Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 28 marca2017 roku w P. na rozprawie

sprawy z wniosku S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 16 września 2016 r.

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1013/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił S. W. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia od dnia 7 sierpnia 1980 roku do dnia 30 kwietnia 1985 roku w Wojewódzkim Związku (...).- Zakładzie (...) w B. na stanowisku mechanika, podnosząc, że stanowisko to nie jest wymienione w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 roku, a na podstawie złożonych dokumentów nie można określić charakteru wykonywanej pracy.

W odwołaniu z dnia 24 października 2016 roku pełnomocnik S. W. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury, po zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach okresu od dnia 7 sierpnia 1980 roku do dnia 30 kwietnia 1985 roku, w którym wykonywał pracę w kanałach remontowych przy naprawach pojazdów cieżarowych.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Na rozprawie w dniu 28 lutego 2017 pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego na rzecz wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. W., urodzony dnia (...), w dniu 1 września 2016 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3v akt emerytalnych)

Wnioskodawca legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 roku okresem ubezpieczenia
w łącznym rozmiarze 28 lat, 1 miesiąca i 19 dni.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres zatrudnienia w wymiarze 11 lat i 1 miesiąc tj. od dnia 2 maja 1985 roku do dnia 31 maja 1996 roku w Wojewódzkim Związku (...) - Zakładzie (...) w B. na stanowisku mechanik – prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 16 września 2016 roku , k. 41 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie, k. 6-6v akt emerytalnych, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, k. 28, 30 akt emerytalnych)

S. W. w okresie od dnia 7 sierpnia 1980 roku do dnia 30 kwietnia 1985 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Wojewódzkim Związku (...).- Zakładzie (...) w B. na stanowisku mechanika.

(dowód: świadectwo pracy k. 20 akt emerytalnych)

Zakład (...) w B. zajmował się rozwożeniem torfu ogrodniczego po polach. W zakładzie znajdowało się 11 samochodów ciężarowych marki K. oraz J. i 2 samochody dostawcze marki N. oraz (...). Ubezpieczony pracował w warsztacie samochodowym, w którym znajdowały się dwa kanały remontowe. W zakres obowiązków skarżącego wchodziły wszystkie prace naprawcze przy samochodach. Wnioskodawca był jedynym mechanikiem samochodowym w Zakładzie. Skarżący wykonywał naprawy samochodów zarówno w kanałach remontowych, jak i poza nimi. W kanałach remontowych wnioskodawca dokonywał wymiany oleju, smarował podwozie samochodów, wymieniał osie, regulował i wymieniał hamulce, naprawiał skrzynie biegów oraz montował silniki. Poza kanałem skarżący wymieniał pompy oraz usuwał drobne bieżące usterki w samochodach i naprawiał zużyte części np. nakładki w hamulcach. Praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca nie miał innych obowiązków.

(dowód: zeznania świadka K. Z. na rozprawie w dniu 28 lutego 2017 roku od minuty 3:17 do minuty 13:06, protokół z rozprawy, k. 20-21v akt sprawy, zeznania świadka K. L. na rozprawie w dniu 28 lutego 2017 roku od minuty 13:06 do minuty 18:33, protokół z rozprawy, k. 20-21v akt sprawy)

Pracodawca nie wystawił wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za sporny okres.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie nie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami,
o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15 - letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) w B. w okresie od dnia 7 sierpnia 1980 roku do dnia 30 kwietnia 1985 roku był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach.

Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Wprawdzie okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Nie mniej ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego (tak por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239)

Wobec braku świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach.

Charakter pracy wnioskodawcy Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: K. Z. oraz K. L., którzy w spornym okresie pracowali razem z S. W. oraz częściowo zeznania samego wnioskodawcy, a także dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Świadkowie K. L. oraz K. Z. w spornym okresie pracowali w tym samym zakładzie, mieli stały oraz bezpośredni kontakt z wnioskodawcą. Wszyscy zatem posiadali szczegółową i bezpośrednią wiedzę co do zakresu jego codziennych obowiązków pracowniczych.

Świadkowie K. Z. oraz K. L. potwierdzili, że spornym okresie wnioskodawca pracował jako mechanik przy naprawach samochodów ciężarowych. Wnioskodawca wykonywał wszystkie prace naprawcze zarówno w kanałach remontowych, jak również poza nimi. W kanałach remontowych wnioskodawca wymieniał olej, osie smarował podwozie samochodów, regulował i wymieniał hamulce, naprawiał skrzynie biegów oraz montował silniki. Poza kanałem skarżący usuwał drobne awarie, naprawiał popsute części w warsztacie.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy w zakresie w jakim twierdził, iż w spornym okresie pracował wyłącznie w kanałach remontowych. Zeznania wnioskodawcy są niewiarygodne, zwłaszcza jeżeli zważyć, że był jedynym mechanikiem samochodowym zatrudnionym w zakładzie. Z natury rzeczy zatem musiał zajmować się usuwaniem wszystkich usterek w pojazdach, a więc także tych do usuwania, których praca w kanałach nie była potrzebna. Powyższe potwierdzają zeznania świadków, którzy zgodnie stwierdzili, że w zakres prac wnioskodawcy wchodziły także naprawy wykonywane poza kanałem remontowym tj. wymiana pomp, przegląd techniczny samochodu, usuwanie drobnych awarii.

Do prac w warunkach szczególnych ustawodawca zalicza wyłącznie prace mechanika wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych ( wykaz A, Dział XIV, poz. 16, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.)

Skoro zatem wnioskodawca w spornych okresach oprócz prac w warunkach szczególnych (prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych) wykonywał jeszcze inne prace, które takiego charakteru nie miały (wymiana pomp, przegląd techniczny samochodu, usuwanie drobnych awarii)) oznacza, że nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. W ramach bowiem obowiązującej go dziennej normy czasu pracy wykonywał oprócz prac, które szkodliwie oddziaływały na jego organizm, także prace które takiego charakteru nie miały. Tymczasem warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie sposób uznać, aby prace mechanika poza kanałami podczas zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) w B. w okresie od dnia 7 sierpnia 1980 roku do dnia 30 kwietnia 1985 roku, miały charakter sporadyczny, czy incydentalny. W ocenie Sądu, prace poza kanałami były immanentnie związane z wykonywaną przez wnioskodawcę pracą mechanika. Skarżący musiał bowiem po wykonaniu naprawy sprawdzić poza kanałem czy nie występują usterki i również poza kanałem dokonać ich ewentualnej naprawy.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy uznał, iż wnioskodawca nie udowodnił, że pracował w warunkach szczególnych od dnia 7 sierpnia 1980 roku do dnia 30 kwietnia 1985 rok.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania uznać należało, iż w toku procesu u ubezpieczony nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.