Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 marca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił Z. B. ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. Organ rentowy wskazał, że przedłożone przez wnioskodawcę dokumenty nie przełożyły się na zmianę wartości kapitału początkowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił, że do ustalenia wysokości kapitału początkowego doliczono okresy zatrudnienia wnioskodawcy od 8 maja 1984 r. do 15 maja 1986 r. (tj. okres ubezpieczenia wnioskodawcy przez pracodawcę) oraz od 1 listopada 1988 r. do 15 listopada 1988 r. W odniesieniu zaś do okresu od 1 października 1986 r. do 31 grudnia 1987 r. organ rentowy wskazał, że w okresie tym wnioskodawca nie był ubezpieczony i tym samym nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że decyzja z dnia 9 listopada 2012 r. jest właściwa i prawomocna.

W dniu 19 kwietnia 2016 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie Z. B. od ww. decyzji. W treści odwołania Z. B. zaznaczył, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych bezzasadnie nie zaliczył mu okresu od 1 października 1986 r. do 31 grudnia 1987 r. (uzasadniając swoje stanowisko brakiem ubezpieczenia w tym czasie), a także nie odniósł się do okresu od 15 maja 1986 r. do 30 czerwca 1986 r. oraz okresu od 1 stycznia 1988 r. do 31 października 1988 r. Odwołujący podniósł, że w powyższym okresie świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy i nie przebywał wówczas na zwolnieniach lekarskich. Z. B. wniósł o zaliczenie mu powyższego okresu oraz o ponowne przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem całego okresu zatrudnienia.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. W treści odpowiedzi wskazano, że do ustalenia wysokości kapitału początkowego Z. B. uwzględniono okres zatrudnienia od 8 maja 1984 r. do 15 maja 1986 r. oraz okres od 1 listopada 1988 r. do 15 listopada 1988 r. (prawomocną decyzją z dnia 9 listopada 2012 r.). W odniesieniu zaś do okresu od 1 października 1986 r. do 31 grudnia 1987 r. wskazano, że wnioskodawca nie był ubezpieczony , gdyż nie została opłacona za niego składka na ubezpieczenie społeczne.

Na rozprawie w dniu 8 lutego 2017 roku wnioskodawca oświadczył ,że jedynym okresem spornym jest zatrudnienie w okresie od 1 października 1986 r. do 31 grudnia 1987 r. (oświadczenie wnioskodawcy min.00:01:28 – 00:02:38 protokołu rozprawy z dnia 8 lutego 2017 r., płyta CD k.27)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. B. urodził się (...)

Decyzją z dnia 9 listopada 2012 roku (w sprawie znak (...)-2010) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił Z. B. wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do ustalenia wartości kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru w kwocie 930,07 zł (pomnożono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 76,18 % przez kwotę bazową tj. 1 220,89 zł). Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1976 roku do 1985 roku (wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 76,18%). Organ rentowy uwzględnił okres składkowy w wymiarze 17 lat 6 miesięcy i 28 dni (tj.210 miesięcy). Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że do ustalenia wysokości kapitału początkowego nie uwzględniono wnioskodawcy okresu od 1 sierpnia 1984 r. do 31 sierpnia 1984 r. (gdyż w okresie tym przebywał na urlopie bezpłatnym) oraz okresu od 1 października 1986 r. do 31 grudnia 1987 r. (gdyż nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne).

(decyzja k.144 – 144 odwrót oraz załącznik do decyzji k.145 akt ZUS)

W dniu 14 grudnia 2015 roku do organu rentowego wpłynął wniosek Z. B. o weryfikację ustalonego kapitału początkowego z uwzględnieniem zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) ,, (...) w okresie od 8 maja 1984 r. do 30 czerwca 1986 r. oraz z uwzględnieniem zatrudnienia w firmie (...), Lakiernictwo i Blacharstwo Pojazdowe W. S. w okresie od 1 października 1986 r. do 15 listopada 1988 r.

Po rozpatrzeniu powyższego wniosku ,organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(wniosek k. 146 – 147 oraz decyzja k.150 akt ZUS)

Od 1 października 1986 r. do 15 listopada 1988 r. Z. B. był zatrudniony w firmie (...), Lakiernictwo i Blacharstwo Pojazdowe W. S.. Z treści świadectwa pracy wynika, że wnioskodawca w trakcie zatrudnienia w ww. zakładzie pracy zajmował stanowisko mechanika samochodowego.

(świadectwo pracy k.35 – 35 odwrót akt ZUS)

Wnioskodawca została zatrudniony w ww. zakładzie pracy przez K. S., który był jego teściem.

(zeznania wnioskodawcy min.00:22:49 – 00:29:00 protokołu rozprawy z dnia 8 lutego 2017 r., płyta CD k.27 w zw. z min.00:04:27 – 00:16:01 protokołu rozprawy z dnia 14 listopada 2016 r., płyta CD k.14)

Po śmierci K. S. ww. zakład pracy został przejęty przez jego syna W. S..

(zeznania świadka L. G. min.00:06:56 – 00:13:05 protokołu rozprawy z dnia 8 lutego 2017 r. , płyta CD k.27 oraz zeznania wnioskodawcy min.00:22:49 – 00:29:00 protokołu rozprawy z dnia 8 lutego 2017 r. , płyta CD k.27 w zw. z min.00:04:27 – 00:16:01 protokołu rozprawy z dnia 14 listopada 2016 r. , płyta CD k.14)

W całym okresie swojego zatrudnienia w ww. zakładzie pracy wnioskodawca wykonywał obowiązki montera oraz mechanika samochodowego.

(zeznania świadków: L. G. min.00:06:56 – 00:13:05 oraz W. K. min.00:16:45 – 00:21:15 protokołu rozprawy z dnia 8 lutego 2017 r., płyta CD k.27)

Z treści wpisów (z dnia 18 listopada 1987 r. oraz z dnia 8 listopada 1988 r.) zawartych w legitymacji ubezpieczeniowej Z. B. wynika, że był on pracownikiem firmy (...), Lakiernictwo i Blacharstwo Pojazdowe W. S..

(legitymacja ubezpieczeniowa wnioskodawcy k.22)

W okresie od 1 października 1986 r. do 31 grudnia 1987 r. ww. pracodawca nie odprowadził składek na ubezpieczenia społeczne za Z. B..

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci wniosku o ustalenie kapitału początkowego, świadectwa pracy, legitymacji ubezpieczeniowej, a także w oparciu o zeznania świadków oraz wnioskodawcy. Podkreślić należy, iż Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania autentyczności zawartych w aktach sprawy dokumentów, jak również uznał za wiarygodne złożone w niniejszej sprawie zeznania , które z nimi korespondowały. W ocenie Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje jednoznacznie, że w spornym okresie wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. B. jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art.173 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.887 z późn. zm.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1.  okresy składkowe, o których mowa w art.6,

2.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

3.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust.3 art.174 ww. ustawy, ustala się na zasadach określonych w art.5, 16, 17 ust.1 i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 roku.

Istota niniejszego postępowania sprowadziła się do rozstrzygnięcia czy możliwym jest uwzględnienie wnioskodawcy przy wyliczaniu kapitału początkowego, okresu od 1 października 1986 r. do 31 grudnia 1987 r., za który to okres nie odprowadzono za wnioskodawcę należnych składek na ubezpieczenia społeczne.

Wskazać należy, że w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (sporne czy też niemożliwe do udowodnienia przy pomocy dowodu z dokumentu) mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, które Sąd uzna za pożądane i celowe, co wynika także z treści przepisu art.473 k.p.c.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie, iż w spornym okresie wnioskodawca był zatrudniony w zakładzie należącym do W. S. (początkowo właścicielem zakładu był K. S.) i wykonywał tam obowiązki pracownicze montera oraz mechanika samochodowego. Wprawdzie w spornym okresie pracodawca nie odprowadził za wnioskodawcę należnych składek na ubezpieczenie społeczne, to jednak okres ten powinien zostać uwzględniony mu przy wyliczaniu wartości kapitału początkowego. Sąd podziela bowiem pogląd zaprezentowany przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2007 r. (sygn. akt II UK 185/06, OSNP 2008/9-10/143) zgodnie, z którym dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy w rozumieniu art.6 ust.1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 (tj. okresy za które opłacono należną składkę bądź okresy w stosunku do których nie istniał obowiązek odprowadzania składek), nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. Podkreślić bowiem należy, iż w obecnym stanie prawnym art. 40 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 963 z późn. zm.) zabezpiecza pracownika przed skutkami nieopłacenia należnych składek przez płatnika (to na nim spoczywa obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zarówno w części obciążającej pracodawcę jak i pracownika). W sytuacji zatem wyczerpania trybu o jakim mowa w art.40 ww. ustawy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje na koncie ubezpieczonego uzupełnienia kwoty składek nieuregulowanych przez płatnika i tym samym okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę za który pracownik otrzymuje wynagrodzenie, jest okresem ubezpieczenia, czyli okresem składkowym w rozumienia art. 6 ust. 1 pkt 1 w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach, niezależnie od tego, czy pracodawca opłacił składki na ubezpieczenie. Wskazany mechanizm nie funkcjonował w okresie o jakiego uznanie wnosił Z. B. i tym samym, w ocenie Sądu, uzależnienie uznania okresu zatrudnienia wykonywanego w poprzednim stanie prawnym za okres składkowy od opłacenia przez pracodawcę składek, kłóciłoby się z zasadą równego traktowania wszystkich ubezpieczonych sformułowaną w art.2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wprowadzałoby także zróżnicowanie pracowników pozostających w zatrudnieniu przed wejściem w życie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez nałożenie obowiązku wykazania faktu opłacenia składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne tylko na niektórych, a nie wszystkich pracowników.

Reasumując, fakt pozostawania przez wnioskodawcę w zatrudnieniu w spornym okresie został udowodniony i tym samym sporny okres zatrudnienia jest okresem składkowym pomimo, że pracodawca nie opłacił za wnioskodawcę należnych składek na ubezpieczenia społeczne.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. do uwzględnienia, przy ustaleniu wysokości kapitału początkowego, okresu zatrudnienia ubezpieczonego Z. B. przez W. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Mechanika, Lakiernictwo i Blacharstwo Pojazdowe W. S. w B. od 1 października 1986 roku do 31 grudnia 1987 roku.

(S.B.)

ZARZĄDZENIE

1.Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, pouczając o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

2.Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w przypadku złożenia apelacji.

3.Doręczyć pełnomocnikowi ZUS kserokopię protokołów rozpraw.

27.02.2017 r.