Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 września 2016 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wstrzymał A. S. (1) wypłatę części uzupełniającej renty rodzinnej od dnia 1 września 2016 r ,z powodu nabycia przez nią na mocy umowy darowizny z dnia 18 sierpnia 2016 r gospodarstwa rolnego.

/decyzja k. 73 akt KRUS/.

W dniu 28 września 2016 r A. S. (1) złożyła odwołanie od powyższej decyzji, żądając przyznania części uzupełniającej renty rodzinnej, podnosząc, że jest studentką, co uniemożliwia jej faktyczne prowadzenie gospodarstwa rolnego, które leży odłogiem i nie czerpie z niego żadnych korzyści.

/odwołanie k. 2/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie powyższego odwołania, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 5/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. S. (1) urodziła się w dniu (...) /bezsporne/.

A. S. (1) jest uprawniona do renty rodzinnej po zmarłej matce – T. S. – od dnia 27 grudnia 1999 r. Ostatnio wnioskodawczyni przysługiwała z tego tytułu kwota 880,45 zł, na którą składa się:

- kwota 748,38 zł -85% emerytury podstawowej – część uzupełniająca renty rodzinnej; -kwota 29,76 zł – 50% części składkowej emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, która przysługiwała lub przysługiwałaby osobie zmarłej .

Renta została podwyższona do kwoty emerytury podstawowej – 880,45 zł.

/bezsporne, decyzja – k. 64 akt ZUS/.

Wnioskodawczyni jest studentką (...), na Wydziale E. – Socjologicznym, planowany termin ukończenia studiów to 31.10.2017 r.

/zaświadczenie – k. 62 akt ZUS/

Wnioskodawczyni stała się właścicielem zabudowanej nieruchomości rolnej o powierzchni 2,80 ha – w części w wyniku dziedziczenia po matce T. S., w części w wyniku umowy darowizny z dnia 18 sierpnia 2016 r – zawartej między wnioskodawczynią – a ojcem – A. S. (2). Na działce znajdują się zabudowania: czteroizbowy dom mieszkalny, budynek gospodarczy, ruiny stodoły. Na rzecz A. S. (2) została ustanowiona nieodpłatna dożywotnia służebność osobista polegająca na korzystaniu z całego domu mieszkalnego i budynku gospodarczego.

/akt notarialny – k. 67 – 69 akt ZUS/

Wnioskodawczyni nie mieszka na terenie tego gospodarstwa. Mieszka od 15 roku życia u wuja. Studiuje w Ł., gdzie wynajmuje mieszkanie. W gospodarstwie mieszka ojciec wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności rolniczej, nie czerpie z gospodarstwa żadnych korzyści. W gospodarstwie nie ma maszyn rolniczych, zwierząt, jest stary, zaniedbany sad, ruina stodoły, pole zarośnięte trawą.

/zeznania wnioskodawczyni – e – prot. z dnia 2.12.2016 00:00:45 – 00:05:43 w zw. z e – prot. z dnia 20.01.17 00:22:58, zeznania świadka G. M. – e – prot. z dnia 20.01.2017 00:05:05, A. S. 00:11:58, D. W. – 00:18:02/

Decyzją z dnia 5 września 2016 r organ rentowy ustalił wysokość renty rolniczej na kwotę 882,56 zł – w tym 750,18 zł część uzupełniająca i 29,83 zł część składkowa. Renta rodzinna została podwyższona do kwoty 882,56 zł – do kwoty emerytury podstawowej. Ustalono, że część uzupełniająca renty rodzinnej została pomniejszona o kwotę 750,18 zł z tytułu prowadzenia działalności rolniczej.

/decyzja – k. 70 akt KRUS/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą skarżonej decyzji.

Na podstawie art. 32. ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016 r., poz. 277) wypłata renty rodzinnej, przysługującej osobie pełnoletniej, ulega zawieszeniu, jeżeli uprawniony prowadzi działalność rolniczą. Przepisy art. 28 ust. 3, 4 i 6-10 oraz art. 34 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 28 ust. 1 wypłata emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega częściowemu zawieszeniu na zasadach określonych w ust. 2-8, jeżeli emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą.

2. Zawieszenie wypłaty dotyczy:

1) części uzupełniającej emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy,

2) emerytury lub renty inwalidzkiej z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin w części równej 95% emerytury podstawowej

- i obejmuje całość lub określony ułamek tej części świadczenia; ilekroć w ust. 3 i 5-7 jest mowa o zawieszeniu wypłaty w całości, w połowie albo w jednej czwartej - rozumie się odpowiednio zawieszenie wypłaty tej części świadczenia, jej połowy albo jednej czwartej.

3. Wypłata ulega zawieszeniu w całości, jeżeli emeryt lub rencista nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, z zastrzeżeniem ust. 5-7 i 9-11.

4. Uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego, nie uwzględniając:

1) gruntów wydzierżawionych, na podstawie umowy pisemnej zawartej co najmniej na 10 lat i zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków, osobie niebędącej:

a) małżonkiem emeryta lub rencisty,

b) jego zstępnym lub pasierbem,

c) osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym,

d) małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b lub c;

2) gruntów trwale wyłączonych z produkcji rolniczej na podstawie odrębnych przepisów, w tym zalesionych gruntów rolnych;

3) gruntów i działów specjalnych należących do małżonka, z którym emeryt lub rencista zawarł związek małżeński po ustaleniu prawa do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia;

4) własności (udziału we współwłasności) nieustalonej odpowiednimi dokumentami urzędowymi, jeżeli grunty będące przedmiotem tej własności (współwłasności) nie znajdują się w posiadaniu rolnika lub jego małżonka.

Jednakże zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2012 r. w sprawie o sygn. akt II UK 82/11 art. 28 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jedynie uzupełnia treść art. 28 ust. 1 tej ustawy, poprzez wskazanie niektórych sytuacji faktycznych, na podstawie których definiuje pojęcie nieprowadzenia działalności rolniczej. Wskazany katalog nie pochłania wszystkich wypadków, w których ustawodawca uznaje, że działalność rolnicza nie jest prowadzona. Innymi słowy ustawodawca dopuszcza - poza tym uznaniem - inne jeszcze wypadki nieprowadzenia takiej działalności i uwzględnia je przy zawieszaniu prawa do świadczeń. Zatem przyjąć należy, że w innym wypadku niż zapisany w art. 28 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników właściciel lub posiadacz gospodarstwa rolnego może, dla uniknięcia zawieszenia wypłaty świadczeń, wykazywać, że gospodarstwa nie prowadzi, czyli że po jego stronie nie dochodzi do realizacji przesłanki opisanej w art. 28 ust. 1 tej ustawy. Przepis art. 28 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ma specyficzną konstrukcję, polegającą na postawieniu tezy ogólnej w formie negacji (nie prowadzi gospodarstwa rolnego) z jednoczesnym jej zaprzeczeniem w punktach 1-7. Zgodnie z logiką, wprowadzone w tych punktach wyjątki powinny odpowiadać tezie pozytywnej, tymczasem ich charakter jest różny; niektóre stanowią potwierdzenie tezy wyjściowej, inne jej przeczą. Swoista i nietypowa konstrukcja art. 28 ust. 4 pkt 1-7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników doprowadziła Sąd Najwyższy do sformułowania wniosku, że ustawodawca przewidziane w nim przypadki prowadzenia gospodarstwa rolnego zmarginalizował z punktu widzenia zawieszalności wypłaty świadczeń i uznał, że mimo własności lub posiadania gruntów, działalność rolnicza nie jest prowadzona (por. uchwałę z dnia 6 maja 2004 r., II UZP 5/04, OSNP 2004 nr 22 poz. 389; wyrok z dnia 7 lutego 2002 r., II UKN 49/01, OSNP 2003 nr 22, poz. 552). Zastosowana w tym wypadku technika legislacyjna sugeruje przyjęcie, że wyliczenie zawarte w punktach 1-7 służy wyłącznie ułatwieniom dowodowym. Rolnicy będący właścicielami gospodarstw wymienionych w art. 28 ust. 4 pkt 1-7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nie muszą wykazywać, że nie prowadzą w nich działalności rolniczej; ten fakt uznaje sam ustawodawca.

Prowadzi to do wniosku, że własność lub posiadanie gospodarstwa rolnego, które obecnie pozostają poza sferą stosunku ubezpieczenia społecznego rolników i są prawnie obojętne przy objęciu ubezpieczeniem, nie mogą mieć także wpływu na wysokość pobieranych świadczeń. Uzyskanie możliwości pobierania pełnego świadczenia może zależeć tylko (i zależy) od zaprzestania działalności rolniczej, zatem właściciele gruntów innych niż wymienione w art. 28 pkt 1-7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników mogą dowodzić, że nie są już rolnikami, gdyż nie prowadzą na nich działalności rolniczej.

Powyższą argumentację potwierdza i rozwija wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 czerwca 2013 r. o sygn. akt III AUa 1529/12, zgodnie z którym wypłata części uzupełniającej świadczenia rolnika, który będąc właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej w rozumieniu art. 6 pkt 3 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, nie ulega zawieszeniu na podstawie art. 28 ust. 1 i 3 w związku z ust. 4 tej ustawy. Przepis art. 28 ust. 4 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników należy interpretować w zgodzie z art. 6 pkt 1 i 3, w którym podmiotem ubezpieczenia nie jest właściciel lub posiadacz gospodarstwa rolnego, lecz wyłącznie osoba prowadząca działalność rolniczą w posiadanym gospodarstwie rolnym. Powyższe prowadzi do wniosku, że własność lub posiadanie gospodarstwa rolnego, które obecnie pozostają poza sferą stosunku ubezpieczenia społecznego rolników i są prawnie obojętne przy objęciu ubezpieczeniem, nie mogą mieć wpływu na wysokość pobieranych świadczeń. Uzyskanie możliwości pobierania pełnego świadczenia może zależeć tylko (i zależy) od zaprzestania działalności rolniczej, zatem właściciele gruntów innych niż wymienione w art. 28 ust. 4 pkt 1-7 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników mogą dowodzić, że nie są już rolnikami, gdyż nie prowadzą na nich działalności rolniczej./podobnie orzekł także SA w Ł. w wyroku z dnia 8.12.2015 r , III AUa 916/15/.

Sąd Okręgowy w pełni podziela przytoczone powyżej ugruntowane orzecznictwo, z którego wynika, iż uzyskanie renty rodzinnej w pełnej wysokości, a więc łącznie z częścią uzupełniającą, jest uzależnione od spełnienia przesłanki faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej. A spełnienie tego warunku nie zostaje wyłączone na tej podstawie, że ubezpieczona pozostaje właścicielem gospodarstwa rolnego.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy wnioskodawczyni przysługuje prawo do uzupełniającej części renty rodzinnej. Organ rentowy, uznając iż odwołująca się spełnia pozostałe przesłanki uzyskania prawa do renty rodzinnej, odmówił zgodnie art. 28 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznemu rolników przyznania części uzupełniającej renty rodzinnej, ponieważ skarżąca nabyła gospodarstwo rolne w drodze dziedziczenia i darowizny.

W ocenie Sądu Okręgowego argumentacja organu rentowego nie znajduje uzasadnienia w świetle przytoczonych przepisów przy ich interpretacji zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz Sądu Apelacyjnego w Łodzi.

Decydujące znaczenie w przedmiotowej sprawie ma fakt nieprowadzenia działalności rolniczej przez ubezpieczoną.

Z ustaleń poczynionych w sprawie wynika, że wnioskodawczyni jest studentką (...), na Wydziale E. – Socjologicznym, nie mieszka na terenie tego gospodarstwa. Mieszka od 15 roku życia u wuja. Studiuje w Ł., gdzie wynajmuje mieszkanie. W gospodarstwie mieszka ojciec wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności rolniczej, nie czerpie z gospodarstwa żadnych korzyści. W gospodarstwie nie ma maszyn rolniczych, zwierząt, jest stary, zaniedbany sad, ruina stodoły, pole zarośnięte trawą.

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie zeznań wnioskodawczyni oraz świadków, które były zbieżne spójne i wzajemnie się uzupełniały. Organ rentowy nie zgłosił wniosków dowodowych, które wykazałyby okoliczności przeciwne.

Podsumowując, wnioskodawczyni przysługuje prawo do części uzupełniającej renty rodzinnej, gdyż nie prowadzi działalności rolniczej.

Stosownie do art. 52. ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w sprawach nieuregulowanych w ustawie do przyznawania świadczeń z ubezpieczenia i do ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy regulujące przyznawanie i wypłatę odpowiednich świadczeń przysługujących pracownikom i członkom ich rodzin, czyli przepisy art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748). Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawczyni wstrzymano wypłatę od dnia 1 września 2016 r, zatem od tej daty nakazano ponowną wypłatę.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał do wypłaty wnioskodawczyni części uzupełniającej renty rodzinnej poczynając od dnia 1 września 2016 r.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć KRUS wraz z aktami rentowymi.