Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2017 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku w Wydziale II Karnym w składzie:

Przewodniczący Sędzia SR Andrzej Wojtaszko

Protokolant Zbigniew Szpanowski

przy udziale prokuratora Macieja Gnilańskiego

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 lutego 2017 roku sprawy:

I. B. córki W. i A. z domu W., urodzonej (...) w G.

oskarżonej o to, że:

w dniu 2 czerwca 2014r. w G. działając w celu osiągniecia korzyści majątkowej doprowadziła (...) Bank (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 2.938,79 zł w ten sposób, ze w punkcie kredytowym banku, tj. sklepie (...) przy ul. (...) w G., zawarła umowę kredytową nr (...) na zakup towaru w postaci laptopa marki D. i wprowadziła pracownika w błąd co do swojego zatrudnienia poprzez złożenie nierzetelnego oświadczenia o zatrudnieniu i wysokości osiąganego dochodu, co miało istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, czym działała na szkodę (...) Bank (...) S.A.

to jest o czyn z art. 286§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k. w zw. art. 11§2 k.k.

I.  oskarżoną I. B. uznaje za winną popełnienia zarzucanego czynu, z tym ustaleniem iż przedłożyła ona nierzetelne pisemne oświadczenie dotyczące zatrudnienia na podstawie umowy o pracę od dnia 15 sierpnia 2012 roku na czas nieokreślony w charakterze dyspozytorki w Komfort (...) w G. i uzyskiwania z tego tytułu średniego miesięcznego wynagrodzenia w kwocie 1500 złotych, tj. dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu, kwalifikowanego z art. 286§1 k.k. w zb. z art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. i za to przy zastosowaniu art. 37a k.k. w zw. z art. 11§3 k.k. na mocy art. 286§1 k.k. w zw. z art 34 §1, 1a pkt 1, § 2 k.k. w zw. z art. 35 § 1 k.k. skazuje ją na karę 6 (słownie: sześciu) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny, wskazanej przez Sąd w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

II.  na podstawie art. 44§1 k.k. orzeka przepadek umowy kredytu na zakup towarów nr (...) przechowywanej w kopercie w aktach sprawy k. 20 załącznika nr 1 do aktu oskarżenia;

III.  na podstawie art. 626§1 k.p.k. w zw. z art.627 k.p.k. i art.2 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Z 1983r. nr 49, poz. 223 z późń. zm.) zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 70 (słownie: siedemdziesiąt) złotych tytułem wydatków postępowania oraz opłatę w wysokości 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych;

Sygn. akt: II K 909/16

UZASADNIENIE

Zgodnie z treścią art. 424 § 3 k.p.k. oraz wnioskiem prokuratora, Sąd ograniczył zakres uzasadnienia do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku oraz rozstrzygnięć co do kary i innych konsekwencjach prawnych czynu

Sąd zważył, co następuje:

Ustalony stan faktyczny stanowi podstawę do przypisania I. B. czynu z art. 297§1 k.k. w zb. z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. polegającego na tym, ze w dniu 2 czerwca 2014r. w G. działając w celu osiągniecia korzyści majątkowej doprowadziła (...) Bank (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 2.938,79 zł w ten sposób, ze w punkcie kredytowym banku, tj. sklepie (...) przy ul. (...) w G., zawarła umowę kredytową nr (...) na zakup towaru w postaci laptopa marki D. i wprowadziła pracownika w błąd co do swojego zatrudnienia poprzez złożenie nierzetelnego oświadczenia o zatrudnieniu i wysokości osiąganego dochodu, co miało istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, czym działała na szkodę (...) Bank (...) S.A. Sąd wydając wyrok skazujący doprecyzował opis czynu o ustalenie, iż oskarżona przedłożyła nierzetelne pisemne oświadczenie dotyczące zatrudnienia na podstawie umowy o pracę od dnia 15 sierpnia 2012 roku na czas nieokreślony w charakterze dyspozytorki w Komfort (...) w G. i uzyskiwania z tego tytułu średniego miesięcznego wynagrodzenia w kwocie 1500 złotych, tj. dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu.

W ocenie Sąd prawidłowość przyjętej kwalifikacji prawnej i zrealizowania przez oskarżoną znamion podmiotowych i przedmiotowych przypisanego przestępstwa nie budzi wątpliwości – działając w zamiarze bezpośrednim uzyskania, poprzez kredytowanie przez bank zakupu, laptopa, zawierając umowę kredytową, w formie pisemnej złożyła nierzetelne oświadczenie o swym zatrudnieniu i osiąganych dochodach – gdy takowych nie uzyskiwała i nie była zatrudniona we wskazanej przez siebie firmie, wprowadzając błąd co do swej rzeczywistej sytuacji finansowej i zatrudnienia. Podane przez oskarżoną informacje o zatrudnieniu i osiąganych dochodach były konieczne by mogła uzyskać wsparcie finansowe na zakup laptopa, gdyby zaś przedstawiła swą rzeczywistą sytuację takowego wsparcia by nie uzyskała. Kwota kredytu nie została spłacona, bank po uzyskaniu tytułu egzekucyjnego sprawę skierował do egzekucji komorniczej /vide k. 40 akt postępowania sądowego/ .

Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia, iż w czasie popełnienia przez oskarżoną przypisanego czynu, zachodziła jakakolwiek okoliczność wyłączająca jego kryminalną bezprawność. Nie zachodziły również żadne okoliczności wyłączające winę oskarżonej. Nie była ona w szczególności ograniczona w możliwości rozpoznania znaczenia i konsekwencji swojego czynu przez chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy lub czasowe zaburzenie czynności psychicznych. Oskarżona jest i już w trakcie popełniania czynów był osobą dorosłą. W inkryminowanym czasie nie zaszła także czasowa niepoczytalność oskarżonej. Sprawca naruszył przepisy obowiązującego prawa, zdając sobie sprawę z ich treści i zagrożenia karnego, jakie niesie zachowanie w opisanym kształcie, bezprawność zachowania była rozpoznawalna w sposób oczywisty. I. B. jest całkowicie zdolna do poniesienia odpowiedzialności karnej za zachowanie, którego się dopuściła.

Stopień szkodliwości społecznej czynu nie jawi się jako bardzo znaczny, aczkolwiek nie jest znikomy. Zachowanie oskarżonej uderzyło w majątek banku, jednakże kwota udzielonego kredytu nie jest wysoka w zestawieniu z aktywami pokrzywdzonego banku.

Co się tyczy wymiaru kary. Zdaniem Sądu wymierzenie wnioskowanej przez oskarżyciela kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w okolicznościach sprawy, byłoby nadmierną represją i działaniem wbrew zasadom wymiaru kary określonym rozdziale VI kodeksu karnego. Sąd pragnie wskazać iż w obowiązującym kodeksie karnym, tak w stanach prawnych obwiązujących przed i po 1 lipca 2015 roku, ustawodawca wprowadził system sankcji określonych alternatywnie i przyznał wyraźnie pierwszeństwo stosowania środków karnych i kar nieizolacyjnych przed karą pozbawienia wolności.- nawet z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Jeszcze bardziej jest to widoczne w obowiązującym stanie prawnym, zmiana art. 58 k.k. o wprowadzenia przepisu art. 37 a k.k. miało umożliwić sądowi częstsze wymierzanie kar grzywny i ograniczenia wolności kosztem ilości wymierzanych kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Wskazuje na to sam ustawodawca w uzasadnieniu ustawy nowelizacyjnej z dnia 20 lutego 2015 roku. Zasady sądowego wymiaru kary obejmują zasadę swobodnego uznania sędziowskiego, indywidualizacji kary i jej oznaczoności. Ogólną zasadą wymiaru kary jest także dyrektywa humanitaryzmu, wynikająca z art. 3 k.k. oraz ratyfikowanej przez RP konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r. Karą współmierną i sprawiedliwą jest tylko kara wymierzona z uwzględnieniem wszystkich dyrektyw wymiaru kary i wszystkich okoliczności obciążających i łagodzących (Sienkiewicz (w:) Górniok i in., t. 1, s. 83-88; Buchała (w:) Buchała, Zoll, s. 412; Kaczmarek, Ogólne..., s. 19-40). Podstawowym elementem, jaki w myśl art. 53 k.k. sąd powinien brać pod uwagę przy wymiarze kary, jest stopień winy sprawcy (wyrok SA w Lublinie z dnia 17 listopada 1999 r., II AKa 183/99, OSA 2000, z. 4, poz. 25; wyrok SA w Krakowie z dnia 24 kwietnia 2002 r., II AKa 68/02, KZS 2002, z. 5, poz. 45; wyrok SA w Krakowie z dnia 30 czerwca 2011 r., II AKa 107/11, KZS 2011, z. 9, poz. 42). O stopniu winy decydują zaś różne czynniki, na przykład stopień rozwoju intelektualnego sprawcy, jego poziom rozwoju emocjonalnego, doświadczenia, posiadana wiedza, wiek etc. Przyjmuje się, że stopień winy jest niższy w przypadku nieumyślności niż umyślności i w przypadku zamiaru ewentualnego niż bezpośredniego, stanu znacznego ograniczenia poczytalności (wyrok SA w Lublinie z dnia 17 listopada 1999 r., II AKa 183/99, OSA 2000, z. 4, poz. 25; wyrok SA w Katowicach z dnia 16 listopada 2000 r., II AKa 306/00, Prok. i Pr.-wkł. 2001, nr 7-8, poz. 13); Społeczna szkodliwość nie stanowi sama w sobie okoliczności obciążającej przy wymiarze kary, ponieważ jest cechą ustawową przestępstwa, natomiast dla wymiaru kary ma znaczenie jej stopień. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości bierze się pod uwagę okoliczności wymienione w art. 115 § 2 k.k. Zachowania mniej szkodzące społeczeństwu powinny być karane łagodniej, odpowiednio do ich treści materialnej. Kara powinna realizować zarówno cel społecznego oddziaływania, jak i cele zapobiegawcze i wychowawcze. Położenie większego nacisku na osiągnięcie zadań wychowawczych i zapobiegawczych jest możliwe zdaniem dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego wtedy, gdy popełnienie tego przestępstwa nie wynika z demoralizacji sprawcy, lecz stanowi odstępstwo od dotychczasowej linii postępowania sprawcy Z kolei nie można uznać wymierzonej oskarżonemu kary bezwzględnego pozbawienia wolności, uzasadnianej potrzebą poddania oskarżonego resocjalizacji, za karę sprawiedliwą, skoro nie stwierdzono, żeby oskarżony był zdesocjalizowany, ani nie przytoczono faktów z jego życia taką konkluzję uzasadniających (wyrok SA w Krakowie z dnia 8 lutego 2011 r., II AKa 6/11, KZS 2011, z. 5, poz. 40). Dla oceny stopnia prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego o znacznym stopniu społecznej szkodliwości niezbędne jest dokładne przeanalizowanie wszelkich czynników mogących mieć wpływ na jego wielkość. Powinno się tu uwzględnić między innymi dotychczasową linię życia sprawcy i aktualną sytuację życiową (postanowienie SA w Katowicach z dnia 18 kwietnia 2001 r., II AKz 180/01, OSA 2001, z. 10, poz. 64). Sąd ma uwzględnić również motywację i sposób zachowania się sprawcy. Pojęcie motywacji zastąpiło terminy "pobudka" i "motyw", używane na gruncie kodeksu karnego z 1969 r. Jest to pojęcie z zakresu psychologii. Nie ma jednej definicji motywacji. Proces motywacyjny można utożsamiać z procesami pobudzającymi działanie. Pod pojęciem motywacji kryją się dwa znaczenia. Po pierwsze: jest to względnie stała tendencja do analizowania określonych celów, wartości czy zadań życiowych. W tym przypadku motywacja wiąże się z osobowością człowieka, rozumianą jako funkcjonalna całość, która jest odpowiedzialna za integrację oraz regulację wszelkich czynności i zachowań. Sposób zachowania także może wpływać zarówno na łagodniejsze, jak i surowsze ukaranie sprawcy. Sposób zachowania stanowi okoliczność obciążającą między innymi wówczas, gdy jest brutalne, agresywne, popełnione z użyciem niebezpiecznych przedmiotów. Z kolei przez pojęcie właściwości osobistych sprawcy rozumie się wszelkie cechy osobowości sprawcy, jego sposób funkcjonowania w kontaktach międzyludzkich, cechy intelektu. Przez warunki osobiste sprawcy rozumie się warunki materialne, mieszkalne, socjalne, zdrowotne, rodzinne i związane z tym stany konfliktów. Sposób zachowania sprawcy przed popełnieniem przestępstwa jest kolejną okolicznością, którą sąd bierze pod uwagę przy wymiarze kary. (wyrok SN z dnia 21 listopada 1983 r., II KR 239/83, OSNKW 1984, nr 5-6, poz. 53; por. także wyrok SN z dnia 4 sierpnia 1978 r., Rw 282/78, OSNKW 1978, nr 10, poz. 113; wyrok SN z dnia 13 listopada 1985 r., V KRN 774/85, OSNPG 1986, nr 8, poz. 104; wyrok SN z dnia 6 października 1975 r., I KR 175/75, LEX nr 21688). Ustawodawca w art. 58 § 1 /w obecnym jak i poprzednim brzmieniu/ kontynuuje linię polit6yki kryminalnej zakreśloną już w art. 32 d.k.k., wskazując na pierwszeństwo stosowania kar nieizolacyjnych przed karą bezwarunkowego pozbawienia wolności i wprowadzając zasadę stosowania kary najmniejszej z wystarczających. Oznacza to, że w razie istnienia w konkretnym przypadku ustawowej alternatywy dla orzeczenia kary pozbawienia wolności - a taka alternatywa jest obecnie art. 37a kk - sąd zobowiązany jest zbadać możliwość spełnienia celów kary przez każde z tych alternatywnych rozwiązań. Tylko w razie wykluczenia możliwości spełnienia celów kary przez któreś z nich uprawniony jest do orzeczenia kary pozbawienia wolności (ultima ratio). Regulację § 1 ww. przepisu należy rozumieć nie tylko jako zasadę prymatu innych kar i środków nad karą pozbawienia wolności, lecz także prymatu kary pozbawienia wolności z jej warunkowym zawieszeniem nad bezwarunkową karą pozbawienia wolności.

Dlatego, mając również na uwadze zmianę tzw. polityki karnej po 1 lipca 2015 roku, położenie nacisku przez ustawodawcę na prymat kar nie izolacyjnych – tj. grzywny i ograniczenia wolności w punkcie I. sentencji wyroku nałożono na oskarżoną karę stanowiącą realną dolegliwość o charakterze wolnościowym. W ocenie Sądu, zasada prymatu kar wolnościowych stanowi nakaz stosowania kary pozbawienia wolności jedynie wobec osób zdemoralizowanych, nie rokujących nadziei na poprawę, dopuszczających się czynów o wysokim stopniu szkodliwości społecznej. Mając na względzie charakterystykę oskarżonej, Sąd uznał, iż można mieć nadzieję, że nałożona na nią kara sprawi, że (...) ona swe postępowanie i zaniecha popełniania przestępstw w przyszłości.

Sąd stwierdził, iż, w przedmiotowej sprawie, zaszły przesłanki do wydania wyroku skazującego w takiej postaci jakiej orzeczono. W punkcie I. wyroku, za przypisane przestępstwo Sąd wymierzył zatem oskarżonej przy zastosowaniu art. 37a kk karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej pracy na cel społeczny w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. Orzekanie grzywny sąd uznał za niecelowe z uwagi na brak stałego źródła dochodu przez oskarżoną, utrzymującej się z prac dorywczych – opiekunki do dzieci, która dodatkowo wychowuje 11 lenia córkę /vide dane osobo-poznawcze i informacja o dochodach k. 82,88-90 akt postepowania przygotowawczego/.

Jak wyżej wskazano rozważając kwestię kary dla oskarżonej Sąd miał na względzie przesłanki określone w dyrektywach jej wymiaru ujętych w art. 53 k.k.

Na niekorzyść Sąd poczytał jej uprzednią jednorazową karalność – vide karta karna k. 87 akt postępowania przygotowawczego i odpis wyroku k. 38-39 akt postępowania sądowego. Jako okoliczność łagodząca Sad potraktował przyznanie się oskarżonej do winy.

Przez wzgląd na powyższe Sąd zdecydował, że najodpowiedniejszą karą dla oskarżonej będzie ww. kara 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cel społeczny, wskazanej przez Sąd, w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. Zgodnie bowiem z przepisem art. 37a k.k. jeżeli ustawa przewiduje zagrożenie karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat, można zamiast tej kary orzec grzywnę albo karę ograniczenia wolności, o której mowa w art. 34 k.k.. Przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. jest zagrożone karą do 8 lat pozbawienia wolności, a więc zastosowanie art. 37a k.k. było w tym wypadku możliwe. Orzeczona w ten sposób kara będzie zdaniem Sądu najtrafniejszym środkiem reakcji karnej, jaki można było zastosować wobec oskarżonej i dla niej najbardziej dolegliwa i ta dolegliwość będzie szybka i bezpośrednio przez nią odczuwalna. Orzekając w tym zakresie Sąd miał na względzie prymat kar wolnościowych oraz fakt, iż zdaniem Sądu orzeczenie kary pozbawienia wolności jej wykonania połączona z karą grzywny byłoby karą nadmiernie surową. Jak wspomniano kara ta będzie stanowić realną dolegliwość dla oskarżonej. Zdaniem Sądu tak ukształtowane rozstrzygnięcie o karze wdroży ją do przestrzegania prawa w przyszłości, a nadto spełni swoją rolę w zakresie oddziaływania społecznego i utrwali w społeczeństwie przekonanie, że przestępca nie pozostaje bezkarny, a wymierzona mu kara jest sprawiedliwa i skuteczna.

Jednocześnie w punkcie II wyroku orzeczono o przepadku opisanego dowodu rzeczowego, który pochodził bezpośrednio z przestępstwa /dokument ten zawierał pisemne oświadczenie realizujące znamiona strony przedmiotowej czynu z art. 297§1 k.k./

W sprawie brak było przesłanek do orzeczenia obowiązku naprawienia szkody z uwagi na brzmienie zdania 2 przepisu art. 415 k.p.k. przewidującego tzw. „klauzulę antykumulacyjną” . Rzecz w tym, że pokrzywdzony bank realizując swe roszczenie uzyskał tytuł wykonawczy zaopatrzony w klauzulę wykonalności tj. p–ko oskarżonej uzyskano nakaz zapłaty w sprawie VI Nc-e (...), który stanowił podstawę wszczęcia p-ko oskarżonej egzekucji komorniczej.

Sąd nie znajdując podstaw do zwolnienia oskarżonej od kosztów sądowych i opłaty obciążył ją tymi kosztami na podstawie obowiązujących przepisów, zasądzając od niej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 70 złotych tytułem wydatków postępowania oraz opłatę w wysokości 120 złotych.