Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie

Przewodniczący SSR del. Joanna Niewiadoma-Wysmolińska

Protokolant st. sekr. sądowy Julita Kalinowska

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2017 roku w Radomiu

sprawy M. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 3 października 2016 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala M. C. prawo do emerytury począwszy od dnia (...)roku.

SSR del. Joanna Niewiadoma-Wysmolińska

Sygn. akt VI U 1241/16

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 3 listopada 2016 roku M. C. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. z dnia 3 października 2016 roku, nr (...) w sprawie odmowy przyznania mu prawa do emerytury. Podniósł, że ZUS niesłusznie nie zaliczył mu do pracy w szczególnych warunkach okresu od 30 kwietnia 1982 roku do 31 sierpnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B., gdzie wykonywał prace jako betoniarz. Wskazał, że jego praca polegała na zbrojeniu, smarowaniu środkiem chemicznym, zalewaniu betonem form do produkcji różnych elementów budowlanych np. kominów wentylacyjnych, biegów schodowych, stropów żerańskich. Miał ciągły kontakt z silnie zapachowymi środkami chemicznymi. Prace wykonywane były w wysokich temperaturach, hałasie przekraczającym 100 dB. Wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do emerytury (odwołanie k. 3-4).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o jego oddalenie.

W uzasadnieniu podniesiono, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat, 2 miesięcy i 5 dni, nie udowodnił zaś pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w wymiarze co najmniej 15 lat. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 30 kwietnia 1982 roku do 31 sierpnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. na stanowisku betoniarza, z uwagi na brak stosownego świadectwa, zaś w świadectwie pracy z dnia 31 sierpnia 1998 roku charakter wykonywanych prac nie został określony ściśle według wykazu, działu i pozycji (odpowiedź na odwołanie k. 6).

Na rozprawie strony podtrzymywały swoje stanowiska. M. C. popierał odwołanie, a organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. C. urodził się (...) i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczności bezsporne).

W okresie od 30 kwietnia 1982 roku do 31 sierpnia 1998 roku M. C. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B.. Początkowo pracował na stanowisku zbrojarz-betoniarz, a następnie od 1 lutego 1983 roku na stanowisku betoniarz. W okresie od 1 marca 1983 roku do 30 września 1983 roku, od października 1985 roku do 30 listopada 1993 roku pełnił także funkcje brygadzisty, wykonując w tym czasie jednocześnie prace jako betoniarz. Przedsiębiorstwo to należało do branży budowlanej i produkowało elementy do bloków mieszkalnych. Wnioskodawca wykonywał elementy takie jak kominy wentylacyjne, biegi schodowe, windy, elementy DWS do łazienek. Były to betonowe elementy uzupełniające do bloków. Najpierw smarował formy środkiem chemicznym – olejem ceramicznym, umieszczał w formie zbrojenie, następnie zalewał betonem suwnicą i pojemnikiem który był na niej. Suwnica podnosiła gotowy beton do elementu. Formę umieszczał po bokach elektrycznej maszyny wibracyjnej, żeby beton się zagęścił. Następnie za pomocą kielni wygładzał górę w formie. Wykonane elementy były parowane do następnego dnia na hali. Wnioskodawca na drugi dzień te elementy wyciągał i znowu wykonywał poprzednią pracę. Pracował tak codziennie w pełnym wymiarze czasu pracy. Szkodliwy w tej pracy był olej ceramiczny i hałas na hali z maszyny wibracyjnej. Przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę była upadłość zakładu pracy (dowód: świadectwo pracy, pismo z 25.03.1983r o powierzeniu obowiązków brygadzisty, pismo z 29 września 1983 roku o powierzeniu obowiązków betoniarza, pismo z 21.10.1983r. o powierzeniu obowiązków brygadzisty betoniarzy, wypowiedzenie warunków pracy i płacy w zakresie dotyczącym funkcji brygadzisty, pismo z 02.03.1983r. o powierzeniu wnioskodawcy obowiązków betoniarza, umowa o pracę z 29.04.1982r – znajdujące się w aktach osobowych wnioskodawcy – koperta k. 11, zeznania wnioskodawcy k. 18 – 18v, zapis na płycie CD – k. 20, 00:29:10 – 00:45:20, zeznania świadków: C. C. k. 17v, zapis nagrania na płycie CD – koperta k. 29, 00:04:55 – 00:16:40, A. D. k. 17v – 18, zapis nagrania na płycie CD – k. 20, 00:16:42 – 00:24:48).

M. C. w listopadzie 1985 roku miał 2 dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy, w listopadzie 1987 roku - 2 dni oraz 1 dzień w grudniu 1987 roku, tj. w sumie 5 dni (okoliczność bezsporna nie kwestionowana przez wnioskodawcę wykazana w treści zaskarżonej decyzji, znajdująca potwierdzenie w kartach wynagrodzeń znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy – koperta k. 11).

Korzystał z urlopów bezpłatnych: w okresie od 14 stycznia 1990 roku do 5 kwietnia 1990 roku, 1 dzień w marcu 1991 roku, 1 dzień w kwietniu 1991 roku, 2 dni w maju 1991 roku, 2 dni w listopadzie 1993 roku, 6 dni w grudniu 1993 roku, 2 dni w grudniu 1994 roku i 1 dzień w grudniu 1996 roku, tj. w sumie przez 3 miesiące i 8 dni (okoliczność bezsporna nie kwestionowana przez wnioskodawcę wykazana w treści zaskarżonej decyzji, znajdująca potwierdzenie w kartach wynagrodzeń znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy – koperta k. 11).

W dniu 15 sierpnia 2016 roku M. C. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniosek o przyznanie prawa do emerytury (wniosek k. 1-4 akt ZUS).

Decyzją z dnia 3 października 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił mu prawa do dochodzonego świadczenia wobec braku udowodnienia wymaganego przepisami ustawy 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy uznał za udowodniony łączny staż ubezpieczeniowy wynoszący na dzień 1 stycznia 1999 roku 25 lat, 2 miesiące i 5 dni, w tym 24 lata, 4 miesiące i 2 dni okresów składkowych oraz 10 miesięcy i 3 dni okresów nieskładkowych. Zakład nie uwzględnił nieobecności w pracy oraz urlopów bezpłatnych wyszczególnionych w treści decyzji. Nie uznał okresu od 30 kwietnia 1982 roku do 31 sierpnia 1998 roku jako pracy w warunkach szczególnych, ponieważ nie zostało przedłożone świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, natomiast w świadectwie pracy z dnia 31 sierpnia 1998 roku wystawionym przez Przedsiębiorstwo Produkcji (...) w upadłości w B. nie został podany charakter wykonywanej pracy i określony ściśle według wykazu, działu, pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (decyzja k. 11 akt ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych pozwanego organu oraz aktach osobowych wnioskodawcy ze spornego okresu, których prawdziwość i autentyczność nie była przez żadną ze stron kwestionowana.

Rodzaj i zakres wykonywanej pracy przez wnioskodawcę w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. pracy wynikał z akt osobowych z tego okresu zatrudnienia oraz zeznań wnioskodawcy i świadków: C. C. i A. D.. Zeznania tych osób były ze sobą zgodne i wzajemnie się uzupełniały. Sąd uznał, że zeznania w/w świadków są wiarygodne, rzetelne i obiektywne. Pochodzą one od osób obcych w stosunku do ubezpieczonego, nie nastawionych na konkretne rozstrzygnięcie w sprawie. Świadkowie pracowali razem z M. C. w spornym okresie, mieli możliwość obserwacji jego pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku poz, 748), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy.

Zgodnie natomiast z ust. 2 przytoczonego wyżej artykułu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest więc spełnienie przed dniem 1 stycznia 1999 roku wyłącznie przesłanki stażu. Brak w treści art. 184 przesłanki końcowej daty spełnienia pozostałych warunków nabycia uprawnień emerytalnych (tj. dożycia wieku emerytalnego na dzień 31 grudnia 2007 roku) powoduje, że ubezpieczeni, którzy w chwili wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS posiadali wymagany okres ubezpieczenia (szczególny i zwykły), mogą realizować prawo do emerytury na starych zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 32, 33, 39 i 40 również po dniu 31 grudnia 2007 roku oraz nie przystąpieniu do OFE (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 roku, II UZP 14/06).

Natomiast zgodnie z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ustęp 4 powołanego artykułu stanowi, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 1 i 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Zatem zastosowanie będą miały przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Przepisy § 3 i 4 wymienionego rozporządzenia określają warunki, od których spełnienia zależy uzyskanie wcześniejszej emerytury. Są to: okres zatrudnienia wynoszący dla mężczyzn 25 lat, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie A i osiągnięcie wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn.

Ustalając okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik nie otrzymał wynagrodzenia lub świadczenia, w tym urlopów bezpłatnych. Okres urlopu wypoczynkowego oraz otrzymywany przez pracownika zasiłek chorobowy traktuje się na równi z okresami wykonywania pracy.

Poza sporem w sprawie niniejszej pozostawało, że wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny 60 lat, posiadał 25-letni ogólny okres ubezpieczenia i nie był członkiem OFE. Sprawą sporną pozostawało ustalenie, czy wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A wyżej powołanego rozporządzenia w wymiarze co najmniej 15 lat i czy staż ten osiągnął przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Pamiętać należy o tym, że aby wykazać prawo do wcześniejszego świadczenia emerytalnego konieczne jest wykazanie, że wyłącznie prace określone w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu.

Ze świadectwa pracy z dnia 31 sierpnia 1998 roku wystawionego przez Przedsiębiorstwo Produkcji (...) w upadłości w B. wynika, iż M. C. w okresie od 30 kwietnia 1982 roku do 31 sierpnia 1998 roku w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na stanowisku betoniarz – Dz. V poz. 4 pkt 3 zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku.

Wnioskodawca nie posiada świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie miał także możliwości uzyskania takiego świadectwa z uwagi na nieistnienie już tego Przedsiębiorstwa.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił tego okresu zatrudnienia jako pracy w warunkach szczególnych, ponieważ nie zostało przedłożone świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zaś w zwykłym świadectwie pracy nie został podany charakter wykonywanej pracy i określony ściśle według wykazu, działu, pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

Przede wszystkim podnieść trzeba, że ewentualne błędy w dokumentach, np. w świadectwach pracy, nie mogą nieść negatywnych konsekwencji dla pracownika (ubezpieczonego), który nie miał żadnego wpływu na ich treść, a często nie ma też możliwości uzyskania ich z uwzględnieniem poprawnego brzmienia.

O ile w toku postępowania przed organem rentowym istnieją stosowne ograniczenia dowodowe, o tyle w toku postępowania sądowego ubezpieczony za pomocą każdego dowodu może udowodnić swoje żądanie. Oznacza to, że fakty od których uzależnione jest prawo do emerytury oraz wysokość tego świadczenia, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków (por. wyrok SN z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 619/98, OSNP 2000, nr 11, poz. 439, uchwała SN z 27 maja 1985 r. sygn. akt III UZP 5/85).

Sama tylko okoliczność, że w aktach sprawy brak jest świadectwa pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych, nie może stanowić samodzielnej przesłanki do przyjęcia, że wnioskodawca w takich warunkach nie świadczył pracy. Świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz zwykłe świadectwa pracy nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający takie świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwa traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., które stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie przekreśla zatem ustalenia, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie wykazało, że praca świadczona przez M. C. w spornym okresie w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. w okresie od 30 kwietnia 1982 roku do 31 sierpnia 1998 roku (tj. 16 lat, 4 miesiące i 2 dni) na stanowisku betoniarza wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. W przedsiębiorstwie tym skarżący wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie. Jego praca polegała przede wszystkim na smarowaniu formy olejem ceramicznym, umieszczaniu w formie zbrojenia, a następnie zalewaniu formy betonem. W godzinach pracy M. C. nie wykonywał innych prac. Nawet w okresach kiedy pełnił funkcję brygadzisty jednocześnie wykonywał prace betoniarza. Charakter i rodzaj wykonywanej przez niego pracy potwierdzili świadkowie: C. C. i A. D., którzy pracowali razem z nim w spornym okresie i zgodnie wskazali, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w warunkach szczególnych wyłącznie prace zbrojarskie i betoniarskie. Zeznania świadków i wnioskodawcy są również zgodne z dokumentami znajdującymi się w aktach osobowych z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B.. W większości tych dokumentów wskazano na stanowisko betoniarza jako zajmowane przez wnioskodawcę, a w niektórych podane było stanowisko zbrojarz – betoniarz. Wnioskodawca i świadkowie zgodnie jednak opisali wykonywane przez wnioskodawcę czynności w okresie zatrudnienia. Czynnościami tymi były zarówno prace zbrojarskie (umieszczenie zbrojenia w formie), jak i betoniarskie (zalanie formy betonem, wygładzanie betonu, wyjmowanie elementu betonowego z formy). Pozostałe czynności wnioskodawcy takie jak smarowanie formy środkiem chemicznym, umieszczanie formy z betonem w maszynie wibracyjnej były funkcjonalnie związane z pracą zbrojarza – betoniarza. Stąd ich wykonywanie nie wyłączało w żadnej mierze uznania pracy wnioskodawcy za wykonywaną w warunkach szczególnych.

Dokonując oceny warunku stałej pracy na stanowisku wymienionym w załączniku do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), należy mieć bowiem na uwadze również czynności przygotowawcze, które wiążą się z wykonaniem danej pracy (procesem technologicznym) (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 kwietnia 2015 roku, I UK 336/14). Pracą w warunkach szczególnych są wszystkie czynności składające się na proces technologiczny (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 21 kwietnia 2015 roku, I UK 336/14).

Wobec powyższego Sąd uznał, że wnioskodawca w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. pracował w warunkach szczególnych, wykonując prace ujęte w wykazie A Dział V – w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, wskazane pod poz. 4, tj. prace zbrojarskie i betoniarskie.

Po wyłączeniu z okresu pracy w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. okresów nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy i urlopów bezpłatnych M. C., wykazanych w zaskarżonej decyzji ZUS i nie kwestionowanych przez wnioskodawcę, w łącznym wymiarze 3 miesięcy i 13 dni Sąd uznał, że wnioskodawca łącznie przez 16 lat i 19 dni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonując prace zbrojarskie i betoniarskie pracował w warunkach szczególnych. Wnioskodawca wykazał zatem, że spełnione zostały przesłanki określone w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Od okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie podlegały odliczeniu okresy pobierania przez wnioskodawcę wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego oraz okresy urlopów wypoczynkowych.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r Nr 8, poz. 43, ze zm.) rozróżnia „okres zatrudnienia” od „okresu wykonywania pracy” i zawiera definicje „okresu zatrudnienia” i „okresów pracy”. Za okres zatrudnienia uważa się okres liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresu zatrudnienia (§ 3), natomiast okresami pracy są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (§ 2).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wykształcił się jednak pogląd, że wykonywaniem pracy w szczególnym charakterze są również przerwy w pracy spowodowane różnymi przyczynami i to zarówno leżącymi po stronie pracodawcy, jak i wynikającymi z przepisów (urlop wypoczynkowy, niezdolność do pracy z powodu choroby), za które pracownikowi wypłacono wynagrodzenie. Wykonywanie pracy w rozumieniu omawianego przepisu należy rozumieć, jako wykonywanie umowy o pracę, a w treści tego pojęcia mieszczą się także usprawiedliwione nieobecności w pracy. W konsekwencji Sąd Najwyższy przyjął, że, przerwy w pracy spowodowane czasową niezdolnością do jej świadczenia w związku z chorobą i korzystaniem z wynagrodzenia lub świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tego tytułu, są okresami, w których pracownik zachowuje status osoby wykonującej pracę w szczególnym charakterze (por. wyrok z dnia 30 lipca 2003 r, II UK 323/02, (OSNP 2004/11/197). Z kolei w uchwale z dnia 27 listopada 2003 r, III UZP 10/03, (OSNP 2004/5/87) Sąd Najwyższy wskazał, że do okresu pracy w szczególnych warunkach, o jakich mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r wlicza się okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania tego stosunku pracy, przypadające po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.).

Z dniem 1 lipca 2004 r nastąpiła zmiana art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez dodanie do tego artykułu ust. 1a pkt 1, zgodnie, z którym przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Przepis art. 32 ust. 1a cytowanej ustawy, w ocenie ZUS, uniemożliwiał zaliczenie okresów zasiłków chorobowych do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Ustawodawca, wprowadzając powyższe zmiany, nie uchwalił przepisów intertemporalnych, w związku z czym zakres stosowania art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych był przedmiotem skargi konstytucyjnej opartej na zarzucie jego niezgodności z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 lipca 2008 r (K 33/06, OTK-A 2008/6/106), uznawszy za właściwą dla oceny konstytucyjności omawianego przepisu chwilę powstania prawa podmiotowego, w tym wypadku prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, oddalił zarzut, że zmiana warunków emerytalnych prowadzi do naruszenia praw nabytych. Stwierdził, że oceniana zmiana może mieć zastosowanie wyłącznie na przyszłość.

Rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego nie budzi wątpliwości w zakresie, w którym odnosi się do stosunków powstałych po dniu 1 lipca 2004 r oraz stosunków zamkniętych, zakończonych nabyciem prawa przed tym dniem. W efekcie wprowadzenia z dniem 1 lipca 2004 r art. 32 ust. 1a, wyłączającego pewne okresy ze stażu pracy w szczególnych warunkach, można jednak wyróżnić pracowników, będących w dniu 1 lipca 2004 r w trakcie nabywania prawa, a w szczególności tych, którzy wypełnili warunki określone w art. 184 ustawy (jak w niniejszej sprawie). Dostrzeżenie tej kategorii uprawnionych nakazuje uwzględnić aspekt ochrony istniejących w dniu 1 lipca 2004 r praw tymczasowych tych osób, zagwarantowanych w powołanym przepisie i prowadzących do nabycia prawa do emerytury.

W sprawie niniejszej nie znajduje zastosowania przepis art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach, obowiązujący dopiero od 1 lipca 2004 r, bowiem staż ustala się na datę 31 grudnia 1998 r. Przepis ten wprowadził ograniczenia przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, polegające na tym, że nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Podkreślenia wymaga, że przepis art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odsyła do art. 32 tej ustawy jedynie w zakresie przewidzianego w nim wieku emerytalnego, a więc art. 32 ust. 1a nie ma zastosowania do ubezpieczonych ubiegających się o przyznanie wcześniejszej emerytury na podstawie przepisu przejściowego, jakim jest art. 184.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 r, II UK 313/09 (OSNP 2011/19-20/260) stwierdzono, że osiągniecie do 1 stycznia 1999 r okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 r.

Sąd rozpoznający niniejsza sprawę w pełni podziela powyższe poglądy.

W myśl art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wniosek w przedmiotowej sprawie wpłynął do organu rentowego 16 sierpnia 2016 roku, a wiek 60 lat wnioskodawca osiągnął w dniu (...) roku. Zatem w sprawie niniejszej prawo do emerytury przysługuje od dnia (...) roku.

Biorąc powyższe pod uwagę, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w wyroku.

SSR (del.) Joanna Niewiadoma-Wysmolińska