Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 kwietnia 2016 r. (znak: ENP/6/053003919) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Rozporządzenia (WE) 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE L 166 z 30 kwietnia 2004 r., ze zm.), po rozpoznaniu wniosku z dnia 22 marca 2016 r. przyznał A. K. emeryturę od dnia 18 kwietnia 2016 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Jednocześnie organ rentowy zawiesił wypłatę emerytury z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia.

(decyzja z 20.04.2016 r. – k. 19 – 20 odwrót plik IV akt ZUS)

Decyzją z dnia 20 maja 2016 r. (znak: ENP/6/053003919) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Rozporządzenia (WE) 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE L 166 z 30 kwietnia 2004 r., ze zm.), podjął od dnia 18 kwietnia 2016 r. wypłatę emerytury przyznanej A. K. w wysokości 2.235 zł brutto.

(decyzja z 20.05.2016 r. – k. 85 – 86 plik IV akt ZUS)

W dniu 21 czerwca 2016 roku odwołanie od powyższej decyzji złożył A. K. zarzucając organowi rentowemu błędne obliczenie (zaniżenie) wysokości emerytury w stosunku do uzyskiwanych przez niego zarobków.

(odwołanie – k. 2)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że przy wydaniu decyzji z dnia 20 kwietnia 2016 r. o przyznaniu emerytury uwzględniono okresy ubezpieczenia wnioskodawcy w Polsce i osiągnięte przez niego zarobki do dnia 31 grudnia 1998 r. oraz opłacone po 31 grudnia 1998 r. składki z tytułu jego zatrudnienia. Organ rentowy wskazał także, że wnioskodawca udowodnił na dzień 31 grudnia 1998 r. okres składkowy w łącznym wymiarze 20 lat, 8 miesięcy i 13 dni, a przy ustalaniu emerytury zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej okresy składkowe i nieskładkowe po tej dacie nie są uwzględniane; są uwzględniane kwoty składek odprowadzonych za te okresy.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4 – 4 odwrót)

W piśmie procesowym z dnia 3 sierpnia 2016 r. pełnomocnik wnioskodawcy, będący radcą prawnym, poparł odwołanie oraz wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uwzględnienie w stażu zatrudnienia wnioskodawcy okresów jego zatrudnienia na Cyprze, w Grecji, w Holandii, w Irlandii, w Norwegii i w Szwajcarii.

(pismo z 03.08.2016 r. – k. 9-10)

Decyzją z dnia 9 listopada 2016 r. organ rentowy przeliczył emeryturę wnioskodawcy od dnia 1 października 2016 r. doliczając do kapitału początkowego zwaloryzowaną rekompensatę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Wysokość emerytury po przeliczeniu wyniosła 2.853,54 zł brutto.

(kopia decyzji z 09.11.2016 r. – k.45 – 47 odwrót plik IV akt ZUS)

W piśmie procesowym z dnia 14 grudnia 2016 r. pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uwzględnienie w podstawie wymiaru świadczenia emerytalnego stawek godzinowych i miesięcznych za okres od 27 grudnia 1968 r. do 23 września 1972 r., a także uwzględnienie w stażu zatrudnienia zagranicznych okresów ubezpieczenia.

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2017 r. pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał odwołanie w zakresie uwzględnienia w stażu zatrudnienia zagranicznych okresów ubezpieczenia, oświadczając, że nie podtrzymuje odwołania w zakresie obliczenia wynagrodzenia wnioskodawcy według stawek godzinowych za lata 1968 – 1972. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

(e-protokół z rozprawy z 21.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:01 – 00:04:01 oraz 00:05:05 – 00:09:13, płyta CD – k. 77)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony A. K. urodził się w dniu (...) Powszechny wiek emerytalny wynosi dla niego 65 lat i 10 miesięcy.

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 6 kwietnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił kapitał początkowy A. K. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1980 r. do 31 grudnia 1989 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 134,83 % i został pomnożony przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 1.646,13 zł. Do wyliczenia kapitału początkowego uwzględniono staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy w Polsce wynoszący łącznie 20 lat, 8 miesięcy i 14 dni, tj. 248 miesięcy okresów składkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 74,43%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 138.025,69 zł.

/decyzja z dn. 06.04.2016. – k. 17 plik IV akt ZUS, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 16 plik IV akt ZUS, ustalenie wartości kapitału początkowego – k. 15 plik IV akt ZUS/

A. K. nie zaskarżył powyższej decyzji.

(okoliczność bezsporna)

Od 27 grudnia 1968 r. do 23 września 1972 r. (3 lat, 8 miesięcy i 27 dni) A. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) Oddział w Ł. (później (...) Sp. z o.o. Rejon Ł. w Ł.) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnik magazynowy.

(świadectwo pracy z 18.03.2003 r. – k. 4 plik I akt ZUS)

Po uwzględnieniu dochodów uzyskiwanych przez wnioskodawcę w okresie jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Oddział w Ł. w latach 1968 – 1972 według stawek godzinowych, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyliczony z 10 kolejnych lat kalendarzowych nie uległ zmianie i wynosi 134,83 %.

(okoliczność bezsporna)

Od 4 października 1972 r. do 22 września 1993 r. (20 lat, 11 miesięcy i 18 dni) A. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w G. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pomoc stewarda, młodszy marynarz, marynarz, starszy marynarz i ślusarz pokładowy. W okresie od 24 kwietnia 1987 r. do 31 sierpnia 1992 r. oraz od 15 września 1992 r. do 22 września 1993 r. wnioskodawca korzystał w ramach tego zatrudnienia z urlopu bezpłatnego celem zatrudnienia na statkach obcych bander.

(świadectwo pracy z 24.09.1993 r. – k. 5 plik I akt ZUS)

W okresie od kwietnia 1987 r. do grudnia 2008 r. A. K. był członkiem załóg pływających na statkach morskich w żegludze międzynarodowej pod banderą państw obcych: Szwajcarii, Niemiec, Liberii, Cypru, Bahamów, Republiki Liberii, Holandii (K.), W., Irlandii, Norwegii i Wielkiej Brytanii.

(okoliczność bezsporna, a nadto książeczki żeglarskie wnioskodawcy – akta ZUS)

W okresie przebywania na statkach morskich w żegludze międzynarodowej pod banderą państw obcych (podczas trwania urlopu bezpłatnego w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w G.), nie była opłacana za wnioskodawcę składka na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe w Polsce.

(okoliczność bezsporna)

Organ rentowy wystąpił do instytucji ubezpieczeniowych Norwegii, Szwajcarii, Irlandii, Cypru, Holandii, Niemiec, W., Wielkiej Brytanii i Grecji o potwierdzenie, według prawodawstwa krajowego, okresów ubezpieczenia społecznego wnioskodawcy z tytułu zatrudnienia na terytorium tych państw.

(okoliczność bezsporna, a nadto dokumentacja plik II i III akt ZUS)

Instytucje ubezpieczeniowe: irlandzka, grecka, cypryjska, norweska, brytyjska, szwajcarska, holenderska i niemiecka w odpowiedzi na zapytanie organu rentowego podały, że wnioskodawca nie posiada żadnych okresów ubezpieczenia na terytorium tych państw. Włoska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła okres 21 miesięcy ubezpieczenia wnioskodawcy na terytorium W. w okresie od 1 sierpnia 2004 r. do 28 marca 2007 r., który został uwzględniony.

(dokumentacja plik III akt ZUS)

Organ rentowy dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego wnioskodawcy oraz jego prawa do emerytury uznał za udowodniony przez wnioskodawcę ogólny staż pracy w Polsce wynoszący łącznie 20 lat, 8 miesięcy i 14 dni, tj. 248 miesięcy okresów składkowych. Organ rentowy nie uwzględnił okresu pracy wnioskodawcy jako członka załogi na statkach żeglujących pod banderą państw obcych

(okoliczność bezsporna)

W dniu 22 marca 2016 r. A. K. złożył wniosek o emeryturę nie będąc członkiem otwartego funduszu emerytalnego. W dacie złożenia wniosku wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy, bowiem zatrudnienie zakończył w dniu 18 kwietnia 2016 roku.

(wniosek k. 2-5 odwrót plik IV akt ZUS, zaświadczenie o zatrudnieniu z 05.05.2016 – k. 82 plik IV akt ZUS)

Decyzją z dnia 20 kwietnia 2016 r. (znak: ENP/6/053003919) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Rozporządzenia (WE) 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE L 166 z 30 kwietnia 2004 r., ze zm.), po rozpoznaniu wniosku z dnia 22 marca 2016 r. przyznał A. K. emeryturę od dnia 18 kwietnia 2016 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że emerytura została obliczona jako równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego. Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono:

- kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji tj. 15.329,87 zł,

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego, tj. 452.205,46 zł,

- średnie dalsze trwanie życia 209,20 miesięcy.

Wliczona kwota emerytury wyniosła 2.234,87 zł. Jednocześnie organ rentowy zawiesił wypłatę emerytury z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia.

(decyzja z 20.04.2016 r. – k. 19 – 20 odwrót plik IV akt ZUS)

Decyzją z dnia 20 maja 2016 r. (znak: ENP/6/053003919) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Rozporządzenia (WE) 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE L 166 z 30 kwietnia 2004 r., ze zm.), podjął od dnia 18 kwietnia 2016 r. wypłatę emerytury przyznanej A. K. w wysokości 2.235 zł brutto. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że okres zatrudnienia ubezpieczonego od 27 grudnia 1968 r. do 23 września 1972 r. został uwzględniony do stażu i podstawy decyzji przyznającej emeryturę z dnia 20 kwietnia 2016 r.

(decyzja z 20.05.2016 r. – k. 85 – 86 plik IV akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zachowaną dokumentację kadrowo-płacową skarżącego obejmującą świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, umowy o pracę, książeczki żeglarskie i angaże, a także w oparciu o hipotetyczne wyliczenie wysokości wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego dokonanego przez organ rentowy w oparciu o zachowaną dokumentację płacową skarżącego z okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Oddział w Ł. w latach 1968–1972. Zgromadzonym w toku postępowania dowodowego dokumentom Sąd przyznał w pełni walor wiarygodności uznając, że mogą one stanowić podstawę ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie. Ich prawdziwość i rzetelność nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania, zaś Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności z urzędu. Z uwagi na niesporność ustalonego stanu faktycznego sprawy Sąd uznał ww. materiał dowodowy za wystarczający do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Sąd Okręgowy oddalił, jako zbędny dla rozstrzygnięcia sprawy i powodujący jedynie przedłużenie postępowania, wniosek pełnomocnika wnioskodawcy złożony podczas rozprawy w dniu 21 lutego 2017 r. o dopuszczenie dowodu z zeznań wnioskodawcy na okoliczność zatrudnienia wnioskodawcy za granicą. Zgodnie z obowiązującymi unormowaniami prawnymi, warunkiem uwzględnienia do stażu ubezpieczeniowego przy ustalaniu uprawnień emerytalnych zagranicznych okresów zatrudnienia, jest potwierdzenie faktu podlegania ubezpieczeniom społecznym przez zagraniczne instytucje ubezpieczeniowe w formie pisemnej na odpowiednim formularzu. Jest to zatem jedyny środek dowodowy mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych dotyczących posiadania przez polskiego ubezpieczonego okresów ubezpieczenia społecznego na terytorium innego państwa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie i podlegało oddaleniu.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia czy ubezpieczony A. K. legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. wyższym okresem składkowym i nieskładkowym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 roku, poz.887 z późn. zm.), co spowodowałoby naliczenie emerytury w wyższej wysokości. Organ rentowy, mając na względzie treść art. 6 i 7 ww. ustawy, uwzględnił ogólny staż pracy wnioskodawcy w Polsce wynoszący łącznie 20 lat, 8 miesięcy i 14 dni, tj. 248 miesięcy okresów składkowych. Nie uwzględnił natomiast okresu, w którym wnioskodawca był członkiem załogi na statkach żeglujących pod banderą państw obcych: Szwajcarii, Niemiec, Liberii, Cypru, Bahamów, Republiki Liberii, Holandii (K.), W., Irlandii, Norwegii i Wielkiej Brytani, w okresie od kwietnia 1987 r. do 31 grudnia 1998 r. (do dnia wejścia w życie ustawy emerytalnej) - w czasie trwania urlopu bezpłatnego w ramach zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w G.. W myśl art. 6 i art. 7 ustawy emerytalnej okres urlopu bezpłatnego nie jest ani okresem składkowym, ani nieskładkowym.

Uwzględnienie spornego okresu w ogólnym stażu ubezpieczeniowym byłoby możliwe, gdyby okazało się, że podczas tego urlopu bezpłatnego ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub emerytalno-rentowemu z innych tytułów. Skarżący wskazywał, że w tym okresie pracował na statkach zagranicznych armatorów i na potwierdzenie powyższego złożył dokumentacje w postaci książeczek żeglarskich. W ocenie Sądu Okręgowego ewentualne świadczenie pracy na pokładzie statku pływającego pod banderą państw obcych, oznacza jedynie miejsce jej wykonywania, nie przesądza zaś o podleganiu z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu państwa armatora. Okresy pracy u zagranicznych armatorów mogłyby podlegać uwzględnieniu, gdyby wówczas wnioskodawca podlegał polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych. W przedmiotowym stanie faktycznym tak jednak nie było, bowiem w spornym okresie nie były opłacone składki na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe wnioskodawcy w Polsce.

Zgodnie z art. 8 ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe. W odniesieniu do sytuacji uregulowanych stosownymi umowami międzynarodowymi przepis ten nakazuje uwzględnianie zagranicznych okresów ubezpieczenia, mimo że okresy te przypadały za granicą (w ramach systemów zagranicznych), a składka była odprowadzana na rzecz instytucji zagranicznej.

Z ugruntowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego, które Sąd Okręgowy w pełni podziela wynika, że z brzmienia art. 8 ustawy o emeryturach i rentach wypływa wniosek, iż przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą. Chodzi zatem nie o okresy zatrudnienia za granicą, które mogą być według prawa polskiego kwalifikowane jako okresy ubezpieczenia, lecz o okresy, które zgodnie z prawem państwa, w którym ubezpieczony w danym okresie przebywał (był zatrudniony) i podlegał ubezpieczeniu, są okresami ubezpieczenia i mogą być na zasadzie art. 8 ww. ustawy, uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości w Polsce. Takiej zaś kwalifikacji mogą dokonać właściwe organy ubezpieczeniowe (lub sądy) państwa, w którym zatrudnienie to miało miejsce. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r., I UK 99/06, L.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2014 r., II UK 587/13, L. nr (...)).

Do dnia 30 kwietnia 2004 r. stosunki w zakresie zabezpieczenia społecznego między Polską a innymi państwami regulowały dwustronne umowy (konwencje) o zabezpieczeniu społecznym. W latach 1948 - 2004 Polska związała się tego typu umowami z kilkunastoma państwami. Wśród tych państw były także państwa członkowskie Unii Europejskiej.

W odniesieniu do państw członkowskich Unii Europejskiej od czasu przystąpienia Polski do UE (1 maja 2004 r.) zastosowanie w przedmiotowej materii znajdą wprost przepisy rozporządzeń o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego - rozporządzenie (EWG) nr 1408/71 i - od 1 maja 2010 r. – rozporządzenie (WE) Nr 883/2004 (Dz.Urz.UE.L Nr 166, str. 1). W tym kontekście należy zwrócić uwagę na art. 8 ust. 1 rozp. (WE) nr 883/2004, zgodnie z którym zastępuje ono wszelkie konwencje dotyczące ubezpieczeń społecznych mające zastosowanie między państwami członkowskimi wchodzące w jego zakres. Przepis ten dotyczy w pierwszym rzędzie rozporządzenia (EWG) nr 1408/71, a dla państw przystępujących do UE ma on to znaczenie, że skutkuje zastąpieniem dotychczasowych umów międzynarodowych przepisami wspólnotowej koordynacji. (por. Emerytury i renty red. Gudowska 2013, wyd. 1/Lach, opubl. Legalis).

W myśl art. 4 ww. rozp. WE o ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, osoby, do których stosuje się rozporządzenie korzystają z tych samych świadczeń i podlegają tym samym obowiązkom na mocy ustawodawstwa każdego Państwa Członkowskiego, co jego obywatele (zasada równego traktowania).

Z kolei w myśl z art. 5 ww. rozp. WE w przypadkach, w których na podstawie ustawodawstwa właściwego Państwa Członkowskiego, zaistnieniu pewnych okoliczności lub zdarzeń przypisywane są określone skutki prawne, to Państwo Członkowskie uwzględnia podobne okoliczności lub zdarzenia zaistniałe w każdym Państwie Członkowskiego tak jak gdyby miały one miejsce na jego własnym terytorium (zasada równego traktowania świadczeń, dochodów, okoliczności lub zdarzeń).

Zgodnie z art. 6 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, o ile rozporządzenie nie stanowi inaczej, właściwa instytucja Państwa Członkowskiego, której ustawodawstwo uzależnia nabycie, zachowanie, przysługiwanie lub odzyskanie prawa do świadczeń, objęcie przez ustawodawstwo, lub dostęp do lub zwolnienie z ubezpieczenia obowiązkowego, fakultatywnego kontynuowanego lub dobrowolnego, od spełnienia okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania, bierze pod uwagę w niezbędnym zakresie okresy ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione na podstawie ustawodawstwa każdego innego Państwa Członkowskiego, tak jakby były to okresy spełnione na podstawie stosowanego przez nie ustawodawstwa.

Stosownie do treści art. 12 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, do celów stosowania art. 6 rozporządzenia podstawowego instytucja właściwa kontaktuje się z instytucjami państw członkowskich, których ustawodawstwu zainteresowany również podlegał, w celu ustalenia wszystkich okresów spełnionych zgodnie z ich ustawodawstwem (1) Odpowiednie okresy ubezpieczenia, pracy najemnej, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego są dodawane do okresów spełnionych zgodnie z ustawodawstwem każdego innego państwa członkowskiego, o ile jest to konieczne do celów stosowania art. 6 rozporządzenia podstawowego, pod warunkiem że okresy te nie pokrywają się (2).

Jednocześnie na mocy art. 5 pkt 1 Rozporządzenia dokumenty wydane przez instytucję państwa członkowskiego do celów stosowania rozporządzenia podstawowego i rozporządzenia wykonawczego, stanowiące poświadczenie sytuacji danej osoby oraz dowody potwierdzające, na podstawie których zostały wydane te dokumenty, są akceptowane przez instytucje pozostałych państw członkowskich tak długo, jak długo nie zostaną wycofane lub uznane za nieważne przez państwo członkowskie, w którym zostały wydane.

Realizując dyspozycję powyższych przepisów organ rentowy wszczął postępowanie mające na celu uzyskanie od zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych potwierdzenia czy w spornym okresie A. K. podlegał - jak twierdzi - ubezpieczeniom społecznym według prawodawstwa tych państw. W tym celu organ rentowy wystąpił do zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych ze stosownym zapytaniem, przy użyciu standardowych formularzy z serii E200, dotyczących świadczeń emerytalno-rentowych.

Wymienione formularze stanowią jedyne potwierdzenie okresów ubezpieczenia i zostały szczegółowo określone w Decyzji NR (...) z dnia 6 października 2005 r.w sprawie wzorów formularzy niezbędnych do stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 1408/71 i (EWG) nr 574/72 (seria (...) 200)

(dotyczy również UE-Szwajcaria w związku z zawartym Porozumieniem)

( (...)) (Dz.U.UE L z dnia 16 września 2006 r.), gdzie wskazano, że przyjmuje się wzory dokumentów E 202 zawierające dodatkowe strony 1-13, E 203 zawierające dodatkowe strony 1-16, E 204 zawierające dodatkowe strony 1-9, E 205 (BE), (CZ), (DK), (DE), (EE), (GR), (ES), (FR), (IE), (IT), (CY), (LV), (LT), (LU), (HU), (MT), (NL), (AT), (PL), (PT), (SI), (SK), (FI), (SE), (UK), (IS), (LI), (NO), (CH), E 207, E 210, E 211, E 213 zawierające dodatkowe strony 1-5 i E 215 zawierające dodatkowe strony, zgodnie z formularzami załączonymi do niniejszej decyzji (1). Jednocześnie wskazano wprost, że właściwe władze państw członkowskich udostępnią formularze zainteresowanym stronom zgodnie z niżej załączonymi wzorami. Formularze te są dostępne we wszystkich językach urzędowych Wspólnoty i opracowane w taki sposób, że różne wersje językowe idealnie się pokrywają, tym samym umożliwiając wszystkim adresatom otrzymanie formularza wydrukowanego w jego własnym języku (2).

W odpowiedzi na powyższe zapytania ZUS instytucja ubezpieczeniowa: irlandzka, grecka, cypryjska, norweska, brytyjska, szwajcarska, holenderska i niemiecka podały na właściwych formularzach, że według prawodawstwa krajowego wnioskodawca nie posiada żadnych okresów ubezpieczenia na terytorium tych państw. Włoska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła natomiast 21 miesięcy ubezpieczenia wnioskodawcy na terytorium W. w okresie od 1 sierpnia 2004 r. do 28 marca 2007 r., tj. już po dniu 1 stycznia 1999 r. (data wejścia w życie ustawy emerytalnej), a zatem okres ten pozostawał bez wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Trzeba dodać, że pozostałe wymienione przez skarżącego państwa tj. Liberia, Bahama i K. nie są członkami Unii Europejskiej, zaś Polska nie ma z nimi podpisanych żadnych umów międzynarodowych w zakresie zabezpieczenia społecznego.

W tym miejscu wskazać również należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Wnioskodawca, będąc reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, nie przedłożył żadnych dowodów, ani na okoliczność opłacenia składek na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe wnioskodawcy w Polsce, ani też na okoliczność podlegania ubezpieczeniu społecznemu w państwach obcych, pod których banderą pływał jako członek załogi statków morskich w żegludze międzynarodowej. Jak już wskazano we wcześniejszym toku wywodu, wykazaniu drugiej z powyższych okoliczności nie mógł służyć oddalony wniosek dowodowy profesjonalnego pełnomocnika wnioskodawcy złożony podczas rozprawy w dniu 21 lutego 2017 r., o dopuszczenie dowodu z zeznań wnioskodawcy na okoliczność zatrudnienia odwołującego się za granicą. Zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie, jako marynarza na statkach pływających pod banderą państw obcych oraz podleganie ubezpieczeniu z tego tytułu we wskazanych państwach, musi zostać wykazane w wymienionych dokumentach E 200. Jeżeli natomiast brak jest takiego potwierdzenia z instytucji właściwych dla danego państwa, odwołujący się może w ramach postępowania przed tymi instytucjami udowadniać swoje twierdzenia.

Reasumując okolicznością mogącą doprowadzić do zmiany zaskarżonej decyzji mogłoby być udowodnienie wymienionymi wyżej dokumentami, że w okresach zatrudnienia wnioskodawcy za granicą - zgodnie z prawem państwa, w którym ubezpieczony w danym okresie przebywał (był zatrudniony) – podlegał on ubezpieczeniu społecznemu państwa obcego. Tylko w takim przypadku możliwe byłoby – zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz ustawy o emeryturach i rentach z FUS uznanie ww. okresów zatrudnienia za okresy składkowe lub nieskładkowe, mogące powiększyć ustalony przez organ rentowy staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy wynoszący 20 lat, 8 miesięcy i 14 dni.

W początkowej fazie postępowania powód wnosił dodatkowo o uwzględnienie w podstawie wymiaru świadczenia emerytalnego wynagrodzeń określonych stawkami godzinowymi w angażach, w okresie zatrudnienia w (...) spółce z o.o. w W.. Po dokonaniu takiego przeliczenia przez organ rentowy, które nie wpłynęło na wysokość emerytury, pełnomocnik powoda, na rozprawie w dniu 21 lutego 2017 roku oświadczył, że w tym zakresie nie podtrzymuje już odwołania.

Mając na uwadze, że w toku postępowania ubezpieczony nie udowodnił okoliczności leżących u podstaw odwołania Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c., odwołanie oddalił.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

(R.P.)