85a k.k. i art.86§1 k.k. połączył oskarżonemu orzeczone kary pozbawienia wolności, wymierzając mu karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności (punkt 3 wyroku).

Na podstawie art.63§1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej wobec niego kary łącznej pozbawienia wolności okres tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 16 października 2015 r. do dnia 15 września 2016 r. (punkt 4 wyroku)

Na podstawie art.29 ustawy Prawo o adwokaturze i §2 ust.1, §17 ust.2 pkt 3, §18 ust.2 i §20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. G. kwotę 888 złotych plus 204,24 złotych podatku VAT, łącznie 1092,24 złotych z tytułu pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu (punkt 5 wyroku).

Na podstawie art.624§1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych (punkt 6 wyroku).

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego G. R., zaskarżając orzeczenie "w punkcie 1 i 5 - w całości, w punkcie 2 i 3 - w części dotyczącej orzeczenia o karze". Powołując się na przepisy art.438 pkt 2, 3 i 4 k.p.k., zarzucił skarżonemu wyrokowi:

1.  w odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonemu w pkt 1 wyroku:

a)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na treść wyroku polegający na przyjęciu, że oskarżony G. R. dopuścił się wspólnie i w porozumieniu z K. D. zarzucanego mu aktem oskarżenia przestępstwa rozboju, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz okoliczności sprawy, w szczególności sposób działania oskarżonego, brak motywu i zamiaru popełnienia zarzucanego mu przestępstwa nie pozwalają na przyjęcie takiego stanowiska,

b)  obrazę przepisów prawa procesowego, mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, to jest:

- art.7 k.p.k. i art.410 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów polegające na odmówieniu wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego i przyjęcie, że stanowią one jedynie linię obrony przyjętą przez oskarżonego polegającą na "wybieleniu" swojej postaci i przerzuceniu odpowiedzialności za powstałe zdarzenia w znacznej mierze na pokrzywdzonych,

- art.5§2 k.p.k. poprzez nie rozstrzygnięcie na korzyść oskarżonego wątpliwości, których nie usunięto w postępowaniu dowodowym, w szczególności w zakresie okoliczności dotyczących przeszukania pokrzywdzonego T. K. i dokonania zaboru telefonu oraz pieniędzy należących do pokrzywdzonego,

c) z ostrożności procesowej, na wypadek gdyby Sąd II instancji nie podzielił wyżej wymienionych zarzutów - rażącą niewspółmierność orzeczonej względem oskarżonego kary 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy okoliczności sprawy przemawiają za zastosowaniem względem oskarżonego kary w łagodniejszym wymiarze;

2.  w odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonemu w pkt II wyroku:

- rażącą niewspółmierność orzeczonej względem oskarżonego kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 miesięcy i pominięcie okoliczności łagodzących w niniejszej sprawie, w szczególności okoliczności zdarzenia oraz przyznania się oskarżonego do popełnienia zarzucanego mu czynu,

3.  w odniesieniu do punktu 3 wyroku:

- rażącą niewspółmierność orzeczonej względem oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat i 6 miesięcy i pominięcie okoliczności łagodzących w niniejszej sprawie,

4.  w odniesieniu do punktu 5 wyroku:

- błędne przyjęcie, że przyznane obrońcy wynagrodzenie w kwocie 888 zł netto jest zgodne z obowiązująca stawka wynagrodzenia za udzielenie pomocy prawnej z urzędu i uwzględnia liczbę przeprowadzonych rozpraw w niniejszej sprawie.

Podnosząc powyższe zarzuty, obrońca oskarżonego wniósł:

1)  w odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 1 wyroku - o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę opisu czynu oraz kwalifikacji prawnej i przyjęcie, że oskarżony swoim postępowaniem wyczerpał znamiona występku z art.157§2 k.k. i wymierzenie oskarżonemu za to przestępstwo kary w łagodniejszym wymiarze,

2)  w odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 2 wyroku - o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary w łagodniejszym wymiarze,

3)  w odniesieniu do punktu 3 wyroku - o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary łącznej w łagodniejszym wymiarze,

4)  w odniesieniu do punktu 5 wyroku - o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie obrońcy kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu zgodnie z obowiązującymi przepisami, tj. rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu,

5)  ewentualnie - o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

6)  o zasądzenie kosztów obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze według norm przepisanych, oświadczając, że nie zostały one pokryte ani w części, ani w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew stanowisku skarżącego, kontrola odwoławcza nie wykazała, aby Sąd I instancji dopuścił naruszenia przepisów postępowania, skutkujących błędnym ustaleniem stanu faktycznego sprawy. Należy podkreślić, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, może okazać się trafnym tylko wówczas, gdy podnoszący go w apelacji zdoła wykazać sądowi I instancji uchybienie przy ocenie zebranego materiału dowodowego, polegające na nieuwzględnieniu przy jej dokonywaniu tak zasad logiki, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, jak też całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności (tak m.in. wyrok SA w Lublinie z 27 kwietnia 2006 r., II AKa 80/06, Prok. i Pr. – wkł. (...)). W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy poddał analizie wszystkie zebrane i prawidłowo przeprowadzone dowody (art.410 k.p.k.), zaś ocena tych dowodów nie przekracza granic zakreślonych regułą z art.7 k.p.k. Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd wskazał, na jakich dowodach oparł swoje rozstrzygnięcie i dlaczego odmówił wiary dowodom przeciwnym, a swoje stanowisko w tym przedmiocie przekonywująco uzasadnił w pisemnych motywach rozstrzygnięcia, które w pełni odpowiadają wymogom przewidzianym w art.424§1 i 2 k.p.k. Nie można też uznać, by Sąd orzekający pozostawił poza sferą rozważań niektóre istotne dowody i wynikające z nich okoliczności, a z innych nie wyciągnął oczywistych wniosków. Tym samym nie sposób mówić o dowolnej, jednostronnej czy niepełnej ocenie materiału dowodowego.

Za chybiony należało poczytać zarzut, jakoby skarżone orzeczenie zapadło z naruszeniem nakazu rozstrzygania nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego (art.5§2 k.p.k.). Jak podkreśla się w orzecznictwie, nie można zasadnie stawiać zarzutu obrazy art.5§2 k.p.k., podnosząc wątpliwości strony co do treści ustaleń faktycznych, skoro dla oceny, czy nie został naruszony ten przepis miarodajne są nie wątpliwości zgłaszane przez stronę, lecz wyłącznie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć. Konsekwentnie, „w wypadku gdy pewne ustalenie faktyczne zależne jest od dania wiary lub jej odmówienia wyjaśnieniom oskarżonego, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu rozstrzygane być mogą jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd orzekający w granicach sędziowskiej swobody ocen, wynikającej z treści art.7 k.p.k.” (wyrok SN z 9 października 2008 r., V KK 114/08, OSNwSK 2008/1/1988).

Nie można upatrywać dowolności w ocenie dowodów przez Sąd I instancji w tym, iż uznał on za niewiarygodne wyjaśnienia oskarżonego, w których kwestionował on swój współudział w zaborze pieniędzy i telefonu na szkodę T. K. oraz negował użycie przemocy w postaci kopania pokrzywdzonego. Odmienny przebieg zdarzenia z 16 października 2015 r. wynika z zeznań pokrzywdzonego T. K. oraz naocznego świadka przestępstwa - K. N.. Sąd meriti dostrzegł pewne różnice w zeznaniach składanych przez wymienione osoby na etapie śledztwa oraz w postępowaniu sądowym, logicznie wiążąc te rozbieżności z upływem czasu i wpływem alkoholu na sposób postrzegania uczestników i świadków zajścia, a w przypadku K. N. – także z dążeniem do umniejszenia roli, jaką w zdarzeniu odegrała K. D.. Nie zmienia to faktu, że w zasadniczych kwestiach, istotnych dla weryfikacji twierdzeń podawanych przez oskarżonego, zeznania te są zbieżne, w szczególności zaś jednoznacznie wykluczają forsowaną przez skarżącego wersję, jakoby o zabraniu pokrzywdzonemu pieniędzy i telefonu komórkowego oskarżony G. R. dowiedział się po zdarzeniu, w trakcie interwencji Policji. Przypomnienia też wymaga, że choć pokrzywdzony – będąc przesłuchiwany na rozprawie głównej - początkowo nie pamiętał, czy był przez oskarżonego kopany, po odczytaniu mu zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym zeznania te ostatecznie podtrzymał („Możliwe, że mnie też kopał, bo miałem siniaki z przodu i tyłu ciała” – k.382). Umiejscowienie obrażeń ciała pokrzywdzonego i prawdopodobny mechanizm ich powstania odpowiadają podanej przez niego w śledztwie wersji wypadków (opinia sądowo-lekarska, k.137), zaś sam oskarżony, przyznając się jedynie do kilkakrotnego uderzenia T. K. („z otwartej ręki” - k.47, „rękami” – k.352v), nie był w stanie rzeczowo wytłumaczyć, skąd u wymienionego urazy, skutkujące potrzebą kilkudniowej hospitalizacji („może się gdzieś poobdzierał” – k.47). Wbrew temu, co podnosi skarżący, nie sposób także zasadnie negować zadawania kopnięć pokrzywdzonemu na tej podstawie, że nie wspomniała o nich K. D.. Była konkubina oskarżonego, która w odrębnym postępowaniu została prawomocnie skazana za współudział w przestępstwie na szkodę T. K., utrzymywała wszak na rozprawie w sposób zupełnie odosobniony, że mężczyźni „nawzajem się bili” (k.382v). W żadnym razie nie jest również dotknięte błędem ustalenie przez Sąd I instancji, że oskarżony - działając wspólnie i w porozumieniu z K. D. – po uprzednim zastosowaniu przemocy zabrał w celu przywłaszczenia telefon komórkowy i pieniądze należące do T. K.. Nawet, jeśli oskarżony podbiegając do pokrzywdzonego, a następnie wciągając go do przedsionka domu oraz zaczynając uderzać i kopać, nie planował okradzenia T. K. i nie wiedział, czy mężczyzna posiada przy sobie jakieś wartościowe przedmioty, zachowanie oskarżonego od momentu, gdy K. D. przystąpiła do przeszukiwania odzieży i torby leżącego pokrzywdzonego, świadczy jednoznacznie, iż G. R. akceptował działania konkubiny i świadomie współuczestniczył w dokonaniu rabunku, a zachowania obojga współdziałających wzajemnie się dopełniały („Jak leżałem i ten G. mnie kopał, to podeszła do mnie ta K. i najpierw wyjęła mi portfel”, „przeszukała mi kieszenie kurtki i w przedniej prawej kieszeni wyciągnęła mi telefon komórkowy”, „jak ta kobieta mnie przeszukiwała to wtedy ten mężczyzna mnie już nie bił, ale przytrzymywał mnie i nie mogłem nic zrobić tak więc on używając siły trzymał mnie, a ona okradała” – zeznania świadka T. K., k.391v; „G. lub K. wyciągnęli z tego telefonu kartę i chwalili się, że w końcu K. D. będzie miała telefon” – zeznania świadka K. N., k.360v). Z uwagi na dokonanie rozboju w formie zjawiskowej współsprawstwa, dla przypisania G. R. odpowiedzialności karnej nie było wymagane, by oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał wszystkie znamiona czynnościowe przestępstwa. Nie ma znaczenia, który ze współsprawców używał wobec pokrzywdzonego przemocy, a który przeszukał pobitego i zabrał mu określone rzeczy ruchome. Istotą współsprawstwa jest to, że każdy ze współdziałających ponosi odpowiedzialność za całość uzgodnionego przestępstwa, a zatem także w tym zakresie, w jakim znamiona czynu zabronionego zostały zrealizowane zachowaniem pozostałych współsprawców. Jedynym warunkiem do przyjęcia współsprawstwa jest istnienie porozumienia, które następuje przed lub w trakcie realizacji czynu zabronionego, przy czym jego forma jest dowolna, a istotę wyczerpuje uzgodnienie popełnienia wspólnie przestępstwa (m.in. postanowienie SN z 15 stycznia 2013 r., V KK 183/12). W kontekście prawidłowych ustaleń Sądu meriti jako bezprzedmiotowe jawi się akcentowanie przez skarżącego, że występek rozboju należy do przestępstw kierunkowych, szczególnie zabarwiony zamiar bezpośredni niewątpliwie towarzyszył bowiem w okolicznościach sprawy oskarżonemu i współdziałającej z nim K. D.. Ponieważ dla realizacji znamion strony przedmiotowej przestępstwa rozboju niezbędne jest, by posłużenie się przemocą wobec osoby, groźbą natychmiastowego użycia przemocy, doprowadzenie do stanu nieprzytomności lub bezbronności nastąpiło bezpośrednio przed lub w trakcie dokonywania kradzieży, należy też jednoznacznie stwierdzić, że w rozpoznawanym przypadku zachowana została – wymagana dla spełnienia znamion czynu z art.280§1 k.k. - sekwencja działań sprawców wobec pokrzywdzonego, a zamiar zaboru powstał najpóźniej w czasie stosowania przemocy jako jednego z określonych w tym przepisie sposobów oddziaływania na osobę.

Nie mogły zasługiwać na uwzględnienie zarzuty rażącej surowości kar jednostkowych wymierzonych oskarżonemu oraz orzeczonej wobec niego kary łącznej pozbawienia wolności. W świetle ustaleń dokonanych przez Sąd I instancji, a dotyczących stopnia społecznej szkodliwości każdego z przypisanych występków i stopnia zawinienia oskarżonego, zarówno wysokość kary za przestępstwo z art.280§1 k.k. i art.157§2 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. popełniony na osobie T. K., jak i wymiar kary za występek z art.157§2 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. na szkodę B. P. jawią się jako w pełni adekwatne, czyniące zadość wszelkim dyrektywom przewidzianym w art.53 k.k. Wymiar tych kar każdorazowo uwzględnia w sposób prawidłowy rodzaj naruszonych dóbr prawnych, okoliczności i sposób popełnienia przestępstwa, postać zamiaru, następstwa zdarzeń dla zdrowia pokrzywdzonych, a w przypadku występku rozboju – także fakt współdziałania w popełnieniu przestępstwa z inną osobą i formy przemocy użytej wobec właściciela rzeczy. Zasadnie Sąd meriti miał też w polu widzenia okoliczność obciążającą, jaką była dotychczasowa karalność oskarżonego, w tym za przestępstwa podobne oraz fakt, że obecnie przypisanych przestępstw G. R. dopuścił się w warunkach recydywy specjalnej podstawowej z art.64§1 k.k. Kary pozbawienia wolności w wymiarze orzeczonym przez Sąd I instancji są niezbędne, by skłonić oskarżonego do przestrzegania porządku prawnego na przyszłość, a potencjalnych naśladowców skutecznie zniechęcić do popełniania podobnych czynów. Przekonanie skarżącego, iż oskarżony „nie przejawia wysokiego stopnia demoralizacji” (s.6 apelacji) nie zostało poparte faktami, a argumenty o zasługującej na uwzględnienie postawie oskarżonego w toku procesu nie są przekonywujące, skoro nawet przyznając się do uszkodzenia ciała B. P. oskarżony próbował umniejszać swą odpowiedzialność i wskazywać na nieprawdziwe motywy własnego działania, a z deklarowanej w śledztwie woli tzw. dobrowolnego poddania się karze wycofał się, gdy Sąd Rejonowy uzależnił uwzględnienie wniosku z art.335§1 k.p.k. od podwyższenia proponowanej kary. Jeśli przy tym zważyć, że kary jednostkowe w zaskarżonym wyroku zostały ukształtowane w dolnych granicach zagrożenia ustawowego przewidzianego w przepisach, stanowiących odpowiednio podstawę wymiaru kary za każdy z przypisanych występków, w żaden sposób nie można ich poczytywać za nadmierną dolegliwość dla oskarżonego, tj. taką, która jest niewspółmierna w stopniu nie dającym się zaakceptować, a tylko w takim przypadku możliwe byłoby modyfikowanie rozstrzygnięcia o karze w toku kontroli instancyjnej. Podobnie, cechy rażącej surowości nie nosi kara łączna pozbawienia wolności – przewyższa ona najsurowszą z kar jednostkowych podlegających łączeniu zaledwie o dwa miesiące, a Sąd Rejonowy prawidłowo sięgnął po pośrednią zasadę łączenia kar (zasada asperacji), mając w polu widzenia fakt, że zbiegające się przestępstwa zostały popełnione przez oskarżonego w odstępie kilku miesięcy i nie wykazują ścisłego związku przedmiotowo-podmiotowego.

Za niezasadne uznać należało stanowisko skarżącego co do wysokości należnego mu wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną z urzędu na rzecz oskarżonego. Zgodnie z brzmieniem §4 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, opłata za świadczoną pomoc prawną z urzędu podlegała ustaleniu w wysokości co najmniej ½ opłaty maksymalnej, określonej w rozdziałach 2-4 powołanego rozporządzenia. Zarządzenie o wyznaczeniu obrońcy z urzędu dla G. R. zostało wydane w dniu 11 grudnia 2015 r., na etapie postępowania przygotowawczego, zaś w postępowaniu jurysdykcyjnym przeprowadzono w sumie trzy rozprawy (w dniach 28 kwietnia 2016 r., 13 lipca 2016 r. i 1 września 2016 r.), w których uczestniczyła obrońca z urzędu adw. M. G. bądź też jej substytut. Przy uwzględnieniu stawek maksymalnych za obronę w śledztwie (§17 ust.1 pkt 2) i za obronę przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym (§17 ust.2 pkt 3) oraz zasady, że w sprawach, w których rozprawa trwa dłużej niż jeden dzień, opłata maksymalna ulega podwyższeniu za każdy następny dzień o 20% (§20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu), Sąd I instancji – stosując wspomniany wcześniej przepis §4 ust.1 - prawidłowo naliczył na rzecz wyznaczonego obrońcy opłatę w wysokości 888 złotych netto (300 zł + 420 zł +84 zł +84 zł). Charakter zarzutu stawianego oskarżonemu i zakres materiału dowodowego nie czynił sprawy – pod względem faktycznym i prawnym – skomplikowaną bardziej od przeciętnych. Także nakład pracy obrońcy oskarżonego i jego wkład w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy nie odbiegał od tego, jaki niezbędny jest dla prawidłowej realizacji obowiązków profesjonalnego pomocnika procesowego. Tym samym brak było podstaw do ustalenia opłaty wyższej niż ta, którą określono stosownie do ust.1 §4. Przepisy powołanego rozporządzenia nie przewidują także dla obrońcy z urzędu dodatkowego wynagrodzenia za udział w posiedzeniu w przedmiocie wniosku o wydanie wyroku skazującego w trybie art.335 k.p.k. (w niniejszej sprawie wniosek taki nie został zresztą uwzględniony, co spowodowało określone czynności Prokuratora oraz ostatecznie - rozpoznanie sprawy przez Sąd na rozprawie). Mimo formalnego przywołania w podstawie zasądzenia zwrotu kosztów obrony (pkt 5 wyroku) przepisu §18 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, nie było również podstaw do powiększania należności obrońcy o opłatę za udział w posiedzeniach sądu dotyczących przedłużenia tymczasowego aresztowania i rozpoznania zażaleń na przedłużenie tego środka zapobiegawczego. Zdaniem Sądu odwoławczego, systematyka §18 ust.1-4 rozporządzenia pozwala wnioskować, iż opłaty przewidziane w ust.2 tego przepisu przyznaje się, gdy obrońca z urzędu został wyznaczony do udziału w postępowaniu incydentalnym w przedmiocie przedłużenia tymczasowego aresztowania lub w przedmiocie zażalenia na przedłużenie tego środka (także w ust.1 jest mowa o dokonaniu określonej czynności procesowej w toku postępowania sądowego), a nie do prowadzenia obrony w całym postępowaniu.

Nie podzielając zarzutów apelacji i nie znajdując podstaw do uchylenia wyroku z urzędu, Sąd odwoławczy dostrzegł natomiast konieczność korekty opisów czynów przypisanych oskarżonemu w zakresie okoliczności wskazujących na działanie w warunkach recydywy. Sąd I instancji - najpewniej przez omyłkę – błędnie wskazał jeden z okresów odbywania przez oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności, obejmującej karę 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną prawomocnym wyrokiem skazującym w sprawie IX K 1517/10 Sądu Rejonowego w Rybniku za przestępstwo z art.224§2 k.k. w zw. z art.222§1 k.k. i art.226§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. w zw. z art.64§1 k.k. W miejsce mylnie wpisanej w zaskarżonym rozstrzygnięciu daty początkowej „03.02.2012 r.” prawidłowo powinna widnieć data: „03.02.2013 r.” (odpis wyroku wraz z danymi o odbyciu kary - k.115-117).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punktach 1 i 2 w ten sposób, że w opisach powrotu do przestępstwa ustalił, iż karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. akt IX K 1517/10, oskarżony odbywał w okresach od 19.03.2010 r. do 27.04.2010 r. i od 3.02.2013 r. do 16.07.2014 r. W pozostałym zakresie utrzymano zaskarżony wyrok w mocy.

Wobec korzystania przez oskarżonego z pomocy obrońcy z urzędu, zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz wyznaczonego obrońcy zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej w postępowaniu odwoławczym, w wysokości ustalonej stosownie do §4 ust.1 i §17 ust.2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu w zw. z §22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Z uwagi na sytuację materialną oskarżonego, przebywającego w zakładzie karnym, a także wymiar orzeczonej względem niego bezwzględnej kary pozbawienia wolności, Sąd Okręgowy zwolnił go od ponoszenia opłaty i wydatków postępowania odwoławczego (art.624§1 k.p.k.)

SSO Jacek Myśliwiec

SSO Olga Nocoń SSO Katarzyna Gozdawa - Grajewska