Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 kwietnia 2017r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu X Wydział Gospodarczy Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Piotr Marciniak

Sędziowie: del. SSR Przemysław Nowacki

SSO Renata Norkiewicz

Protokolant: prot. sąd. A. Z.

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2017r., w P.

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością P.

o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 27 września 2016r., sygn. akt PO.VIII.Ns-Rej.KRS (...)

oddala apelację.

del. SSR Przemysław Nowacki SSO Piotr Marciniak SSO Renata Norkiewicz

Sygn. akt X Ga 949/16

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 27 września 2016 r. Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu Wydział VIII Gospodarczy KRS odmówił dokonania wpisu do KRS- rejestru przedsiębiorców (...) sp. z o.o., poniesionymi kosztami postępowania obciążył wnioskodawcę i zwrócił wnioskodawcy opłatę za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowymi i Gospodarczym.

Uzasadniając swoje stanowisko sąd rejestrowy wskazał, że powołany na członka zarządu wnioskodawcy M. Z. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Szamotułach z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawie II K 279/05 za przestępstwa wymienione w art. 18§2 ksh. W wyniku skutecznych skarg kasacyjnych kolejne wyroki Sądu Odwoławczego utrzymujące w mocy wyrok skazujący, były uchylane przez Sąd Najwyższy. Ostatecznie wyrok skazujący uprawomocnił się w dniu 19 grudnia 2012 r. i od tego czasu należy liczyć pięcioletni termin, o którym mowa w art. 18§3 ksh. Sąd Rejonowy podzielił pogląd o skutku ex tunc uchylenia wyroku skazującego w wyniku wznowienia postępowania wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 maja 2015 r. sygn. akt III CSK 283/14, który to pogląd odniósł także do uchylenie wyroku na skutek kasacji, Zdaniem Sądu Rejonowego brak zatem było podstaw do zaliczenia do terminu z art. 18§3 ksh wcześniejszych okresów prawomocności wyroku skazującego między 12.02.2009 a 14.01.2010 i 9.03.2011 a 17.05.2012.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł wnioskodawca zarzucając mu:

a)  obrazę art. 18 § 3 kodeksu spółek handlowych, przez brak uwzględnienia, że skoro ma upłynąć okres 5 lat od uprawomocnienia się wyroku skazującego do uzyskania możliwości swobodnego decydowania o możliwości bycia powołanym w skład Zarządu dowolnej spółki prawa handlowego, to do powyżej określonego okresu 5 lat należy zaliczyć wszystkie okresy trwania prawomocności wyroku i biegu terminu określonego w cyt. przepisie a dotyczącego tej samej sprawy karnej;

b)  obrazę art. 112 kc przez brak uznania, że charakter terminu ciągłego określonego w art. art. 18 § 3 kodeksu spółek handlowych nie wyklucza możliwości doliczenia do okresu 5 lat wszystkich cząstkowych okresów prawomocności wyroków wydanych w tej samej sprawie karnej;

c)  art. 328 § 2 kpc poprzez brak wskazania oraz wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku podstawy prawnej na jakiej uznano, że okres 5 lat przewidziany w art. 18 § 3 kodeksu spółek handlowych nie może być liczony przez uwzględnienie cząstkowych okresów prawomocności w tej samej sprawie karnej;

d)  art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w sprawie i przyjęcie, że skutek prawno-karny określony w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2015r. sygn. III CSK 283/14 ma decydujące znaczenie dla obliczania cywilistycznego okresu 5 lat przewidzianego przez art. 18 § 3 kodeksu spółek handlowych;

e)  brak uwzględnienia okoliczności, że dyspozycja określona w art. 18 § 2 ksh w interpretacji dokonanej przez Sąd I instancji stanowi ograniczenie praw podmiotowych, co oznacza iż sztywne liczenie okresu 5 lat od czasu ostatecznej prawomocności wyroków uchylanych przez Sąd Najwyższy w wyniku uwzględnienia skarg kasacyjnych na skutek rażących błędów sądów powoduje przeniesienie skutków tych błędów w postaci uchylonych wyroków poprzez zwiększenie dolegliwości tej swoistej sankcji ¡wydłużenie okresu 5 lat niemożności pełnienia funkcji w zarządach spółek na szkodę apelującego;

f)  obrazę art. 233 § 1 kpc przez przyjęcie, że orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2015r. sygn. III CSK 283/14 wyznacza zasadę obliczania okresu określonego w art. 18 § 3 kodeksu spółek handlowych, mimo iż wskazane orzeczenie dotyczy wyłącznie skutków prawno-karnych wznowienia postępowania, a nie cywilno-prawnych zapadania kilku wyroków w tej samej sprawie karnej i skutków ex tunc takich wyroków.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w całości i orzeczenie przez Sąd II Instancji co do istoty sprawy, a ewentualnie o uchylenie postanowienia do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy była niezasadna.

Sąd Okręgowy przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy, a które stały się podstawą zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia art. 233§1 kpc. Przepis ten dotyczy bowiem oceny dowodów przeprowadzonych przez Sąd, która to ocena może mieć wpływ na prawidłowość ustalenia stanu faktycznego. W niniejszej sprawie stan faktyczny był natomiast bezsporny, Sąd nie dokonywał tym samym oceny dowodów, nie mogło zatem dojść do naruszenia art. 233§1 kpc. Sąd Rejonowy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2015 r. w sprawie III CSK 283/14 przywoływał na etapie procesu subsumpcji prawa. Powołanie się na powyższy wyroku Sądu Najwyższego w procesie subsumpcji prawa nie stanowiło naruszenia art. 233§1 kpc

Bezzasadny był także zarzut naruszenia art. 328§2 kpc. Jeśli chodzi o zarzut naruszenia tego przepisu, to takowy może być usprawiedliwiony tylko w wyjątkowych przypadkach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu I instancji całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia. O skutecznym jego postawieniu można mówić tylko wtedy, gdy uzasadnienie orzeczenia nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu niższej instancji, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej muszą być tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjne. W niniejszej sprawie taka sytuacja absolutnie nie miała miejsca, bowiem treść uzasadnienia postanowienia sądu rejestrowego pozwala na weryfikację jego stanowiska. Wbrew stanowisku apelacji właśnie z art. 18§3 ksh Sąd I instancji wywiódł brak możliwości uwzględnienia cząstkowych okresów prawomocności w tej samej sprawie karnej. Zarzut apelacji nie zasługiwał zatem na uwzględnienie.

Sąd rejestrowy nie dopuścił się również naruszenia art. 112 kc i art. 18§3 ksh nie wliczając do pięcioletniego okresu, o którym mowa w powyższym przepisie, cząstkowych okresów prawomocności.

Zakaz, o którym mowa w art. 18§2 ksh stanowi szczególnego rodzaju sankcję związaną ze skazaniem za określone przestępstwa i ma eliminować związane z tym zagrożenia istotnych dóbr prawnie chronionych. Stanowić ma jednocześnie odczuwalną dolegliwość w związku z prawomocnym skazaniem za przestępstwo. Dolegliwość polegająca na utracie zdolności do bycia członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatorem nie jest przy tym sankcją kamą, gdyż nie jest ona wymieniona wśród kar ani wśród środków karnych (art. 32 i art. 39 kk). Jest sankcją przewidzianą przez kodeks spółek handlowych i należy ją traktować jako sankcję cywilną związaną z prawomocnością wyroku skazującego. Brak zatem podstaw do odwoływania się do orzecznictwa sądów europejskich dotyczących środków karnych.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zatem rozważenia, jaki skutek ma uchylenie przez Sąd Najwyższy w postępowaniu kasacyjnym wyroku sądu odwoławczego utrzymującego w mocy wyrok skazujący, to znaczy, czy uchylenie takie usuwa skutki prawomocności takiego wyroku z mocą wsteczną, to jest tak jakby ta prawomocność nigdy nie wystąpiła.

W wyniku uchylenia przez Sąd Najwyższy prawomocnego wyroku sądu odwoławczego, wyrok skazujący nie przestaje istnieć, ustaje natomiast jego prawomocność i to z mocą wsteczną, gdyż następuje powrót do stadium sprawy, w jakim była ona na etapie postępowania przed sądem odwoławczym zanim zapadł wyrok tego sądu. Jeżeli w wyniku dalszego rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy (czy też przez Sąd I instancji, jeżeli sąd odwoławczy uchyli wyrok do ponownego rozpoznania), zapadnie wyrok uniewinniający, to skutek będzie również taki, jakby w ogóle nie było wyroku skazującego. Przemawia to za przyjęciem, że w wyniku uchylenia wyroku sądu odwoławczego utrzymującego wyrok skazujący członka zarządu za popełnienie jednego z przestępstw wskazanych w art. 18 § 2 ksh oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, dochodzi do sanacji z mocą wsteczną sytuacji prawnej członka zarządu i spółki, skoro prawomocność wyroku skazującego przestaje istnieć z mocą wsteczną i sytuacja wraca do chwili jakby wyrok sądu I instancji nie był wcześniej prawomocny (bowiem podlegać będzie ponownemu rozpoznaniu wniesiona od niego apelacja). W konsekwencji przestają również istnieć z mocą wsteczną przewidziane w art. 18 § 2 ksh skutki takiego wyroku oraz przyczyna i niezbędna przesłanka niemożności pełnienia funkcji członka zarządu, a zatem przestaje też istnieć z mocą wsteczną podstawa do uznania, że w okresie obowiązywania wyroku skazującego osoba skazana nie mogła pełnić funkcji członka zarządu. Inna wykładnia prowadziłaby do sytuacji trudnych do pogodzenia ze zdrowym rozsądkiem i celem przepisu, bowiem wymagałaby przyjęcia, że nawet w razie wydania ostatecznie wyroku uniewinniającego - w wyniku ponownego rozpoznania sprawy na skutek uchylenia wyroku przez Sąd Najwyższy - zakaz o którym mowa w art. 18§2 ksh w okresie gdy istniał unicestwiony wyrok skazujący był i pozostawał ważny, mimo ostatecznego uniewinnienia członka zarządu od zarzutu popełnienia przestępstwa wskazanego w art. 18 § 2 KSH. Interpretacja taka byłaby nie do przyjęcia. Nie może być bowiem tak, że osoba ostatecznie niewinna, ponosiłaby dodatkowo negatywne skutki wcześniejszego nieprawidłowego wyroku skazującego.

Ostatecznie biorąc wszystko to pod uwagę, należy przyjąć, że od chwili uchylenia przez Sąd Najwyższy na skutek kasacji wyroku sądu odwoławczego, nie istnieje ex tunc podstawa do przyjęcia zakazu w oparciu o art. 18 § 2 hsh, a tym samym nie ma podstaw do zaliczania powstałych w takim stanie faktycznym wcześniejszych okresów prawomocności.

Prawidłowo przy tym wskazuje skarżący, ze orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2015 r. w sprawie III CSK 283/14 dotyczy skutków prawnokarnych wznowienia postępowania, jednak jak wynika z powyższej analizy, skutki te są podobne jak w sytuacji uchylenia wyroku na skutek skargi kasacyjnej.

Biorąc pod uwagę powyższe na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 13§2 kpc orzeczono jak w sentencji postanowienia.

del. SSR Przemysław Nowacki SSO Piotr Marciniak SSO Renata Norkiewicz