Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 8 lipca 2016 r. w sprawie z powództwa D. S. i F. S. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. i Miastu Ł. o ustalenie Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi ustalił, że powodom przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego z zasobu mieszkaniowego Miasta Ł.. W związku z tym Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ul. (...) do czasu złożenia powodom przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego i zasądził od Pozwanego Miasta na rzecz powodów koszty postępowania.

Apelację od tego rozstrzygnięcia złożyło pozwane Miasto Ł. zarzucając obrazę przepisów prawa materialnego w postaci:

- art. 2 Konstytucji RP poprzez przyjęcie, że Sąd nie jest związany zasadą, zgodnie z którą organy państwa działają zgodnie z prawem i w jego granicach, co w efekcie doprowadziło do ustalenia prawa do lokalu socjalnego od pozwanego, choć taka możliwość nie wynika wprost z przepisów prawa i wykładnia rozszerzająca nie powinna mieć miejsca;

- art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego – poprzez przyjęcie, że powodowie są najemcą w rozumieniu przepisów ustawy podczas gdy nie posiadają takiego statusu, zamieszkiwali z właścicielem lokalu, a więc osobą nie będącą lokatorem i prawo powodów do zamieszkiwania z właścicielem wywodzi się z art. 87 i art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z którego wynika, że rodzice i dzieci są obowiązani do wzajemnego szacunku, wspierania się i ciąży na nich obowiązek alimentacyjny;

- art. 4 ust. 2 ustawy poprzez przyjęcie, że na pozwanym ciąży obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego, podczas gdy brak jest podstaw do obciążenia Gminy przyznaniem prawa do takiego lokalu oraz poprzez przyjęcie, że powodowie nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych, choć na rachunek powódki wpłynęła znaczna kwota pieniędzy umożliwiająca zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych poza zasobem Gminy, a pozwany w sprawie (...) sp. z o.o. zaproponował pozwanym lokal mieszkalny;

- art. 14 ust. 1 ustawy poprzez przyjęcie, że stanowi on podstawę orzekania w przedmiocie uprawnienia do lokalu socjalnego , podczas gdy przepis ten stanowi podstawę orzekania o takim lokalu tylko w postępowaniu, którego przedmiotem jest orzeczenie eksmisji nie stanowi on odrębnej podstawy do ustalania prawa do lokalu socjalnego;

- art. 14 ust. 4 ustawy poprzez przyjęcie, że ma on zastosowanie do powodów podczas, gdy nie zachodzą przesłanki określone w art. 14 ust. 1 ustawy;

- art. 35 ustawy poprzez przyjęcie, że daje on generalną podstawę do orzekania o lokalu socjalnym, podczas gdy daje on taką podstawę, ale tylko wobec osób będących lokatorem, objętych orzeczeniem eksmisyjnym, chociażby nieprawomocnym, wydanym i niewykonanym przed dniem wejścia w życie ustawy tj. przed 10 lipca 2001 r., a art. 35 ust. 2 i 4 ustawy nie jest odrębna podstawą przyznania lokalu socjalnego reguluje on jedynie postępowanie organu egzekucyjnego w sytuacji, gdy stwierdzi on zaistnienie sytuacji opisanej w ust. 1 tego przepisu i nie stanowi odrębnych od wymienionych w ust. 1 art. 35 przesłanek nabycia prawa do lokalu socjalnego;

- art. 87 i 128 krio poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że na powodach nie ciąży obowiązek alimentacyjny, a zadaniem Miasta Ł. jest wykonywanie tego obowiązku, choć nie jest to zadanie własne gminy.

Nadto skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania:

- art. 189 kpc poprzez przyjęcie, że powódka ma legitymację procesową na podstawie tego przepisu, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, a także obowiązujące normy prawne nie dają takiej legitymacji, co w efekcie doprowadziło wydania orzeczenia przyznającego prawo do lokalu socjalnego;

- art. 233 § 1 kpc i art. 328 § 2 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegające na pominięciu dla oceny zasadności ustalenia prawa do lokalu socjalnego faktu gotowości dostarczenia powodom lokalu mieszkalnego przez pozwanego (...) sp. z o.o., faktu, że na konto powódki wpłynęła znaczna kwota pieniędzy, a matka powódki nie mogła samodzielnie dysponować kontem powódki, faktu, że na powodach ciąży wzajemny obowiązek alimentacyjny co w efekcie doprowadziło do błędnego przyjęcia przez Sąd istnienia przesłanki niezaspokojonych potrzeb mieszkaniowych, niedostatku powodów i ustalenia prawa do lokalu socjalnego oraz brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonania oceny z pominięciem istotnej jego części, o której mowa w punkcie 2 lit. 1 apelacji.

W związku z powyższym skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie powództwa wobec pozwanego Miasta Ł. i zasądzenie kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest zasadna.

Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku motywy tej oceny nie wykazują nieprawidłowości w rozumowaniu, błędów logicznych bądź też niezgodności z doświadczeniem życiowym. Z tego względu Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia, a w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w treści niniejszego uzasadnienia.

Na wstępie koniecznym jest odniesienie się do sformułowanego przez stronę apelującą zarzutów naruszenia przepisów postępowania cywilnego, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Nietrafny jest zarzut dokonania przez Sąd I instancji wadliwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. W myśl art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

W rozpoznawanej sprawie skarżący upatrywał wadliwości zaskarżonego wyroku w kontekście art. 233 §1 k.p.c. w błędnym pominięciu dla oceny zasadności ustalenia prawa do lokalu socjalnego faktu gotowości dostarczenia powodom lokalu mieszkalnego przez pozwanego (...) sp. z o.o., faktu, że na konto powódki wpłynęła znaczna kwota pieniędzy, a matka powódki nie mogła samodzielnie dysponować kontem powódki, faktu, że na powodach ciąży wzajemny obowiązek alimentacyjny co w efekcie doprowadziło do błędnego przyjęcia przez Sąd istnienia przesłanki niezaspokojonych potrzeb mieszkaniowych, niedostatku powodów i ustalenia prawa do lokalu socjalnego. W tym zakresie Sąd Okręgowy nie dostrzegł błędu ani w ustaleniach faktycznych ani w ich ocenie. Przede wszystkim nie można pominąć okoliczności, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży lokalu należały do matki powódki i mimo, że wpłynęły na konto powódki to z oczywistych względów nie miała ona prawa dysponowania nimi. Z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego wynikało, że matka powódki nie przejawiała woli przekazania tych pieniędzy na ewentualny wynajem mieszkania dla powódki i jej dziecka, a powódka nie miała większego wpływu na sposób ich wydatkowania przez matkę. Podkreślenia wymaga, że nie można uczynić powódce zarzutu, że nie chce nadal mieszkać z matką z uwagi na jej styl życia i w tym kontekście również nie można stwierdzić naruszenia powołanych w apelacji przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówiących o obowiązku alimentacyjnym matki wobec powódki i jej syna. Również zarzut nieskorzystania przez powódkę z oferty pozwanej spółki w zakresie pomocy w uzyskaniu lokalu nie jest zasadny, bowiem jak wynika z zeznań powódki i prezesa spółki miałoby to nastąpić pod warunkiem zabrania mamy do tego lokalu.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy nie naruszył przepisu art. 189 kpc, jak twierdzi apelujący, poprzez przyjęcie, że powódka ma legitymację procesową na podstawie tego przepisu, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, a także obowiązujące normy prawne nie dają takiej legitymacji. Sąd Rejonowy nie rozważał tego przepisu jako podstawy prawnej rozstrzygnięcia i słusznie,o bo jak wskazał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 12 kwietnia 2001 r. w sprawie III CZP 8/01, przepis art. 189 kpc nie może być podstawą dochodzenia w drodze powództwa ustalenia prawa do lokalu socjalnego, bowiem o uprawnieniu najemcy do otrzymania lokalu socjalnego sąd może orzec tylko w wyrku eksmisyjnym. Podstawą ustalenia takiego prawa może być przepis art. 14 ust.1 uopl oraz art. 35 uopl i na tej podstawie oparł Sąd Rejonowy swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Przechodząc do zarzutów naruszenia prawa materialnego przede wszystkim należy stwierdzić, że nie nastąpiło naruszenie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego – poprzez przyjęcie, że powodowie są najemcą w rozumieniu przepisów ustawy, bowiem utrwalone orzecznictwo i doktryna przyjmują, że pojęcie lokatora powinno być interpretowane szeroko na gruncie ustawy, uprawnienie do zajmowania lokalu mieszkalnego może wynikać również ze stosunków prawnorodzinnych, a status lokatora powódka wywodzi nie od prawa własności lokalu przysługującego matce, ale ze stosunku prawnego łączącego matkę z powódką i jej synem jeśli idzie o zamieszkiwanie w lokalu np. umowy użyczenia.

Sąd I instancji nie naruszył przepisu art. 2 Konstytucji RP poprzez przyjęcie, że Sąd nie jest związany zasadą, zgodnie z którą organy państwa działają zgodnie z prawem i w jego granicach, co w efekcie doprowadziło do ustalenia prawa do lokalu socjalnego od pozwanego, choć taka możliwość nie wynika wprost z przepisów prawa i wykładnia rozszerzająca nie powinna mieć miejsca. Stosowanie prawa polega bowiem na interpretacji obowiązujących przepisów na gruncie różnego rodzaju reguł interpretacyjnych, które pozwalają właśnie na ustalenie, czy w konkretnym przypadku określony przepis może być zastosowany. Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że zastosowanie w niniejszej sprawie wyłącznie gramatycznej wykładni przepisów art. 14 w zw. z 35 uopl wskazuje, że w przypadku takich lokatorów jak powodowie, istnieje ewidentna luka w prawie. Natomiast zastosowanie wykładni systemowej, a także przyjęcie, że zamiarem ustawodawcy było kompleksowe uregulowanie sytuacji lokatorów w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów pozwala na stwierdzenie, że interpretacja powołanych przepisów przez Sąd Rejonowy nie tylko nie jest sprzeczna z przepisem art. 2 Konstytucji RP, ale stanowi przejaw prawidłowego stosowania prawa przez Sąd. Sąd Okręgowy taką interpretację podziela i uznaje za prawidłową.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Okręgowy uznał, że nie zaszło zatem naruszenie przepisów art. 14 ust. 1 i 4 ustawy oraz art. 35 ustawy poprzez przyjęcie, że daje on generalną podstawę do orzekania o lokalu socjalnym, podczas gdy daje on taką podstawę, ale tylko wobec osób będących lokatorem, objętych orzeczeniem eksmisyjnym, chociażby nieprawomocnym, wydanym i niewykonanym przed dniem wejścia w życie ustawy tj. przed 10 lipca 2001 r., a art. 35 ust. 2 i 4 ustawy nie jest odrębną podstawą przyznania lokalu socjalnego reguluje on jedynie postępowanie organu egzekucyjnego w sytuacji, gdy stwierdzi on zaistnienie sytuacji opisanej w ust. 1 tego przepisu i nie stanowi odrębnych od wymienionych w ust. 1 art. 35 przesłanek nabycia prawa do lokalu socjalnego. Literalna wykładnia przepisów ustawy prezentowana przez skarżącego, nie pozwoli rozstrzygnąć sytuacji takich lokatorów jak powódka i jej syn i dlatego należy uznać, że nie jest dopuszczalna, bowiem doprowadza do sytuacji, gdy obywatel zostaje pozbawiony konstytucyjnego prawa do sądu, gdy tymczasem wykładnia systemowa zaprezentowana przez Sąd Rejonowy pozwala na rozstrzygnięcie sprawy w oparciu o przepisy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 738 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.