Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 maja 2016 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., na podstawie art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, odmówił M. M. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 23 grudnia 2015 r. do 08 lutego 2016 r. wskazując, iż po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego przestała ona podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

M. M. odwołała się od powyższej decyzji. W uzasadnieniu wskazała, że nie została poinformowana o obowiązku ponownego zgłoszenia się do ubezpieczenia po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego. Nadto opłacała należne składki na ubezpieczenie.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. M. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. Od 1 listopada 2014 r. podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

W okresie od 29 grudnia 2014 r. do 27 grudnia 2015 r. ubezpieczona pobierała zasiłek macierzyński w związku z urodzeniem kolejnego dziecka.

Po wykorzystaniu zasiłku nie dokonała ponownego zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jednak terminowo opłacała składki na to ubezpieczenie od grudnia 2015 r. do lutego 2016 r.

Między 23 grudnia 2015 r. i 8 lutego 2016 r. ubezpieczona była niezdolna do pracy.

Dowód:

- dowody wpłat k. 5-7,

- druki zgłoszeń i wyrejestrowań ZUS k. 19-27,

- raport zestawienia deklaracji 27-28,

- listy wpłat k. 29-30,

- zeznania M. M. k. 37.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumentację zgromadzoną w aktach sprawy, której rzetelności żadna ze stron nie kwestionowała, a także w oparciu o zeznania ubezpieczonej. Zdaniem Sądu nie zachodziły w sprawie żadne okoliczności podważające wiarygodność w/w dowodów.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (zwanej dalej „ustawą systemową”) osoby spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Mogą one jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów.

Z kolei art. 36 ust. 11 ustawy systemowej stanowi, iż każda osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu.

Z przedstawionej powyżej regulacji ustawowej organ wywiódł, że w dacie nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego osoba ubezpieczona obowiązkowo podlega wyłącznie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. O ile wcześniej podlegała pozostałym ubezpieczeniom społecznym, to ustają one właśnie z chwilą uzyskania prawa do zasiłku. Konsekwencją tego, w przypadku osób nie podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu jest konieczność dokonania zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego po ustaniu prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia (art. 14 ust. 1 ustawy systemowej).

Zdaniem Sądu organ wydając zaskarżoną decyzję wyszedł z błędnego założenia, iż rozpoczęcie pobierania zasiłku przez osobę podlegającą dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, stanowi okoliczność, przez którą wygasa tytuł ubezpieczenia w rozumieniu art. 36 ust. 11 ustawy systemowej.

W ustawie systemowej próżno szukać regulacji uzasadniającej takie założenie. Wedle art. 13 pkt 4 ustawy systemowej osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w następujących okresach - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Bezsprzecznie urodzenie dziecka i nabycie prawa do zasiłku macierzyńskiego nie jest równoznaczne z zaprzestaniem działalności gospodarczej skutkującym wykreśleniem z (...). Odmienny pogląd prowadziłby do wniosku, iż każda osoba decydująca się na urodzenie dziecka i skorzystanie z zasiłku macierzyńskiego rezygnuje z prowadzenia działalności, co trudno byłoby logicznie uzasadnić. Świadczenia z tytułu macierzyństwa, w tym zasiłek macierzyński, mają charakter tymczasowy. Nie muszą, i z reguły nie wiążą się z całkowitym zaniechaniem prowadzenia działalności po ich wykorzystaniu.

Przepis art. 9 ust. 1c ustawy systemowej stanowi wyłącznie normę zbiegową wskazującą, jaki tytuł ubezpieczenia należy przyjąć w sytuacji zaistnienia kolizji między nimi. Określa zatem wyłącznie, który z nich ma pierwszeństwo. Nie jest to tożsame z ustaniem pozostałych tytułów, zwłaszcza, iż w dalszej części tego przepisu przewidziano możliwość dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów. Świadczy to o tym, iż owe pozostałe tytuły, w tym prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, nadal istnieją, lecz ustąpiły miejsca ubezpieczeniu z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego.

W konsekwencji tych rozważań należy przyjąć, iż po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą wyeliminowany zostaje stan kolizji między tytułami ubezpieczeń, a stąd podstawowym tytułem podlegania ubezpieczeniom ponownie staje się prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Nieuzasadnionym przy tym byłoby wymaganie od takiej osoby dokonywania ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń, skoro uczyniła to wcześniej, a wyłącznie na czas pobierania zasiłku podlegała ubezpieczeniu tylko z tego tytułu. Ustawodawca nie oczekuje tego nawet w przypadku wznowienia zawieszonej działalności gospodarczej (art. 36a ust. 4 ustawy systemowej).

Tym samym osoba podlegająca dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego nadal podlega ubezpieczeniu z pierwotnego tytułu, bez jakichkolwiek przerw w stażu ubezpieczeniowym, o ile terminowo opłaca pełne składki.

Należy też przypomnieć, że zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 159 z późn. zm. – zwanej dalej „ustawą zasiłkową”) ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:

1) po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu

2) po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.

Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa powyżej, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego (art. 4 ust. 2 ).

Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje:

1) absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych;

2) jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;

3) ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;

4) posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.

Nabycie prawa do zasiłku chorobowego uzależnione jest zatem od przebycia w ubezpieczeniu określonego czasu. Czas ten, nazywany okresem wyczekiwania, uzależnia nabycie prawa do zasiłku od pozostawania przez wymagany czas nieprzerwanie w ubezpieczeniu chorobowym. Okres wyczekiwania to okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu wymaganemu dla przyznania prawa do zasiłku chorobowego. Innymi słowy jest to konieczność przebycia określonego stażu w ubezpieczeniu, wymaganego do uzyskania prawa do świadczeń.

Przyjęcie poglądu przedstawionego przez organ w zaskarżonej decyzji prowadziłoby do tego, iż rodzic po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, albo urlopu rodzicielskiego, musiałaby ponownie zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego. W dalszej konsekwencji, z uwagi na treść art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej, byłby pozbawiony możliwości uzyskania zasiłku chorobowego aż do zakończenia okresu wyczekiwania, czyli przez 30 lub 90 dni. Ustawa zasiłkowa w art. 4 ust. 2 nie przewiduje bowiem w/w urlopów jako okresów nie powodujących przerwania okresu ubezpieczenia.

Sytuację taką trudno jest uznać za prawidłową zwłaszcza w świetle tego, że zmiana pierwszeństwa tytułu ubezpieczenia chorobowego w postaci zatrudnienia czy działalności gospodarczej wynika z nabycia uprawnień związanych z rodzicielstwem, a nie z decyzji samych ubezpieczonych.

Kierując się założeniem o racjonalności ustawodawcy nie sposób przyjąć, by kreując politykę prorodzinną i szeroki wachlarz uprawnień związanych z rodzicielstwem, zmierzał do pogarszania sytuacji prawnej rodzica względem osób, które takiego statusu nie mają. Niewątpliwie pozbawienie rodzica zasiłku chorobowego bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego tylko dlatego, że z niego skorzystał, byłoby nieuzasadnioną sankcją godzącą w byt jego oraz jego dziecka.

W świetle przedstawionej argumentacji należało uznać, iż odwołująca nadal podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, a stąd przysługiwało jej prawo do zasiłku chorobowego za okres od 23 grudnia 2015 r. do 8 lutego 2016 r.

Wobec powyższego Sąd, w myśl art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

W pkt II wyroku zawarte zostało orzeczenie o kosztach procesu. Zapadło ono w oparciu o przepis art. 98 §1 k.p.c. Na koszty odwołującej składało się wynagrodzenie pełnomocnika (180 zł) ustalone zgodnie z regulacją zawartą w § 11 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)