Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2017 r. w Katowicach

sprawy z odwołania S. M. (S. M.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.

o podjęcie wypłaty emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 20 czerwca 2016 r. sygn. akt VIII U 1349/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 oraz 3 i oddala odwołanie;

2.  zasądza od ubezpieczonego S. M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. kwotę 330 zł (trzysta trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

/-/SSA G. Pietrzyk - Cyrbus /-/SSA A. Grymel /-/SSA L. Jachimowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1577/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 maja 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w O., wykonując wyrok sądu z dnia 10 marca 2015r., przyznał S. M. emeryturę od 8 lipca 2011r., tj. od daty określonej w wyroku,
zawieszając jej wypłatę, gdyż w aktach sprawy brak było informacji o ustaniu zatrudnienia ubezpieczonego, jednocześnie informując, iż w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przedłożyć świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany przez wznowienie wypłaty emerytury podnosząc, iż fakt zatrudnienia za granicą
nie powinien skutkować zawieszeniem wypłaty świadczenia. Kwestionował także wysokość ustalonego świadczenia wskazując, iż organ rentowy błędnie przyjął 306 miesięcy stażu pracy zamiast 372 miesiące.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zajęte w decyzji zaskarżonej.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach
wyrokiem z dnia 20 czerwca 2016r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. do podjęcia wypłaty świadczenia emerytalnego ubezpieczonemu S. M. od dnia 8 lipca 2011r. (pkt 1), umorzył postępowanie w pozostałym zakresie (pkt 2) oraz zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 3).

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, iż zaskarżoną decyzją z dnia 27 maja 2015r. organ rentowy przyznał S. M. (urodzonemu w dniu (...)) prawo do emerytury od dnia (...). na podstawie ustawy z dnia
17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 748 ze zm.) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) Nr 883/2004.

Wysokość emerytury została obliczona:

1)  zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:

-

do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne
z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1972r. do 1992r. i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 120,94%,

-

do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 306 miesięcy i okresy nieskładkowe w wymiarze 5 miesięcy, tj. łącznie 311 miesięcy,

-

emerytura wyniosła 1.818,99 zł,

2)  zgodnie z art. 26 powyższej ustawy - emerytura wyniosła 2.058,31 zł,

3)  zgodnie z art. 183 tej samej ustawy - emerytura wyniosła 1.926,68 zł
(tj. 55% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 i 45% emerytury obliczonej na podstawie art. 26).

Jednocześnie organ rentowy zawiesił wypłatę świadczenia w sytuacji, gdy brak było informacji o ustaniu zatrudnienia ubezpieczonego.

Sąd I instancji podał także, iż powyższą decyzją organ rentowy wykonał
wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2015r. w sprawie sygn. akt III AUa 1472/14, którym - po rozpoznaniu apelacji organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach z dnia 9 kwietnia 2014r., sygn. akt VIII U 1603/13 - Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu I instancji
i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych od dnia 8 lipca 2011r., czyli na podstawie art. 184 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.).

W pisemnych motywach swojego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny wskazał
m.in., iż art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej, w brzmieniu obowiązującym do dnia
31 grudnia 2012r., uzależniał prawo do emerytury od rozwiązania stosunku pracy. Ubezpieczony pozostawał w zatrudnieniu w Niemczech w dacie ukończenia 60 roku życia i złożenia wniosku o emeryturę. Pozostaje to jednak bez znaczenia. Sąd Apelacyjny w Katowicach podzielił bowiem pogląd Sądu Apelacyjnego w Białymstoku zawarty w wyroku z dnia 27 sierpnia 2013r. (III AUa 176/13), zgodnie z którym jedynie zatrudnienie na podstawie stosunku pracy zawarte na terenie Polski
daje podstawę do negowania prawa wnioskodawcy do wcześniejszej emerytury. Warunek rozwiązania stosunku pracy należy połączyć funkcjonalnie z tytułem prawnym podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Ustawa emerytalna nie definiuje pojęcia stosunek pracy. Nie czyni tego również ustawa z dnia 13 października
1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jednak zgodnie z art. 6 ust. 1 której obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami.

Sąd Okręgowy ustalił również, iż kolejną decyzją z dnia 22 kwietnia 2016r. organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonego od dnia 8 lipca 2011r., czyli
od daty przyznania świadczenia, przyjmując do obliczenia emerytury na podstawie
art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
366 miesięcy składkowych i 6 miesięcy nieskładkowych, tj. łącznie 372 miesiące stażu pracy.

Ubezpieczony pozostaje nadal w zatrudnieniu na terenie Niemiec, gdy po przyznaniu prawa do emerytury nie rozwiązał stosunku pracy.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd uznał, iż odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Wskazał, iż w rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia,
czy organ rentowy zaskarżoną decyzją, wykonującą wcześniejszy wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2015r., którym ubezpieczonemu
zostało przyznane prawo do emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy
w warunkach szczególnych od dnia 8 lipca 2011r., prawidłowo zawiesił wypłatę
tego świadczenia od daty jego przyznania w sytuacji bezspornego pozostawania przez ubezpieczonego w zatrudnieniu na terenie Niemiec i braku rozwiązania tego stosunku pracy po przyznaniu prawa do świadczenia.

Sąd I instancji przypomniał, iż zgodnie z art. 103a cytowanej ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity:
Dz. U. z 2015r., poz. 748), prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu
na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Jednak, w ocenie Sądu, tylko kontynuowanie zatrudnienia na terenie Polski uzasadnia zawieszenie wypłaty emerytury na podstawie cytowanego uregulowania prawnego.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił bowiem pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Katowicach zaprezentowany w pisemnym uzasadnieniu wyroku z
dnia 10 marca 2015r. w sprawie sygn. akt III AUa 1472/14 dotyczącym przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury oraz w powołanym przez ten Sąd wyroku
Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 sierpnia 2013r. (III AUa 176/13, LEX nr 1362644), w uzasadnieniu którego wskazano, iż jedynie zatrudnienie na podstawie stosunku pracy zawarte na terenie Polski dawało podstawę do negowania
prawa wnioskodawcy do wcześniejszej emerytury, zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy. Warunek rozwiązania stosunku pracy należy połączyć funkcjonalnie z tytułem prawnym podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie definiuje pojęcia stosunek pracy. Nie czyni tego również ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 121). Należy jednak zauważyć, iż zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Wskazany aspekt terytorialny został potwierdzony również w przepisie art. 8 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którymi za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, zastrzegając jednak, że na równi
z zatrudnieniem na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej uważa się zatrudnienie obywateli polskich za granicą w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych misjach lub misjach specjalnych, a także w innych polskich placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej. Oznacza to, że osoba pracująca poza Rzeczypospolitą Polską co do zasady nie podlega ubezpieczeniu społecznemu.

Sąd I instancji zaznaczył, iż wprawdzie powyższe rozstrzygnięcia dotyczyły rozwiązania stosunku pracy jako przesłanki prawa do emerytury wcześniejszej, jednakże na zasadzie analogii będą miały zastosowanie również w niniejszej sprawie, gdzie kwestia rozwiązania stosunku pracy ma decydujące znaczenie dla wypłaty przyznanego świadczenia emerytalnego.

Zatem, skoro ubezpieczony pozostaje w zatrudnieniu za granicą, a nie na terenie Polski, to brak podstaw do zawieszenia mu wypłaty emerytury na podstawie art. 103a ustawy, od dnia przyznania prawa do tego świadczenia, co mając na uwadze z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy w pkt 1 wyroku zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż zobowiązał organ rentowy do podjęcia wypłaty świadczenia emerytalnego ubezpieczonemu od dnia 8 lipca 2011r.

W pkt 2 wyroku Sąd na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c. umorzył postępowanie
w pozostałym zakresie, a mianowicie odnośnie żądania ubezpieczonego wyliczenia świadczenia przy uwzględnieniu 372 miesięcy stażu pracy w sytuacji, gdy żądanie to zostało przez organ rentowy zaspokojone, gdyż w kolejnej decyzji z dnia 22 kwietnia 2016r. organ rentowy przyjął do wyliczenia jego emerytury 372 miesiące składkowe
i nieskładkowe, zaś decyzji tej ubezpieczony nie kwestionował.

Jako podstawę orzeczenia o kosztach powołano art. 98 k.p.c. i art. 99 k.p.c.
w związku z § 2 ust. 1 i 2, § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r., poz. 490 ze zm.) stosowanego z mocy § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804), które weszło w życie w dniu 1 października 2016r.

Apelację od przedstawionego rozstrzygnięcia wywiódł organ rentowy, zaskarżając wyrok w części, tj. co do jego pkt 1 i 3.

Powołując się na zarzut:

-

naruszenia przepisów prawa materialnego, a to w szczególności
art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r.,
poz. 748 ze zm.), poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji jego niezastosowanie, a to przez błędne przyjęcie, że podstawą do zawieszenia wypłaty emerytury z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych jest tylko i wyłącznie kontynuowanie zatrudnienia przez wnioskodawcę na terenie Polski, bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą (pracodawcami), na rzecz którego (których) wykonywał to zatrudnienie bezpośrednio przed przyznaniem prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego,

-

naruszenia prawa procesowego, a to art. 233 § 4 k.p.c., poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów i uznanie, że kontynuacja zatrudnienia przez wnioskodawcę w Niemczech - w dacie przyznania prawa do emerytury z ZUS, w świetle art. 103a powyższej ustawy, pozostaje bez wpływu na stan sprawy,

-

błędnych ustaleń faktycznych Sądu I instancji, wyrażających się nieprawidłowym przyjęciem, iż decydującym aspektem niniejszej sprawy, nie jest sam fakt aktywności zawodowej wnioskodawcy w dacie przyznania prawa do emerytury z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych, ale decydujące jest dokonanie (na tle poczynionych ustaleń faktycznych), oceny miejsca podlegania wnioskodawcy w tym czasie ubezpieczeniu społecznemu, a więc w dacie przyznania prawa do tej emerytury, co bezpośrednio w ocenie Sądu, przekłada się na podjęcie wypłaty emerytury lub też nie - w sytuacji kiedy przepis art. 103a powyższej ustawy w ogóle nie dotyczy kwestii miejsca podlegania ubezpieczeniu społecznemu w
dacie ziszczenia się ryzyka w postaci nabycia prawa do emerytury,
a dotyczy kwestii realizacji już przyznanego prawa do emerytury, która to realizacja jest uzależniona od rozwiązania stosunku pracy - opuszczenia rynku pracy przez osobę uprawnioną do emerytury, bez względu na miejsce świadczenia pracy,

- skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku we wskazanej części i oddalenie odwołania oraz zasądzenie od ubezpieczonego na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

W uzasadnieniu podniósł, iż zgodnie z art. 103a cytowanej ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do
emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

W ocenie apelującego, powołany przepis ma zastosowanie do
wszystkich emerytów, także do tych, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, zwalniający ich z zawieszalności - co oznacza, iż wszyscy emeryci, którzy kontynuują zatrudnienie u tego samego pracodawcy lub pracodawców, u którego
byli zatrudnieni przed dniem nabycia prawa do emerytury, muszą się liczyć z tym, że przysługująca im emerytura zostanie zawieszona.

Powyższa zasada ma zastosowanie także do emerytur przyznanych osobom pozostającym w stosunku pracy w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Szwajcarii lub w państwach, z którymi
Polskę łączą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (z wyłączeniem osób wykonujących zatrudnienie w Australii, z
którą umowa po stronie australijskiej obejmuje wyłącznie emerytury z tytułu zamieszkiwania w tym państwie). Polska zawarła także umowy dwustronne w dziedzinie zabezpieczenia społecznego m.in. z Kanadą i USA.

Zawieszenie emerytury w trybie art. 103a powyższej ustawy trwa do czasu rozwiązania stosunku pracy i przedłożenia w organie rentowym świadectwa pracy lub zaświadczenia wystawionego przez pracodawcę, potwierdzającego ustanie stosunku pracy, przy czym osoby zamieszkałe w tych państwach mogą złożyć dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy za pośrednictwem instytucji ubezpieczeniowej miejsca zamieszkania.

Organ rentowy wskazał również, iż w niniejszej sprawie, zaskarżoną
decyzją przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury - od dnia 8 lipca 2011r., jednakże wypłata przedmiotowego świadczenia została zawieszona, ponieważ w aktach sprawy brak było i nadal jest brak zaświadczenia lub świadectwa pracy wystawionego przez pracodawcę, potwierdzającego zakończenie stosunku pracy, u którego wnioskodawca świadczył pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury ustalonej decyzją tego organu, a więc przed dniem i w dacie 8 lipca 2011r.

Wnioskodawca w dacie przyznania prawa do emerytury, tj. 8 lipca 2011r. pozostawał i nadal pozostaje w zatrudnieniu za granica u niemieckiego pracodawcy, co zostało potwierdzone nie tylko przez niemiecką instytucję ubezpieczeniową we wniosku unijnym, lecz także okoliczność ta została przyznana i potwierdzona przez wnioskodawcę w toku postępowania przed Sądem I instancji. Zamierza rozwiązać stosunek pracy z niemieckim pracodawcą dopiero w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego, pozwalającego w Niemczech na przejście na emeryturę, a więc w dniu (...), tj. kiedy ukończy wiek 65 lat i 5 miesięcy. Na rozprawie w dniu 23 listopada 2015r., oświadczył, iż dysponuje decyzją niemieckiej instytucji, która potwierdza możliwość przejścia na emeryturę z dniem 1 stycznia 2017r.

Zatem wnioskodawca chce pobierać emeryturę z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych, od daty jej przyznania, tj. od dnia (...), równocześnie kontynuując zatrudnienie u pracodawcy niemieckiego, do chwili uzyskania w Niemczech uprawnień emerytalnych.

Taki stan sprawy, w ocenie apelującego, w pełni uzasadnia zastosowanie powołanego art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który nie zawiera żadnego zastrzeżenia, ani też żadnego wyłączenia co do pracodawcy zagranicznego.

Ustawodawca w żaden sposób nie ograniczył bowiem treści tego przepisu
do (tylko i wyłącznie) pracodawcy polskiego, co oznacza, iż dopuszcza możliwość kontynuowania zatrudnienia (bez wskazania u jakiego pracodawcy) także za granicą, jednakże z tym zastrzeżeniem, że jeżeli stosunek pracy - który osoba zainteresowana wykonuje bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego - nie zostanie rozwiązany - to wypłata polskiego świadczenia zostanie zawieszona, aż do chwili, rozwiązania stosunku pracy i przedłożenia stosownego dokumentu, wystawionego przez zagranicznego pracodawcę - w tym przypadku - niemieckiego, wraz ze złożeniem wniosku
o podjęcie wypłaty polskiej emerytury, bowiem samo złożenie dokumentu świadczącego o zakończeniu stosunku pracy nie jest równoznaczne z podjęciem wypłaty świadczenia, z uwagi na fakt, że wypłaty świadczeń organ rentowy
wykonuje na wniosek osoby zainteresowanej (który wyraża wolę wszczęcia wypłaty świadczenia), a nie z urzędu - stosownie do treści przepisu art. 135 ust. 1 powyższej ustawy.

Zatem ustawodawca nie uzależnia i nie wiąże warunku rozwiązania stosunku pracy, celem podjęcia wypłaty emerytury z polskiego systemu emerytalnego - z tytułem prawnym (miejscem) podlegania ubezpieczeniu społecznemu wnioskodawcy - jak wskazuje Sąd I instancji (bo nie o prawo do świadczenia tu chodzi), a jedynie o fakt bycia przez emeryta aktywnym zawodowo w dniu ustalenia prawa do polskiej emerytury (kiedy de facto aktywność zawodowa ustaje) oraz z samym faktem osiągania z tego tytułu przychodu, bez względu na jego wysokość i kumulacją świadczeń, a to emerytury w Polsce i przychodu ze stosunku pracy w Niemczech.

Nadto organ rentowy stwierdził, iż w art. 5 pkt a i b - w tytule ”Równe traktowanie świadczeń, dochodów, okoliczności lub zdarzeń” rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.04.166.1
z dnia 30 kwietnia 2004r.) wskazano, iż w przypadkach, w których na podstawie ustawodawstwa właściwego Państwa Członkowskiego, otrzymywanie świadczeń z zabezpieczenia społecznego i inny dochód ma pewne skutki prawne, odpowiednie przepisy tego ustawodawstwa mają zastosowanie także do otrzymywanych świadczeń równoważnych nabytych na podstawie prawodawstwa innego Państwa Członkowskiego lub dochodów osiągniętych w innym Państwie Członkowskim.
W przypadkach, w których na podstawie ustawodawstwa właściwego Państwa Członkowskiego, zaistnieniu pewnych okoliczności lub zdarzeń przypisywane
są określone skutki prawne, to Państwo Członkowskie uwzględnia podobne okoliczności lub zdarzenia zaistniałe w każdym Państwie Członkowskim tak jakby miały one miejsce na jego własnym terytorium.

Tym samy, jeżeli w chwili ziszczenia się ryzyka, a to w chwili uzyskania
prawa do emerytury w Polsce, osoba ubiegająca się o to świadczenie w dacie
jego przyznania pozostaje w stosunku pracy z jakimkolwiek pracodawcą (polskim
lub zagranicznym), na rzecz którego wykonywała je bezpośrednio przed dniem
nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego - musi liczyć się z koniecznością rozwiązania stosunku pracy - w tym także z zagranicznymi pracodawcami.

Ubezpieczony wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się oczywiście zasadna.

Spór w rozpatrywanym przypadku dotyczył ustalenia, czy pozostawanie przez S. M. w stosunku pracy z niemieckim pracodawcą bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy wykonywanego bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, tj. przed dniem (...)., uzasadnia - stosownie do treści art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) zawieszenie prawa do emerytury bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego z tytułu przedmiotowego zatrudnienia.

Wbrew odmiennej ocenie Sądu I instancji, powyższa okoliczność nie może zostać uznana za obojętną z punktu widzenia podjęcia wypłaty emerytury od daty nabycia przez ubezpieczonego prawa do tego świadczenia.

Przeciwna interpretacja omawianego przepisu art. 103a cytowanej ustawy pomija bowiem całkowicie uregulowania przewidziane w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.2004.166.1), już w preambule którego stwierdzono, iż ”Trybunał Sprawiedliwości przy kilku okazjach wydał opinię w sprawie możliwości równego traktowania świadczeń, dochodu i okoliczności; zasada ta powinna być ściśle przyjęta i rozwijana, przy jednoczesnym przestrzeganiu istoty i ducha postanowień prawnych”. Natomiast zgodnie z jego
art. 5 w przypadkach, w których na podstawie ustawodawstwa właściwego państwa członkowskiego, zaistnieniu pewnych okoliczności lub zdarzeń przypisywane są określone skutki prawne, to państwo członkowskie uwzględnia podobne okoliczności lub zdarzenia zaistniałe w każdym państwie członkowskim tak jak gdyby miały one miejsce na jego własnym terytorium (pkt b). Jednocześnie według pkt a tego
samego przepisu, w przypadkach, w których na podstawie ustawodawstwa właściwego państwa członkowskiego, otrzymywanie świadczeń z zabezpieczenia społecznego i innych dochodów ma pewne skutki prawne, odpowiednie przepisy tego ustawodawstwa mają zastosowanie także do otrzymywanych świadczeń równoważnych lub nabytych na podstawie prawodawstwa innego państwa członkowskiego lub dochodów osiągniętych w innym państwie członkowskim.

W tym kontekście nie powinno być zatem wątpliwości, iż skutek prawny przypisywany pozostawaniu w stosunku pracy bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy wykonywanego bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, polegający na zawieszeniu prawa do tego świadczenia bez względu
na wysokość uzyskiwanego przychodu, powinien następować również w przypadku kontynuowania zatrudnienia na terenie każdego innego, poza Rzeczypospolitą Polską, państwa członkowskiego.

Tym bardziej, iż wykładnia omawianego art. 5 rozporządzenia nr 883/2004
nie budzi wątpliwości także w świetle orzecznictwa TSUE, w którym już na gruncie obowiązującego do dnia 30 kwietnia 2010r. rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na
własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U.UE. L 71.149.2 ze zm.) przesądzono, iż zakaz dyskryminacji pośredniej wymaga zrekonstruowania nakazu równego traktowania stanów faktycznych (por. m.in. wyrok z dnia 28 kwietnia 2004r., C-373/02, Ö., ECR 2004/4A/I-03605). Wynikało to z przyjęcia założenia, że osoba, która podlegała różnym systemom ubezpieczenia społecznego nie może być traktowana gorzej, aniżeli osoba, która podlegała tylko jednemu porządkowi prawnemu (por. także wyrok z dnia 7 marca 1991r., C-10/90, M., ECR 1991/3/I-0119).

Jeżeli zatem przepisy ustawodawstwa właściwego wiążą określony skutek prawny z wystąpieniem określonych okoliczności, zdarzeń, pobieraniem świadczeń czy osiąganiem dochodu, to instytucja właściwa powinna przypisać takie skutki również okolicznościom, zdarzeniom, pobieraniu świadczeń czy osiąganiu dochodu na terytorium innego państwa członkowskiego (por. uchwała Sądu Najwyższego
z dnia 7 czerwca 2011r., II UZP 3/11, LEX nr 842894).

Skoro więc bezsprzecznie S. M. na datę uzyskania prawa do emerytury, tj. na dzień (...). pozostawał w nieprzerwanym stosunku pracy z niemieckim pracodawcą, którego nie rozwiązał również w dacie wydania zaskarżonej decyzji, okoliczność ta, jak słusznie uznał organ rentowy, także w ocenie Sądu Apelacyjnego, w pełni uzasadniała zawieszenie prawa do emerytury, zgodnie z normą powołanego na wstępie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który nie znajduje zastosowania jedynie do osób, które nabyły prawo do emerytury w okresie od dnia 8 stycznia 2009r. do dnia 31 grudnia 2010r. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2014r., II UK 439/13,
LEX nr 1458716).

Kierując się przedstawionymi motywami i uznając, iż apelacja organu rentowego zasługuje na uwzględnienie, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok na mocy art. 386 § 1 k.p.c. orzekając jak w sentencji.

O kosztach rozstrzygnięto po myśli art. 98 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r., poz. 490 ze zm.) i § 10 ust. 1 pkt 2 w związku z
§ 9 ust. 2 - przy zastosowaniu regulacji przewidzianej w § 21, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804 ze zm.).

/-/SSA G. Pietrzyk - Cyrbus /-/SSA A. Grymel /-/SSA L. Jachimowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP