Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : sekr. Joanna Wołczyńska – Kalus

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2017 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa H. P.

przeciwko Towarzystwu (...) SA z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki H. P. tytułem zadośćuczynienia kwotę 60.000,00 ( sześćdziesiąt tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  nie obciąża powódki H. P. kosztami procesu,

4.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki H. P. kwotę 2.520,00 (dwa tysiące pięćset dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa prawnego,

5.  nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) SA z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 3.150,00 ( trzy tysiące sto pięćdziesiąt ) zł tytułem części opłaty sądowej od uiszczenia, której strona powodowa była zwolniona oraz kwotę 2.549,00 (dwa tysiące pięćset czterdzieści dziewięć ) zł tytułem zwrotu części wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 124/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 maja 2015 r. (data wpływu) pełnomocnik powódki H. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powoda kwoty 90.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę związaną z tragiczną śmiercią córki A. R. (1) na skutek wypadku drogowego mającego miejsce w dniu 20 sierpnia 2012 r. w Ł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 listopada 2012 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, (pozew k. 3-9).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu swego pisma pełnomocnik podał, że bezsporne jest, iż winę za zdarzenie, w którym zginęła córka powódki A. R. (1) ponosi prowadząca pojazd marki V. (...) nr rej. (...) A. R. (2) ubezpieczona w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego u pozwanego. Pełnomocnik przyznał także, że w toku likwidacji szkody pozwany wypłacił powódce kwotę 3.900 zł tytułem zadośćuczynienia, przy uwzględnienia przyczynienia się zmarłej w wysokości 70 %. Nadto pełnomocnik pozwanego podniósł, że zmarła nie była jedynym dzieckiem powódki, gdyż oprócz zmarłej córki powódka ma jeszcze syna, który założył własną rodzinę. Wskazał także, że zmarła od dawna nie zamieszkiwała z powódką albowiem po ślubie z mężem i dziećmi przeprowadziła się do własnego domu oraz, że z dokumentacji medycznej załączonej przez stronę powodową do pozwu wynika, że powódka po śmierci córki nie leczyła się psychiatrycznie, ani nie korzystała z pomocy psychologa. Pełnomocnik pozwanego dodał także, że wypłacone z tytułu zadośćuczynienia kwoty, są w jego ocenie w pełni adekwatne do doznanej krzywdy w związku ze śmiercią A. R. (1) przy uwzględnieniu przyczynienia się zmarłej oraz że suma zadośćuczynienia nie może to być suma rażąco odbiegająca od zasądzonych w analogicznych przypadkach. Pełnomocnik pozwanego w związku z ujawnioną okolicznością, że w trakcie zdarzenia jego sprawczyni znajdowała się w stanie nietrzeźwości uznał również za konieczne i uzasadnione przypozwanie A. R. (2), (odpowiedź na pozew k. 76-81).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 20 sierpnia 2012 r. w Ł. na skrzyżowaniu ulic (...) doszło do wypadku komunikacyjnego, w przebiegu którego A. R. (2), kierująca pojazdem marki V. (...), nr rej. (...), znajdująca się pod wpływem alkoholu nie ustąpiła pierwszeństwa na skrzyżowaniu innemu pojazdowi, czym doprowadziła do bocznego zderzenia z pojazdem marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) prowadzonym przez J. R.. W wyniku zderzenia śmierć na miejscu poniosła pasażerka pojazdu P. (...) A. R. (1). Prowadzone przez Komendę Miejską Policji w Ł. oraz Prokuraturę Rejonową Ł. w Ł. postępowania zakończyły się skierowaniem przeciwko A. R. (2) aktu oskarżenia do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi. Wyrokiem z dnia 25 października 2013 r. sprawie o sygn. akt VI K 1812/12 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi uznał oskarżoną A. R. (2) za winną dokonania zarzucanych jej czynów i wymierzył jej między innymi łączną karę 2 lat pozbawienia wolności oraz orzekł wobec niej łączny zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego na okres 8 lat. Wyrokiem z dnia 25 marca 2014 r. w sprawie V Ka 1628/13 Sąd Okręgowy w Łodzi na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora od wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 25 października 2013 r. w sprawie VI K 1812/12 zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej pozbawienia wolności i wymierzoną oskarżonej karę pozbawienia wolności podwyższył do 4 lat utrzymując w mocy zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie (dowód: wyrok SR dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie VI K 1812/12 k. 338-340 akt VI K 1812/12 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, wyrok SO w Łodzi w sprawie V Ka 1628/13 k. 414-415 akt VI K 1812/12, kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu k. 12, kserokopia notatki urzędowej k. 13-14, kserokopia opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego k. 16-23, kserokopia opinii sądowo-lekarskiej k. 24-30, kserokopia protokołu sądowo-lekarskiej sekcji zwłok A. R. k. 31-33, opinia w sprawie przedwypadkowego stanu technicznego pojazdu k. 152-162).

Przed wypadkiem córki powódka była osobą otwartą, utrzymującą liczne kontakty towarzyskie ze znajomymi. Powódka była bardzo blisko związana uczuciowo ze zmarłą córką. H. P. sama wychowywała córkę oraz syna i wzajemne relacje między członkami rodziny były bardzo dobre, oparte na wzajemnej pomocy i szacunku. Zmarła A. R. (1) po ślubie przez kilka lat mieszkała w domu rodzinnym z powódką. W domu tym na świat przyszła pierwsza wnuczka powódki. W późniejszym czasie zmarła przeniosła się z rodziną do Ł., jednakże nadal utrzymywała z matką bardzo bliskie relacje i widywały się niemal codziennie. Zmarła wraz z mężem zajmowała się handlem warzywami i owocami, przywoziła zakupiony towar powódce, która go sprzedawała. Ze względu na częste kontakty między powódką, a córką ich relacja była bardzo bliska, a stosunki bardzo dobre. Powódka uczestniczyła w życiu córki na bieżąco, opiekowała się wnuczkami. W domu powódki oraz w domu zmarłej często odbywały się spotkania rodzinne, przy okazji świąt, urodzin i imienin. Powódka oraz jej dzieci lubili spędzać ze sobą czas. Powódka kultywuje pamięć o zmarłej córce. Codziennie chodzi na pobliski cmentarz, gdzie zanosi kwiaty i znicze na grób córki. Powódka często zamawia mszę święte za duszę zmarłej córki, (dowód: zeznania świadka M. P.- protokół rozprawy z dnia 15 października 2015 r. 00:09:22-00:23:27 w zw. z k. 105v-106, zeznania świadka A. O.- protokół rozprawy z dnia 15 października 2015 r. 00:23:27-00:38:47 w zw. z k. 106, zeznania świadka E. R.- protokół rozprawy z dnia 27 marca 2017 r. 00:05:29-00:35:34 w zw. z k. 318v-319, zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 27 marca 2017 r. 00:37:22-01:03:42 w zw. z k. 319-319v).

Śmierć córki odbiła się na zdrowiu powódki, która miała myśli samobójcze i zaczęła uczęszczać na regularne wizyty do lekarza internisty, który zapisał jej leki uspokajające. Z uwagi na przeżyty stres u powódki pojawiły się także problemy z przewodem pokarmowym. Powódka do dnia dzisiejszego pozostaje pod stałą opieką lekarzy z (...) albowiem od czasu śmierci córki choruje reaktywnie na depresję lękową , (dowód: dokumentacja medyczna powódki k. 40-51, k. 179-184, zeznania świadka M. P.- protokół rozprawy z dnia 15 października 2015 r. 00:09:22-00:23:27 w zw. z k. 105v-106, zeznania świadka A. O.- protokół rozprawy z dnia 15 października 2015 r. 00:23:27-00:38:47 w zw. z k. 106, zeznania świadka E. R.- protokół rozprawy z dnia 27 marca 2017 r. 00:05:29-00:35:34 w zw. z k. 318v-319, zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 27 marca 2017 r. 00:37:22-01:03:42 w zw. z k. 319-319v).

Nagła i tragiczna śmierć córki, z którą łączyły je typowe więzi rodzinne, była dla powódki wydarzeniem trudnym, które wywołało u niej prawidłowo przebiegający proces żałoby nie zakłócający znacząco codziennego funkcjonowania. Po przejściu kolejnych etapów, proces żałoby po śmierci córki został u powódki zakończony. Aktualnie uwidacznia się koncentracja na sprawach bieżących, (dowód: opinie psychologiczna k. 189).

Po tragicznej śmierci córki u Powódki wystąpiła ostra reakcja na stres. Bezpośrednio po śmierci córki troje wnuków zamieszkało u powódki i to ona przejęła role opieki nad nimi, był to okres około 3 miesięcy kiedy zięć przebywał w szpitalu. Na kolejne 2 miesiące powódka przeprowadziła się do zięcia i wnuków i tam prowadziła gospodarstwo domowe, zajmowała się dziećmi. Przeżywana przez powódkę żałoba nie miała charakteru żałoby powikłanej. Nie nastąpiło zatrzymanie się w żadnej z faz żałoby. Przez kilka miesięcy po śmierci córki u powódki nastąpiła znaczna utrata masy ciała, wystąpiły dolegliwości bólowe żołądka. U powódki wystąpiły napady lęku, szczególnie w nocy, obawa przed śmiercią, przed chorobą nowotworową. Diagnoza psychologiczna nie wykazuje występowania u Powódki zaburzeń klinicznych i negatywnych następstw wynikających z nagłej utraty bliskiej osoby. W obrazie klinicznym dominują symptomy hipochondryczne oraz takie cechy osobowościowe jak niezadowolenie, pesymizm, roszczeniowość. Tragiczna śmierć córki wywołała u powódki żałobę kulturową. Przeżywane po śmierci córki stany emocjonalne nie miały charakteru patologicznego, były typowymi reakcjami emocjonalnymi wynikającymi z żalu po starcie bliskiej osoby. Nie nastąpiło przekroczenie możliwości adaptacyjnych. Nie nastąpiła dezorganizacja funkcjonowania społecznego. Obecny stan psychiczny powódki nie powoduje u niej konieczności leczenia psychiatrycznego czy też terapii psychologicznej, wskutek śmierci córki powódka nie poniosła uszczerbku na zdrowiu. (dowód: opinia sądowo-psychiatryczna k. 216-220).

Wyłączną przyczyną wypadku, w którym zginęła córka powódki było postępowanie kierującej samochodem V. (...) nr rej. (...) A. R. (2), która wjeżdżając na skrzyżowanie ulic (...) z podporządkowanej ul. (...) nie zachowała szczególnej ostrożności i nie ustąpiła pierwszeństwa jadącemu ul. (...) kierowcy samochodu F. (...) nr rej. (...) J. R.. Z technicznego punktu widzenia można stwierdzić, że w zderzeniu prostopadłym i uderzeniu w prawy bok samochodu F. (...), A. R. (1) siedząca obok kierowcy, także nie zapiętego pasem bezpieczeństwa, znajdowała się w szczególnie niekorzystnej sytuacji urazowej, której skutków nie mógł złagodzić zapięty pas bezpieczeństwa. Uwzględniając charakter zderzenia samochodów V. (...) i F. (...) (zbliżone do prostopadłego) oraz prędkość, z jaką kierująca samochodem V. (...) uderzyła w prawy bok samochodu F. (...), z punktu widzenia statystyki możliwość nie doznania przez A. R. (1) w takim zderzeniu obrażeń śmiertelnych w skutkach była znikoma, (dowód: opinia biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych k. 258-282).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Pełnomocnik H. P. wystąpił z żądaniem wypłaty zadośćuczynienia w związku ze śmiercią córki A. R. (1), która nastąpiła na skutek obrażeń doznanych w wypadku komunikacyjnym. Nie budzi wątpliwości, iż sprawca wypadku, w którym zginęła córka powódki, korzystał z ubezpieczenie OC pozwanego i kwestia ta nie wymaga dalszego wyjaśnienia. Pozwany uznała swoją odpowiedzialność, gdyż wypłacił powódce na etapie postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie w wysokości 3.900,00 zł, Samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu na zasadzie ryzyka - gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny (art. 436 § 1 k.c.). Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 1 i § 4 k.c.). Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – Dz. U. z 2013 r., poz. 392, tekst jedn.).

W ocenie Sądu, zgłoszone przez powódkę roszczenie, oparte na podstawie art. 446 § 4 k.c., zasługuje na częściowe uwzględnienie. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wyniku czynu niedozwolonego, chodzi zatem o naprawienie szkody niemajątkowej. Prawidłowa wykładnia art. 446 § 4 k.c. wymaga przede wszystkim podkreślenia, że roszczenie oparte na tym przepisie jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia zmierzającego do naprawienia szkody majątkowej, opartego na treści art. 446 § 3 k.c. Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. nie jest zależne od pogorszenia sytuacji życiowej osoby bliskiej w wyniku śmierci bezpośrednio poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc członkom rodziny tej osoby w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 r., IV CSK 87/13, LEX nr 1383297). Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie stanowiskiem na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c., mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, niepubl.).Ustawodawca nie wskazuje zasad ustalania wysokości omawianego zadośćuczynienia, a posiłkować należy się w tym zakresie poglądami wypracowanymi w judykaturze na tle stosowania art. 445 k.c. Niewątpliwie krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczącym zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia wskazuje się, iż każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Należy przy tym zaznaczyć, że zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która, jak słusznie wskazuje się w literaturze i orzecznictwie, nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Jedynie zatem rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa” ma więc charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2002 r., IV CKN 1266/00 i wyrok z dnia 03 czerwca 2011 r. III CSK 279/10). Rolą zadośćuczynienia jest złagodzenie doznanej niewymiernej krzywdy poprzez wypłacenie nie nadmiernej, lecz odpowiedniej sumy, w stosunku do doznanej krzywdy. Ustalenie jej wysokości powinno być więc dokonane w ramach rozsądnych granic, odpowiadających aktualnym warunkom i sytuacji majątkowej społeczeństwa przy uwzględnieniu, iż wysokość zadośćuczynienia musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych w sprawie okoliczności mających wpływ na rozmiar cierpień i sytuację powódki po śmierci córki, należało uznać, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia jest kwota 63.900,00 zł (przy uwzględnieniu, że pozwany wypłacił już powódce kwotę 3.900 zł). Przy ustalaniu wysokości powyższej kwoty Sąd uwzględnił stopień cierpień powódki oraz nieodwracalność skutków powstałych wskutek śmierci jej córki A. R. (1). Odczuwane przez powódkę cierpienia psychiczne po śmierci córki były tym bardziej dotkliwe i rozległe, iż łączyły ją ze zmarłą córką silne i pozytywne więzi. Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, A. R. (1) z uwagi na współpracę zawodową niemal codziennie widywała się z matką. Wzajemne relacje między zmarłą i matką odbiegały od relacji jakie łączą rodziców z dzieckiem, które z natury rzeczy charakteryzują się bardzo silną więzią emocjonalną. Materiał dowodowy wskazuje bowiem że były szczególnie zażyłe. Naturalną konsekwencją zerwania tego rodzaju więzi jest ogromny ból, cierpienie i poczucie krzywdy. W rozpoznawanej sprawie krzywda jest tym bardziej dotkliwa, że śmierć nastąpiła nagle i dotknęła zaledwie 39- letniej kobiety, która miała tak długie życie przed sobą. Niewątpliwie po śmierci córki powódka jako jej matka odczuwała ból, pustkę, osamotnienie, żal, zawiedzione nadzieje, nie mogła pogodzić się z jej stratą. Zważyć należy, iż skutki śmierci córki, rozciągają się na całe życie matki i będą powodować osłabienie aktywności życiowej oraz motywacji do przezwyciężania trudności życia codziennego. Zadośćuczynienie pieniężne choć w części zrekompensuje krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby. Zginął członek rodziny powódki, osoba, na której powódka mogła zawsze polegać, na którą mogła liczyć przez wiele następnych lat. Więzi rodzinne łączące powódkę z córką były bardzo bliskie i znajdowały swój wyraz w codziennych, intensywnych i wielowymiarowych kontaktach. Powódka została pozbawiona poczucia bliskości, miłości, przywiązania ze strony córki. Dlatego doznana w tym przypadku szkoda jest godna ochrony z uwagi na naruszenie dobra wysokiej rangi i w najwyższym stopniu. Poczucie straty bliskiej osoby zawsze będzie odczuwane jako smutne, przykre, ale siła tego uczucia wraz z upływem czasu maleje (od śmierci córki minęło już 5 lat), co pozwala na niezaburzone funkcjonowanie psychologiczne powódki w codziennym życiu osobistym. Dlatego też Sąd nie dał wiary twierdzeniom powódki, że stopień jej cierpień był i jest nadal tak duży by uwzględnić powództwo w całości. Niewątpliwie powódka wskutek przedwczesnej śmierci ukochanej córki oraz przerwania istniejącej z nią więzi rodzinnych doznała krzywdy, niemniej jednak, w ocenie Sądu, roszczenie powódki z tytułu zadośćuczynienia jest wygórowane. Według Sądu, powyższe okoliczności uzasadniają zasądzenie w niniejszej sprawie kwoty 63.900,00 zł (przy uwzględnieniu, że pozwany wypłacił już powódce kwotę 3.900 zł) na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia, która to kwota jest adekwatna do stopnia doznanej przez H. P. krzywdy. Zasądzona kwota jest – zdaniem Sądu- adekwatna do ustalonych w sprawie rodzajów cierpień powódki, czasu ich trwania oraz oddziaływania na jej życie, przy uwzględnieniu nadal odczuwanych negatywnych emocji, są przy tym właściwe dla zatarcia negatywnych odczuć lub co najmniej złagodzenia poczucia krzywdy, przy jednoczesnym utrzymaniu w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa oraz rekompensowaniu z góry tych skutków zdarzenia, jakie powódka będzie odczuwać jeszcze w przyszłości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 lutego 2012 roku, sygn. akt I ACa 84/12, LEX 1124827, tak też uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z 08.12.1973 III CZP 37/73 OSNC 1974. p.145). Z tych też względów powództwo w części przewyższającej przyznaną w wyroku kwotę podlegało oddaleniu.

Sąd nie uwzględnił podniesionego przez stronę pozwaną w toku postępowania zarzutu przyczynienia się zmarłej do zaistnienia szkody. W doktrynie podkreśla się, że pojęcie przyczynienia się poszkodowanego nie zostało wyjaśnione w sposób normatywny, co sprawia, że zachodzi możliwość różnego rozumienia jego sensu prawnego. Zgodnie z dominującym poglądem, wykładni art. 362 k.c. nie można dokonywać w oderwaniu od innych przepisów obowiązującego prawa. Wychodząc z tego założenia należy dojść do wniosku, że określenie przyczynienia się poszkodowanego nie kształtuje się jednolicie i że uzależnione jest ono od podstawy prawnej, z jakiej wywodzi się roszczenie odszkodowawcze. W przypadku odpowiedzialności na zasadzie ryzyka do zastosowania art. 362 k.c. obok wymagania adekwatnego związku przyczynowego wystarczy obiektywna nieprawidłowość zachowania się poszkodowanego. W wyroku z dnia 15 kwietnia 1999 r. (I CKN 1012/97, OSP 2001/1/2) Sąd Najwyższy wskazał, że zgodnie z art. 362 k.c. obowiązek naprawienia szkody ulega zmniejszenia „stosownie do okoliczności”, a stopień winy stron może mieścić się w możliwym zespole tych okoliczności jedynie wówczas, gdy sprawca szkody ponosi za nią odpowiedzialność na zasadzie winy. Wtedy tylko możliwe jest porównywalne rozważanie również „stopnia winy obu stron”, a tym samym, czy zachowanie się poszkodowanego było zawinione. Przepis art. 362 k.c., zamieszczony w tytule o ogólnych przepisach o zobowiązaniach, ma bowiem odpowiednio ogólne zastosowanie bez względu na podstawę odpowiedzialności sprawcy. Kodeks cywilny wprowadza bardzo surową odpowiedzialność posiadacza mechanicznego środka komunikacji za szkody wyrządzone przez ruch tych pojazdów. Mimo, że zasadą naczelną odpowiedzialności w dziedzinie czynów niedozwolonych jest wina, to jednak odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody wyrządzone ruchem tych pojazdów oparta została na zasadzie ryzyka. Jest to odpowiedzialność „za sam skutek” zdarzenia powodującego szkodę. Oznacza to, że dla powstania odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu nie ma znaczenia czy czyn był przez niego zawiniony. Uzasadnieniem dla tak zaostrzonej odpowiedzialności jest zagrożenie dla otoczenia, jakie niesie ze sobą samo używanie pojazdów mechanicznych. Wina nie stanowi tu więc przesłanki powstania obowiązku naprawienia szkody, zatem posiadacz pojazdu mechanicznego nie uwolni się od odpowiedzialności nawet wtedy, gdy nie będzie można mu przypisać winy. Szkoda będąca następstwem wypadku samochodowego jest wynikiem wielu przyczyn. Za przyczynienie uważana jest taka postawa poszkodowanego, która jest współprzyczyną powstania szkody. Dla stwierdzenia przyczynienia się poszkodowanego nie wystarcza jakiekolwiek powiązanie przyczynowe między zachowaniem poszkodowanego, a powstaniem lub zwiększeniem szkody, gdyż musi to być związek przyczynowy normalny w rozumieniu art. 361 § 1 k.c., (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008 r. IV CSK 228/08, niepublikowany). Przenosząc powyższe rozważania na kanwę niniejszej sprawy stwierdzić należy, że w aktach sprawy brak jakichkolwiek dowodów pozwalających na uznanie, iż poszkodowana A. R. (1) przyczyniła się do powstania szkody, jak wywodzi strona pozwana. Z opinii sądowo-lekarskiej sporządzonej na potrzeby postępowania karnego przez dr. n. med. M. B. prowadzonego przeciwko sprawczyni wypadku A. R. (2) wynika, że poziom zniszczenia samochodu P. (...), którym podróżowała poszkodowana, wskazuje na to, że fakt posiadania zapiętych czy odpiętych pasów bezpieczeństwa przez zmarłą, pozostawał bez znaczenia dla powstania i rozmiarów szkody na jej osobie. Śmiertelne obrażenia powstały bowiem w pierwszej fazie wypadku, tuż po uderzeniu samochodu V. (...) w pojazd P. (...) wskutek uderzenia głowy zmarłej w szybę. Biegły podkreślił również, że przy takim mechanizmie zderzenia jaki miał miejsce w przedmiotowym przypadku, pasy bezpieczeństwa nie zapobiegłyby powstaniu śmiertelnych obrażeń u A. R. (1), a jedynie mogłyby zapiec wypadnięciu zmarłej z pojazdu. Powyższa opinia w pełni koreluje z opinią biegłego z zakresu techniki samochodowej oraz rekonstrukcji wypadków drogowych mgr inż. G. A. sporządzoną na potrzeby przedmiotowego postępowania, który wprawdzie uznał, że z uwagi na bardzo ogólnikową ocenę sądowo-medyczną przyczyny zgony A. R. (1) określoną jako „obrażenia wielomiejscowe wielonarządowe” rzeczowy materiał dowodowy nie daje podstaw technicznych do szczegółowe analizowania ewentualnego wpływu jazdy poszkodowanej bez zapiętego pasa bezpieczeństwa na skutki wypadku w postaci jej zgonu, ale dodał także że z technicznego punktu widzenia można tylko stwierdzić, że w zderzeniu prostopadłym i w prawy bok samochodu P. (...) A. R. (1) siedząca obok kierowcy, także nie zapiętego pasem bezpieczeństwa, znajdowałaby się w szczególnie niekorzystnej sytuacji urazowej nawet wtedy, gdyby miała zapięty pas bezpieczeństwa oraz że uwzględniając charakter zderzenia samochodów V. (...) i P. (...) oraz prędkość, z jaką kierująca samochodem V. uderzyła w bok samochodu P., z punktu widzenia statystyki możliwość nie doznania przez A. R. (1) w takim zderzeniu obrażeń śmiertelnych w skutkach była znikoma. Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd zasądził od Towarzystwa (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki H. P. tytułem zadośćuczynienia kwotę 60.000 złotych uwzględniając wypłaconą uprzednio przez pozwanego sumę 3.900 zł. O odsetkach od zasądzonej kwoty sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. Mając na uwadze, że zgodnie z art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania, Sąd ustalił datę początkową odsetek od kwoty żądanej w treści pozwu na dzień 08 stycznia 2013 roku, tj. dzień, w którym pozwany ostatecznie odmówił powódce wypłaty świadczenia zgodnie z jego decyzją zawartą na karcie 39 akt niniejszej sprawy. .

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. i uwzględniając wynik postępowania (powódka wygrała proces w 70 %) zasądzono od pozwanego Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz powódki H. P. kwotę 2.520,00 (dwa tysiące pięćset dwadzieścia) zł tytułem zwrotu części kosztów procesu (3600 x 70 %= 2.520 zł). Sąd nie obciążył przy tym powódki pozostałymi kosztami postępowania bowiem nadal nie ustały okoliczności stanowiące podstawę całkowitego zwolnienia jej od kosztów sądowych w przedmiotowej sprawie. Nadto mając na uwadze, iż łącznie kwota 3.642,41 zł tytułem poniesionych kosztów sądowych została tymczasowo wydatkowana z sum budżetowych Skarbu Państwa nakazano pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2.549,00 zł stanowiącą zwrot obciążającej go części wyłożonych tymczasowo wydatków (3.642,41 zł x 70 %). Powódka wygrała proces w 70 % i dlatego na podstawie art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167,poz.1398) nakazano ściągnąć od strony pozwanej kwotę 3.150 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód został zwolniony (90.000 zł x 5% = 4.500 zł x 70 %= 3.150 zł).