Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 września 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ, powołując się na przepis art. 184 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 r.) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego bądź przekazania środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu za pośrednictwem Zakładu na dochody Budżetu Państwa. Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił krótszy, niż wymagany przez ustawodawcę staż pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w ilości 8 lat, 1 miesiąca i 8 dni w okresie: od 02.08.1990 r. do 31.12.1998 r. w (...) S.A. w Ł.. Do okresu wykonywania pracy w szczególnych nie uznano okresu zatrudnienia od 18.02.1975 r. do 31.07.1990 r. w (...) Spółka z o.o. w Ł. na stanowisku spawacza, gdyż nie przedłożono świadectwa pracy w szczególnych warunkach. (decyzja k. 26 – 26 verte akt ZUS)

M. K. odwołał się od powyższej decyzji w dniu 14.10.2015 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji ZUS oraz o przyznanie mu prawa do emerytury. Ubezpieczony podniósł, że w spornym okresie od 02.08.1990 r. do 31.12.1998 r. świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach jako spawacz. Wnioskodawca wykonywał wówczas takie obowiązki pracownicze jak spawanie konstrukcji stalowych i żelbetonowych na wysokości. (odwołanie k. 2 – 2 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 5 – 5 verte)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje:

M. K. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna)

Ubezpieczony w okresie od 09.09.1972 r. do 23.12.1973 r. był zatrudniony na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) jako pracownik - uczeń. (zaświadczenie k. 3 akt kapitałowych ZUS)

W okresie od 01.02.1974 r. do 18.05.1974 r. wnioskodawca świadczył pracę na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Fabryce (...) jako tokarz. (zaświadczenie k. 4 akt kapitałowych ZUS)

W okresie od 17.06.1974 r. do 22.08.1974 r. M. K. był zatrudniony na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) jako pomoc stolarza. ( świadectwo pracy k. 5 akt kapitałowych ZUS)

Następnie w okresie od 18.02.1975 r. do 31.07.1990 r. ubezpieczony pracował na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Spółka z o.o. w Ł. początkowo jako pracownik budowlany a następnie spawacz. ( świadectwo pracy k. 7 akt kapitałowych ZUS)

W świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 30.09.1999 r. (...) Spółka z o.o. w Ł. zaświadczyło, że M. K. w okresie od 04.09.1978 r. do 31.07.1990 r. świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach jako spawacz, wymieniona w Wykazie A, dziale XIV poz. 12 Zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez tego ministra, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MB nr 3, poz. 6). ( świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 12 akt ZUS)

U wskazanego wyżej pracodawcy ubezpieczony otrzymał angaże na następujące stanowiska pracy:

- od 18.02.1975 r. – robotnika budowlanego;

- od 4.09.1978 r. – spawacza elektrycznego;

- od 2.05.1979 r. – spawacza. (angaże, umowy o prace w aktach osobowych k. 29)

W (...) Sp. z o.o. wnioskodawca początkowo pracował jako robotnik budowlany i pomocnik spawacza a jako spawacz po powrocie z wojska. To przedsiębiorstwo należało do resortu przemysłu budowlanego. Wnioskodawca ukończył kurs spawania w maju 1978 r. i otrzymał uprawnienia spawacza i od września 1978 r. pracował jako spawacz. Było to spawanie elektryczne bądź cięcie gazowe. W ten sposób pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie mógł wykonywać innej pracy ze względu na bardzo dużą ilość pracy spawalniczej. Było mniej spawaczy, niż pracy dla nich. Monterzy przygotowywali przedmiot spawania a wnioskodawca tylko spawał. (...) do spawania były przywożone z zewnątrz. Spawacz nic sobie nie przygotowywał tylko spawał. Nie montował on elementów konstrukcji. Wnioskodawca używał maski, okularów i rękawic. Do końca zatrudnienia był spawaczem. Spawał on konstrukcje żelbetonowe i metalowe na wysokości tylko na budowach . (zeznania świadka W. J. z dnia 8.09.2016 r. 00:08:19 – 00:19:57, zeznania świadka S. E. z dnia 8.09.2016 r. (...), zeznania wnioskodawcy z dnia 15.12.2016 r. 00:07:02-00:13:23, angaże, umowy o prace w aktach osobowych k. 29, kopia legitymacji ubezpieczeniowej k. 4, ksiązka spawacza k. 23)

W okresie od 2.08.1990 r. do 31.05.1999 r. M. K. był zatrudniony na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w Ł. i w tym okresie świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz pracach budowlano – montażowych i budowlano – remontowych na oddziałach będących w ruchu jako murarz wymieniona w Wykazie A, dziale XIV poz. 25 pkt. 1 wykazu stanowiącego załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz.Urz. (...) Nr 4 z późn. zm.). (bezsporne, a nadto świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 12 akt ZUS)

W okresach od 15.06.2000 r. do 09.03.2001 r. oraz od 01.05.2001 r. do 15.08.2001 r. wnioskodawca świadczył pracę na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) J. K. w Ł. jako murarz. (świadectwa pracy k. 13 – 14 akt ZUS)

Ubezpieczony w okresie od 1.12.2003 r. do 31.12.2003 r. był zatrudniony na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Urzędzie Gminy A. jako pracownik pomocniczy. (świadectwo pracy k. 15 akt ZUS)

W okresie od 04.05.2006 r. do 31.07.2006 r. M. K. pracował na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) w J. jako murarz i pomocnik. (świadectwo pracy k. 16 akt ZUS)

Następnie w okresach od 12.01.2007 r. do 29.02.2008 r. oraz od 01.08.2009 r. do 31.01.2012 r. wnioskodawca świadczył pracę na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) M. M. w W. jako spawacz – tynkarz oraz murarz. (świadectwo pracy k. 17, k. 19 akt ZUS)

W okresie od 01.03.2008 r. do 30.05.2008 r. M. K. pracował na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) I. Z. L. w Ł. jako spawacz. (świadectwo pracy k. 16 akt ZUS)

Następnie w okresie od 17.07.2013 r. do 31.08.2013 r. ubezpieczony pracował na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie (...) K. S. w Z. jako pomoc mechanika. (świadectwo pracy k. 20 - 21 akt ZUS)

W okresie od 23.09.2013 r. do 31.03.2015 r. M. K. był zatrudniony na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Spółka z o.o. w Ł. jako ślusarz - spawacz. (świadectwo pracy k. 22 akt ZUS)

W okresach od 09.06.1999 r. do 08.06.2000 r., od 28.08.2001 r. do 27.08.2002 r., od 26.06.2008 r. do 25.06.2009 r. oraz od 15.02.2012 r. do 14.02.2013 r. wnioskodawca był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. jako osoba bezrobotna i pobierał z tego tytułu zasiłek . (zaświadczenie k. 23 akt ZUS)

Wnioskodawca posiada łącznie ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. (okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. (zeznania wnioskodawcy z dnia 15.12.2016 r. 00:07:02)

W dniu 9 września 2015 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. (wniosek k. 1 – 8 k akt ZUS)

Decyzją z dnia 30 września 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił krótszy, niż wymagany przez ustawodawcę staż pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w ilości 8 lat, 1 miesiąca i 8 dni w okresie: od 02.08.1990 r. do 31.12.1998 r. w (...) S.A. w Ł.. Do okresu wykonywania pracy w szczególnych nie uznano okresów zatrudnienia od 18.02.1975 r. do 31.07.1990 r. w (...) Spółka z o.o. w Ł. na stanowisku spawacza, gdyż nie przedłożono świadectwa pracy w szczególnych warunkach. (decyzja k. 26 – 26 verte akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy z (...) Spółka z o.o. w Ł. w tym: oryginałów angaży i umów o pracę, świadectwa pracy w szczególnych warunkach oraz dokumentów z akt emerytalnych oraz osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków pracujących ze skarżącym w tym zakładzie pracy na współpracujących stanowiskach.

Świadek W. J. pracował w latach 1972 – 1996 i był kierownikiem budowy, na której ubezpieczony wykonywał prace spawacza elektryczno - gazowego ubezpieczony.

Świadek S. E. był bezpośrednim przełożonym wnioskodawcy i pracował jako kierownik budowy w latach 1973 – 1999. Wyżej wymieniony widział bezpośrednio jak ubezpieczony wykonywał prace spawalnicze.

W ocenie Sądu wymienieni świadkowie mają zatem pełną wiedzę na temat charakteru zatrudnienia ubezpieczonego w spornym okresie czasu, ponadto świadkowie nie mają żadnego interesu w tym, by zeznawać na jego korzyść, gdyż są dla niego osobami obcymi. Stanowią oni tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Zeznania wnioskodawcy są logiczne, konsekwentne, spójne i korespondują z przedłożoną dokumentacją oraz zeznaniami świadków, którzy ujawnili szczegółowy zakres obowiązków wnioskodawcy i potwierdzili charakter jego pracy w okresie zatrudnienia w przedmiotowym zakładzie pracy.

W ocenie Sądu zatem zeznania wnioskodawcy należy uznać za wiarygodne. Na podkreślenie zasługuje również okoliczność, iż zeznania wnioskodawcy oraz świadków nie zostały zasadnie podważone przez organ rentowy w toku procesu.

Sąd przypisał także przymiot wiarygodności świadectwu pracy w szczególnych warunkach z (...) Spółka z o.o. w Ł., gdyż pomimo nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy, dokument ten opisuje czynności jakie w świetle pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności oryginałów angaży, zeznań świadków w tym przełożonych wnioskodawcy i M. K., z których bezsprzecznie wynika, że praca, którą wykonywał ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, to praca spawacza elektryczno - gazowego.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych oraz przeprowadzonej wyżej oceny dowodów, należy uznać, że odwołanie M. K. od zaskarżonej decyzji ZUS zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 877 z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 Ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według treści § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15.12.1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15.11.2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym ostatecznie nie budzi wątpliwości fakt, że wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe, co do wieku, lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego. W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek dotyczący posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja wskazanego wyżej rozporządzenia § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma jednak zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84).

Podkreślić należy, iż istotnym jest jakie prace realnie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej Rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to Rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska (lub brak tej nazwy) nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Dla celów ustalenia pracy w warunkach szczególnych znaczenie ma nie nazewnictwo zajmowanych stanowisk lecz faktyczny zakres wykonywanych prac.

W toku procesu wnioskodawca własnymi zeznaniami, zeznaniami świadków i załączoną dokumentacją udowodnił, że w spornym okresie zatrudnienia od 04.09.1978 r. do 31.07.1990 r. faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym oraz gazowym.

Analiza zaś treści Wykazu A do powołanego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że przedmiotowe prace są wymienione w wykazie A dziale XIV poz. 12 (prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym).

Wykaz wymienia zatem taki rodzaj prac, jaki wedle nie budzących wątpliwości ustaleń, faktycznie wykonywał ubezpieczony.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego wnioskodawca w okresie od 04.09.1978 r. do 31.07.1990 r. pracował w (...) Sp. z o.o. jako spawacz wykonywał też pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Było to spawanie elektryczne bądź cięcie gazowe. Monterzy przygotowywali przedmiot spawania a wnioskodawca tylko spawał. (...) do spawania były przywożone z zewnątrz. Spawacz nic sobie nie przygotowywał tylko spawał. Nie montował on elementów konstrukcji. Spawał on konstrukcje żelbetonowe i metalowe na wysokości tylko na budowach .

Podkreślić należy, że wyżej wymienione prace były wykonywane w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy przez wnioskodawcę. Stanowiły jego podstawowe i zasadnicze zajęcie jako pracownika.

Stwierdzić zatem należy, że ubezpieczony wykazał, iż stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy świadczył pracę w okresie od 04.09.1978 r. do 31.07.1990 r. wymienioną w dziale XIV poz. 12 wykazu A załącznika do Rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r.

Bezspornym jest natomiast fakt, że w okresie zatrudnienia od 2.08.1990 r. do 31.05.1999 r. ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach określoną w Dziale XIV poz. 25 cytowanego wyżej Wykazu A – załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie zgromadzony materiał dowodowy wskazuje bezsprzecznie, że w okresie co najmniej 15 lat wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności zaliczane do pracy w warunkach szczególnych.

W myśl art. 100 ust. 1. Ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa

Na mocy art. 129 ust. 1 cytowanej ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek o świadczenie emerytalne w dniu 9 września 2015 r., zaś urodził się w dniu (...), a zatem prawo do emerytury należało wnioskodawcy przyznać od dnia 26 września 2015 r., tj. od dnia spełnienia wszelkich warunków określonych cytowanymi przepisami, czyli od daty osiągnięcia wieku emerytalnego.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku, uznając odwołanie wnioskodawcy za zasadne.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć organowi rentowemu, wypożyczając akta emerytalne.