Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Jarosław Łuczaj

Protokolant st. sekr. sąd. Marta Gackiewicz

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2016 roku w Radomiu

sprawy T. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o ustalenie wysokości emerytury

na skutek odwołania T. Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. z dnia 20 maja 2015 roku, nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyjmuje do ustalenia wysokości emerytury wynagrodzenie w kwocie 7.128 zł (siedem tysięcy sto dwadzieścia osiem złotych) miesięcznie za czerwiec i lipiec 1981 roku;

2.  oddala odwołanie dalej idące.

SSO Jarosław Łuczaj

Sygn. akt VI U 1041/15

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 25 czerwca 2015 roku T. Z. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 20 maja 2015 roku, nr (...), o przeliczeniu emerytury. W uzasadnieniu powyższego odwołania skarżący podniósł, że nie zgadza się z wysokością wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury. Zakwestionował w tym wyliczeniu przyjęte wielkości zarobków stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w latach 1979-1981, gdy był zatrudniony w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w L. wskazując, iż lata te były dla niego najbardziej korzystne, bowiem zarabiał wówczas około 7.500 zł miesięcznie. Podniósł, iż powyższą okoliczność potwierdza świadectwo pracy przedłożone organowi rentowemu, zaś nie dysponuje aktami osobowymi z tego okresu, ponieważ dokumentacja ta została zniszczona (odwołanie – k. 3-4).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. wniósł o jego oddalenie wskazując, iż odwołanie nie wnosi do sprawy żadnych okoliczności faktycznych, środków dowodowych i argumentów prawnych, które uzasadniałyby zmianę decyzji. W uzasadnieniu wskazano, iż w dniu 20 maja 2015 roku organ rentowy wydał trzy decyzje dotyczące polskiej emerytury kapitałowej, polskiej pełnej emerytury z systemu zreformowanego mieszanego i polskiej proporcjonalnej emerytury z systemu zreformowanego mieszanego. Podniesiono również, że wszystkie trzy warianty emerytury zostały wyliczone z uwzględnieniem wszystkich udokumentowanych okresów ubezpieczenia i zarobków wnioskodawcy, przy czym zgodnie z art. 15 ustawy emerytalnej, za okresy, za które nie zostały udokumentowane zarobki organ rentowy przyjął kwoty minimalnego wynagrodzenia (odpowiedź na odwołanie – k. 7-11).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

T. Z. urodzony (...) (okoliczność bezsporna).

W okresie od dnia 1 listopada 1978 roku do dnia 19 lipca 1981 roku T. Z. zatrudniony był w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w L. na stanowisku Kierownika Produkcji Podstawowej. W ostatnim okresie zatrudnienia otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 48 dniówek obrachunkowych, tj. 6.480 zł + 10% dodatku za staż pracy w kwocie 648 zł miesięcznie (dowód: świadectwo pracy – k. 19 t. II akt ZUS).

W dniu 6 listopada 2014 roku T. Z. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. wniosek o emeryturę (wniosek – k. 1-5 t. III akt ZUS).

Decyzją z dnia 10 lutego 2015 roku, nr (...)-2014, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. ustalił kapitał początkowy T. Z.na dzień 1 stycznia 1999 roku w wysokości 119.470,67 zł, przyjmując wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na poziomie 88,34 % (dowód: decyzja w aktach ZUS dot. kapitału początkowego).

Decyzją z dnia 25 lutego 2015 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. przyznał T. Z. emeryturę w kwocie zaliczkowej od dnia (...) roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, ustalając wysokość świadczenia na kwotę 1.893,25 zł miesięcznie (dowód: decyzja – k. 9-11 t. III akt ZUS).

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. w dniu 20 maja 2015 roku wydał trzy decyzje o numerach (...) o przeliczeniu emerytury: pierwszą o przeliczeniu emerytury kapitałowej, ustalając jej wysokość na kwotę 1.893,25 zł (dowód: decyzja – k. 52-53 t. III akt ZUS), o przeliczeniu polskiej pełnej emerytury z systemu zreformowanego mieszanego, ustalając jej wysokość na kwotę 1.801,98 zł i zawieszając jej wypłatę z uwagi na to, iż jest mniej korzystna (dowód: decyzja – k. 54-55 t. III akt ZUS) oraz o przeliczeniu polskiej proporcjonalnej emerytury z systemu zreformowanego mieszanego, ustalając jej wysokość na kwotę 1.857,25 zł i zawieszając jej wypłatę z uwagi na to, iż jest mniej korzystna (dowód: decyzja – k. 56-57 t. III akt ZUS).

Powyższy stan faktyczny był bezsporny i został ustalony na podstawie powołanych wyżej dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony i nie budziły żadnych wątpliwości Sądu.

Zgodnie z przepisami art. 15 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2016, poz. 887 ze zm.), podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę. Przy czym, zgodnie z art. 15 ust. 6 tej ustawy, na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Zgodnie zaś z art. 15 ust. 2a w/w ustawy, za okresy nieudokumentowanych wynagrodzeń przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

W myśl art. 116 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Także art. 117 ustawy emerytalnej wskazuje, iż okresy składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2-9 i ust. 2 pkt 1 lit. b-d, pkt 2 lit. d i pkt 4-17, mogą być uwzględnione, jeżeli zostały udowodnione dokumentami (zaświadczeniami) lub wpisami w legitymacji ubezpieczeniowej, bądź uznane orzeczeniem sądu.

Zgodnie natomiast z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie pozostawały przyjęte przez ZUS wysokości zarobków stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne T. Z. w latach 1979-1981, kiedy to pracował w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej
w L..

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala stwierdzić, że zaskarżone decyzje organu rentowego są częściowo nieprawidłowe.

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych
i precyzyjnych (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, OSNP 1998/22/667; z dnia 4 lipca 2007 roku, I UK 36/07, LEX nr 390123).

Zgodnie z ogólnymi regułami dowodowymi, to na wnioskodawcy ciążył zatem obowiązek udowodnienia okoliczności, na które powoływał się w odwołaniu. Tymczasem T. Z. w zasadzie nie przedstawił Sądowi żadnych dowodów, w związku z czym Sąd z urzędu zwrócił się o akta osobowe wnioskodawcy ze spornego okresu zatrudnienia. Jak jednak wynika z notatki urzędowej z dnia 12 października 2015 roku, nie udało się ustalić miejsca ich przechowywania (notatka – k. 14).

Sąd dysponował zatem jedynie dokumentacją znajdującą się w aktach organu rentowego oraz zeznaniami wnioskodawcy i przesłuchanych w sprawie świadków.

W tym miejscu wskazać należy, że o ile w toku postępowania przed organem rentowym istnieją stosowne ograniczenia dowodowe (wynikające z powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku), o tyle w toku postępowania sądowego ubezpieczony za pomocą każdego dowodu może udowodnić swoje żądanie. Oznacza to, że fakty, od których uzależnione jest prawo do emerytury oraz wysokość tego świadczenia, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków. Jak słusznie wskazuje się w judykaturze, w postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzenie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego wnioskodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 roku, I UK 36/07, Legalis nr 181419). Nie ulega wątpliwości, że wiarygodność i moc wszystkich dowodów wymaga wszechstronnej oceny zgodnie z swobodną oceną dowodów. Zgodnie z innym poglądem wyrażonym w orzecznictwie, wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w danych okresach, przyjmowana dla potrzeb ustalenia wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, wynikać musi z niebudzących żadnych wątpliwości, spójnych i precyzyjnych dowodów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, sygn. akt II UKN 440/97, LEX nr 34199). Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela powyższe zapatrywania.

Mając powyższe na uwadze, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w ocenie Sądu, pozwala na przyjęcie, iż T. Z.w ostatnim okresie zatrudnienia w RSP w L., tj. w miesiącach czerwcu i lipcu 1981 roku, otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 7.128 zł miesięcznie (6.480 zł + 10% dodatku za staż pracy w kwocie 648 zł miesięcznie), co wynika ze świadectwa pracy wnioskodawcy znajdującego się w aktach rentowych. Zaznaczyć przy tym należy, że w świadectwie tym wskazano, że podana w nim wysokość wynagrodzenia dotyczy ostatniego okresu. Stąd też, skoro wnioskodawca pracował tam do 19 lipca 1981 roku (niepełny miesiąc), to ten ostatni okres obejmuje też ostatni cały miesiąc jego zatrudnienia w tym zakładzie pracy, a więc czerwiec 1981 roku.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił częściowo zaskarżoną decyzję, o czym orzeczono w punkcie 1. wyroku.

W pozostałym zakresie, tj. odnośnie okresu od dnia 1 listopada 1978 roku (początek zatrudnienia) do dnia 31 maja 1981 roku brak jest dostatecznych, przekonujących i pewnych dowodów wskazujących na wysokość otrzymywanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że ubezpieczony nie archiwizował uzyskiwanych przychodów i za sporny okres nie posiada wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej. Z okresu pracy wnioskodawcy w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w L. nie zachowały się, oprócz świadectwa pracy, jakiekolwiek dokumenty źródłowe. Także osobowe źródła dowodowe nie weryfikują tez sformułowanych przez skarżącego
w odwołaniu. Na podstawie zeznań tak P. J., jak i B. J., zatrudnionych ze skarżącym w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w L. (zapis płyty CD –k. 31) nie można było ustalić w sposób jednoznaczny i wiarygodny konkretnej wysokości wynagrodzenia zasadniczego uzyskiwanego przez wnioskodawcę. Świadkowie nie byli
w stanie bowiem określić konkretnej wysokości wynagrodzenia w spornym okresie. Wskazali, że wysokość wynagrodzenia T. Z. w poszczególnych miesiącach i latach była zróżnicowana, co więcej podnosili, iż na początku zatrudnienia w wnioskodawca mógł zarabiać 1.600-1.800 zł miesięcznie, przy czym świadek P. J. wskazał, iż „chyba nie było możliwości, aby (wnioskodawca) zarabiał 7.500 zł”. Także sam wnioskodawca wskazywał, iż na początku zatrudnienia mógł zarabiać mniej i nie potrafił wskazać konkretnej kwoty. Wyjaśnienia wnioskodawcy i zeznania świadków, w ocenie Sądu, nie mogły zatem stanowić podstawy rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie z tego względu, że zarówno wnioskodawca, jak i świadkowie nie potrafili konkretnie i precyzyjnie podać wysokości osiąganego przez T. Z. wynagrodzenia, co jest zrozumiałe z uwagi na duży upływ czasu.

Mając zatem na uwadze, iż wnioskodawca nie zgłosił jakichkolwiek dowodów potwierdzających wysokość jego wynagrodzenia, w związku z czym nie udowodnił, że w tym okresie zarabiał więcej niż to ustalił ZUS, który prawidłowo, zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za okresy nieudokumentowanych wynagrodzeń przyjął kwoty obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Mając zatem na uwadze, że brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających
w sposób pewny i precyzyjny wysokość wynagrodzenia jakie miał otrzymywać ubezpieczony w okresie od dnia 1 listopada 1979 roku do dnia 31 maja 1981 roku, nie można zaaprobować stanowiska ubezpieczonego odnośnie ustalenia wysokości wynagrodzenia w spornym okresie na pułapie 7.500 zł miesięcznie. W tym zakresie podzielić należy stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 29 sierpnia 2012 roku, sygn. akt III AUa 233/12, zgodnie z którym, by doprowadzić do wzrostu świadczenia należy dysponować pewnymi danymi, a nie opierać się na nieweryfikowalnych hipotezach związanych
z uzyskiwanym wynagrodzeniem. Stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Stwierdzić zatem należy, iż za okres 1 listopada 1979 roku – 31 maja 1981 roku organ rentowy prawidłowo przyjął kwoty obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Z tych przyczyn brak było podstaw do ustalenia wysokości emerytury
z uwzględnieniem powyższego okresu w sposób żądany przez ubezpieczonego.

Zważywszy na powyższe, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 kpc, Sąd oddalił odwołanie w pozostałej części, o czym orzeczono w punkcie 2. wyroku.

SSO Jarosław Łuczaj