Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mirosława Molenda-Migdalewicz

Protokolant: star. sekr. sądowy Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. T., D. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

przy udziale: A. S. (2), Ż. ł., A. S. (1)

o ustalenie podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenie zdrowotne dot. A. S. (2), Ż. Ł., A. S. (1)

na skutek odwołań A. T., D. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

z dnia 04 września 2015 r. znak (...) dec. nr (...) - dot. Ż. Ł.

z dnia 24 listopada 2015 r. znak (...) dec. nr (...) - dot. Ż. Ł.

z dnia 04 września 2015 r. znak (...) dec. nr (...) - dot. A. S. (1)

z dnia 24 listopada 2015 r. znak (...) dec. nr (...) - dot. A. S. (1)

z dnia 04 września 2015 r. znak (...) dec. nr (...) - dot. A. S. (2)

z dnia 24 listopada 2015 r. znak (...) dec. nr (...) - dot. A. S. (2)

I.  oddala odwołania,

II.  zasądza od wnioskodawczyni A. T. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. kwotę 540 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  zasądza od D. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V U 296/16

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 4 września 2015 r., znak: (...)

(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że podstawa wymiaru i składka na ubezpieczenie zdrowotne A. S. (2) z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia u płatnika (...) A. T. z siedzibą (...) U., J. (...) w okresie od marca 2013 r. do grudnia 2014 r. wynosi: 0,00 zł.

Decyzją nr (...) z dnia 4 września 2015 r., znak: (...)

(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że podstawa wymiaru i składka na ubezpieczenie zdrowotne Ż. Ł. z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia u płatnika (...) A. T. z siedzibą (...) U., J. (...) w okresie od lipca 2013 r. do grudnia 2014 r. wynosi: 0,00 zł.

Decyzją nr (...) z dnia 4 września 2015 r., znak: (...)

(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że podstawa wymiaru i składka na ubezpieczenie zdrowotne A. S. (1) z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia u płatnika (...) A. T. z siedzibą(...) U., J. (...) w okresie od marca 2013 r. do grudnia 2014 r. wynosi: 0,00 zł.

W uzasadnieniach ww. decyzji organ rentowy wskazał, że w okresie od marca 2013 r. do grudnia 2014 r. płatnik (...) A. T. zawierała umowy zlecenia obejmujące: „aranżację ekspozycji, przygotowanie zestawień na temat lokalnej konkurencji, roznoszenie ulotek, demontaż, przygotowanie do transportu oraz załadunek systemów ekspozycyjnych, montaż dekoracji ściennych, zlecenie, aranżacja ekspozycji” oraz umowy o tożsamych treściach z osobami, w tym z ubezpieczonymi A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1), które -w okresie wykonywania ww. umów cywilnoprawnych- były zatrudnione na podstawie umów o pracę u innego pracodawcy, tj. (...) K. D., który zgłosił je do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. ZUS wskazał też, iż w ww. okresie podmiot gospodarczy (...) K. D. z siedzibą (...) U., J. (...) był odbiorcą 100% faktur sprzedażowych wystawiony przez płatnika składek (...) A. T.. Przedmiotem wystawionych przez ww. płatnika składek faktur sprzedażowych były „Usługi marketingowe, Planowanie – aranżacja ekspozycji w salonach zleceniodawcy, Rekrutacja pracowników w salonach zleceniodawcy”. Wskazując na powyższe okoliczności, ustalone w postępowaniu kontrolnym, oraz mając na uwadze treść art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy, organ rentowy uznał, że skoro finalny efekt pracy ww. pracowników – A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) osiągał ich faktyczny pracodawca, tj. (...) K. D., to on faktycznie powinien być płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne tych pracowników także z tytułu umowy zlecenia. Płatnik (...) A. T. zaś, zawierając umowy cywilnoprawne z osobami zatrudnionymi na podstawie umowy o pracę w (...) K. D. w celu wypełniania warunków kontraktowych wynikających z umowy współpracy z (...) K. D., wyzbyła się atrybutu płatnika składek i tym samym nie posiada uprawnień do deklarowania składek z tytułu przychodów osiągniętych przez ubezpieczone A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) z tytułu wykonywania umowy cywilnoprawnej.

Odwołania od powyższych decyzji złożył płatnik składek A. T., domagając się ich zmiany poprzez ustalenie, że podstawa wymiaru i składka na ubezpieczenie zdrowotne A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia w okresie odpowiednio: od marca 2013 r. do grudnia 2014 r. (w przypadku A. S. (2) i A. S. (1)) i od lipca 2013 r. do grudnia 2014 r. (w przypadku Ż. Ł.) nie wynosi 0,00 zł. Odwołująca podniosła, że organ rentowy, wydając powyższe decyzje, pominął istotne w sprawie fakty, a mianowicie wolę stron, które zawarły umowy zlecenia na wykonanie umówionych prac zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, fakt, że to ona jako zleceniodawca zleciła wykonanie tych prac i wypłaciła za nie umówione wynagrodzenie, a nie inny odrębny podmiot, jakim jest firma D. K. (...), oraz że to ona naliczyła i odprowadziła do ZUS składki ubezpieczeniowe od ww. wynagrodzeń.

W odpowiedziach na ww. odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o ich oddalenie oraz podtrzymał argumentację przedstawioną w zaskarżonych decyzjach.

Decyzją nr (...) z dnia 24 listopada 2015 r., znak: (...)

(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika A. S. (2) wykonującej w okresie od marca 2013 r. do grudnia 2014 r. równocześnie pracę na podstawie umowy zlecenia na rzecz płatnika składek (...) D. K. z siedzibą U., J. (...) wynosi:

Decyzją nr (...) z dnia 24 listopada 2015 r., znak: (...)

(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika Ż. Ł. wykonującej w okresie od lipca 2013 r. do grudnia 2014 r. równocześnie pracę na podstawie umowy zlecenia na rzecz płatnika składek (...) D. K. z siedzibą U., J. (...) wynosi:

Decyzją nr (...) z dnia 24 listopada 2015 r., znak: (...)

(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika A. S. (1) wykonującej w okresie od marca 2013 r. do grudnia 2014 r. równocześnie pracę na podstawie umowy zlecenia na rzecz płatnika składek (...) D. K. z siedzibą U., J. (...) wynosi:

W uzasadnieniach ww. decyzji organ rentowy wskazał, iż w wyniku kontroli przeprowadzonej u płatnika (...) D. K. zakończonej protokołem kontroli z dnia 23 czerwca 2015 r. stwierdzono, iż ww. płatnik w miesiącach od marca 2013 r. do grudnia 2014 r. (w przypadku A. S. (2) i A. S. (1)) oraz od lipca 2013 r. do grudnia 2014 r. (w przypadku Ż. Ł.) nie naliczył składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne od wypłaconego ww. ubezpieczonym wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia zawartej z (...) A. T. wykonywanej na rzecz (...) D. K.. Podał, iż płatnik (...) D. K. zajmuje się sprzedażą i dekoracją wnętrz tapetami, okładzinami ściennymi i sztukaterią w 5 salonach południowo – zachodniej Polski. Ubezpieczone A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) były zatrudnione u ww. płatnika na podstawie umowy o pracę, z tytułu której otrzymywały wynagrodzenie zasadnicze oraz premię za wyniki sprzedaży. Od marca 2013 r. premia od sprzedaży była wypłacana przez p. A. T. jako wynagrodzenie za wykonanie zlecenia, którego przedmiotem była: aranżacja ekspozycji, demontaż dekoracji ściennych, przygotowanie do transportu oraz załadunek systemów ekspozycyjnych. Firma p. A. T. mieściła się pod tym samym adresem co firma płatnika D. K., tj. U., J. (...), a odbiorcą 100% wystawionych przez firmę (...) faktur sprzedażowych był płatnik (...) D. K.. Tym samym, w ocenie organu rentowego, całkowitą korzyść z pracy wykonywanej przez ubezpieczone A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) w ramach umowy zlecenia finalnie osiągał jej pracodawca (...) D. K.. Dlatego też to on winien być płatnikiem wszystkich składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wymienionych, w tym także składek liczonych od przychodu A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) osiągniętego z tytułu wykonywania umowy zlecenia na rzecz (...) A. T..

Powyższe decyzje odwołaniami zaskarżył płatnik składek D. K., wnosząc o ich zmianę poprzez uznanie, że nie było podstaw do zmiany przez ZUS podstawy wymiaru składek i wysokości składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1). W uzasadnieniu wskazał, że zawarł z ww. ubezpieczonymi umowy o pracę zgodnie z przepisami Kodeksem pracy, wypłacił im wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz naliczył i odprowadził do ZUS składki ubezpieczeniowe od ww. wynagrodzenia, które to fakty –jego zdaniem – organ rentowy pominął, wydając zaskarżone decyzje. Ponadto, podniósł, że nie zawierał z A. S. (2), Ż. Ł. czy z A. S. (1) żadnej umowy zlecenia, a umowę taką zawarł z nimi odrębny podmiot – firma A. T. (...), od której otrzymał faktury za wykonane usługi –zgodnie z zawartą umową o świadczenie usług. Zarzucił nadto, że ZUS niesłusznie doręczył ww. decyzje także ubezpieczonym A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1), skoro nie były one stroną postępowania.

W odpowiedzi na ww. odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o ich oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w zaskarżonych decyzjach.

Ww. sprawy, tj. z odwołania płatnika składek (...) A. T. od decyzji z dnia 4 września 2015 r. nr (...), nr (...) i nr (...) oraz z odwołania płatnika składek (...) D. K. od decyzji z dnia 24 listopada 2015 r. nr (...), nr (...) i nr (...), połączone zostały do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt V U 296/16.

Na rozprawie w dniu 13 lipca 2016 r. ubezpieczone A. S. (2) i A. S. (1) oświadczyły, że popierają odwołanie wniesione przez wnioskodawczynię.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. K. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) K. D.. Siedzibą firmy jest U., J. (...). W ramach prowadzonej działalności zajmuje się sprzedażą i dekoracją wnętrz tapetami, okładzinami ściennymi i sztukaterią w pięciu salonach południowo – zachodniej Polski.

W dniu 2 stycznia 2012 r. D. K. i A. S. (2) zawarli umowę o pracę, początkowo na okres próbny, a od dnia 1 kwietnia 2012 r. –na czas określony do dnia 2 kwietnia 2019 r. W ramach tej umowy ww. ubezpieczona miała wykonywać pracę na stanowisku sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem zasadniczym w wys. 1.500 zł brutto miesięcznie, 1.600 zł brutto miesięcznie (od 1 stycznia 2013 r.) i 1.680 zł brutto miesięcznie (od 1 stycznia 2014 r.). Miejscem świadczenia pracy przez A. S. (2)był salon z tapetami przy ul. (...) w K.. Praca świadczona była początkowo od godz. 9:00 do 17:00, a później od 10:00 do 18:00.

W dniu 1 sierpnia 2012 r. D. K. i Ż. Ł. zawarli umowę o pracę, początkowo na okres próbny, następnie na czas określony do dnia 2 listopada 2013 r. W ramach tej umowy ww. ubezpieczona miała świadczyć na rzecz wymienionego o płatnika pracę na stanowisku doradcy klienta, przy czym początkowo w wymiarze ½ etatu, a od 1 maja 2013 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Z dniem 8 czerwca 2013 r. strony aneksem do umowy o pracę zmieniły rodzaj umówionej pracy na: kierownika sklepu. Na mocy kolejnej umowy o pracę z dnia 6 listopada 2013 r. zawartej na czas określony do dnia 5 listopada 2023 r. ww. ubezpieczona miała wykonywać na rzecz ww. płatnika pracę na stanowisku kierownika sklepu –doradcy klienta w pełnym wymiarze czasu pracy. Wynagrodzenie zasadnicze Ż. Ł. zatrudnionej na ½ etatu wynosiło początkowo 750 zł brutto miesięcznie, a następnie 800 zł brutto miesięcznie (od 1 stycznia 2013 r.), a po zmianie wymiaru czasu pracy na pełny etat – 1.600 zł i następnie 1.680 zł brutto miesięcznie (od 1 stycznia 2014 r.). Pracę na rzecz ww. płatnika Ż. Ł. świadczyła w sklepie przy ul. (...) w G..

W dniu 2 stycznia 2012 r. D. K. i A. S. (1) zawarli umowę o pracę, początkowo na okres próbny, a od dnia 1 kwietnia 2012 r. –na czas określony do dnia 2 kwietnia 2019 r. W ramach tej umowy ww. ubezpieczona miała wykonywać pracę na stanowisku kierownika sklepu w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem zasadniczym w wys. 1.500 zł brutto miesięcznie, 1.600 zł brutto miesięcznie (od 1 stycznia 2013 r.) i 1.680 zł brutto miesięcznie (od 1 stycznia 2014 r.). Swoje obowiązki pracownicze na rzecz ww. płatnika A. S. (1) wypełniała w sklepie przy ul. (...) w L. w godzinach od 10:00 do 20:00.

Do obowiązków A. S. (2) zatrudnionej na stanowisku sprzedawcy oraz Ż. Ł. zatrudnionej na stanowisku doradcy klienta, w ramach pracowniczego stosunku zatrudnienia -zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków- należało:

- prowadzenie sprzedaży detalicznej w oparciu o rzetelnie sporządzane zamówienia,

- dbanie o prawidłową ilość i jakość produktów wprowadzanych do sprzedaży,

- przestrzeganie zasad obsługi klienta obowiązujących w firmie,

- rzetelne wystawianie dokumentów sprzedaży,

- racjonalne gospodarowanie zakupionymi materiałami i powierzonym sprzętem,

- zabezpieczanie mienia i dokumentacji przedsiębiorstwa przed zniszczeniem i kradzieżą,

- ścisła współpraca w ramach swoich obowiązków z pozostałymi działami przedsiębiorstwa oraz innymi osobami (firmami) działającymi w imieniu i
na rzecz przedsiębiorstwa w oparciu o podpisane w tym zakresie umowy,

- przestrzeganie obowiązujących zagadnień i instrukcji w zakresie gospodarki materiałowej i finansowej,

- przestrzeganie przepisów BHP, PPOŻ, Kodeksu Pracy i związanych z obsługą kasy fiskalnej oraz egzekwowanie ich przestrzegania,

- wykonywanie innych poleceń przełożonych.

Do obowiązków A. S. (1) oraz Ż. Ł. po dniu 8 czerwca 2013 r. na stanowisku kierownika salonu należało:

-

prowadzenie sprzedaży detalicznej w oparciu o rzetelnie sporządzane zamówienia,

-

dbanie o prawidłową ilość i jakość produktów wprowadzanych do sprzedaży,

-

organizowanie pracy podległych pracowników, wyznaczanie zastępstw i nadgodzin,

-

ocena i weryfikacja pracy podległych pracowników,

-

przestrzeganie zasad obsługi klienta obowiązujących w firmie,

-

szczegółowa znajomość i rzetelne przestrzeganie Księgi Jakości Miden – sklepy,

-

ewidencja i weryfikacja nadgodzin pracowników, w tym pracowników z innych sklepów / działów przebywających na terenie sklepu, sporządzanie, weryfikacja i kontrola merytoryczna dokumentów sporządzanych i przekazywanych dla Działu Księgowości,

-

racjonalne gospodarowanie zakupionymi materiałami i powierzonym sprzętem,

-

zabezpieczanie mienia i dokumentacji przedsiębiorstwa przed zniszczeniem i kradzieżą,

-

całkowita, stuprocentowa odpowiedzialność za ewentualne niedobory gotówkowe w kasie sklepu,

-

ścisła współpraca w ramach swoich obowiązków z pozostałymi działami przedsiębiorstwa oraz innymi osobami (firmami) działającymi w imieniu i na rzecz przedsiębiorstwa w oparciu o podpisane w tym zakresie umowy,

-

przestrzeganie obowiązujących zagadnień i instrukcji w zakresie gospodarki materiałowej i finansowej,

-

przestrzeganie przepisów BHP, PPOŻ, Kodeksu Pracy i związanych z obsługą kasy fiskalnej oraz egzekwowanie ich przestrzegania, oraz

-

wykonywanie innych poleceń przełożonych.

W dniu 5 marca 2013 r. A. T. rozpoczęła prowadzenie własnej działalności gospodarczej pod firmą (...) A. T. z siedzibą w tym samym miejscu, w którym działalność prowadzi D. K., tj. U., J. (...).

Wymieniona zaproponowała ww. pracownikom salonów D. K. w K., G. i w L. umowę zlecenia, w ramach której mieli oni wykonywać czynności polegające na:

-

aranżacji ekspozycji,

-

montażu dekoracji ściennych, przygotowaniu do transportu oraz załadunku systemów ekspozycyjnych,

-

demontażu dekoracji ściennych, przygotowaniu do transportu oraz załadunku systemów ekspozycyjnych,

-

roznoszeniu ulotek,

-

przygotowaniu zestawień na temat lokalnej konkurencji.

W okresie objętym zaskarżonymi decyzjami ubezpieczona A. S. (2) zawarła z A. T. osiem umów zlecenia obejmujących łącznie okres od 25 marca 2013 r. do 31 grudnia 2014 r. Ubezpieczona Ż. Ł. zawarła z A. T. sześć umów zlecenia obejmujących okres od 30 czerwca 2013 r. do 31 grudnia 2014 r., a ubezpieczona A. S. (1) – osiem umów zlecenia obejmujących okres od 25 marca 2013 r. do 31 grudnia 2014 r. Na podstawie tych umów każda ubezpieczona zobowiązała się do wykonania na rzecz A. T. pracy polegającej na aranżacji ekspozycji, montażu/demontażu dekoracji ściennych, przygotowaniu do transportu oraz załadunku systemów ekspozycyjnych, roznoszeniu ulotek i przygotowaniu zestawień na temat lokalnej konkurencji. W umowach tych nie określono wprost, o jaką ekspozycję chodzi, jak często miałaby być ona zmieniana, w którym sklepie, nie określono też wprost, o jakie systemy ekspozycyjne chodzi, jak często miałyby być one montowane czy demontowane, przygotowywane do transportu oraz załadowywane, w którym sklepie. W umowach zlecających roznoszenie ulotek nie wskazano, jakie ulotki (czego dotyczące) ubezpieczone miały roznosić, w jakiej ilości, gdzie i jak się z tego rozliczać, a także jakie zestawienia sporządzać (jakiego przedmiotu dotyczące, tj. czy samego istnienia innych konkurencyjnych podmiotów, czy przedmiotu ich działalności, rodzaju klienteli, wartości sprzedaży itp.) oraz jak często. W ww. umowach zlecenia nie wskazano także wysokości wynagrodzenia zleceniobiorcy, ani sposobu jego naliczania. Każda umowa zlecenia zawierała natomiast informację o tym, że ubezpieczona jest zatrudniona u innego pracodawcy i osiąga u niego wynagrodzenie w wysokości najniższego wynagrodzenia.

Płatność wynagrodzenia z ww. umów zlecenia miała następować według rachunków. Na podstawie rachunku z dnia 29 marca 2013 r. A. S. (2) otrzymała za wykonanie zlecenia kwotę 94,51 zł brutto, na podstawie rachunku z dnia 29 kwietnia 2013 r. – kwotę 94,51 zł brutto, a na podstawie rachunku z dnia 29 maja 2013 r. – kwotę 228,57 zł brutto, na podstawie rachunku z dnia 28 czerwca 2013 r. – kwotę 267,03 zł brutto, rachunku z dnia 30 lipca 2013 r. – kwotę 205,50 zł brutto, rachunku z dnia 30 sierpnia 2013 r. – kwotę 491,21 zł brutto, rachunku z dnia 219 września 2013 r. – kwotę 531,87 zł brutto, rachunku z dnia 30 października 2013 r. – kwotę 231,87 zł brutto, rachunku z dnia 30 listopada 2013 r. – kwotę 239,56 zł brutto, rachunku z dnia 29 grudnia 2013 r. – kwotę 240,66 zł brutto, rachunku z dnia 30 stycznia 2014 r. – kwotę 208,79 zł brutto, rachunku z dnia 28 lutego 2014 r. – kwotę 137,36 zł brutto, rachunku z dnia 30 marca 2014 r. – kwotę 160,44 zł brutto, rachunku z dnia 27 kwietnia 2014 r. – kwotę 201,10 zł brutto, rachunku z dnia 28 maja 2014 r. – kwotę 96,70 zł brutto, rachunku z dnia 26 czerwca 2014 r. – kwotę 130,77 zł brutto, rachunku z dnia 27 lipca 2014 r. – kwotę 165,93 zł brutto, rachunku z dnia 27 sierpnia 2014 r. – kwotę 153,85 zł brutto, rachunku z dnia 28 września 2014 r. – kwotę 178,02 zł brutto, rachunku z dnia 28 października 2014 r. – kwotę 130,77 zł brutto, rachunku z dnia 27 listopada 2014 r. – kwotę 118,68 zł brutto i z dnia 20 grudnia 2014 r. – kwotę 118.68 zł brutto.

Ż. Ł. pierwszy rachunek za zlecenie wystawiła dnia 30 lipca 2013 r. na kwotę 334,07 zł brutto, kolejny dnia 30 sierpnia 2013 r. – na kwotę 1.101,10 zł brutto, następny dnia 29 września 2013 r. – na kwotę 801,10 zł brutto, kolejny dnia 30 października 2013 r. – na kwotę 435,17 zł brutto, i dalej: dnia 30 listopada 2013 r. – na kwotę 486,81 zł brutto, dnia 29 grudnia 2013 r. – na kwotę 412,09 zł brutto, dnia 30 stycznia 2014 r. – na kwotę 358, 24 zł brutto, dnia 28 lutego 2014 r. – na kwotę 147,25 zł brutto, dnia 30 marca 2014 r. – na kwotę 260,44 zł brutto, dnia 27 kwietnia 2014 r. – na kwotę 334,07 zł brutto, dnia 28 maja 2014 r. – na kwotę 215,39 zł brutto, dnia 26 czerwca 2014 r. – na kwotę 225,28 zł brutto, dnia 27 lipca 2014 r. – na kwotę 213,19 zł brutto, dnia 30 sierpnia 2014 r. – na kwotę 403,30 zł brutto, dnia 28 września 2014 r. – na kwotę 367,03 zł brutto, dnia 30 października 2014 r. – na kwotę 616,48 zł brutto, dnia 17 listopada 2014 r. – na kwotę 403,30 zł brutto i dnia 20 grudnia 2014 r. – na kwotę 569,23 zł brutto.

A. S. (1) z tytułu umowy zlecenia wystawiła rachunki: w dniu 25 marca 2013 r. – na kwotę 118,68 zł brutto, w dniu 29 kwietnia 2013 r. – na kwotę 159,34 zł brutto, w dniu 29 maja 2013 r. – na kwotę 224,18 zł brutto, w dniu 30 czerwca 2013 r. – na kwotę 201,10 zł brutto, w dniu 30 lipca 2013 r. – na kwotę 275,82 zł brutto, w dniu 30 sierpnia 2013 r. – na kwotę 228,57 zł brutto, w dniu 29 września 2013 r. – na kwotę 282,42 zł brutto, w dniu 30 października 2013 r. – na kwotę 258,24 zł brutto, w dniu 30 listopada 2013 r. – na kwotę 272,53 zł brutto, w dniu 29 grudnia 2013 r. – na kwotę 215,39 zł brutto, w dniu 30 stycznia 2014 r. – na kwotę 291,21 zł brutto, w dniu 28 lutego 2014 r. – na kwotę 110,99 zł brutto, w dniu 30 marca 2014 r. – na kwotę 148,35 zł brutto, w dniu 24 kwietnia 2014 r. – na kwotę 643,96 zł brutto, w dniu 28 maja 2014 r. – na kwotę 174,72 zł brutto, w dniu 26 czerwca 2014 r. – na kwotę 141,76 zł brutto, w dniu 27 lipca 2014 r. – na kwotę 130,77 zł brutto, w dniu 30 sierpnia 2014 r. – na kwotę 343,96 zł brutto, w dniu 28 września 2014 r. – na kwotę 190,11 zł brutto, w dniu 30 października 2014 r. – na kwotę 249,45 zł brutto, w dniu 28 listopada 2014 r. – na kwotę 178,02 zł brutto i w dniu 20 grudnia 2014 r. – na kwotę 201,10 zł brutto.

Płatność ww. kwot każdorazowo następowała z rachunku A. T..

A. T. i D. K. pozostają w związku partnerskim, mieszkają razem. Od marca 2013 r., tj. od kiedy A. T. założyła własną działalność gospodarczą, podjęli współpracę na gruncie zawodowym. Współpraca dotyczy tzw. „usług marketingowych”. Wymienieni nie zawarli umowy na piśmie. W ramach tej współpracy A. T. zajmuje się przede wszystkim rekrutacją pracowników do pracy w sklepach D. K. i ich szkoleniem. W ramach swojej działalności A. T. od marca 2013 r. współpracowała jedynie z D. K.. Odbiorcą 100% faktur sprzedażowych wystawionych przez firmę wymienionej (...) z siedzibą w U., J. (...), był D. K. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) D. K. z siedzibą również w U., J. (...).

Dowód: akta ubezpieczeniowe wraz z aktami z przeprowadzonej kontroli płatnika (...)

(...) A. T.

akta ubezpieczeniowe wraz z aktami z przeprowadzonej kontroli płatnika (...)

(...) K. D.

akta osobowe A. S. (2)

akta osobowe Ż. Ł.

akta osobowe A. S. (1)

odpisy z CEiIDG k. 238-241

wykaz pracowników zatrudnionych przez D. K. w okresie objętym

sporem k. 267-268

dokumentacja pokontrolna PIP k. 269-1011

zeznania ubezpieczonej A. S. (2) k. 235v-236, e-protokół z dnia 13.07.2016 r.

00:12:04 i nast.

zeznania ubezpieczonej A. S. (1) k. 236-237, e-protokół z dnia 13.07.2016 r.

00:36:59 i nast.

zeznania ubezpieczonej Ż. Ł. k. 1040-1041

wyjaśnienia wnioskodawcy D. K. k.1043v-1045, e-protokół z dnia

28.10.2016 r. 00:10:08 i nast.

wyjaśnienia wnioskodawczyni A. T. k.1060-1061, e-protokół z dnia

07.12.2016 r. 00:01:13 i nast.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania są niezasadne.

Zgodnie z art. 41, art. 46 oraz art. 47 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek zobowiązany jest obliczyć, potrącić z dochodów ubezpieczonych, rozliczyć oraz opłacić należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy (...). Zobowiązany jest również do przekazania do Zakładu imiennych raportów miesięcznych i deklaracji rozliczeniowej po upływie każdego miesiąca kalendarzowego w terminie ustalonym dla rozliczania składek (...).

W stosunku do pracowników płatnikiem składek jest ich pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ww. ustawy systemowej).

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Ust. 2a cyt. przepisu rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Stanowi bowiem, że za pracownika, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W orzecznictwie przyjmuje się zgodnie, że wynikające z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej rozszerzenie pojęcia pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych dotyczy dwóch sytuacji. Pierwszą z nich jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych umów prawa cywilnego, przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy. Drugą – jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która umowę taką zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, że, będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą. W konsekwencji, nawet, gdy osoba ta (pracownik) zawarła umowę o dzieło/umowę zlecenia z osobą trzecią, to pracę w jej ramach wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jego pracy) (por. uchwałę SN z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09, OSNAPiUS 2010 nr 3-4, poz. 46, str. 145, wyrok SN z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, Legalis nr 328350). A zatem, jak z powyższego wynika, czynnikiem decydującym o tym, na rzecz jakiego podmiotu faktycznie wykonywana jest praca, jest finalny efekt tej pracy.

W rozpoznawanej sprawie, Sąd –po dokonaniu analizy zgromadzonych w postępowaniu dowodów, w tym dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS dot. obu płatników (umów zlecenia, rachunków do umów zlecenia, potwierdzeń przelewów, faktur VAT), dokumentów z kontroli PIP, dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) oraz przesłuchań ubezpieczonych oraz wnioskodawców– nie miał wątpliwości, że prace, jakie wykonywali wyżej wymienieni ubezpieczeni w ramach umów zlecenia zawartych z A. T. miały przyczynić się do wyeksponowania towarów w sklepach D. K., zainteresowaniu nowym towarem klientów oraz zwiększeniu sprzedaży w sklepach tego wnioskodawcy, co w ostatecznym efekcie miało służyć zwiększeniu dochodów D. K.. Były więc wykonywane przez ww. ubezpieczonych-pracowników D. K. na jego rzecz. Zresztą jak przyznała sama wnioskodawczyni A. T. –rekrutowała ona pracowników tylko do firmy D. K., a celem, w jakim szkoliła tych pracowników w zakresie technik sprzedaży było tylko i wyłącznie zwiększenie sprzedaży w salonach należących D. K.. W świetle natomiast wzajemnych relacji (zawodowych i osobistych) łączących D. K. i A. T. całkowicie niewiarygodne stają się twierdzenia tego pierwszego, że nic nie wiedział o tym, że jego pracownicy wykonują zlecenia dla A. T., i to dodatkowo –w jego salonach (np. wyklejają fragmentami tapet ekspozytory, montują czy demontują te ekspozytory i przygotowują je do wysyłki). Znamiennym przy tym jest, że wymieniony z jednej strony twierdził, że nic nie wiedział o tym, że A. T. zatrudniła w swojej firmie jego pracowników (i że dowiedział się o tym dopiero podczas kontroli PIP), z drugiej zaś – dokładnie opisał czynności, w szczególności te dotyczące eksponowania tapet w salonach, które jego pracownicy wykonywali na rzecz A. T. i był przy tym w stanie odróżnić, kiedy robili to na jego rzecz (małe wyklejki), a kiedy na rzecz zleceniodawcy A. T. (duże ekspozytory). Powyższym wyjaśnieniom wnioskodawcy całkowicie przeczy jedna z jego pracownic, a mianowicie ubezpieczona A. S. (1), która wprost zeznała, iż jej pracodawca D. K. wiedział, czego dotyczy jej umowa zlecenia podpisana z A. T.. Dlatego też, zdaniem Sądu, aktualne powoływanie się wnioskodawcy D. K. na niewiedzę czy też niepamięć nie jest wiarygodne i stanowi jedynie przyjętą przez niego koncepcję obrony w niniejszym procesie. W szczególności w sytuacji gdy –co wynika z akt sądowych VU 380/16, VU 425/16, VU 510/16– przed tut. Sądem zapadło już kilka niekorzystnych dla tego wnioskodawcy nieprawomocnych orzeczeń sądowych. Nie bez znaczenia jest przy tym wyłaniająca się dodatkowo z akt ZUS i postępowania kontrolnego przeprowadzonego przez organ rentowy m.in. w salonach D. K. w O., kwestia zastąpienia dotychczas wypłacanych pracownikom przez wymienionego premii od sprzedaży rolek tapet „wynagrodzeniem” za wykonanie umowy zlecenia podpisanej z A. T.. Dowody zgromadzone w niniejszym postępowaniu, w tym wynikająca z rachunków i dowodów przelewu różna wysokość wynagrodzenia ubezpieczonych z tytułu umowy zlecenia, potwierdza, że nie tylko w salonie w O., ale także w innych salonach D. K., tj. w salonie w G., w K. i w L., istniała taka nieprawidłowa (z punktu widzenia obowiązku ubezpieczeń społecznych) praktyka, skoro wszystkimi salonami tymi faktycznie „zarządzała” A. T., w szczególności w zakresie technik sprzedaży, kontaktu pracowników z klientem, czy eksponowania towarów w sklepach. Sama A. T. nie była natomiast w stanie wyjaśnić, skąd dokładnie brały się kwoty wypłaconych przez nią wynagrodzeń, różnice w ich wysokościach, i jak je obliczała. Wskazała, że ustalanie wynagrodzenia za zlecenie odbywało się tzw. pchlim targiem(!). Niezgodnie z treścią zawartych umów zlecenia podała przy tym, że wynagrodzenie za wykonanie umów zlecenia było określone w treści tych umów, podczas gdy faktycznie w żadnej z tych umów wysokość takiego wynagrodzenia ani sposób jego obliczenia nie zostały wskazane.

Dzięki konstrukcji umów zlecenia, zastosowanej przez współpracujących ze sobą D. K. i A. T., firma tego pierwszego nie musiała opłacać pełnych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od pełnych wynagrodzeń zatrudnianych pracowników. Znamiennym przy tym jest, w okolicznościach niniejszej sprawy, że odbiorcą 100% faktur sprzedażowych wystawionych przez A. T. w spornych okresach był (...) D. K.. A zatem, to ten pracodawca w całości uzyskał korzyść z pracy swoich pracowników: A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) (choć formalnie w spornym okresie byli oni związani umowami zlecenia z A. T.). W ocenie Sądu zatem, to D. K. był odbiorcą finalnego efektu ich pracy. W świetle tych okoliczności, zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie zastosować należało art. 8 ust. 2a ustawy systemowej i uznać, że wyżej wymienieni ubezpieczeni– mimo umowy zlecenia podpisanej z osobą trzecią cały czas pracę wykonywali na rzecz swojego pierwotnego pracodawcy D. K. w ramach stosunku pracowniczego, zaś zastosowane przez współpracujących ze sobą A. T. i D. K. rozwiązanie polegające na sztucznym rozdzieleniu zakresu obowiązków tych pracowników na wykonywane w ramach o umowy o pracę i w ramach umowy zlecenia w istocie służyć miało obejściu przepisów nakładających na płatnika składek (pracodawcę) obowiązek naliczenia i odprowadzenia wszystkich należnych składek od pełnego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi, w niniejszej sprawie zatem –także od kwot wypłaconych przez A. T..

W uzasadnieniu uchwały z dnia 2 września 2009 r. Sąd Najwyższy wskazał, iż podstawowym skutkiem uznania osoby wskazanej w art. 8 ust. 2a ustawy systemowej za pracownika, jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi, rentowymi, chorobowymi i wypadkowymi tak jak pracownika (art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Jest on także zobowiązany obliczać, rozliczać i przekazywać składki co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Ponadto, płatnicy składek w stosunku do pracownika, obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu (art. 17 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Rozważając, który podmiot (pracodawca czy osoba trzecia) jest płatnikiem składek w stosunku do osoby wykonującej pracę na rzecz pracodawcy w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą trzecią, Sąd Najwyższy uznał, że w związku z tym, że w stosunku do pracownika płatnikiem składek jest pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a art. 8 ust. 2a rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy on pracę na rzecz swojego pracodawcy, to naturalne i zgodne z wykładnią literalną tego przepisu jest uznanie, że także w zakresie tej sfery aktywności należy go uznać na potrzeby ubezpieczeń społecznych za pracownika tego właśnie pracodawcy. Za taką wykładnią –w ocenie Sądu Najwyższego– przemawia także art. 18 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, według którego, w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Z przepisu tego wynika logicznie, że płatnikiem jest pracodawca, a przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej jedynie „uwzględnia się” w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy. Pracodawca, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu stosunku pracy, powinien więc zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy. Dodatkowo za uznaniem, że płatnikiem składek w stosunku do osoby wykonującej pracę na rzecz tego pracodawcy ale w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą trzecią powinien pracodawca przemawia także to, że obowiązki płatnika powinny obciążać podmiot, na rzecz którego praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie świadczona, i który w związku z tym uzyskuje jej rezultaty, unikając obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, tut. Sąd nie miał wątpliwości, że w okolicznościach niniejszej sprawy ubezpieczone: A. S. (2), Ż. Ł. i A. S. (1) –mimo formalnego zawarcia umów zlecenia z płatnikiem (...) A. T.– faktycznie przez cały okres sporny pracę świadczyły na rzecz swojego dotychczasowego pracodawcy (...) D. K., a zatem –w myśl art. 8 ust. 2a ustawy systemowej– na gruncie ubezpieczeń społecznych uznać je należało za pracowników tegoż pracodawcy, a obowiązkiem naliczenia i zapłaty składek od uzyskanych przez nich przychodów z tytułu umowy zlecenia obciążyć (...) D. K..

Podsumowując, Sąd uznał, że zaskarżone decyzje organu rentowego były prawidłowe i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. –pozbawione uzasadnionych podstaw odwołania A. T. i D. K.– oddalił, o czym orzekł w sentencji wyroku.

Na marginesie jedynie dodać należy, że całkowicie pozbawione racji były zarzuty odwołującego D. K. kwestionujące doręczenie przez ZUS zaskarżonych decyzji wskazanym w tych decyzjach ubezpieczonym. Wbrew bowiem stanowisku skarżącego, ww. osoby są stronami niniejszego postępowania – występują w nim jako ubezpieczone (art. 477(11) § 1 k.p.c.).

O kosztach zastępstwa procesowego zasądzonych na rzecz organu rentowego od wnioskodawczyni A. T. Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 490) w brzmieniu nadanym § 11 ust. 2 przez rozporządzenie zmieniające z dnia 29 lipca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1078), a zatem w brzmieniu obowiązującym w chwili wnoszenia odwołań przez A. T. od decyzji z dnia 4 września 2015 r. Jako że organ rentowy we wniosku o zwrot kosztów zastępstwa procesowego od ww. wnioskodawczyni w związku z jej trzema odwołaniami od trzech decyzji ZUS z dnia 4 września 2015 r. wskazał jako w.p.s. 0 zł, a odwołująca przegrała trzy połączone do wspólnego rozpoznania sprawy, Sąd należne od niej koszty zasądził w oparciu o cyt. wyżej przepis § 11 ust. 2 rozporządzenia, zgodnie z którym stawki minimalne w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego po 1 sierpnia 2015 r. wynosiły 180 zł, a zatem w niniejszej sprawie w łącznej kwocie 540 zł (180 zł x 3).

Orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego należnych organowi rentowemu od wnioskodawcy D. K. Sąd oparł na treści art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804), obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., albowiem odwołania D. K. od trzech zaskarżonych decyzji z dnia 24 listopada 2015 r., połączonych do wspólnego rozpoznania i rozpatrzenia w niniejszym postępowaniu, wniesione zostały po dniu 1 stycznia 2016 r. Zgodnie zaś z treścią § 2 rozporządzenia zmieniającego z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1667), do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego (tj. przed dniem 27 października 2016 r.) stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. W niniejszej sprawie zatem zastosować należało przepis § 2 pkt 3 w brzmieniu sprzed 27 października 2016 r., który przy wartości przedmiotu sporu powyżej 1.500 zł do 5.000 zł przewidywał stawkę wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 1.200 zł. W każdej z zaskarżonych przez ww. wnioskodawcę decyzji z dnia 24 listopada 2015 r. w.p.s. mieścił się w ww. granicach, tj. w przypadku ubezpieczonej A. S. (2) wynosił 3.764,71 zł (k. 59), w przypadku Ż. Ł. – 3.013,61 zł (k. 138) a w przypadku A. S. (1) – 4.001,29 zł (k. 159). Dlatego też, na rzecz organu rentowego od D. K. Sąd zasądził tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego łączną kwotę 3.600 zł (1.200 zł x 3), o czym orzekł w pkt III wyroku. Powyższe rozstrzygnięcie jest zgodne z ugruntowanym już orzecznictwem Sądu Najwyższego, zgodnie z którym wynagrodzenie pełnomocnika (radcy prawnego/adwokata) w sprawie o wysokość składek na ubezpieczenia społeczne powinno być ustalane według § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (§ 2 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.), a nie w oparciu o § 11 ust. 2 tego rozporządzenia (§ 9 ust. 2 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.) (por. wyrok SN z dnia 8 września 2015 r., I UK 412/14, MoPr 2015 nr 11, str. 607, postanowienie SA w Krakowie z dnia 24 września 2012 r., III AUz 164/12, Legalis nr 734108).