Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Apelacje obrońcy i skazanego są bezzasadne.

Chybione są zarzuty związane z rażącą niewspółmiernością orzeczonej kary łącznej i łącznego okresu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz z brakiem zastosowania zasady pełnej absorpcji przy łączeniu kar jednostkowych.

Sąd Rejonowy słusznie zastosował przy wymiarze orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zasadę mieszaną ( zwaną zasadą asperacji) i należycie to uzasadnił. Również stopień wyważenia ( potocznie rzecz ujmując „wymieszania” ) zasad absorpcji i kumulacji w ramach zastosowanej zasady asperacji jest trafny i zasługuje na aprobatę Sądu Okręgowego. Zwrócić należy uwagę, że Sad Rejonowy i tak był tu łaskawy dla skazanego i zastosował do kary łącznej zasadę mieszaną, powodując skrócenie okresu odbywania przez skazanego kary pozbawienia wolności o ponad dwa lata ( kolejno wykonywane kary, a więc kary odbywane za na zasadzie kumulacji, trwałyby 6 lat i 7 miesięcy, a skazanemu orzeczono karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności). To samo należy powiedzieć o łącznym środku karnym w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonym w wymiarze lat 15, podczas gdy suma pojedynczych okresów zakazów prowadzenia pojazdów mechanicznych wyniosłaby 46 lat.

Zastosowanie większego stopnia zasady absorpcji nie byłoby właściwe. Co prawda skazania dotyczyły przestępstw zbliżonych, a wręcz tożsamych rodzajowo ( pięć razy z art. 178 a § 4 kk, raz z art. 244 kk i raz z art. 190 § 1 kk), były popełnione w stosunkowo niewielkich odstępach czasu ( aczkolwiek nie należy tej bliskości czasowej wyolbrzymiać, bo trwało to przez okres około 4 lat), ale nie są to wcale argumenty przemawiające na korzyść skazanego. Słusznie podnosi się bowiem w orzecznictwie, że niekiedy wystąpienie bliskości czasowej popełnianych przestępstw bez związku przedmiotowego między nimi może prowadzić do surowszej ( a nie łagodniejszej) kary łącznej i ukazywać "intensywność przestępczego działania" sprawcy (w yr. SA w Białymstoku z 28.8.2012 r., II AKA 144/12, KZS 2012, Nr 12, poz. 73). Także i podobieństwo przestępstw objętych wyrokiem łącznym może w konkretnej sytuacji świadczyć o determinacji sprawcy, o "jego konsekwencji, czy wręcz premedytacji w dążeniu do łamania porządku prawnego" ( post. SN z 5.1.2011 r., II KK 172/10, OSNKW 2011, Nr 2, poz. 13). Generalnie należy stwierdzić, że czym większa liczba przestępstw, tym surowsza powinna być wymierzona za nie kara łączna (co nie koniecznie oznacza zastosowanie zasady pełnej kumulacji). Twierdzenie takie znajduje pełne potwierdzenie w dyrektywach prewencji indywidualnej i generalnej, a zatem nie kłóci się z prymatem stosowania zasad prewencji indywidualnej ustanowionym przez obowiązujący od dnia 1 lipca 2015 roku przepis art. 85 a kk – dlatego dotychczasowe orzecznictwo w tym przedmiocie zachowuje aktualność ( zob. wyr. SA w Katowicach z 20.5.2008 r., II AKA 129/08, KZS 2008, Nr 9, poz. 48; wyr. SA w Krakowie z 19.10.2007 r., II AKA 183/07, KZS 2007, Nr 11, poz. 19; wyr. SA w Łodzi z 20.9.2001 r., II AKA 154/01, KZS 2002, Nr 12, poz. 70).

Orzeczone kara łączna pozbawienia wolności i łączny środek karny spełniają dyrektywy wymiaru kary łącznej określone w art. 85 a kk. Skazany musi uświadomić sobie, że permanentne popełnianie przez niego czynów z art. 178 a § 4 kk nie będzie w przyszłości „premiowane” przy wydawaniu wyroków łącznych, ta świadomość nieuchronności surowych konsekwencji związanych z wielokrotnym wchodzeniem w konflikt z prawem wpłynie na niego wychowawczo, zarówno w zakresie prewencji indywidualnej, jak i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, zwłaszcza środowiska sprawcy. Zarówno społeczeństwo, jak i sam skazany, powinni zrozumieć, że popełnienie szeregu drobnych przestępstw, za które orzekano za każdym razem niezbyt wysokie kary jednostkowe pozbawienia wolności i zakazy prowadzenia pojazdów mechanicznych, nie będą finalnie prowadzić do orzeczenia jednej niewielkiej kary na zasadzie absorbcji, bo wyrok łączny nie ma stanowić swoistej promocji dla notorycznych sprawców wielu przestępstw. Wręcz przeciwnie, najwyższa już pora, aby skazywani licznymi „drobnymi” wyrokami sprawcy uświadomili sobie, że zbieranie takich licznych niewysokich skazań może powodować efekt kumulacji ( w myśl przysłowia, że „ziarnko do ziarnka aż zbierze się miarka”). W tym konkretnym przypadku skazany uporczywie i wielokrotnie naruszał normę prawną z art. 178 a § 4 kk ( a także popełnił czyn z art. 244 kk i z art. 190 § 1 kk) nic nie robiąc sobie z kolejnych skazań, tak jakby uważał, że jego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz obowiązek zachowania trzeźwości za kierownicą pojazdu mechanicznego nie dotyczy. Skoro poszczególne skazania na kary jednostkowe ( najsurowsza z nich wynosiła 1 rok i 4 miesiące pozbawienia wolności, ale większość oscylowała w granicach jednego roku pozbawienia wolności) nie robiły na skazanym większego wrażenia ( być może za bardzo wbił sobie do głowy więzienne powiedzenie, że „rok nie wyrok”), to pozostaje mieć nadzieję, że kara łączna 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności przemówi mu do wyobraźni i w końcu wpłynie na niego resocjalizująco.

Podsumowując, orzeczone kara łączna i łączny środek karny są adekwatne do stopnia winy skazanego i stopnia społecznej szkodliwości jego czynów, oraz oddają w należyty sposób natężenie jego kryminalnej działalności. Dlatego są sprawiedliwe i jako takie zostały przez Sąd Okręgowy zaaprobowane.

Co do zawartego w apelacji skazanego zarzutu, że nie połączono mu kary pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie II K 493/14, to kara ta została w całości wykonana w dniu 30 czerwca 2016 roku ( vide informacja k. 81), a zatem przed dniem wyrokowania przez Sąd Rejonowy w tej sprawie. Nie ma znaczenia, że w momencie składania przez skazanego wniosku o wydanie wyroku łącznego kara z tego wyroku nie była jeszcze w całości wykonana, bo zgodnie z art. 85 § 2 kk podstawą orzeczenia kary łącznej mogą być kary podlegające wykonaniu, a nie już wykonane, zaś momentem oceny przez Sąd, które kary podlegają jeszcze wykonaniu, jest moment wyrokowania, a nie wszczynania postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego, ani tym bardziej moment składania wniosku w tym przedmiocie. Skazany argumentuje, że w tym okresie był tymczasowo aresztowany do innej sprawy – ale w trakcie stosowania tego środka zapobiegawczego wprowadzono mu do wykonania karę pozbawienia wolności z tej sprawy.

Co do zarzutu błędnego zaliczenia na poczet kary łącznej okresu zatrzymania w podlegającej łączeniu sprawie II K 645/11, to skazany nie ma racji podnosząc, że zaliczenie to powinno wynosić trzy dni, a nie dwa dni, jak orzeczono w pkt 2 zaskarżonego wyroku łącznego. Faktycznie, pierwotnie w wyroku II K 645/11 na poczet orzeczonej tym wyrokiem kary pozbawienia wolności zaliczono skazanemu okres trzech dni pozbawienia wolności (wyrok k. 196 akt II K 645/11). Ale było to zaliczenie błędne i na wniosek Dyrektora Aresztu Śledczego ( wniosek k. 272 akt II K 645/11) zostało skorygowane w trybie art. 13 § 1 kkw w zw. z art. 420 § 2 kpk prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 25 czerwca 2013 roku w ten sposób, że zaliczono skazanemu na poczet orzeczonej w sprawie II K 645/11 kary pozbawienia wolności okres dwóch dni pozbawienia wolności od dnia 18 maja 2011 roku do dnia 19 maja 2011 roku ( postanowienie k. 292 akt II K 645/11). Dlatego zaliczenie tego okresu na poczet kary łącznej pozbawienia wolności zawarte w pkt 2 zaskarżonego wyroku łącznego jest prawidłowe.

Na zakończenie Sąd Okręgowy wyjaśnia, że w trybie art. 438 pkt 2 kpk w zw. z art. 455 kpk z urzędu skorygował błędną podstawę prawną rozstrzygnięcia o łącznym środku karnym zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych poprzez wyeliminowanie z niej dyspozycji art. 86 § 1 a kk. Przepis ten dotyczy jedynie kary pozbawienia wolności i stanowi lex specialis do art. 86 § 1 kk i art. 88 kk pozwalający na orzeczenie kary łącznej 25 lat pozbawienia wolności w sytuacji, w której żadne z jednostkowych skazań podlegających łączeniu nie dotyczyło tego szczególnego rodzaju kary, a mimo to suma kar pozbawienia wolności przekracza 25 lat. Nie ma on zastosowania do orzekania środków karnych.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu przez adwokata skazanemu na rozprawie apelacyjnej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 618§ 1 pkt 11 kpk oraz § 2 pkt 1 w zw. z § 4 ust. 1 i 3 w zw. z § 17 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. ( Dz.U. z 2016 r. poz. 1714).

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zwolnił skazanego od wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym na podstawie art. 624 § 1 kpk, kierując się jego ciężką sytuacją finansową ( nie ma majątku ani dochodów, odbywa wieloletnią karę pozbawienia wolności).

Wobec powyższego orzeczono jak w wyroku.