Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Rosłoń

Protokolant: Irena Prochowicz

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2013 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy E. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek odwołania E. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 6 marca 2013 roku

Nr (...)

Oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 407/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 6 marca 2013 roku wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) odmówił E. K. prawa do emerytury z uwagi na nie udowodnienie co najmniej 20- letniego okresu ubezpieczenia- w ocenie organu rentowego ubezpieczony udowodnił jedynie 18 lat, 4 miesiące i 1 dzień. W decyzji wskazano, iż nie uwzględniono okresu od 1 sierpnia 1984 roku do 1 września 1984 roku oraz okresu od 21 stycznia 1986 roku do 22 lutego 1986 roku, z uwagi na nie przedłożenie żadnego dokumentu potwierdzającego zatrudnienie w powyższych okresach, natomiast z legitymacji ubezpieczeniowej nie można odczytać nazwy pracodawcy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył E. K., który podkreślił, iż w spornym okresie pracował na podstawie umowy zlecenia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1.  osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (w przypadku mężczyzn urodzonych do dnia 31 grudnia 1947 roku),

2.  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (art. 28 ust. 1 pkt 2).

Art. 28 przytoczonej wyżej ustawy stanowi natomiast, iż w przypadku nieosiągnięcia przez ubezpieczonych (urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku) okresu składkowego i nieskładkowego określonego w art. 27 ust. 1 pkt 2 emerytura przysługuje, jeżeli ubezpieczeni:

1.  osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (w przypadku mężczyzn urodzonych do dnia 31 grudnia 1947 roku),

2.  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat.

Okresy uznane przez ustawodawcę za okresy składkowe wymieniono w sposób szczegółowy w art. 6 w/w ustawy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy okresem takim jest przede wszystkim okres ubezpieczenia (okres opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe). Art. 7 ustawy wymienia z kolei okresu nieskładkowe (zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe są uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury).

W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania poza jakimkolwiek sporem pozostawało, iż odwołujący urodził się w dniu(...)roku, niewątpliwie ukończył więc 65 lat wypełniając tym samym pierwszą z opisanych wyżej przesłanek przyznania emerytury. W toku procesu kwestią sporną pozostawały okoliczności związane z okresami wykonywania przez E. K.pracy, a w rezultacie określenie czy łącznie okresy te odpowiadają wymogom przewidzianym w art. 28 pkt 2 w/w ustawy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych konsekwentnie stał na stanowisku, iż okres pracy odwołującego się, który może być zaliczony zgodnie z wymienionym przepisem ustawy wynosi jedynie 18 lat, 4 miesiące i 1 dzień. Odwołujący wskazywał natomiast różne okresy podkreślając, iż w ich trakcie pracował u prywatnych pracodawców na podstawie umów cywilnoprawnych, bądź „na czarno”.

Z uwagi na konieczność szczegółowego ustalenia wszelkich okoliczności związanych z charakterem (podstawą czynności pracowniczych) oraz okresem ich wykonywania przez E. K. Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż odnośnie okresów wymienionych w decyzji organu rentowego (niezliczonych do okresu o którym mowa w art. 28 pkt 2 ustawy), tj. okresu od 1 sierpnia 1984 roku do 1 września 1984 roku oraz okresu od 21 stycznia 1986 roku do 22 lutego 1986 roku brak było w zasadzie jakichkolwiek dowodów wskazujących by E. K. podlegał w tych okresach ubezpieczeniu z jakiegokolwiek tytułu, bądź też by zachodziły inne przesłanki wskazujące na konieczność zaliczenia tych okresów jako okresów składkowych lub nieskładkowych. Sąd dysponował co prawda legitymacjami ubezpieczeniowymi wnioskodawcy z tamtych okresów, ich stan uniemożliwiał jednak odczytanie nazw pracodawców u których zatrudniony miał być E. K.. Odwołujący nie wskazał natomiast jakichkolwiek innych dowodów (np. świadków- osób z nim pracujących, przełożonych), których przeprowadzenie mogłoby wykazać, iż w rzeczywistości podlegał on w tamtym okresie ubezpieczeniu.

Kolejnym okresem wskazywanym przez wnioskodawcę był okres od 15 kwietnia 1998 roku do 20 kwietnia 2000 roku, w którym zgodnie z twierdzeniem odwołującego miał on pracować w Firmie Usługowo Handlowej (...) D. Ł. w B. przy ul. (...). W ocenie Sądu również w w/w zakresie przeprowadzone postępowanie dowodowe nie pozwoliło na uznanie roszczeń E. K.. Odnośnie okresu pracy w wymienionej firmie Sąd nie dysponował jakimkolwiek dokumentem (bądź też nawet kopią, odpisem) potwierdzającym zatrudnienie E. K.. Brak było umowy (czy to umowy o pracę, czy też umowy o dzieło lub innej umowy cywilnoprawnej), świadectwa pracy, lub jakiegokolwiek innego dokumentu potwierdzającego by w omawianym okresie odwołujący wykonywał wskazywane przez siebie czynności.

W omawianym zakresie Sąd przesłuchał szereg świadków tj. C. B., Z. K. oraz J. J.. Świadek C. B. wiedział jedynie, iż wnioskodawca pracował przy robotach budowlanych w latach 90-tych, nie był w stanie podać dokładnie okresu pracy odwołującego, nie miał informacji dotyczących czasu pracy i ubezpieczenia wnioskodawcy (k. 25v). Świadek Z. K. zeznał, iż jego brat w rzeczywistości pracował u D. Ł., w firmie zajmującej się remontem mieszkań, codziennie chodził do pracy. Brat świadka pracował w końcu lat 90-tych, do wiosny 2000 roku. Świadek nie miał informacji na temat rodzaju umowy zawartej przez jego brata (k. 25v). Świadek J. J. potwierdził, iż wnioskodawca pracował stale u D. Ł., w latach 90-tych do 2000 roku. Wskazał również, iż zdaje mu się, że E. K. miał umowę (k. 25v).

Oceniając zeznania wymienionych świadków Sąd miał na uwadze, iż osoby te są dla odwołującego osobami bliskimi (Z. K. jest bratem wnioskodawcy), bądź znajomymi (C. B. oraz J. J.). Oczywistym jest, iż tego rodzaju relacje wiążące odwołującego i świadków nie mogły w żadnym wypadku świadczyć o niewiarygodności ich zeznań, a w sprawie brak jest podstaw do negowania wiarygodności, czy też szczerości przesłuchanych osób. Zdaniem Sądu zeznania wszystkich wymienionych wyżej świadków nie mogły natomiast stanowić podstawy ustaleń faktycznych przede wszystkim z uwagi na ich ogólnikowość i brak precyzji, uniemożliwiający ustalenie istotnych dla sprawy faktów, na okoliczność których świadkowie ci byli przesłuchiwani. Żaden ze świadków nie był w stanie wskazać w sposób precyzyjny okresu, w którym wnioskodawca miał być zatrudniony u D. Ł., świadkowie ograniczali się do twierdzenia, iż były to lata 90-te, rok 2000. Świadkowie nie mieli również informacji dotyczących charakteru umowy wiążącej odwołującego z jego pracodawcą (jedynie J. J. wskazywał, iż wydaje mu się, że E. K. miał umowę- nie miał jednak co do tego pewności, nie wskazał również jej rodzaju).

W ocenie Sądu wszelkie informacje przekazane w trakcie procesu przez świadków nie są wystarczająco dokładne by wiernie odtworzyć stan faktyczny oraz okoliczności związane z zatrudnieniem wnioskodawcy. Ogólne i pozbawione precyzji zeznania świadków nie pozwalają, nie tylko na ustalenie okresu zatrudnienia wnioskodawcy, ale nie dają również podstaw do ustalenia charakteru stosunku prawnego łączącego E. K. z D. Ł..

Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 stycznia 2013 roku (sygn. akt III AUa 696/12), zgodnie z którym zaliczenie nieudokumentowanych spornych okresów składkowych z przebiegu ubezpieczenia do stażu ubezpieczeniowego na podstawie zeznań świadków lub przesłuchania strony zainteresowanej jest dopuszczalne tylko w przypadkach nie budzących żadnych wątpliwości co do spójnego i precyzyjnego - rodzajowego oraz czasowego potwierdzenia się udowadnianych okoliczności. Tożsamy pogląd wyraził również w przeszłości Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 stycznia 1998 roku (sygn. akt II UKN 440/97), w którym stwierdził, iż zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Jak już wspomniano przeprowadzone w niniejszej sprawie i opisane wyżej dowody nie pozwoliły na spójne i precyzyjne potwierdzenie udowadnianych okoliczności.

Nie sposób również pominąć, iż zgodnie z art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania tych okoliczności, od których zależy prawo do określonego świadczenia rentowo-emerytalnego. W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wnioskodawca nie wskazał innych świadków, osób z nim współpracujących, przełożonych (innych niż D. Ł., który zgodnie z twierdzeniami odwołującego uciekł do USA), którzy mogliby w sposób odpowiednio konkretny i precyzyjny potwierdzić istotne dla niego okoliczności.

Ostatecznie Sąd miał natomiast na uwadze, iż zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, w polskim prawie ubezpieczeń społecznych nie obowiązuje powszechna zasada, że prawo do świadczeń ubezpieczeniowych ma każda osoba należąca do kręgu osób objętych ubezpieczeniem bez względu na to, czy opłacone zostały składki na ubezpieczenie (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 stycznia 2013 r., sygn. akt III AUa 422/12). Zgromadzone i przeanalizowane w niniejszej sprawie dowody w żadnym wypadku nie pozwoliły na ustalenie by E. K. w spornym okresie (od 15 kwietnia 1998 roku do 20 kwietnia 2000 roku) pozostawał w stosunku pracy. Nie kwestionował tego zresztą sam odwołujący, który wskazywał, iż pracował na podstawie umowy zlecenia (k. 3- odwołanie, k. 40). Przede wszystkim jednak nie został spełniony obowiązek opłacania składki będący przesłanką nabycia prawa do świadczeń emerytalnych- jak wynika bowiem z pisma Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. (k. 17) w okresie od stycznia 1999 roku do 20 kwietnia 2000 roku E. K. nie był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia w firmie (...) D. Ł. (potwierdzono to również kolejnym piśmie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych- k. 35).

Mając uwadze wszystkie opisane wyżej szczegółowo okoliczności, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji wyroku.