Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie-Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Sajur – Kordula

Protokolant: Andrzej Tracz

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2013 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa (...) spółka jawna z siedzibą w B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr (...)

o nałożenie kary pieniężnej

oddala odwołanie

Sygn. XVII AmE 151/10

UZASADNIENIE

W dniu 10 sierpnia 2010 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, wydał decyzję w której:

-na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 w związku z art. 56 ust. 2 pkt 1, ust. 3, i ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, poz. 1217, z 2007 r. Nr 21, poz. 124, Nr 52, poz. 343, Nr 115, poz. 790 i Nr 130, poz. 905, z 2008 r. Nr 180, poz. 1112 i Nr 227 poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 69, poz. 586 i Nr 165, poz. 1316) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188, Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 78, poz. 682 i Nr 181, poz. 1524, z 2008 r. Nr 229, poz. 1539 oraz 09 r. Nr 195, poz. 1501) w związku z art. 30 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej orzekł, że:

1. spółka jawna prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) Spółka Jawna z siedzibą w P., posiadająca statystyczny numer identyfikacyjny Regon: (...), naruszył warunek 2.1.2. koncesji udzielonej Spółce dnia 22 listopada 2000 r. Nr (...) zmienionej decyzją z dnia 14 stycznia 2004 r. Nr (...) i z dnia 2 sierpnia 2004 r. Nr (...),
2. za działanie opisane w pkt 1 – wymierzył spółce jawnej prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) Spółka Jawna z siedzibą w P. karę pieniężną w wysokości (...), co stanowi (...) przychodu z działalności koncesjonowanej przez Spółkę w roku 2009.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła spółka Przedsiębiorstwo (...) spółka jawna z siedzibą w P. obecnie w B. (dalej powód ) zaskarżając ją w całości (k. 9-16 akt sądowych). Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzuciła:

1.  naruszenie art. 77 § 1 kpa oraz art. 80 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. poprzez nieuwzględnienie wszystkich okoliczności faktycznych, co miało istotny wpływ na wynik sprawy,

2.  naruszenie art. 12 k.p.a. w zw. z art. 35 k.p.a. poprzez przewlekłe (3 letnie) i niewnikliwe prowadzenie postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie;

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 56 ust. 2,3 i 6 ustawy prawo energetyczne poprzez niesłuszne stwierdzenie naruszenia warunku 2.1.2. koncesji tj. poprzez bezpodstawne przyjęcie, że na spółce w opisanym stanie faktycznym ciążył obowiązek sprawdzenia czy odbiorca zakupujący na stacji spółki paliwo posiada koncesją oraz, że Spółka zawierała umowy wskazane w treści warunku koncesji,

4.  niewłaściwe zastosowanie art. 56 ust. 6 ustawy Prawo energetyczne poprzez bezpodstawne przyjęcie, że stopień zawinienia jest duży w sytuacji, gdy spółka nie ponosi winy.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty wniosła o uchylenie decyzji w całości i zasądzenie kosztów postępowania na jej rzecz od Prezesa URE.

Prezes URE (dalej pozwany) odpowiadając na odwołanie (k. 51-55 akt sądowych) podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód Przedsiębiorstwo (...) spółka jawna z siedzibą w B. prowadzi działalności gospodarczą między innymi w zakresie obrotu paliwami ciekłymi na podstawie koncesji udzielonej decyzją Prezesa Regulacji (...) numer (...) z dnia 22 listopada 2000 r. zmienionej decyzją: z dnia 14 stycznia 2004 r. nr (...) z dnia 2 sierpnia 2004 r. i nr (...) z dnia 25 listopada 2009 r. (okoliczność bezsporna).

Warunek koncesji 2.1.2. zawiera postanowienie że : „Koncesjonariusze nie będą zawierać umów kupna -sprzedaży paliw ciekłych oraz umów, na podstawie których dokonują składowania paliw ciekłych w obiektach (zbiornikach i innych magazynach) stanowiących własność innych przedsiębiorstw, z przedsiębiorstwami energetycznymi, które nie posiadają koncesji w przypadkach, gdy koncesja taka jest wymaga przepisami Prawa energetycznego” . (okoliczność bezsporna).

Bezsporne pomiędzy stronami jest, że Przedsiębiorstwo (...) spółka jawna sprzedała w okresie od lipca 2007 do grudnia 2007 r. innemu przedsiębiorcy M. J. paliwo (olej napędowy, benzyna bezołowiowa PB) w ilości 117.649 litrów. Bezsporne jest że przedsiębiorca M. J. nie posiada koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego M. J. figuruje w ewidencji działalności gospodarczej pod firmą (...) „Stacja Paliw”. (k. 28 akt sądowych).

Bezsporne pomiędzy stronami jest, że ww. przedsiębiorca odbierał zakupione paliw własnym samochodem dostawczym w zbiorniku o pojemności około 1000 litrów.

Zawiadomieniem z 7 lipca 2010 r. Prezes URE w oparciu o art. 10 § 1 k.p.a powiadomił spółkę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie i możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i prawie do złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień. (dowód: zawiadomienie k. 59-60 akt admin.) - z prawa tego spółka nie skorzystała.

Przychód Przedsiębiorstwa (...) spółka jawna z tytułu działalności objętej koncesją na obrót paliwami ciekłymi w roku 2009 r. wyniósł (...) zł , natomiast przychód z działalności koncesjonowanej został osiągnięty w wysokości (...) zł. (okoliczność bezsporna).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy oraz w aktach przesłanych przez organ regulacyjny.

Rzetelność dokumentacji i istnienie wskazanych okoliczności nie było kwestionowane przez żadną ze stron. Materiał dowodowy należy uznać za przekonujący oraz w pełni wiarygodny.

Sąd Okręgowy w Warszawie- Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 56 ust 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne karze
pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji.

Należy zaznaczyć, że naruszenie jednego z warunków koncesji jest wystarczającą przesłanką do zastosowania przepisów z art. 56 ust. 1 i 2 Prawa energetycznego i wymierzenia na tej podstawie kary pieniężnej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Powołane wyżej przepisy przesądzają, w ocenie Sądu, że Prezes URE jest zobligowany, a nie uprawniony, do nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej, gdy stwierdzi, że zaistniały okoliczności podlegające karze. Natomiast kara przewidziana w tym przepisie jest karą obligatoryjną.

Słusznie zatem, zdaniem Sądu, Prezes URE uznał, że w przedmiotowej sprawie zachodzą podstawy do nałożenia na powoda kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne.

Należało bowiem zważyć, że powód akceptując warunki udzielonej mu koncesji, zaakceptował również warunek określony w punkcie 2.1.2. zgodnie z którym koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych z innym przedsiębiorstwem energetycznym na podstawie umów kupna sprzedaży lub umów w celu jego składowania w obiektach (zbiornikach i innych magazynach) stanowiących własność innych przedsiębiorstw, którzy nie posiadają koncesji.

Analizując zgromadzony materiał dowodowy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie powód w żaden sposób nie wykazał, że dopełnił w zakresie obowiązku koncesyjnego określonego w punkcie 2.1.2. należytej staranności, ocenianej zgodnie z art. 355 § 2 k.c., uwzględniającej zawodowy charakter prowadzonej działalności. W obecnie obowiązującym stanie prawnym, każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi za wyjątkiem tych prowadzących działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem płynnym oraz benzyną lotniczą, obowiązany jest posiadać stosowną koncesję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Dlatego też każdy przedsiębiorca dokonujący sprzedaży paliwa innym przedsiębiorcom, którzy następnie odsprzedają te paliwa kolejnym podmiotom, powinien dołożyć szczególnej staranności, aby obrót paliwem dokonywany był zgodnie z zasadami określonymi w koncesji.

W ocenie Sądu nie usprawiedliwia powoda okoliczność zaksięgowania sprzedaży paliwa przedsiębiorcy M. J. jako sprzedaż detaliczna i nieznajomy powodowi cel zakupu ilości 117.649 litrów paliwa przez tego przedsiębiorcę. Założenie powoda, że gdyby powód miał wiedzę na temat dalszej odsprzedaży tego paliwa czy też jego składowania przez wskazaną powyżej osobę to wówczas dopełniłby obowiązkowi zadbania czy dokonuje sprzedaży osobie posiadającej koncesję, jest założeniem błędnym wynikającym z niezrozumienia istoty należytej staranności.

Należytą staranność należy rozumieć jako podejmowane akty staranności w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. W tym wypadku brak wiedzy powoda nie jest żadnym aktem staranności, ponieważ powód nie wykazał żadnych podjętych działań które mogłyby go doprowadzić do wniosku, że takiej wiedzy nie mógł uzyskać. Wręcz przeciwnie mógł uzyskać chociażby z przedstawionego Sądowi dokumentu jakim jest numer regon tego przedsiębiorcy. Określenie w nazwie tego przedsiębiorcy dodatkowego określenia „Stacja Paliw”, w powiązaniu z przyznanymi okolicznościami ilość sprzedanego paliwa oraz jego odbiór przez nabywcę samochodem dostawczym ze zbiornikiem o pojemności 1000 litrów, jest wystarczającą przesłanką, która powinna obligować powoda do podjęcia starań w celu ustalenia czy drugą stroną czynności jest podmiot posiadający koncesję, czy też wyjaśnienia celu zakupionej ilość paliwa przez tego przedsiębiorcę.

Określenie w nazwie tego podmiotu „Stacja Paliw” pozwala jednak Sądowi sformułować tezę, że podmiot ten prowadzi dalszą odsprzedaż nabytego paliwa w ramach prowadzonej stacji paliw. Ilość i częstotliwość nabytego paliwa nie stwarza podstaw do twierdzenia iż podmiot ten nabywał taką ilość paliwa na własne potrzeby.

Na powodzie zatem, w ocenie Sądu, ciążył obowiązek stworzenia takiej organizacji swojej działalności, aby wykluczyć możliwość wprowadzenia do sprzedaży znaczącej ilości paliwa innemu przedsiębiorcy bez koncesji.

Powód nie wykazał w niniejszym postępowaniu, iż wywiązanie się z obowiązku nie było możliwe pomimo dołożenia maksimum należytej staranności.

Mając zatem powyższe na uwadze uznać należało, że działanie powoda
bezsprzecznie stanowiło naruszenie warunków udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi, co w pełni uzasadniało nałożenie na niego kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne.

Rozważać można jedynie, czy jej wysokość została prawidłowo ustalona przez Prezesa URE.

Na podstawie zebranego materiału dowodowego Sąd nie dopatrzył się
jakichkolwiek okoliczności uzasadniających zmianę przedmiotowej decyzji także w kwestii nałożonej na powoda kary pieniężnej. Sąd uznał bowiem, że ponieważ fakt nieprzestrzegania przez powoda obowiązków wynikających z koncesji został stwierdzony ponad wszelką wątpliwość, z tego względu ustalenie kary pieniężnej na poziomie (...) przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego przez przedsiębiorcę w 2009 roku nie jest zbyt wygórowane. Należy w tym
miejscu zaznaczyć, że Prezes URE mógł, stosowanie do treści art. 56 ust. 3 ustawy Prawo energetyczne, wymierzyć powodowi karę pieniężną w wysokości do (...) przychodu ukaranego przedsiębiorcy. Wbrew twierdzeniom powoda co do braku winy powoda przepisy art. 56 ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne są samodzielną podstawą do wymierzenie kary pieniężnej i żaden z powyższych przepisów nie przewiduje konieczności wykazania zawinionego działania koncesjonariusza. Co do zasady jest to odpowiedzialność obiektywna, która wynika z faktu samego naruszenie norm Praw energetycznego. Przy ustalaniu wysokości kary pozwany prawidłowo uwzględnił stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Odnośnie stopnia szkodliwości powód nie udowodnił jego nieznaczności. W ocenie Sądu pozwany prawidłowo przyjął fakt, że powód dopuścił się sprzedaży paliw co najmniej w stosunku do jednego podmiotu niekoncesjonowanego w postaci oleju napędowego i benzyny bezołowiowej Pb w okresie od lipca do grudnia 2007 r. w ilości 117.649 litrów, który to podmiot dokonywał dalszej odsprzedaży zakupionego towaru. Słusznie pozwany przyjął że wprowadzenie do obrotu paliw ciekłych bez wymaganej koncesji uszczupla dochody budżetu państwa z tytułu opłat koncesyjnych, a co bardziej istotne powoduje iż taki przedsiębiorca nie podlega kontroli organu koncesyjnego chociażby pod kątem jakości wprowadzonego do obrotu paliwa.

Podkreślenia wymaga bowiem, że kara pieniężna, o której wyżej mowa, ma pełnić funkcję prewencji szczególnej i ogólnej, a więc być zarówno realną, odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu, będącą reakcją na naruszenie przepisów, ale także wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, zapobiegającym powtarzaniu nagannych zachowań.

Natomiast zmniejszenie jej wysokości stałoby w sprzeczności z jej celami
prewencyjnymi za niezastosowanie się do bezwzględnie obowiązujących wymagań prawa energetycznego, jak również represyjno-wychowawczymi, zmierzającymi do wymuszenia na ukaranym reguł prawnych w przyszłości.

Należało także zważyć, że fakt naruszenia przez niego obowiązków koncesji miało charakter jednorazowy nie stanowi, w ocenie Sądu, okoliczności uzasadniającej nałożenie kary pieniężnej w niższym wymiarze.

Mając powyższe Sąd uznał, że ustalone w postępowaniu administracyjnym okoliczności dotyczące stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynu powoda, jego dotychczasowego zachowania i możliwości finansowych a w szczególności fakt stwierdzania naruszenia warunku koncesji naruszenia warunku koncesji w pełni uzasadniają nałożenie na powoda kary pieniężnej w wysokości ustalonej przez Prezesa URE.

Z tych względów Sąd Okręgowy Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 Prawo energetyczne w zw z art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c. obciążając nimi w całości powoda stosownie do wyniku sporu na podstawie 98 § 3 k.p.c i Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. do kosztów tych zaliczono koszty zastępstwa procesowego w wysokości 360 zł określonej w § 14 ust. 3 pkt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

SSO Magdalena Sajur – Kordula