Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV P 72/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie IV Wydział Pracy w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Rejonowego Marek Osowicki
Ławnicy:	Sonia Klonowska, Tadeusz Dymnicki
Protokolant:	stażysta Paulina Barwińska

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2017 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa J. L.

przeciwko Miejsko-Gminnemu Ośrodkowi Pomocy (...) w C.

o przywrócenie do pracy

I. utrzymuje w mocy wyrok zaoczny z dnia 25 sierpnia 2015 roku przywracający powódkę J. L. do pracy u pozwanego Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w C. na poprzednich warunkach,

II. uchyla postanowienie o kosztach procesu zawarte w pkt. 2 wyroku zaocznego z dnia 25 sierpnia 2015 roku i zasądza od pozwanego Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w C. na rzecz powódki J. L. kwotę 4.219,00 zł (cztery tysiące dwieście dziewiętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powódki J. L. wniósł powództwo przeciwko Miejsko Gminnemu Ośrodkowi Pomocy (...) w C. o przywrócenie powódki do pracy na poprzednich warunkach i zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego powództwa podniósł, iż sformułowane przez pozwanego zarzuty nie pozostają w jakimkolwiek związku z ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, które może stać się przesłanką do złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 Kodeksu pracy. W żadnej mierze nie sposób zarzucić powódce umyślności, czy też rażącego niedbalstwa, wobec braku zastrzeżeń co do sposobu sprawowania przez powódkę obowiązków pracowniczych przez ponad 20 lat.

Pełnomocnik pozwanego (...) w C. w sprzeciwie od wyroku zaocznego wniósł o uchylenie wyroku zaocznego i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu podniósł, że do obowiązków powódki jako Dyrektora (...) w C. należał obowiązek kierowania ośrodkiem, będący jednostką budżetową Gminy C. i dlatego też była za niego i jego środki odpowiedzialna. Co za tym idzie, powódka odpowiadała również za prawidłową realizację planu finansowego Ośrodka Pomocy. W ocenie pracodawcy rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z uwagi na ciężkie naruszenie przez powódkę podstawowych obowiązków pracowniczych, szczegółowo wskazanych w oświadczeniu o rozwiązaniu stosunku pracy, było uzasadnione oraz zgodne z przepisami o rozwiązywaniu umów o pracę w przedmiotowym trybie.

Sąd ustalił co następuje:

Powódka J. L. była zatrudniona w pozwanym Miejsko Gminnym Ośrodku Pomocy (...) w C. od 6.03.1991 r. do 15.05.2015 r. w tym od 1.01.2001 r. na stanowisku dyrektora.

(dowód: akta osobowe powódki cz. C, świadectwo pracy k.4).

H. J. (1) i J. S. (1) i 10.09.2013 r. i 10.09.2014 r. złożyli do pełnomocnika Burmistrza ds. (...) oferty dotyczące realizacji ponad podstawowego programu terapii uzależnienia od alkoholu, terapii rodzinnej, terapii z młodzieżą, treningów konstruktywnych zachowań i maratonów terapeutycznych.

(dowód: oferty k. 76-79 i 249-252).

Pomiędzy (...) w C. a H. J. (1) i J. S. (1) w latach 2010-2015 zostały zawarte umowy zlecenia na usługę terapii pogłębionej, terapia grupowa i indywidualna, w wyniku przeprowadzonego zapytania ofertowego, za którą zostało wypłacone wynagrodzenie na podstawie wystawianych rachunków.

(dowód: umowy zlecenia i rachunki k.81-202 i od 254-375).

(...) w C. i SP ZOZ w C. z dniem 15.04.2015 r. na mocy porozumienia stron rozwiązali umowę z 16.03.2015 r. na usługę przeprowadzenia terapii pogłębionej grupowej i indywidualnej.

(dowód: k.246-247).

Burmistrz Miasta C. J. F. (1) 30.04.2015 r. osobiście dokonała kontroli ewidencji uczestników terapii pogłębionej „A. care” prowadzonej w SP ZOZ w C. stwierdzając, iż terapia nie była prowadzona od stycznia do września 2013 r. a ewidencja obejmowała jedynie imię i nazwisko uczestnika terapii i w jakich zajęciach terapeutycznych uczestnik brał udział a brak było danych co do miejsca zamieszkania, peselu, daty urodzenia, techniki terapii i rodzaju uzależnienia.

(dowód: notatka urzędowa k.66, zeznania świadka J. F. k. 483-484 od 00:05:56 do 00:51:22).

Rada Miejska w C. w latach 2010-2014 uchwaliła Gminny Program (...) w C. wraz z preliminarzem wydatków.

(dowód: gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w C. k. 415-436 ).

Od 2002 r. w C. był realizowany program terapii pogłębionej uzależnień „after care” na podstawie odnawianych co roku umów zlecenia w formie terapii indywidualnej (konsultacje) i grupowej (maratony), w której uczestniczyli zarówno (...) jak i uczestnicy z poza gminy, finansowany ze środków gminy. Za wykonane terapie były wystawiane rachunki (...) w C.. Z wykonanych umów zlecenia było składane sprawozdanie roczne. Gmina finansując program profilaktyki przeciwalkoholowej dokonywała kontroli wydawania środków poprzez doraźne kontrole i przyjmowanie rocznych sprawozdań. Nie stwierdzono naruszenia preliminarza wydatków lub budżetu. Terapeuci otrzymywali wynagrodzenie według stawki godzinowej a nie od liczby uczestników.

(dowód: zeznania świadków k. 462-466 H. J. od 00:07:15 do 01:01:25, M. M. od 01:01:25 do 01:32:48, J. S. od 01:32:48 do 02:14:35, G. Z. od 02:14:35 do 02:31:38 i k.484-485 E. G. od 00:51:22 do 01:30:25, oraz k.566-567 M. J. od 00:05:08 do 00:44:26, sprawozdania z realizacji gminnego programu rozwiązywania problemów alkoholowych k.472-479).

Pozwany (...) w C. pisemnym oświadczeniem woli z 15.05.2015 r. doręczonym powódce w tym samym dniu rozwiązał z nią stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt. 1 k.p. z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, tj. niewłaściwego gospodarowania środkami publicznymi, niesprawowania właściwego nadzoru nad zleconymi powódce zadaniami i podległymi pracownikami, wynikającymi z ustawy o pomocy społecznej, uchwał Rady Miejskiej w C., zarządzeń Burmistrza C., oraz Regulaminu Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w C., a w szczególności: akceptowanie, pomimo braku podstaw nienależnych wypłat wynagrodzeń przynajmniej dwóm terapeutom zatrudnionym w (...) Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. za prowadzenie pogłębionej terapii uzależnień, w okresie przynajmniej kilkunastu miesięcy w latach 2010 – 2014 ze środków publicznych, tj. budżetu Gminy C., co naraziło gminę na nieuzasadnione straty finansowe, akceptowanie leczenia w ramach pogłębionej terapii uzależnień osób spoza Gminy C. ze środków wyasygnowanych przez Gminę na leczenie mieszkańców tejże gminy, niesprawdzenie, czy z poszczególnymi osobami, wobec których prowadzono pogłębioną terapię uzależnień, zawarto umowy o takie leczenie oraz niekontrolowanie, czy faktycznie deklarowane zabiegi i terapię odbyto, czy faktycznie osoby zgłaszające się na terapię w niej uczestniczyły i w jakim okresie, przyjmowanie od koordynatora niepodpisanych sprawozdań, nieskontrolowanie podanych w sprawozdaniach danych, niezawarcie umów o świadczenie usługi terapii pogłębionej, a pomimo to wypłacanie środków na jej prowadzenie, nieokreślenie w umowach zawartych z terapeutami obowiązku rozliczenia wystawianych rachunków poprzez przedstawienie dokumentu potwierdzającego realizację tych umów przed merytoryczną akceptacją poszczególnych rachunków, braku sprawowania nadzoru nad realizacją Gminnego Programu (...), nałożonego na powódkę zakresem czynności ustalonym przez Burmistrza C., m.in. pismem z dnia 25 maja 2004 roku,

(dowód: akta osobowe powódki cz. C rozwiązanie umowy o pracę k. 1).

Prokuratura Okręgowa w Słupsku postanowieniem z 27.12.2016 r. r. sygn. akt V PO Ds. 61.2015 umorzyła śledztwo dotyczące pracowników pozwanego w tym powódki wobec braków znamion czynów zabronionych.

(dowód: kserokopia postanowienia z 27.12.2016 r. r. sygn. akt V PO Ds. 61.2015 k.531-561).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo o przywrócenie do pracy jest uzasadnione.

W pierwszym rzędzie należy wskazać, iż zgodnie z aprobowanym w pełni przez sąd meriti poglądem Sądu Najwyższego, gminny ośrodek pomocy społecznej, jako jednostka organizacyjna zatrudniającą pracowników, jest pracodawcą w rozumieniu art. 3 k. również wobec kierownika ośrodka, choćby kompetencja jego zatrudnienia i zwolnienia należała do organu gminy (vide: I PK 231/13 - postanowienie SN - Izba Pracy z 29-01-2014 r.).

Zgodnie z przepisem art. 52 § 1 pkt. 1 k.p pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

Należy podkreślić, iż rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 k.p. jako nadzwyczajny sposób rozwiązania stosunku pracy, powinno być stosowane przez pracodawcę wyjątkowo i z dużą ostrożnością (zobacz: wyrok SN 2012-11-29, II PK 116/12). Nie każde bowiem naruszenie obowiązków pracowniczych usprawiedliwia sięgnięcie do art. 52 k.p. Stosowanie tego trybu rozwiązania uzasadnia tylko ciężkie naruszenie i to podstawowych obowiązków pracowniczych. Wprawdzie ustawodawca nie sprecyzował w kodeksie pracy pojęcia zawinionego naruszenia obowiązków pracowniczych, wydaje się jednak, że przy ustaleniu ciężkości ich naruszenia winien być brany pod uwagę stopień winy pracownika, intensywność i jej nasilenie (umyślność i rażące niedbalstwo), intencje pracownika, pobudki jego działania (komentarz do kodeksu pracy pod redakcją prof. dr hab. Urszuli Jackowiak, Fundacja Gospodarcza Gdynia 2001, str. 192, II BP 4/12 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 08-11-2012).

Wskazanie w pisemnym oświadczeniu zakładu pracy przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę na podstawie art. 52 KP przesądza o tym, że spór toczy się tylko w granicach zarzutu skonkretyzowanego w pisemnym oświadczeniu, a zakład pracy pozbawiony jest możliwości powoływania się w toku postępowania na inne przyczyny, które również mogłyby uzasadniać tryb zwolnienia z pracy przewidziany w art. 52 KP ( I PKN 53/01 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 28-03-2002).
W bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, iż przyczyna rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia musi być konkretna i rzeczywista. Rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem bez wypowiedzenia podlega szeregu rygorom, przewidzianym w art. 30 § 4, art. 52 § 1 -3 KP. Dotyczą one formy i treści pisma rozwiązującego umowę, przyczyn, których zaistnienie czyni dopuszczalnym rozwiązanie umowy w tym trybie, terminu do złożenia oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy.

Pracodawca jako przyczynę zwolnienia powódki w pisemnym oświadczeniu z 15.05.2015 r. wskazał, ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych określone w art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, a konkretnie niewłaściwe gospodarowanie środkami publicznymi, niesprawowanie właściwego nadzoru nad zleconymi powódce zadaniami i podległymi pracownikami, wynikającymi z ustawy o pomocy społecznej, uchwał Rady Miejskiej w C., zarządzeń Burmistrza C., oraz Regulaminu Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w C., a w szczególności: akceptowanie, pomimo braku podstaw nienależnych wypłat wynagrodzeń przynajmniej dwóm terapeutom zatrudnionym w (...) Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. za prowadzenie pogłębionej terapii uzależnień, w okresie przynajmniej kilkunastu miesięcy w latach 2010 – 2014 ze środków publicznych, tj. budżetu Gminy C., co naraziło gminę na nieuzasadnione straty finansowe, akceptowanie leczenia w ramach pogłębionej terapii uzależnień osób spoza Gminy C. ze środków wyasygnowanych przez Gminę na leczenie mieszkańców tejże gminy, niesprawdzenie, czy z poszczególnymi osobami, wobec których prowadzono pogłębioną terapię uzależnień, zawarto umowy o takie leczenie oraz niekontrolowanie, czy faktycznie deklarowane zabiegi i terapię odbyto, czy faktycznie osoby zgłaszające się na terapię w niej uczestniczyły i w jakim okresie, przyjmowanie od koordynatora niepodpisanych sprawozdań, nieskontrolowanie podanych w sprawozdaniach danych, niezawarcie umów o świadczenie usługi terapii pogłębionej, a pomimo to wypłacanie środków na jej prowadzenie, nieokreślenie w umowach zawartych z terapeutami obowiązku rozliczenia wystawianych rachunków poprzez przedstawienie dokumentu potwierdzającego realizację tych umów przed merytoryczną akceptacją poszczególnych rachunków, braku sprawowania nadzoru nad realizacją Gminnego Programu (...), nałożonego na powódkę zakresem czynności ustalonym przez Burmistrza C., m.in. pismem z dnia 25 maja 2004 roku,

Ciężar udowodnienia przyczyny zwolnienia dyscyplinarnego w niniejszej sprawie spoczywał na pracodawcy (art. 6 k.c.). Sąd nie jest natomiast związany oceną pracodawcy co do stopnia ciężkości naruszenia obowiązków pracowniczych czy zakwalifikowania ich do podstawowych obowiązków pracowniczych.

O stopniu winy wnioskuje się na podstawie całokształtu okoliczności związanych z zachowaniem pracownika. Przyjmuje się, że jeżeli pracownik przewiduje wystąpienie szkodliwego skutku swojego zachowania i celowo do niego zmierza lub co najmniej się nań godzi, można mu przypisać winę umyślną. Rażące niedbalstwo jest natomiast wyższym od niedbalstwa stopniem winy nieumyślnej. O ile niedbalstwo określa się jako niedołożenie należytej staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju, to przez rażące niedbalstwo rozumie się niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej sytuacji. O przypisaniu danej osobie winy w tej postaci decyduje zatem zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od miernika staranności minimalnej (tak: postan. SN z 4.06.2013 r. , II PK 35/13).

Sąd podziela pogląd, że o zwolnieniu w trybie art. 52 § 1 k.p. decyduje jednostkowy czyn, a nie przebieg dotychczasowej pracy (tak: wyrok SN z 2004-12-02 I PK 86/04 Monitor Prawa Pracy 2005/6/1).

Zatem sąd nie może brać pod uwagę okoliczności i przyczyn zwolnienia powódki podnoszonych przez stronę pozwaną a nie wskazanych w pisemnym oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę w trybie art. 52 k.p., w szczególności dotyczących okoliczności wskazanych w protokole kontroli problemowej za lata 2004-2014 z 9.11.2015 r.

W ocenie sądu sformułowane w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę przy obszerne przyczyny nie wskazują wystarczająco konkretnie naruszeń obowiązków pracowniczych, bowiem nie precyzują konkretnych dat i jednostkowych czynności podejmowanych przez powódkę a mających być ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych.

Brak precyzyjnego, zrozumiałego i odpowiadającego prawu wskazania pracownikowi przyczyny wypowiedzenia, stanowi konstrukcyjną wadę wypowiedzenia umowy o pracę i prowadzi do usprawiedliwionego wniosku, że tak dokonane wypowiedzenie narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę.

Sąd pracy nie jest związany oceną stopnia ciężkości naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych a na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu wykazania w toku postępowania prawdziwości przyczyn rozwiązania umowy o pracę.

Przy ocenie subiektywnej wadliwości zachowania pracownika należy wziąć pod uwagę towarzyszące temu zachowaniu okoliczności, w tym stan świadomości i woli pracownika.

W rozpoznawanej sprawie w ocenie sądu zeznania świadków H. J., M. M., J. S., G. Z., E. G. i M. J. zasługują na wiarę albowiem są jasne, logiczne, wzajemnie korelują ze sobą.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym z zeznań powyższych świadków nie wynika by powódka z winy umyślnej lub z rażącego niedbalstwa naruszyła swoje podstawowe obowiązki pracownicze a terapia pogłębiona „after care” była wykonywana w formie indywidulnych konsultacji i grupowych maratonów.

Znamienne jest, iż z zeznań świadka J. F. nie wynika również by stopień winy powódki, jej intensywność i nasilenie oraz intencje i pobudki jej działania uzasadniały uznanie, iż odpuściła się ona rażącego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, w szczególności niewłaściwego gospodarowania środkami finansowymi i świadomego akceptowania nienależnych faktur.

Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w wyroku z 7 lutego 2008 r., II PK 162/07, ( LexPolonica nr 1908594 OSNPUS 2009, nr 7-8, poz. 98), iż „Bezprawność zachowania nie uzasadnia rozwiązania umowy bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., jeżeli stosunek psychiczny pracownika do skutków postępowania określony jego świadomością nie wskazuje ani na winę umyślną, ani na rażące niedbalstwo”.

Nawet w przypadku wyjątkowo rażącego naruszenia obowiązków pracowniczych konieczną przesłanką rozwiązania natychmiastowego umowy o pracę pozostaje przesłanka winy i to o znacznym stopniu (por.: wyrok SN 2015-03-10, II PK 105/14).

Ponadto powódce nie sposób postawić zarzutu akceptowania nienależnych wypłat wynagrodzeń terapeutom w świetle postanowienia Prokuratury Okręgowej w Słupsku z 27.12.2016 r. sygn. akt V PO Ds. 61.2015, która umorzyła śledztwo dotyczące pracowników pozwanego w tym powódki co do zarzutów niedopełnienia obowiązków funkcjonariusza publicznego i poświadczenia nieprawdy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wobec braków znamion czynów zabronionych.

W ocenie sądu strona pozwana nie wykazała więc w toku procesu by powódka w sposób umyślny lub w skutek rażącego niedbalstwa naruszyła podstawowe obowiązki pracownicze i by wystąpiły wyjątkowe okoliczności uzasadniające zwolnienie powódki w nadzwyczajnym trybie dyscyplinarnym.

W ocenie sądu strona pozwana nie wykazała też, iż przywrócenie powódki do pracy jest niemożliwe lub niecelowe.

Co więcej w orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowane jest stanowisko, że przyznanie pracownikowi innego roszczenia niż przez niego wybrane, jest wyjątkiem, którego dopuszczalność zależy od ustalenia, że przywrócenie do pracy byłoby niemożliwe lub niecelowe. Nie wystarcza samo dowodzenie przez pracodawcę prawidłowości dokonanego rozwiązania stosunku pracy, ale konieczne jest wykazanie dodatkowych okoliczności, jakimi są określone w art. 45 § 2 k.p. przesłanki uwzględnienia tego rodzaju wniosku. Bez stosownej inicjatywy strony pozwanej sąd nie powinien sam poszukiwać argumentów za odmową orzeczenia o restytucji stosunku pracy. (tak: SN w wyroku z 5.08.2014 r. I PK 41/14).

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd na podstawie art. 56 § 1 k.p. w zw. z art. 347 k.p.c. są utrzymał w mocy wyrok zaoczny z 25.08.2015 r. przywracający powódkę do pracy u pozwanego na poprzednich warunkach.

Sad uchylił postanowienie o kosztach procesu zawartego w pkt. 2 wyroku zaocznego z 25.08.2015 r. i zmienił je w ten sposób, iż zasądził od pozwanego na rzecz powódki 4219 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

O powyższych kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 11 ust.1 pkt.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2002, Nr 163, poz.1349 z zmianami), zasądzając od pozwanego na rzecz powódki, tytułem zwrotu kosztów procesu, kwotę 4219 zł na którą składa się 4159 zł z tytułu opłaty od pozwu i 60 zł zastępstwa procesowego strony powodowej.

IV P 72/15

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE