Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2017 r. w Legnicy

sprawy z wniosku L. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania L. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 5 września 2016 r.

znak (...)

oddala odwołanie

SSO Regina Stępień

V U 1044/164

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z 5 września 2016r. odmówił L. Ł. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów od których zależy prawo do emerytury, albowiem w chwili decyzji:

- nie miał ukończonych 60 lat,

- udowodnił okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 23 lat, 10 miesięcy i 25 dni zamiast wymaganych 25 lat

- udowodnił 4 lata, 6 miesięcy i 9 dni okresów pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganych 15 lat

Zakład podał, że nie uznał wnioskodawcy:

- okresu pracy w szczególnych warunkach od 27 sierpnia 1974r. do 29 lutego 1984r. w (...) Przedsiębiorstwie (...)gdyż w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dna 18 lutego 2016r. nie określono charakteru pracy zgodnie z zapisami zawartymi w wykazie prac szczególnych zawartych w załączniku do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r.

- okresu pracy w szczególnych warunkach od 5 marca 1984r. do 30 września 1990r. w(...)Spółdzielni(...), gdyż na świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dna 27 kwietnia 2016r. nie określono charakteru pracy zgodnie z zapisami zawartymi w wykazie prac szczególnych zawartych w załączniku do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył L. D., wnosząc o jej zmianę przez przyznanie mu prawa do emerytury.

Wobec złożenia przez ubezpieczonego nowych dokumentów organ rentowy w dniu 30 listopada 2016r. kolejną decyzją odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury. Zaliczył wnioskodawcy dodatkowe okresy pracy w szczególnych warunkach, łącznie uwzględniając 13 lat, 10 miesięcy i 9 dni.

Nie uwzględniał wnioskodawcy do stażu w szczególnych warunkach okresu pracy w (...) od 5 marca 1984r. do 30 września 1990r. oraz do stażu ogólnego okresu pracy w (...) H. P. od 1 lipca 1971r. do 26 sierpnia 1974r., bowiem część tego okresu przypadała przed ukończeniem przez niego 16 roku życia tj. od 1 lipca 1971r. do 17 grudnia 1972r. a ponadto H. P.posiadała gospodarstwo rolne w latach 1973-1974, wnioskodawca by dla niej osoba obcą oraz w tym czasie uczęszczał do szkoły, a jedne ze wskazywanych świadków miał w tym czasie 10 lat.

W odpowiedzi na odwołanie strona pozwana wniosła o jego oddalenie, uzasadniając swoje stanowisko jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

L. Ł. urodził się (...)

Ukończył 16 lat w dniu (...)., a 60 lat w dniu (...).

Nie jest członkiem OFE.

Organ rentowy uwzględnił mu ostatecznie (decyzją z 30 listopada 2016r.) 23 lata, 10 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 13 lat, 10 miesięcy i 9 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

(bezsporne)

L. Ł. w okresie od 5 marca 1984r. do 30 września 1990r. (6 lat, 6 miesięcy i 25 dni) był zatrudniony w (...)Spółdzielni (...) w L. na stanowisku spawacza w zakładzie usługowym ślusarsko-spawalniczym, w pełnym wymiarze czasu pracy. W zakładzie tym oprócz wnioskodawcy pracował jeszcze kierownik. Zakład wykonywał usługi remontowe i hydrauliczne na potrzeby spółdzielni i na rzecz innych jednostek. Wnioskodawca pracował przy naprawianiu krat w oknach wystawowych sklepów, przy wymianie skorodowanych rur centralnego ogrzewania, naprawie metalowych ogrodzeń. Najpierw uszkodzone elementy wycinał szlifierką lub palnikiem, uzupełniał metalowe elementy na warsztacie, mocował je i spawał.

Podstawowe uprawnienia spawalnicze uzyskał 18 grudnia 1975r.

Dowody; akta osobowe z zatrudnienia (...) w L. (umowy o prace, angaże)

zeznania świadka J. N. e-protokół z 15.02.2017r. 00:09:04-00:15:41

wyjaśnienia wnioskodawcy e-protokół jw. 00:32:17-00:47:17

zaświadczenia o pracy w szczególnych warunkach k.11, 12

L. Ł. mieszkał w B. od 9 lipca 1968r. do 24 kwietnia 1977r. W spornym okresie (1971r.-1972r.) mieszkał z matką. Ona pracowała w zakładach (...) w L., nie miała swojego gospodarstwa rolnego. Ojciec wnioskodawcy w 1971r. odszedł od rodziny.

Wnioskodawca uczęszczał do (...)Szkoły Zawodowej Nr (...) w L. w okresie od września 1971r. do czerwca 1974r. Zajęcia w szkole w okresie od lutego 1972 do czerwca 1972r. odbywały się w godzinach 14.15-20.05. Do szkoły dojeżdżał codziennie ok. godz. 13.00, wracał ok. 20.00- 21.00. Przed wyjściem do szkoły pomagał w pracach w gospodarstwie rolnym sąsiadce H. P.. Pomoc ta polegała na wykonywaniu różnych prac: obrządku przy zwierzętach, ich karmieniu, pracach w polowych, przy ziemniakach, burakach, zbożu, truskawkach, sianie. W gospodarstwie tym było kila świń, dwie krowy, koń, kury, kaczki, gęsi. Miało ono 4 ha powierzchni. W zamian za tę pomoc wnioskodawca otrzymywał produkty rolne, mleko, jajka, drób, gotówkę. H. P. prowadziła gospodarstwo rolne w B. w okresie od marca 1973r. do listopada 1985r. o pow. 4 ha. Potem powierzchnia gospodarstwa zmniejszała się do 2-3ha. Wcześniej gospodarstwo to było własnością jej teściowej A. P. w okresie od 1962r. do 29 marca 1973r.Oprócz nich w tym gospodarstwie mieszkało czworo jej dzieci: dwoje bliźniąt (w wieku 8 lat), córka starsza o jeden rok od wnioskodawcy i druga córka o jeden rok młodsza. Wnioskodawca był dla nich obcą osobą, nie mieszkał z nimi i nie prowadził wspólnego gospodarstwa rolnego.

dowody: - akta ubezpieczeniowe wnioskodawcy,

- zaświadczenia k.19, 20, 23,

- zeznania świadków: Z. K.e-protokół z 15.02.2017r. 00:15:41-00:23:28

R. K. jw. 00:23:28-00:32:1

- wyjaśnienia wnioskodawcy jw. e-protokół jw. 00:32:17-00:47:17

Sąd zważył:

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 01 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 –3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt.1, tj. innym niż 65 lat dla mężczyzn. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. I tak zgodnie z § 4 tego Rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W sprawie bezspornym był fakt iż w dniu (...). L. Ł. ukończył 60 lat, nie jest członkiem OFE, że organ rentowy ostatecznie uwzględnił mu 23 lata, 10 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 13 lat, 10 miesięcy i 9 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

Sporną kwestią wymagającą ustalenia Sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiada 25 letni okres zatrudnienia, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie uwzględniał wnioskodawcy do stażu w szczególnych warunkach okresu pracy w (...) od 5 marca 1984r. do 30 września 1990r. oraz do stażu ogólnego okresu pracy w gospodarstwie rolnym H. P. od 1 lipca 1971r. do 26 sierpnia 1974r

Zgodnie z ogólnymi zasadami zawartymi w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do stażu ubezpieczeniowego zalicza się okresy składkowe, nieskładkowe i tak zwane okresy uzupełniające. Odnośnie tych ostatnich, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, traktując je jako okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 ustawy emerytalnej, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresu wymaganego do przyznania tego świadczenia. Dopuszczalność uwzględnienia okresów pracy w gospodarstwie rolnym należy co najmniej ocenić poprzez wykonywanie takiej pracy przez osobę ubezpieczoną w wymiarze nie niższym niż połowa normalnie wykonywanego czasu pracy w rolnictwie. W judykaturze wykształcił się pogląd, iż o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalnych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 r.) przesądza wystąpienie dwóch okoliczności: po pierwsze – wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i po drugie – czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 maja 2000 r., II UKN 535/99, z dnia 12 maja 2000 r., II UKN 538/99, z dnia 27 czerwca 2000 r., II UKN 612/99 i z dnia 3 lipca 2001 r., II UKN 466/00). W powyższych orzeczeniach kładzie się nacisk na stałość wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, co nie musi jeszcze oznaczać codziennego wykonywania czynności rolniczych, ale gotowość (dyspozycyjność) do podjęcia pracy rolniczej, z czym wiąże się też wymóg zamieszkiwania osoby bliskiej rolnikowi co najmniej w pobliżu gospodarstwa rolnego. Wnioskodawca może udowodnić wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi fakt i czasokres wykonania pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu przez niego 16-tego roku życia, a do sądu orzekającego należy ocena, czy okres tej pracy może być uwzględniony i potraktowany jako okres, o jakim mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Jak wskazuje art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.2016.277 ze zm.) domownikiem jest osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego lub w bliskim sąsiedztwie nadto stale pracuje w tym gospodarstwie i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, wnioskodawca nie może zostać uznany za domownika H. P.. Nie był bliską dla niej osobą, nie łączyły go z nią żadne, bliskiej natury, relacje. Była ona jedynie sąsiadką, której pomagał w pracach w gospodarstwie rolnym w zamian za produkty rolne. Nie prowadził z nią wspólnego gospodarstwa domowego. Zresztą prowadziła ona niewielkie gospodarstwo rolne o pow. 4 ha. Przy czym mieszkała z nią teściowa i dwie córki w wieku zbliżonym do wnioskodawcy. Nie pracowała poza gospodarstwem. Stąd wątpliwe jest by istniała konieczność wykonywania przez wnioskodawcę stałej pracy w jej gospodarstwie. Zakres jego aktywności w tym gospodarstwie można określić jako formę pomocy w pracach w gospodarstwie rolnym.

Nie uznanie tego okresu prowadzi wprost do konkluzji, iż wnioskodawca nie dysponuje wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym i już z tej przyczyny nie może mu przysługiwać prawo do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Ocena więc charakteru pracy w szczególnych warunkach wnioskodawcy w spornym okresie zatrudnienia od 5 marca 1984r. do 30 września 1990r. (6 lat, 6 miesięcy i 25 dni) w(...) Spółdzielni(...) w L. na stanowisku spawacza pozostaje bez wpływu na jego prawo do świadczenia. Można byłoby uznać, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach ujęta w wykazie A, dziale V poz. 12 załącznika do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r. – tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym. Wskazują na to, przede wszystkim dokumenty zawarte w aktach osobowych (umowy o prace i angaże) oraz zeznania świadka J. N. i wyjaśnienia wnioskodawcy.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kodeksu postępowania cywilnego oddalił odwołanie od decyzji z 5 września 2016r.

SSO Regina Stępień