Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Dorota Nowińska /spr./

Sędziowie SSO Krzysztof Głowacki

(...) del. do SO Piotr Wylegalski

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale Ireny Głogowskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniach 15 i 29 grudnia 2016 r.

sprawy

1. P. W. (1)

syna M. i W. z domu W.

urodzonego (...) w T.

oskarżonego o przestępstwo z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

2. Z. W. (1)

syna M. i W. z domu W.

urodzonego (...) w T.

oskarżonego o przestępstwo z art. 278 § 1 kk

3. J. N. (1)

syna H. i M. z domu O.

urodzonego (...) w P.

oskarżonego o przestępstwo z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

ponadto

1. P. W. (1)

2. Z. W. (1)

3. J. N. (1)

4. B. G.

syna M. i G. z domu R.

urodzonego (...) w T.

5. K. K. (1)

syna T. i D. z domu O.

urodzonego (...) w T.

6. P. W. (2)

syna W. i E.

urodzonego (...) w S.

oskarżonych o przestępstwo z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych i oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Trzebnicy

z dnia 22 czerwca 2016r. sygn. akt II K 747/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Trzebnicy do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

1. P. W. (1) został oskarżony o to, że:

I. w okresie od 19 września 2012 r. do 28 września 2012 r. działając dwa razy samemu oraz dwa razy wspólnie i w porozumieniu ze Z. W. (1) na terenie kopalni piasku i żwiru w miejscowości P. gm. O. mając z góry powzięty zamiar dokonał kradzieży oleju napędowego w ten sposób, że spuścił paliwo przy użyciu gumowego węża z firmowych sprzętów budowlanych ładowarki i spycharki, a następnie przelał do kanistrów o poj. 25 litrów łącznie 275 litrów o wart. strat łącznie 1581,25 zł., na szkodę firmy (...) sp. z o.o. i tak:

- w dniu 19 września 2012 r. wspólnie i w porozumieniu ze Z. W. (1) na terenie kopalni pisaku i żwiru w P. gm. O. mając z góry powzięty zamiar dokonał kradzieży oleju napędowego poprzez spuszczenie go przy pomocy gumowego węża ze spycharki i wlanie go do 3 kanistrów o pojemności 25 litrów każdy co stanowi 75 litrów o łącznej wartości strat 431,25 zł, czym działał na szkodę firmy (...) sp. z o.o.

- w dniu 19 września 2012 r. na terenie kopalni pisaku i żwiru w P. gm. O. mając z góry powzięty zamiar dokonał kradzieży oleju napędowego poprzez spuszczenie go przy pomocy gumowego węża z ładowarki i wlanie go do 2 kanistrów o pojemności 25 litrów każdy co stanowi 50 litrów o łącznej wartości strat 287,50 zł, a następnie zapakował je do samochodu m-ki B. (...) o nr rej. (...), czym działał na szkodę firmy (...) sp. z o.o.

- w dniu 25 września 2013 r. wspólnie i w porozumieniu ze Z. W. (1) na terenie kopalni piasku i żwiru w P. gm. O. mając z góry powzięty zamiar dokonał kradzieży oleju napędowego poprzez spuszczenie go przy pomocy gumowego węża z ładowarki i wlanie go do 3 kanistrów o pojemności 25 litrów każdy co stanowi 75 litrów o łącznej wartości strat 431,25 zł, a następnie zapakował go do samochodu P. (...) o nr rej. (...), czym działał na szkodę firmy (...) sp. z o.o.

- w dniu 28 września 2012 r. na terenie kopalni pisaku i żwiru w P. gm. O. mając z góry powzięty zamiar dokonał kradzieży oleju napędowego poprzez spuszczenie go przy pomocy gumowego węża z ładowarki i wlanie go do 3 kanistrów o pojemności 25 litrów każdy co stanowi 75 litrów o łącznej wartości strat 431,25 zł, a następnie zapakował je do samochodu m-ki P. (...) o nr rej. (...), czym działał na szkodę firmy (...) sp. z o.o.

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

2. Z. W. (1) został oskarżony o to, że:

II. w dniach 19 września 2012 r. i 25 września 2012 r. wspólnie i w porozumieniu z P. W. (1) na terenie kopalni piasku i żwiru w miejscowości P. gm. O., mając z góry powzięty zamiar dokonał kradzieży oleju napędowego w ten sposób, że spuścił paliwo przy użyciu gumowego węża z firmowych sprzętów budowlanych ładowarki i spycharki, a następnie przelał do 6 kanistrów o poj. 25 litrów łącznie 150 litrów o wart. strat łącznie 862.50 zł, na szkodę firmy (...) sp. z o.o. i tak:

III. w dniu 19 września 2012 r. wspólnie i w porozumieniu z P. W. (1) na terenie kopalni pisaku i żwiru w P. gm. O. mając z góry powzięty zamiar dokonał kradzieży oleju napędowego poprzez spuszczenie go przy pomocy gumowego węża ze spycharki i wlanie go do 3 kanistrów o pojemności 25 litrów każdy co stanowi 75 litrów o łącznej wartości strat 431,25 zł, a następnie zapakował do samochodu m-ko A. (...) koloru granatowego, czym działał na szkodę firmy (...) sp. z o.o.

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.

IV. w dniu 25 września 2013 r. wspólnie i w porozumieniu z P. W. (1) na terenie kopalni pisaku i żwiru w P. gm. O. mając z góry powzięty zamiar dokonali kradzieży oleju napędowego poprzez spuszczenie go przy pomocy gumowego węża z ładowarki i wlanie go do 3 kanistrów o pojemności 25 litrów każdy co stanowi 75 litrów o łącznej wartości strat 431,25 zł, czym działał na szkodę firmy (...) sp. z o.o.

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.

3. J. N. (1) został oskarżony o to, że:

V. w okresie od 21 września 2012 r. do 16 października 2012 r. w krótkich odstępach czasu na terenie kopalni piasku i żwiru w miejscowości P. grn. O. mając z góry powzięty zamiar dokonał kradzieży oleju napędowego z firmowych sprzętów budowlanych w ilości łącznej 85 litrów o wart. łącznej strat 488,75 zł, a w tym w dniu 21 września 2012 r. 25 litrów paliwa o wart. start 143,75 zł, w dniu 16 października 2012 r. łącznie 60 litrów paliwa o wart. strat 345,00 zł, czym działał na szkodę firmy (...) sp. z o.o.

tj. o czyn z art. 278 § 1 kk. w zw. z art. 12 k.k.

a ponadto:

P. W. (1), Z. W. (1), J. N. (1), B. G., K. K. (1) i P. W. (2) zostali oskarżeni o to, że:

VI. w okresie od 28 maja 2012 r. do 16 października 2012 r. w P., gmina O., działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, dokonali nie mniej niż kilkaset razy kradzieży oleju napędowego, z terenu kopalni piasku i żwiru, w ten sposób, że z różnych maszyn budowlanych, w tym z koparki (...), ładowarki (...), spycharki (...), nie mniej niż kilkaset razy, spuścili paliwo do kanistrów i beczek o różnych pojemnościach o łącznej ilości nie mniejszej niż 19 486 litrów i wartości nie mniejszej niż 103 275,80 zł, czym działali na szkodę (...) sp. z o.o.

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Sąd Rejonowy w Trzebnicy wyrokiem z dnia 22 czerwca 2016 r., sygn. akt II K 747/13:

I.  uznał oskarżonych P. W. (1), Z. W. (1), J. N. (1), B. G., K. K. (1), P. W. (2) za winnych tego, że w okresie od 28 maja 2012 r. do 16 października 2012 r. w P., gmina O., działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, dokonali nie mniej niż kilkaset razy kradzieży oleju napędowego, z terenu kopalni piasku i żwiru, w ten sposób, że z różnych maszyn budowlanych w tym z koparki (...), ładowarki (...), spycharki (...), nie mniej niż kilkaset razy, spuścili paliwo do kanistrów i beczek o różnych pojemnościach o łącznej ilości nie mniejszej niż 19 486 litrów i wartości nie mniejszej niż 103 275,80 zł, czym działali na szkodę (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., tj. występku z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. wymierzył P. W. (1) oraz J. N. (1) kary po 3 (trzy) lata pozbawienia wolności każdemu, a oskarżonym Z. W. (1), B. G., K. K. (1), P. W. (2) po 2 (dwa) lata pozbawienia wolności każdemu;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonym Z. W. (1), B. G., K. K. (1), P. W. (2) wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 3 (trzech) lat;

III.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł wobec P. W. (1), Z. W. (1), J. N. (1), B. G., K. K. (1), P. W. (2) obowiązek solidarnego naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę kwoty 103.275,80 zł. na rzecz spółki z o.o. (...) z siedzibą w P.;

IV.  na podstawie art. 89 § 1 k.p.k. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. zasądził solidarnie od oskarżonych P. W. (1), Z. W. (1), J. N. (1), B. G., K. K. (1), P. W. (2) na rzecz spółki z o.o. (...) z siedzibą w P. kwotę 1712,16 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie;

V.  na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwrócił oskarżonemu K. K. (1) zabezpieczone nagranie filmowe znajdujące się w kopercie na k. 685 tom IV sprawy II K 747/13;

VI.  zasądził od każdego z oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa po 1/6 wydatków poniesionych przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania oraz obciążył ich następującymi opłatami:

- P. W. (1) i K. N. opłatami w kwocie po 400 zł.

Wyrok zaskarżyli oskarżeni i ich obrońcy.

Obrońca oskarżonych P. W. (1), Z. W. (1) i J. N. (1) zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

Mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. obrazę:

A. art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. w zw. z art. 414 § 1 k.p.k. - skutkującą zaistnieniem bezwzględnej
przyczyny odwoławczej - z art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k. - poprzez wydanie w/w orzeczenia, pomimo iż postępowanie karne co do tego samego czynu popełnionego przez oskarżonych zostało już prawomocnie zakończone,

B. art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 19 grudnia 1966 r., art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 47 Karty Praw Podstawowych (Dz. Urz. UE C 364 z 18.12.2000), art. 45 ust. 1 Konstytucji, art. 7 Konstytucji w zw. z art. 35 § 1 k.p.k. w zw. z art. 25 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 329 § 1 k.p.k. w zw. z art. 439 § 1 pkt 4 k.p.k., art. 2 § 1 pkt 2 k.p.k., art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 § 1 k.p.k., art. 6 k.p.k., 366 § 1 k.p.k., art. 8 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. (tekst jednolity z dnia 14 października 2011 r. - Dz. U. Nr 270. poz. 1599) o prokuraturze, art. 41 § 2 k.p.k., 410 k.p.k. polegającą na naruszeniu konstytucyjnego prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd

I. poprzez:

a) nakazanie prokuratorowi przez sędziego A. R. przedstawienia konkretnych zarzutów wobec oskarżonych imiennie wskazanych przez sędziego w postanowieniu z dnia 15.11.2013 r. (sygn. akt II Kp 310/13), gdy jednocześnie sędzia ten orzekał w postępowaniu karnym dotyczącym odpowiedzialności tych samych oskarżonych za inne czyny (II K 747/13), które pozostają ze sobą w związku z zarzutami, których przedstawienie sędzia ten nakazał oskarżonym w sprawie o sygn. akt Ds. 1576/13 (Ds. 17/14, II K 383/14),

b) pozbawienie prokuratora, na skutek wydania z naruszeniem art. 329 § 1 k.p.k. postanowienia o uchyleniu postanowienia o umorzeniu śledztwa, możliwości wydania innej decyzji procesowej, w szczególności ponownego umorzenia śledztwa, co prokurator wytknął w uzasadnieniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów z dnia 28 kwietnia 2014 r. (sygn. akt Ds. 7/14) wskazując, iż „ główną podstawa ponownego przedstawienia oskarżonym zarzutów było pisemne polecenie Sądu Rejonowego w Trzebnicy nakazujące prokuratorowi przedstawienie zarzutów określonym osobom i o określonej treści”, na co również zwrócił uwagę w zażaleniu z dnia 3.12.2013 r. (sygn. akt Ds. 1576/13) oraz w uzasadnieniu postanowienia o umorzeniu śledztwa z 13.06.2014 r. (Ds. 985/14),

c) podjęcie przez sąd I Instancji (postanowienie z dnia 15.11.2013 r., sygn. akt II Kp 310/13, II K 383/14/13) działania prawnego, skutkującego kontynuacją postępowania przygotowawczego i wniesieniem aktu oskarżenia zawierającego zarzuty o treści nakazanej przez sąd (sygn. akt II K 383/14), poza zakresem przyznanej kompetencji i naruszenia przez to wynikającego z zasady praworządności bezwzględnego obowiązku przestrzegania przepisów regulujących właściwość i zakres kompetencji do orzekania w danej sprawie i niewkraczania w zakres kompetencji przyznanej sądom wyższej instancji oraz oskarżycielowi publicznemu,

d) kontaktowanie się sędziego A. R. z prokuratorem i dopytywanie się po wniesieniu przez niego aktu oskarżenia w sprawie II K 747/13 ostan innej sprawy przeciwko sześciu oskarżonym (Ds. 7/14), tj. kiedy wniesiony zostanie akt oskarżenia i podjęcia przez w/w sędziego decyzji o połączeniu spraw karnych przeciwko oskarżonym, mimo iż w dacie podjęcia tej decyzji przez sędziego oskarżonym w sprawie o sygn. akt Ds. 7/14 oficjalnie nie przedstawiono jeszcze nowych zarzutów (zob. notatka urzędowa sędziego w sprawie II K 747/13),

e) niepodjęcie decyzji o uznaniu się niewłaściwym i przekazaniu sprawy do Sądu Okręgowego w Wrocławiu jako właściwego do rozpoznania zażalenia na postanowienie o umorzeniu śledztwa z dnia 6.09.2013 r. i skorzystanie z możliwości, jaką daje przepis 426 § 1 k.p.k. co do braku możliwości zaskarżenia decyzji (dotkniętej bezwzględną przesłanką odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 4 k.p.k.) wydanej z naruszeniem art. 329 § 1 k.p.k. i wydanie takiej wadliwej decyzji skutkującej koniecznością kontynuacji przez prokuratora postępowania przygotowawczego i postawienia zarzutów o treści nakazanej przez sędziego A. R.,

co w efekcie skutkowało takim ukierunkowaniem przez sędziego A. R. procesu, by sędzia A. R. mógł ostatecznie połączyć sprawy II K 747/13 i II K 383/44 do wspólnego rozpoznania i wydać wyrok skazujący, tj. uwzględniający treść zarzutów, postawionych przez prokuratora, których przedstawienie konkretnym oskarżonym sędzia przewodniczący nakazał w sprawie o sygn. akt Ds. 7/14, II K 393/14, a wiec gdy uznał ich winę zanim jeszcze doszło do otwarcia przewodu sądowego i możliwości podjęcia obrony, czym pozbawił oskarżonych prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezawisły, niezależny i bezstronny sąd;

II. poprzez:

a) brak ze strony sądu jakiejkolwiek weryfikacji informacji uzyskanych od świadków K., T., K., pokrzywdzonego i Z. W. przez zestawienie treści ich zeznań z zawartością prywatnych nagrań audio-video, zawartością prywatnego nagrania z 16.12.2012 r. oraz z zeznaniami tych świadków złożonymi w sprawie o sygn. akt VII P 8/14 (IX P 26/16) przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu o zapłatę z powództwa pokrzywdzonego przeciwko oskarżonym, jak również z zeznaniami świadków: A. S. (k. 612 i verte), R. L. (k. 611) i protokołem błędów dystrybutora;

b) niesprawdzenie przez prokuratora, a następnie przez sąd wiarygodności informacji o kradzieży oleju napędowego na skalę opisywaną przez pokrzywdzonego, tj. niepowołania biegłego, niezwrócenia się do firmy (...) o udostępnienie informacji, czy w okresie objętym zarzutami zamontowany w maszynach system monitorowania zużycia paliwa faktycznie notował nagłe ubytki paliwa, w jakich ilościach, w jakich maszynach, czy system działał poprawnie i czy stwierdzona zarzutami ilość oleju napędowego (ponad 19 tys. litrów) skutkowała zapisaniem w systemie informacji o przestojach w pracy maszyn z powodu pustych baków paliwa,

c) przypisanie przez sąd określonej wypowiedzi co do przyznania się co do faktu popełnienia przestępstw oskarżonemu J. N., mimo iż biegły w swej opinii fonoskopijnej stwierdził, że nie jest w stanie udzielić odpowiedzi na pytanie, czy na płycie CD (nagranie ze spotkania z dnia 16.10.2012 r.) znajduje się zapis dźwiękowy głosów oskarżonych, w tym J. Nagięła oraz że zapis ten jest bardzo słabej jakości, jak również że jakość tego zapisu wyklucza możliwość przypisania wszystkich wypowiedzi konkretnym osobom,

czym pozbawił oskarżonych prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez bezstronny sad,

d) niezasadne zawiadomienie (...) we W. o naruszeniu przez obrońcę zasad etyki zawodowej, podczas gdy działania obrońcy opisane szczegółowo w piśmie (...) we W. i sprowadzające się do zwrócenia sądowi uwagi o bezprawności zastosowania tymczasowego aresztowania były prawnie i faktycznie uzasadnione zważywszy zwłaszcza na treść postanowienia z dnia 21.09.2015 r. nakazującego oskarżonym pod rygorem zastosowania tymczasowego aresztowania poddania się badaniom głosu, jak również nakazem przeszukania mieszkań oskarżonych celem ujawnienia nagrań zawierających próbki głosu, co nastąpiło na przełomie 2015 i 2016 roku,

przez co sędzia ujawnił swój nieprzychylny stosunek także do obrońcy oskarżonych wyrażający się w deklarowanej już publicznie antypatii, co skutkowało pozbawieniem oskarżonych prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez bezstronny sąd;

C. art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegającą na rozbieżności pomiędzy czynem przypisanym oskarżonym co do ilości oleju napędowego, maszyn, z których olej ten miał być spuszczany oraz wartości szkody, a treścią uzasadnienia, z którego nie wynika, w jaki sposób sąd ustalił wysokości szkody, dlaczego wytypował oskarżonych skoro paliwo tankowali także A. S. (2) i Z. W. (3), w jakich konkretnie maszynach występowały ubytki paliw oraz na zmianach których spośród pracowników ubytki te miały występować, następnie w jakich ilościach, z jakich przyczyn oraz czyi i kiedy nagłe ubytki były zgłaszane przez firmę (...) i czy dotyczyły ilości objętej zarzutami prokuratora powtórzonymi w opisie czynu,

D. art. 366 § 1 w zw. z art. 413 § 2 k.p.k., przez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, do jakich należy ustalenie obowiązujących norm spalania dla maszyn objętych wyrokiem, faktu nie zgłaszania przez firmę (...) przypadków ponadnormatywnego zużycia paliwa dla maszyn objętych opisem czynu, faktu niezgłaszania przez firmę (...) nagłych ubytków znacznej ilości paliwa dla maszyn objętych opisem czynu i we wskazanym w nim czasookresie, faktu sporządzenia wyliczenia wielkości ubytku paliwa przez Z. W. post factum, tj. blisko dwa lata od zwolnienia oskarżonych (16.10.2012 r.), niedysponowania przez pokrzywdzonego w dniu 16.10.2012 r. żadnymi wyliczeniami, opiniami i dowodami dokumentującymi fakt kradzieży paliwa przez oskarżonych, oparcia zarzutów na nagraniach audio-video, w których nie zarejestrowano kradzieży w sposób i na skalę zawartą w opisie czynu, a także sposobu określenia wysokości szkody i w konsekwencji brak dokładnego określenia przypisanego oskarżonym czynu;

E. art. 5 § 2 k.p.k., przez bezkrytyczne przyjęcie, że wysokość wyrządzonej przez popełnienie przestępstwa szkody zawierała się w kwocie 103.275,80 zł, zaś ilość ponadnormatywnego ubytku oleju napędowego wyniosła 19486 litrów, przy jednoczesnym pominięciu, że firma (...) nigdy nie zgłosiła pokrzywdzonemu faktu ponadnormatywnego, ubytku paliwa, a pokrzywdzony nigdy nie wystąpił do firmy (...) o dane dotyczące ponadnormatywnego spalania, jak również, że pokrzywdzony nie dysponował normami spalania paliwa dla maszyn wskazanych w opisie czynu, oraz ustaleniu, że świadek Z. W. posiadał wiadomości specjalne pozwalające mu na prawidłowe określenie ilości ubytku oraz wartości szkody, mimo iż przy jej obliczaniu nie dysponował niezbędnymi danymi a swoje obliczenie oparł wyłącznie na doświadczeniu, co stanowi o fakcie, że powstałe, nienadające się do usunięcia wątpliwości, nie zostały rozstrzygnięte na korzyść oskarżonych,

F. art. 7 kp.k. art. 366 § 1 k.p.k. i art. 193 § 1 k.p.k. polegającą na noszącej cechy dowolności ocenie materiału dowodowego poprzez poczynienie ustaleń co do ilości oraz wartości ubytku oleju napędowego bez zasięgnięcia opinii biegłego, podczas gdy przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w tym zakresie było niezbędne z uwagi na jego oczywiste i ważkie znaczenie dla procesu ustalania kary oraz wysokości orzeczonego obowiązku naprawienia szkody, jak również potwierdzenia, czy faktycznie dokumenty prywatne sporządzone przez pokrzywdzonego wyłącznie na potrzeby toczącego się postępowania karnego, są weryfikowalne obiektywnie;

G. art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 193 § 1 k.p.k. polegającą na noszącej cechy dowolności ocenie materiału dowodowego poprzez poczynienie ustaleń co do ilości oraz wartości ubytku oleju napędowego na podstawie zeznań świadka Z. W. (3) i zastąpieniu dowodu z opinii biegłego dowodem z zeznań tego świadka oraz dokumentami prywatnymi, w których opracowaniu świadek ten uczestniczył i wskazaniu że świadek, będący pracownikiem pokrzywdzonego, posiada wiadomości specjalne w zakresie wyliczenia zarówno ilości, jak i wartości ubytku oleju napędowego, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że świadek ten posiada wiadomości specjalne pozwalające na wyliczenie wielkości niedoboru oleju napędowego,

H. art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. i art. 9 § 1 k.p.k., art. 172 § l pkt 2 i 5 k.p.k., art. 193 § 1 k.p.k., przez niezasadne oddalenie wniosku o zasięgnięciu opinii biegłego z zakresu z dystrybucji i magazynowania paliw płynnych, ewentualnie opinii Instytutu (...), pomimo potrzeby stwierdzenia okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a wymagających wiadomości specjalnych,

I. art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., 410 k.p.k., poprzez wydanie wyroku w oparciu o ustalone okoliczności na podstawie wybiórczej i powierzchownej oceny materiałów dowodowych, poprzez uwzględnienie jedynie ustalonych w sposób dowolny okoliczności niekorzystnych dla oskarżonych, przy czym rozważania dowodowe nie znalazły należytego odzwierciedlenia w części motywacyjnej wyroku, w której nie zawarto szczegółowego opisu ustalonego stanu faktycznego sprawy, co doprowadziło do niesłusznego skazania oskarżonych.

Mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów prawa materialnego, tj.

A. art. 278 § 1 k.p.k. w zw. z art. 12 k.k. poprzez błędne jego zastosowanie i przyjęcie, że oskarżeni swoim zachowaniem wypełnili znamiona czynu zabronionego opisanego w art. 278 §1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.;

B. art. 46 § 1 k.k. poprzez:

a)  orzeczenie obowiązku naprawienia szkody z pominięciem ciążącego na sądzie obowiązku zastosowania przepisów prawa cywilnego,

b)  nałożenie na oskarżonych obowiązku solidarnego naprawienia szkody w wysokości 103 275,80 zł w sytuacji braku ustalenia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem oskarżonych a wysokością tak ustalonej przez sąd szkody, jak również niewskazania podstawy prawnej odpowiedzialności solidarnej oskarżonych,

c)  pominięcie, iż pokrzywdzony nie wypłacił oskarżonym wynagrodzenia i w dniu 16 października 2012 r. zatrzymaną kwotę wynagrodzenia łącznie w wysokości 32 536,01 zł zaliczył sobie na poczet odszkodowania (§ 3 ust. 1 pkt 1 porozumienia z dnia 16.10.2012 r.),

w konsekwencji

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wadliwym przyjęciu, iż oskarżeni działając w warunkach czynu ciągłego kilkaset razy zabrali w celu przywłaszczenia olej napędowy, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na stawianie tego typu tezy;

nadto rażącą niewspółmierność kary.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania, ewentualnie o zmianę wyroku i o uniewinnienie oskarżonych od przypisanych w akcie oskarżenia czynów, lub o uchylenie w/w wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Oskarżony P. W. (2) zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

1. mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 278 § 1 k.p.k. w zw. z art. 12 k.k. poprzez błędne jego zastosowanie i przyjęcie, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu zabronionego opisanego w art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.;

2. mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów prawa materialnego, tj. 46 § 1 k.k. poprzez:

a)  orzeczenie obowiązku naprawienia szkody z pominięciem ciążącego na sądzie obowiązku zastosowania przepisów prawa cywilnego,

b)  nałożenie na oskarżonego obowiązku solidarnego naprawienia szkody w wysokości 103 275,80 zł w sytuacji braku ustalenia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem oskarżonego a wysokością tak ustalonej przez sąd szkody, jak również niewskazania podstawy prawnej odpowiedzialności solidarnej oskarżonego,

c)  pominięcie, iż pokrzywdzony nie wypłacił oskarżonym wynagrodzenia i w dniu 16 października 2012 r. zatrzymaną kwotę wynagrodzenia łącznie w wysokości 32.536,01 zł zaliczył sobie na poczet odszkodowania (§ 3 ust. 1 pkt 1),

3. mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., 410 k.p.k., poprzez wydanie wyroku w oparciu o ustalone okoliczności na podstawie wybiórczej i powierzchownej oceny materiałów dowodowych, poprzez uwzględnienie jedynie ustalonych w sposób dowolny okoliczności niekorzystnych dla oskarżonego, przy czym rozważania dowodowe nie znalazły należytego odzwierciedlenia w części motywacyjnej wyroku, w której nie zawarto szczegółowego opisu ustalonego stanu faktycznego sprawy, co doprowadziło do niesłusznego skazania oskarżonego,

4. mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. art. 410 k.p.k. poprzez pominięcie znacznej części dowodów,

5. mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. polegającą na noszącej cechy dowolności ocenie materiału dowodowego, w szczególności gdy dowodów świadczących o winie oskarżonego nie zgromadzono, a w szczególności poprzez przyjęcie, że jedyną i niekwestionowaną wersją wydarzeń jest wersja przedstawiona przez pokrzywdzonego i opisana w przygotowanych przez niego dokumentach prywatnych;

6. mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. polegającą na stwierdzeniu winy oskarżonego o przypuszczenia nie poparte żadnymi dowodami, w sytuacji, gdy przyjęta przez sąd I instancji wersja co do zaboru mienia w warunkach czynu ciągłego nie została udowodniona żadnym z przeprowadzonych dowodów zaś zasady prawidłowego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego nie upoważniają do formułowania ustaleń o winie oskarżonego w oparciu o przeprowadzone dowody, ocena sądu nosi zatem cechy dowolności;

7. mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. naruszenie art. 7 k.p.k. i art. 193 § 1 k.p.k. polegającą na noszącej cechy dowolności ocenie materiału dowodowego poprzez poczynienie ustaleń co do ilości oraz wartości ubytku oleju napędowego bez zasięgnięcia opinii biegłego, podczas gdy przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w tymi zakresie było niezbędne z uwagi na jego oczywiste i ważkie znaczenie dla procesu ustalania kary oraz wysokości orzeczonego obowiązku naprawienia szkody, jak również potwierdzenia, czy faktycznie dokumenty prywatne sporządzone przez pokrzywdzonego wyłącznie na potrzeby toczącego się postępowania karnego są weryfikowalne obiektywnie;

8. mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj . art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 193 § 1 k.p.k. polegającą na noszącej cechy dowolności ocenie materiału dowodowego poprzez poczynienie ustaleń co do ilości oraz wartości ubytku oleju napędowego na podstawie zeznań świadka Z. W. (3) i zastąpieniu dowodu z opinii biegłego dowodem z zeznań tego świadka oraz dokumentami prywatnymi, w których opracowaniu świadek ten uczestniczył i wskazaniu że świadek, będący pracownikiem pokrzywdzonego, posiada wiadomości specjalne w zakresie wyliczenia zarówno ilości jak i wartości ubytku oleju napędowego, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że świadek ten posiada wiadomości specjalne pozwalające na wyliczenie wielkości niedoboru oleju napędowego;

a w konsekwencji,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wadliwym przyjęciu, iż oskarżony kilkaset razy zabrał w celu przywłaszczenia olej napędowy wskazany w sentencji wyroku, podczas gdy w oparciu o zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, a w szczególności zeznania świadka A. S. (3), Z. W. (3), nagrania audio-video odtworzone na rozprawie opinię biegłego z zakresu badań fonoskopijnych, w tym stenogramu nagrania dowodowego, zestawienia zeznań świadków P. K. oraz F. T. z ich zeznaniami złożonymi w sprawie cywilnej i karnej oraz z nagraniami audio-video, a także w braku innych przemawiających za winą oskarżonego dowodów, nie można w sposób jednoznaczny potwierdzić powyższej tezy;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydania wyroku, a mający wpływ na jego treść, polegający na błędnym wysnuciu z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wniosku, iż zachodzą podstawy do dokonania przez Sąd zmiany kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego oskarżonym i tym samym przyjęciu w sposób dowolny i nie znajdujący odzwierciedlenia w zgromadzonym materiale dowodowym konstrukcji czynu ciągłego, w sytuacji niezgromadzenia dowodów skutkujących możliwością przyjęcia zaboru mienia w warunkach czynu ciągłego;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że rejestratory zużycia paliwa notowały nagłe ubytki większej ilości paliwa, nieuzasadnione normą eksploatacyjną maszyn, podczas gdy z zeznań świadka A. S. (3) oraz Z. W. (3) wynika, iż nikt w firmie nie stosował ani nie znał norm zużycia paliwa dla poszczególnych maszyn wskazanych w sentencji wyroku, że normy te w ogóle nie były znane w chwili szacowania szkody przez pokrzywdzonego, że pokrzywdzony ustalił wartość ubytku kierując się doświadczeniem życiowym (Z. W. (3)), a nadto w aktach sprawy brak jakiegokolwiek dowodu, kiedy rejestratory zużycia paliwa miały odnotować nagły ubytek paliwa, z których maszyn oraz ile ten ubytek miał wynosić;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że obserwacja detektywów, w tym przygotowany przez nich materiał zdjęciowy i filmowy wskazała, że oskarżony dokonał kilkaset razy kradzieży oleju napędowego z koparki (...), ładowarki (...), spycharki (...), podczas gdy na nagraniach filmowych oskarżony w ogóle się nie pojawia;

nadto rażącą niewspółmierność kary.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku i o uniewinnienie od przypisanego w akcie oskarżenia czynu, ewentualnie o uchylenie w/w wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Oskarżony B. G. zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

Mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. obrazę:

A. art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegającą na rozbieżności pomiędzy czynem mu przypisanym co do ilości oleju napędowego, maszyn, z których olej ten miał być spuszczany oraz wartości szkody, a treścią uzasadnienia, z którego nie wynika, w jaki sposób sąd ustalił wysokości szkody, dlaczego wytypował jego skoro nie pojawił się na żadnych nagraniach, paliwo tankowali także A. S. (2) i Z. W. (3), w jakich konkretnie maszynach występowały ubytki paliw oraz na zmianach których spośród pracowników ubytki te miały występować, następnie w jakich ilościach, z jakich przyczyn oraz czy i kiedy nagłe ubytki były zgłaszane przez firmę (...) i czy dotyczyły ilości objętej zarzutami prokuratora powtórzonymi w opisie czynu,

B. art. 5 § 2 k.p.k., przez bezkrytyczne przyjęcie, że wysokość wyrządzonej przez popełnienie przestępstwa szkody zawierała się w kwocie 103.275,80 zł, zaś ilość ponadnormatywnego ubytku oleju napędowego wyniosła 19486 litrów, przy jednoczesnym pominięciu, że firma (...) nigdy nie zgłosiła pokrzywdzonemu faktu ponadnormatywnego ubytku paliwa, a pokrzywdzony nigdy nie wystąpił do firmy (...) o dane dotyczące ponadnormatywnego spalania, jak również, że pokrzywdzony nie dysponował normami spalania paliwa dla maszyn wskazanych w opisie czynu, oraz ustaleniu, że świadek Z. W. posiadał wiadomości specjalne pozwalające mu na prawidłowe określenie ilości ubytku oraz wartości szkody, mimo iż przy jej obliczaniu nie dysponował niezbędnymi danymi a swoje obliczenie oparł wyłącznie na doświadczeniu, co stanowi o fakcie, że powstałe, nienadające się do usunięcia wątpliwości, nie zostały rozstrzygnięte na korzyść oskarżonych,

C. art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., 410 k.p.k., poprzez wydanie wyroku w oparciu o ustalone okoliczności na podstawie wybiórczej i powierzchownej oceny materiałów dowodowych, poprzez uwzględnienie jedynie ustalonych w sposób dowolny okoliczności niekorzystnych dla niego, przy czym rozważania dowodowe nie znalazły należytego odzwierciedlenia w części motywacyjnej wyroku, w której nie zawarto szczegółowego opisu ustalonego stanu faktycznego sprawy, co doprowadziło do niesłusznego skazania oskarżonych.

Mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów prawa materialnego, tj.:

A. art. 278 § 1 k.p.k. w zw. z art. 12 k.k. poprzez błędne jego zastosowanie i przyjęcie, że oskarżeni swoim zachowaniem wypełnili znamiona czynu zabronionego opisanego w art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.;

B. art. 46 § 1 k.k. poprzez:

a)  orzeczenie obowiązku naprawienia szkody z pominięciem ciążącego na sądzie obowiązku zastosowania przepisów prawa cywilnego,

b)  nałożenie na oskarżonych obowiązku solidarnego naprawienia szkody w wysokości 103 275,80 zł w sytuacji braku ustalenia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem oskarżonych a wysokością tak ustalonej przez sąd szkody, jak również niewskazania podstawy prawnej odpowiedzialności solidarnej oskarżonych,

c)  pominięcie, iż pokrzywdzony nie wypłacił oskarżonym wynagrodzenia i w dniu 16 października 2012 r. zatrzymaną kwotę wynagrodzenia łącznie w wysokości 32.536,01 zł zaliczył sobie na poczet odszkodowania (§ 3 ust. 1 pkt 1 porozumienia z dnia 16.10.2012 r.),

w konsekwencji

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wadliwym przyjęciu, iż oskarżeni działając w warunkach czynu ciągłego kilkaset razy zabrali w celu przywłaszczenia olej napędowy, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na stawianie tego typu tezy;

nadto rażącą niewspółmierność kary.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku i o uniewinnienie od
przypisanego w akcie oskarżenia czynu, lub o uchylenie w/w wyroku i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania.

Oskarżony K. K. (1) zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

Mogącą mieć istotny wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania, tj. obrazę:

A. art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegającą na rozbieżności pomiędzy czynem mu przypisanym co do ilości oleju napędowego, maszyn, z których olej ten miał być spuszczany oraz wartości szkody, a treścią uzasadnienia, z którego nie wynika, w jaki sposób sąd ustalił wysokości szkody, dlaczego wytypował jego skoro nie pojawił się na żadnych nagraniach, paliwo tankowali także A. S. (2) i Z. W. (3), w jakich konkretnie maszynach występowały ubytki paliw oraz na zmianach których spośród pracowników ubytki te miały występować, następnie w jakich ilościach, z jakich przyczyn oraz czy i kiedy nagłe ubytki były zgłaszane przez firmę (...) i czy dotyczyły ilości objętej zarzutami prokuratora powtórzonymi w opisie czynu,

B. art. 5 § 2 k.p.k., przez bezkrytyczne przyjęcie, że wysokość wyrządzonej przez popełnienie przestępstwa szkody zawierała się w kwocie 103.275,80 zł, zaś ilość ponadnormatywnego ubytku oleju napędowego wyniosła 19486 litrów, przy jednoczesnym pominięciu, że firma (...) nigdy nie zgłosiła pokrzywdzonemu faktu ponadnormatywnego ubytku paliwa, a pokrzywdzony nigdy nie wystąpił do firmy (...) o dane dotyczące ponadnormatywnego spalania, jak również, że pokrzywdzony nie dysponował normami spalania paliwa dla maszyn wskazanych w opisie czynu, oraz ustaleniu, że świadek Z. W. posiadał wiadomości specjalne pozwalające mu na prawidłowe określenie ilości ubytku oraz wartości szkody, mimo iż przy jej obliczaniu nie dysponował niezbędnymi danymi a swoje obliczenie oparł wyłącznie na doświadczeniu, co stanowi o fakcie, że powstałe, nienadające się do usunięcia wątpliwości, nie zostały rozstrzygnięte na korzyść oskarżonych,

C. art. 4 k.p.k., w zw. z art. 7 k.p.k. i art. 9 § 1 k.p.k., art. 172 § 1 pkt 5 k.p.k. w zw. z art. 178 § 1 k.p.k., przez niezasadne oddalenie jego wniosku o przesłuchanie mec. B. za uprzednim zwolnieniem go z tajemnicy adwokackiej, pomimo iż okoliczności dotyczące spotkania z dnia 16.10.2012 r., w tym kierowane przez mecenasa wypowiedzi do oskarżonych, zostały przez pokrzywdzonego upublicznione za wiedzą i zgodą osób organizujących i nagrywających spotkanie, a przez sąd uznane za główny dowód w sprawie, mimo iż prokurator jednoznacznie stwierdził, że okoliczności tego spotkania, w tym zawłaszcza sposób, w jaki pokrzywdzony uzyskał podpisy pod porozumieniem z 16.10.2012 r. wykluczają potraktowanie tych porozumień jako dowodu popełnienia przestępstwa,

D. art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., 410 k.p.k., poprzez wydanie wyroku w oparciu o ustalone okoliczności na podstawie wybiórczej i powierzchownej oceny materiałów dowodowych, poprzez uwzględnienie jedynie ustalonych w sposób dowolny okoliczności niekorzystnych dla niego, przy czym rozważania dowodowe nie znalazły należytego odzwierciedlenia w części motywacyjnej wyroku, w której nie zawarto szczegółowego opisu ustalonego stanu faktycznego sprawy, co doprowadziło do niesłusznego skazania oskarżonych.

Mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów prawa materialnego, tj.:

A. art. 278 § 1 k.p.k. w zw. z art. 12 k.k. poprzez błędne jego zastosowanie i przyjęcie, że oskarżeni swoim zachowaniem wypełnili znamiona czynu zabronionego opisanego w art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.;

B. art. 46 § 1 k.k. poprzez:

d)  orzeczenie obowiązku naprawienia szkody z pominięciem ciążącego na sądzie obowiązku zastosowania przepisów prawa cywilnego,

e)  nałożenie na oskarżonych obowiązku solidarnego naprawienia szkody w wysokości 103 275,80 zł w sytuacji braku ustalenia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem oskarżonych a wysokością tak ustalonej przez sąd szkody, jak również niewskazania podstawy prawnej odpowiedzialności solidarnej oskarżonych,

f)  pominięcie, iż pokrzywdzony nie wypłacił oskarżonym wynagrodzenia i w dniu 16 października 2012 r. zatrzymaną kwotę wynagrodzenia łącznie w wysokości 32.536,01 zł zaliczył sobie na poczet odszkodowania (§ 3 ust. 1 pkt 1 porozumienia z dnia 16.10.2012 r.),

w konsekwencji

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wadliwym przyjęciu, iż oskarżeni działając w warunkach czynu ciągłego kilkaset razy zabrali w celu przywłaszczenia olej napędowy, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na stawianie tego typu tezy;

nadto rażącą niewspółmierność kary.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku i o uniewinnienie od
przypisanego w akcie oskarżenia czynu, lub o uchylenie w/w wyroku i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacje obrońcy i oskarżonych okazały się o tyle zasadne, że ich wniesienie skutkować musiało uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, bez wdawania się w szczegółową ocenę trafności zarzutów dotyczących obrazy art. 5 § 2 k.p.k. czy też art. 7 k.p.k. i błędu w ustaleniach faktycznych. Z uwagi na charakter stwierdzonych uchybień odnoszenie się do tych kwestii byłoby przedwczesne, wobec czego Sąd Odwoławczy na podstawie art.436 kpk ograniczył rozpoznanie apelacji do wskazanych niżej uchybień, ponieważ było to wystarczające do wydania orzeczenia.

W pierwszej kolejności zgodzić się należy ze skarżącymi, gdy kwestionują prawidłowość przeprowadzonego postępowania z perspektywy prawa strony do rozpoznania sprawy przez bezstronny sąd i zarzucają naruszenie art. 41 k.p.k..

Instytucja wyłączenia sędziego, zarówno z mocy prawa (art. 40 k.p.k.), jak i na wniosek (art. 41 k.p.k.), służy realizacji dyrektywy wyrażonej w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, jak i w art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, a także w art. 4 k.p.k., zgodnie z którą organy procesowe powinny zachować obiektywny, bez żadnych uprzedzeń, stosunek do sprawy i uczestników postępowania sądowego. Bezstronność uznaje się za fundamentalną zasadę pozwalającą zapewnić zaufanie, jakim sądy muszą się cieszyć w demokratycznym społeczeństwie.

Przepis art. 41 k.p.k. nie wiąże przyczyn wyłączenia sędziego z istnieniem „stosunku osobistego” między sędzią a stroną, lecz podstawę wyłączenia traktuje szerzej, w postaci wystąpienia okoliczności tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje stanowisko, że jedną z okoliczności stanowiących uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego i powodujących jego wyłączenie na wniosek będzie uzewnętrznienie przez tego sędziego jego poglądu na sprawę przed wydaniem orzeczenia, i to zarówno w wypowiedzi na sali sądowej, jak i poza salą, w sposób świadczący o realnym niebezpieczeństwie jego stronniczości (por. postanowienie SN z dnia 8 listopada 2001 r., IV KKN 169/97, LEX nr 51606; postanowienie SN z dnia 24 września 2008 r., III KK 73/08, LEX nr 465883).

Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Sędzia Sądu Rejonowego w Trzebnicy w dniu 22 czerwca 2016 r. wydał zaskarżony wyrok, na mocy którego oskarżeni P. W. (1), Z. W. (1), J. N. (1), B. G., K. K. (1) i P. W. (2) zostali skazani za popełnienie przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., polegającego na tym, że w okresie od 28 maja 2012 r. do 16 października 2012 r. w P., gmina O., działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, dokonali nie mniej niż kilkaset razy kradzieży oleju napędowego, z terenu kopalni piasku i żwiru, w ten sposób, że z różnych maszyn budowlanych w tym z koparki (...), ładowarki (...), spycharki (...), nie mniej niż kilkaset razy, spuścili paliwo do kanistrów i beczek o różnych pojemnościach o łącznej ilości nie mniejszej niż 19 486 litrów i wartości nie mniejszej niż 103 275,80 zł, czym działali na szkodę (...) sp. z o.o. z siedzibą w P..

W postępowaniu przygotowawczym ten sam sędzia brał zaś udział w rozpoznaniu zażalenia pełnomocnika pokrzywdzonego na postanowienie z dnia 6 września 2013 r. o umorzeniu śledztwa (sygn. Ds. 1576/13) w sprawie kradzieży w okresie od września 2010 r. do 16 października 2012 r. w P. z terenu kopalni piasku i żwiru, z koparki (...), ładowarki (...), spycharki (...) paliwa o łącznej wartości 582.440,60 zł stanowiącego mienie znacznej wartości na szkodę (...) sp. z o.o. Postanowieniem z dnia 15 listopada 2013 r. (II Kp 310/13) Sąd uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Prokuratorowi Rejonowemu celem kontynuowania postępowania przygotowawczego.

Wobec powyższego należy uznać, że w niniejszym przypadku zachodzi „uzasadniona wątpliwość” co do bezstronności tegoż sędziego. Skoro bowiem wymieniony przed wydaniem wyroku skazującego wydał postanowienie, na mocy którego stwierdził przesłanki do uchylenia orzeczenia w przedmiocie umorzenia śledztwa - co w konsekwencji doprowadziło do skierowania przeciwko w/w oskarżonym aktu oskarżenia w sprawie - to sędzia ten powinien zostać wyłączony od udziału w tej sprawie. Nie budzi bowiem wątpliwości, iż sędzia ujawnił w tym orzeczeniu (z dnia 15 listopada 2013 r.) swoje zapatrywanie na temat istoty przyszłego rozstrzygnięcia, z tego też względu nie powinien on zostać wyznaczony do składu orzekającego Sądu I instancji.

Co więcej jednak - poza zaleceniami odnośnie konieczności uzupełnienia materiału dowodowego i wykonania stosownych czynności przez organy śledcze, w uzasadnieniu postanowienia z dnia 15 listopada 2013 r., sędzia orzekający w sprawie nie tylko uzewnętrznił swoje stanowisko co do sprawstwa konkretnych oskarżonych (stwierdzając, że „ zeznania P. E. oraz materiały z firmy detektywistycznej ze znacznym prawdopodobieństwem wskazują na kradzież paliwa przez K. K. (1), J. N. (1) i B. G. ”), ale też nakazał prokuratorowi przedstawienie konkretnych zarzutów imiennie wskazanym osobom stwierdzając, że „ po realizacji czynności należy sporządzić i przedstawić w/w osobom zarzuty popełnienia wspólnie i w porozumieniu kradzieży (art. 278 § 1 k.k.)” oraz że „ wydaje się najbardziej praktyczne i zgodne z treścią art. 5 § 2 k.p.k. zarzucenie w/w osobom kradzieży mienia w okresie i ilości kiedy zaczęto pomiary zużytego paliwa i kiedy czynności wykrywcze prowadziła firma detektywistyczna”.

Każdy sąd rozpoznający zażalenie w trybie art. 330 § 1 k.p.k. ma pełną możliwość dokonania odmiennej od prokuratora oceny całości czy części materiału dowodowego. Nie może jednak wkraczać w jego kompetencje i naruszać podstawowych zasad rozdziału ról procesowych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2014 r., I Kzp 2/04, Legalis nr 62923). Wskazanie przez Sąd w oparciu o art. 330 § 1 k.p.k. okoliczności, które należy wyjaśnić bądź czynności, które należy przeprowadzić - co oczywiste - nie może prowadzić do zastępowania prokuratora w jego procesowej roli oskarżyciela. Decyzja o przedstawieniu zarzutów i skierowaniu aktu oskarżenia przeciwko konkretnym osobom bez wątpienia należy do wyłącznej kompetencji oskarżyciela publicznego. Sąd nie jest zaś uprawniony do wskazywania organom postępowania przygotowawczego osób, którym należy przedstawić zarzuty oraz decydować o podmiotowym i przedmiotowym zakresie aktu oskarżenia.

Powyższe oraz fakt zajęcia przez sędziego orzekającego w sprawie zażalenia na postanowienie o umorzeniu śledztwa stanowiska i oczywistego uzewnętrznienia swojego poglądu na kwestię sprawstwa i winy oskarżonych powinien spowodować wyłączenie tego sędziego z powodów określonych w art. 41 § 1 k.p.k.

Przedstawione uchybienie niewątpliwie mogło w istotnym stopniu wpłynąć na treść zaskarżonego wyroku, skoro postępowanie, w którym orzeka sędzia, co do którego istnieją uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności, jest postępowaniem wadliwym oraz godzącym w procesową zasadę obiektywizmu (art. 4 k.p.k.) i wady tej nie sposób usunąć bez uchylenia zaskarżonego wyroku.

Poza tym należy zaznaczyć, iż wydając postanowienie z dn.13.06.2014 r. Sąd Rejonowy orzekł w sprawie należącej do właściwości rzeczowej Sądu wyższej instancji, czym naruszył przepisy art.35 § 1 k.p.k. w zw. z art. 25 § 1 pkt. 2 k.p.k. w zw. z art. 329 § 1 k.p.k.. Sąd Okręgowy we Wrocławiu III Wydział Karny w postanowieniu z dnia 4.02.2014 r. (III Kp 90/14) stwierdził brak prawnej możliwości ponownego rozpoznania zażalenia pełnomocnika pokrzywdzonego, albowiem postępowanie w tym przedmiocie zostało już prawomocnie zakończone i niedopuszczalne jest ponowne procedowanie przez Sąd w tym przedmiocie.

Kolejnym uchybieniem, jakiego dopuścił się Sąd Rejonowy, również skutkującym koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku, jest obraza art. 413 § 1 pkt 5 k.p.k., albowiem zaskarżony wyrok nie zawiera „rozstrzygnięcia Sądu” o odpowiedzialności karnej oskarżonych w zakresie wszystkich zarzuconych i wskazanych w części wstępnej wyroku czynów.

Przypomnieć należy, iż do Sądu Rejonowego w Trzebnicy wpłynęły dwa akty oskarżenia: jeden w dniu 17 września 2013 r. (Ds. 1959/12) przeciwko P. W. (1), Z. W. (1) i J. N. (1) o czyny opisane w punktach I-V części wstępnej zaskarżonego wyroku (zarejestrowany pod sygn. akt II K 747/13), drugi w dniu 23 czerwca 2014 r. (Ds. 7/14) przeciwko tym oskarżonym oraz B. G., K. K. (1) i P. W. (2) o czyn opisany w punkcie VI części wstępnej wyroku (sygn. akt II K 383/14). Postanowieniem z dnia 11 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy w Trzebnicy połączył obie sprawy do łącznego rozpoznania i prowadził je pod wspólną sygnaturą II K 747/13.

Zaskarżonym wyrokiem w sprawie II K 747/13 Sąd Rejonowy uznał wszystkich oskarżonych za winnych popełnienia przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. Opis czynu przypisanego oskarżonym w punkcie I części dyspozytywnej wyroku jest tożsamy z opisem czynu zarzucanego wszystkim oskarżonym w punkcie VI części wstępnej wyroku. Poza tym rozstrzygnięciem Sąd Rejonowy nie rozstrzygnął o winie oskarżonych P. W. (1), Z. W. (1) i J. N. (1) w zakresie zarzucanych im czynów opisanych w punktach I-V części wstępnej wyroku, w żadnym bowiem punkcie części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku nie wypowiedział się co tych czynów, będących wszak przedmiotem niniejszego procesu i nie zawarł rozstrzygnięcia w tym zakresie w części dyspozytywnej wyroku, pomimo istnienia takiego wymogu wynikającego z treści art. 413 § 1 pkt 5 k.p.k.

Sąd winien natomiast rozstrzygnąć o winie oskarżonych w zakresie wszystkich czynów zarzucanych im przez oskarżyciela w akcie oskarżenia i zamieścić w części dyspozytywnej orzeczenia stosowne rozstrzygnięcie. To, za jakie czyny oskarżeni byli sądzeni i za jakie czyny zostali skazani musi wynikać z treści wyroku i nie może być odczytywane z akt sprawy. Z pewnością nie czyni temu zadość lakoniczne stwierdzenie w uzasadnieniu wyroku, iż: „ występek opisany w sprawie II K 383/14 pochłania zarzuty opisane w sprawie II K 747/13”. Takie stanowisko Sądu nie może zyskać akceptacji i świadczy o niezrozumieniu istoty sprawy. Poczynienie w tym zakresie takich lapidarnych rozważań w pisemnych motywach orzeczenia nie czyni zadość, wynikającemu z art. 413 § 1 pkt 5 k.p.k. obowiązkowi „rozstrzygnięcia sądu”, które przybiera postać uznania oskarżonego za winnego określonego przestępstwa i skazania na określoną karę lub wymierzenie odpowiedniego środka karnego albo odstąpienia od wymierzenia kary, uniewinnienia oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, warunkowego umorzenia postępowania lub bezwarunkowego umorzenia postępowania i musi być zamieszczone właśnie w sentencji wyroku. Wszak to właśnie część dyspozytywna wyroku stanowi odzwierciedlenie tych ustaleń sądu, które zostały dokonane w wyniku przeprowadzonego postępowania, a następnie ogłoszone w sposób przewidziany przez prawo.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jest w przedmiotowej sprawie tym bardziej wadliwe, gdy zważy się na kolejne czynności procesowe, jakie podejmowane były w ramach niniejszego postępowania i wynikające z nich skutki prawne.

I tak, pod nadzorem Prokuratora prowadzone było śledztwo pod sygn. Ds. 1959/12, w którym przedstawiono P. W. (1), Z. W. (1) i J. N. (1) zarzuty kradzieży paliwa na szkodę (...) Sp. z o.o. w okresie odpowiednio: od 19 września 2012 r. do 28 września 2012 r., 19 i 25 września 2012 r. oraz od 21 września 2012 r. do 16 października 2012 r. Następnie, w dniu 17 września 2013 r. skierowano przeciwko nim akt oskarżenia.

Z akt tego śledztwa wyłączono materiały dotyczące kradzieży paliwa przez P. W. (1), Z. W. (1), J. N. (1), K. K. (1), B. G. i P. W. (2) w okresie od września 2010 roku do 16 października 2012 r. celem dalszego prowadzenia postępowania pod sygn. Ds. 1576/13. Śledztwo to zostało umorzone. Na skutek zażalenia pokrzywdzonego Sąd Rejonowy uchylił postanowienie o umorzeniu śledztwa i sprawę przekazał prokuratorowi celem kontynuowania postępowania przygotowawczego, które następnie prowadzone było pod sygn. Ds. 7/14. W postępowaniu tym zarzuty przedstawiono P. W. (1), Z. W. (1) i J. N. (1) oraz B. G., K. K. (1) i P. W. (2). Ze sprawy Ds. 7/14 prokurator wyłączył materiały do odrębnego postępowania (Ds. 985/14) i w tym zakresie prawomocnym postanowieniem z dnia 13 czerwca 2014 r. na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k. umorzył postępowanie wobec tych oskarżonych odnośnie czynu z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. popełnionego w okresie od 1.09.2010. do 16.10.2012 r. wskazując, iż brak jest dostatecznych dowodów, iż podejrzani dopuścili się popełnienia zarzucanego im czynu we wskazanym okresie.

Prokurator skierował następnie w sprawie Ds. 7/14 akt oskarżenia przeciwko wszystkim w/w oskarżonym o czyn, który miał zostać popełniony w okresie od 28 maja 2012 r. do 16 października 2012 r. Sąd Rejonowy uznał oskarżonych za winnych popełnienia czynu polegającego na kradzieży oleju napędowego w w/w okresie, a więc częściowo w tym samym okresie, kiedy miał zostać popełniony czyn, co do którego prokurator prawomocnie umorzył postępowanie.

Sąd Rejonowy w tej kwestii nie zajął żadnego stanowiska, również w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, wobec czego argumentację obrońcy oskarżonych P. W. (1), Z. W. (1) i J. N. (1) zawartą w punkcie A apelacji, odnoszącą się do negatywnej przesłanki prowadzenia postępowania (res iudicata) co do zasady uznać należy za trafną. W wypadku czynów zarzucanych i ostatecznie przypisanego oskarżonym w niniejszej sprawie, jakkolwiek spełnione zostały podstawowe warunki zachowania tożsamości (ci sami oskarżeni, ten sam pokrzywdzony i to samo naruszone dobro prawne), to jednak w grę mogą wchodzić zupełnie odmienne i niezależne od siebie zdarzenia faktyczne. Wymaga to uprzedniego dokonania ustaleń co do całkowitej tożsamości czynów przestępnych (nie tylko porównanie czasu i podmiotu pokrzywdzonego, ale też ustalenie, czy kradzieże były w tym samym miejscu, z tych samych maszyn, w tej samej konfiguracji osobowej, itp.). By to stwierdzić konieczna jest jednak szczegółowa analiza strony podmiotowej i przedmiotowej czynów zarzuconych i przypisanych. Takiej analizy sąd meriti nawet w najskromniejszym zakresie nie przeprowadził. Analiza ta jest tym bardziej istotna, iż oskarżonych uznano za winnych popełnienia czynu z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. Treść art. 12 k.k. nie pozostawia zaś wątpliwości, iż ustawodawca przyjął jednoczynową koncepcję przestępstwa ciągłego, co rodzi określone konsekwencje, gdy rozpatruje się kwestię stanu rzeczy osądzonej.

Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę na naruszenie przez Sąd Rejonowy art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. Powielenie opisu czynu w ślad za treścią zarzutu aktu oskarżenia nie może zostać uznane za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, czyli wskazanie, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione w rozumieniu art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. (vide: str. 2 uzasadnienia, k. 842 verte). Jakkolwiek uzasadnienie wyroku sporządzane jest już po jego wydaniu, tym samym naruszenie przepisu art. 424 k.p.k. nie może mieć wpływu na treść orzeczenia, to jednak niewyjaśnienie przyczyn uzasadniających wydanie orzeczenia lub jego istotnej części może utrudnić, czy wręcz uniemożliwić merytoryczną kontrolę tego orzeczenia. Tymczasem Sąd I instancji w istocie nie zawarł opisu ustalonego stanu faktycznego sprawy, w szczególności nie sposób na podstawie pisemnych motywów wyroku wyprowadzić i zweryfikować ustaleń dotyczących tak istotnych okoliczności, jak chociażby: ilość skradzionego paliwa, jego wartość i podstawy wyliczeń w tym zakresie oraz z jakich konkretnie maszyn zostało skradzione paliwo w danej ilości, działanie sprawców wspólnie i w porozumieniu, w tym konfiguracje, w jakich działali, a więc czy każdorazowo wszyscy oskarżeni działali wspólnie i w porozumieniu bądź też tylko niektórzy z nich, czy wreszcie postać zamiaru (art. 12 k.k.).

W szczególności zwraca uwagę, iż Sąd Rejonowy dokonał ustaleń co do ilości i wartości skradzionego paliwa na podstawie zeznań świadka Z. W. (3), co istotne - będącego pracownikiem pokrzywdzonego, wskazując iż świadek ten „posiada wiadomości specjalne” w zakresie wyliczenia zarówno ilości, jak i wartości ubytku oleju napędowego. Skoro Sąd Rejonowy uznał, iż stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych, winien był zasięgnąć opinii biegłego i w tym celu wydać postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego. Tymczasem Sąd meriti zastąpił dowód z opinii biegłego dowodem z zeznań świadka zainteresowanego końcowym rozstrzygnięciem oraz dokumentami prywatnymi, w których opracowaniu świadek ten uczestniczył, naruszając przepisy art. 193 i 194 k.p.k. oraz art. 196 k.p.k.

Na marginesie należy również wskazać na nieprawidłowo opisany w punkcie II części wstępnej zaskarżonego wyroku czyn zarzucany oskarżonemu Z. W. (1) wspólnie i w porozumieniu z P. W. (1). Z opisu tego nie sposób wywnioskować, czy czyny opisane w punktach III i IV to w istocie zachowania składające się na czyn opisany w punkcie II (a jeśli tak, to w tym zakresie uznać należy przyjęcie błędnej kwalifikacji prawnej) czy też są to odrębne czyny. Ponadto z akt sprawy można wnioskować, iż w czynie opisanym w punkcie IV wskazano błędną datę (rok), co w żaden sposób przez Sąd Rejonowy skorygowane nie zostało.

Lektura pisemnych motywów skarżonego orzeczenia wskazuje, że Sąd I instancji procedując i dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego nie dochował ze swej strony należytej staranności, przez co również i ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego jest pobieżna, jednostronna i mało wnikliwa. Sporządzone w tej sprawie uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 424 § 1 k.p.k., a zakres rozważań Sądu Rejonowego przekonuje o całkowitym zignorowaniu zasady obiektywizmu.

Stwierdzone wyżej uchybienia są na tyle istotne iż, prowadzić musiały do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Trzebnicy do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy uwzględni wszystkie wskazane wyżej uwagi Sądu Okręgowego i przeprowadzi postępowanie dowodowe od początku, korzystając w sposób prawidłowy z uprawnień przewidzianych w art. 394 k.p.k. Sąd Rejonowy winien wyjaśnić wszelkie występujące w sprawie wątpliwości oraz dokonać precyzyjnych ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, o których była mowa wyżej.

Oceniając całokształt zebranego materiału dowodowego Sąd dokona jego gruntownej i kompleksowej analizy, również w oparciu o argumenty podniesione we wszystkich apelacjach oraz zwróci uwagę tak na dowody obciążające, jak i odciążające, unikając jednocześnie ocen, które cechuje dowolność i wyda prawidłowy wyrok.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji rozstrzygnie o winie oskarżonych w zakresie wszystkich czynów zarzuconych im przez oskarżyciela publicznego w akcie oskarżenia, rozstrzygnięcie to, stosownie do treści art. 413 § 1 pkt 5 k.p.k. zamieści w części dyspozytywnej wyroku, bacząc przy tym, aby nie orzec wbrew zakazowi określonemu w art. 443 k.p.k. Swoje stanowisko Sąd następnie uzasadni zgodnie z wymogami art. 424 k.p.k., wyjaśniając zarówno podstawę faktyczną jak i podstawę prawną wydanego orzeczenia.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak na wstępie.