Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Jarosław Łuczaj

Protokolant st. sekr. sąd. Marta Gackiewicz

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2016 roku w Radomiu

spraw A. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o ustalenie wysokości kapitału początkowego i emerytury

na skutek odwołań A. R. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 4 grudnia 2015 roku, nr (...) i z dnia 9 grudnia 2015 roku, nr (...)

1.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyjmuje do ustalenia wysokości kapitału początkowego i emerytury wynagrodzenie za 1996 rok w kwocie 6.351,53 zł (sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt trzy grosze);

2.  oddala odwołanie dalej idące.

SSO Jarosław Łuczaj

Sygn. akt VI U 91/16

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 11 stycznia 2016 roku A. R. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 9 grudnia 2015 roku, nr (...), o przeliczeniu emerytury i z dnia 4 grudnia 2015 roku, nr (...), o ponownym ustaleniu kapitału początkowego – w części dotyczącej nieuwzględnienia dochodów osiągniętych w firmie (...) w latach 1994 i 1996 (odwołania – k. 3-4, 11-12).

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o ich oddalenie wskazując, iż w oparciu o złożone dokumenty nie ma możliwości ustalenia faktycznego wynagrodzenia za lata 1994 i 1996, w związku z tym za lata te przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia (odpowiedzi na odwołania – k. 5, 43).

Postanowieniami z dnia 11 lutego 2016 roku Sąd połączył sprawy z obydwu odwołań do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia (postanowienia – k. 7 i 45).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

W okresie od 1 lipca 1994 roku do 28 lutego 1999 roku A. R. zatrudniona była w przedsiębiorstwie (...) w G.. W 1996 roku uzyskała z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 6.351,53 zł (dowód: świadectwo pracy – k. 6 akt ZUS dot. kapitału początkowego, zaświadczenie o zatrudnieniu o wynagrodzeniu – k. 11 akt ZUS dot. kapitału początkowego, informacja PIT-11 oraz oświadczenie W. K. i H. C. z 4 maja 2015 roku w aktach ZUS nr (...)).

Decyzją z dnia 10 czerwca 2009 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. ustalił kapitał początkowy A. R. na dzień 1 stycznia 1999 roku w wysokości 80.149,41 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego nie uwzględniono wynagrodzenia za okres pracy w C. w G., ponieważ zaświadczenie ZUS RP-7 zostało wystawione m.in. na podstawie PIT-11. Za okres ten przyjęto wynagrodzenie minimalne. Ostatecznie decyzją z dnia 4 grudnia 2015 roku ponownie ustalono kapitał początkowy A. R., tym razem na kwotę 90.047,65 zł, przeliczając okresy sprawowania opieki nad dzieckiem przy zastosowaniu przelicznika 1,3 za każdy rok (dowód: decyzje w aktach ZUS dot. kapitału początkowego).

W dniu 24 listopada 2014 roku A. R. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniosek o emeryturę (wniosek – k. 1-4 akt ZUS nr (...)).

Decyzjami z dnia 30 stycznia 2015 roku, nr (...) i nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał A. R. emeryturę od dnia (...) roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, ustalając wysokość świadczenia w pierwszym przypadku na kwotę 1.166,13 zł miesięcznie (i zawieszając ją jako świadczenie mniej korzystne), zaś w drugim na kwotę 1.191 zł, przy czym wskazano, że za okres od 1 lipca 1994 roku do 31 grudnia 199 roku przyjęto wynagrodzenie minimalne (dowód: decyzje – k. 13-16 akt ZUS nr (...)).

Ostatecznie, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. w dniu 9 grudnia 2015 roku wydał decyzję zamienną nr (...) o przeliczeniu emerytury, ustalając jej wysokość na kwotę 1.293,51 zł. Decyzją tą dokonano przeliczenia emerytury na podstawie przedłożonych dokumentów za okres zatrudnienia w C. za lata 1995, 1997, 1998 i 1999 (dowód: decyzja w aktach ZUS nr (...)).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie powołanych wyżej dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony i nie budziły żadnych wątpliwości Sądu.

Bez praktycznego waloru pozostają dla rozstrzygnięcia zeznania świadków M. S., J. W., U. K., E. B. i A. C., bowiem świadkowie ci nie mieli wiedzy o wysokości zarobków wnioskodawczyni w latach 1994 i 1996. Jedynie z zeznań świadka W. K. wynika, że podpisał on oświadczenie z 4 maja 2015 roku, w którym wskazano m.in. wysokość wynagrodzenia wnioskodawczyni z 1996 roku.

Również dokumenty przedstawione przez A. R. zasadniczo nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, bowiem dotyczą one innych pracowników zatrudnionych w tym samym okresie w przedsiębiorstwie (...). Tymczasem sytuacja każdego pracownika jest inna i to samo dotyczy osiąganych przez nich zarobków, nie można więc czynić ustaleń odnośnie wynagrodzenia wnioskodawczyni w oparciu o dokumenty odnoszące się do innych zatrudnionych z nią osób. W tym zakresie podzielić należy stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 29 sierpnia 2012 roku, sygn. akt III AUa 233/12, zgodnie z którym, by doprowadzić do wzrostu świadczenia należy dysponować pewnymi danymi, a nie opierać się na nieweryfikowalnych hipotezach związanych
z uzyskiwanym wynagrodzeniem. Stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą i konkretnym pracownikiem.

Wyjątkiem o odniesieniu do dokumentów przedstawionych przez wnioskodawczynię są zaświadczenie o zatrudnieniu o wynagrodzeniu, informacja PIT-11 oraz oświadczenie W. K. i H. C. z 4 maja 2015 roku. Są to bowiem trzy niezależne dokumenty potwierdzające, że w 1996 roku osiągnęła ona wynagrodzenie w kwocie 6.351,53 zł.

Zauważyć przy tym należy w szczególności, że wynagrodzenia A. R. przyjęte ostatecznie przez organ rentowy za lata 1995, 1997, 1998 i 1999 pokrywają się ze wskazaniami w informacjach PIT-11 za te lata. Nie więc podstaw do przyjęcia odmiennych ustaleń w odniesieniu do roku 1996.

Powyższa sytuacja nie dotyczy z kolei roku 1994, co do którego brak jest informacji PIT-11, nie można więc zweryfikować wynagrodzenia wnioskodawczyni za ten rok, przedstawionej w druku RP-7. W tym względzie A. R. nie przedstawiła żadnego wiarygodnego dowodu na poparcie swych twierdzeń.

Zgodnie z przepisami art. 15 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2016 poz. 887 ze zm.), podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę. Przy czym, zgodnie z art. 15 ust. 6 tej ustawy, na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Zgodnie zaś z art. 15 ust. 2a w/w ustawy, za okresy nieudokumentowanych wynagrodzeń przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

W myśl art. 116 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Także art. 117 ustawy emerytalnej wskazuje, iż okresy składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2-9 i ust. 2 pkt 1 lit. b-d, pkt 2 lit. d i pkt 4-17, mogą być uwzględnione, jeżeli zostały udowodnione dokumentami (zaświadczeniami) lub wpisami w legitymacji ubezpieczeniowej, bądź uznane orzeczeniem sądu.

Zgodnie natomiast z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie pozostawały przyjęte przez ZUS wysokości zarobków stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne A. R. w latach 1994 i 1996, kiedy to pracowała w przedsiębiorstwie (...) w G..

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala stwierdzić, że zaskarżone decyzje organu rentowego są częściowo nieprawidłowe.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych
i precyzyjnych (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, OSNP 1998/22/667; z dnia 4 lipca 2007 roku, I UK 36/07, LEX nr 390123).

Zgodnie z ogólnymi regułami dowodowymi, to na wnioskodawczyni ciążył zatem obowiązek udowodnienia okoliczności, na które powoływała się w odwołaniu. Tymczasem, jak wyżej wskazano, odnośnie roku 1994 nie przedstawiła ona wiarygodnych dowodów potwierdzających wysokość osiągniętego wówczas wynagrodzenia.

Sąd dysponował zatem jedynie dokumentacją znajdującą się w aktach organu rentowego, złożoną w toku postępowania w niniejszej sprawie oraz zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków.

W tym miejscu wskazać należy, że o ile w toku postępowania przed organem rentowym istnieją stosowne ograniczenia dowodowe (wynikające z powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku), o tyle w toku postępowania sądowego ubezpieczony za pomocą każdego dowodu może udowodnić swoje żądanie. Oznacza to, że fakty, od których uzależnione jest prawo do emerytury oraz wysokość tego świadczenia, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków. Jak słusznie wskazuje się w judykaturze, w postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzenie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego wnioskodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 roku, I UK 36/07, Legalis nr 181419). Nie ulega wątpliwości, że wiarygodność i moc wszystkich dowodów wymaga wszechstronnej oceny zgodnie z swobodną oceną dowodów. Zgodnie z innym poglądem wyrażonym w orzecznictwie, wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w danych okresach, przyjmowana dla potrzeb ustalenia wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, wynikać musi z niebudzących żadnych wątpliwości, spójnych i precyzyjnych dowodów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, sygn. akt II UKN 440/97, LEX nr 34199). Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela powyższe zapatrywania.

Mając powyższe na uwadze, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w ocenie Sądu, pozwala na przyjęcie, iż w 1996 roku z tytułu zatrudnienia w przedsiębiorstwie (...) wnioskodawczyni otrzymała wynagrodzenie w kwocie 6.351,53 zł, co wynika z druku RP-7 , informacji PIT-11 i oświadczenia z 4 maja 2015 roku.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił częściowo zaskarżone decyzje, o czym orzeczono w punkcie 1. wyroku.

W pozostałym zakresie, tj. odnośnie roku 1994 brak jest dostatecznych, przekonujących i pewnych dowodów wskazujących na wysokość otrzymanego przez ubezpieczoną wynagrodzenia. Mając to na uwadze stwierdzić należy, że wnioskodawczyni nie udowodniła, iż w tym okresie zarabiała więcej niż to ustalił ZUS, który prawidłowo, zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za okresy nieudokumentowanych wynagrodzeń przyjął kwoty obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Z tych przyczyn brak było podstaw do ustalenia wysokości emerytury
z uwzględnieniem roku 1994 w sposób żądany przez ubezpieczoną.

Zważywszy na powyższe, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 kpc, Sąd oddalił odwołanie w pozostałej części, o czym orzeczono w punkcie 2. wyroku.

SSO Jarosław Łuczaj