Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział X Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

w sprawie z powództwa Agencji Nieruchomości Rolnych z siedzibą w W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o zapłatę

I.  umarza postępowanie do kwoty 9628,65 zł (dziewięć tysięcy sześćset dwadzieścia osiem złotych sześćdziesiąt pięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 grudnia 2015 r.,

II.  zasądza od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz powódki Agencji Nieruchomości Rolnych z siedzibą w W. kwotę 3235,34 zł (trzy tysiące dwieście trzydzieści pięć złotych trzydzieści cztery gorsze) wraz z ustawowymi odsetkami (określonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. jako odsetki ustawowe za opóźnienie) od dnia 9 grudnia 2015 r .,

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 689,55 zł (sześćset osiemdziesiąt dziewięć złotych pięćdziesiąt pięć groszy) tytułem kosztów procesu,

IV.  nakazuje pobrać od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 99,21 zł (dziewięćdziesiąt dziewięć złotych dwadzieścia jeden groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

V.  nakazuje pobrać od powoda Agencji Nieruchomości Rolnych w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 295,28 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia osiem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt X GC 782/16

UZASADNIENIE

W dniu 9 grudnia 2015 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w S. wniosła do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie pozew przeciwko pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. o zapłatę kwoty 12.864 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami postępowania. W uzasadnieniu powódka wskazała, iż strony były związane umową dzierżawy z dnia 3 listopada 2000 roku na podstawie której powódka wydzierżawiła pozwanej nieruchomość. Powódka podała, że z uwagi na powstanie zaległości w zapłacie 3 rat pismem z dnia 23 kwietnia 2012 roku wyznaczono pozwanej dodatkowy 3 miesięczny termin do zapłaty zaległości, który upłynął bezskutecznie. Z uwagi na powyższe pismem z dnia 20 września 2012 roku rozwiązano z pozwaną umowę dzierżawy ze skutkiem na dzień 5 listopada 2012 roku – wyznaczając na ten dzień termin wydania nieruchomości. Powódka wskazała, że pismem z dnia 5 listopada 2012 roku pozwana wniosła o przywrócenie umowy dzierżawy jednak jej wniosek ostatecznie rozpatrzono negatywnie i w konsekwencji pismem z dnia 27 września 2013 roku ponownie wezwano do wydania nieruchomości na dzień 15 października 2013 roku – czego pozwana nie uczyniła. Na zajęte przez pozwaną nieruchomości wchodzące w skład zasobu własności rolnej Skarbu Państwa składały się: działka nr (...) – użytki zielone klasy IV oraz klasy V; działka nr (...) – użytki zielone klasy IV oraz działka nr (...) – użytki rolne klasy IV. Powódka podała, iż wysokość wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości uzależniona jest od wysokości wywoławczej czynszu dzierżawczego za taką nieruchomość, zaś zasady ustalania wysokości takiego czynszu kształtowały się różnorodnie. Powódka wskazała, że biorąc pod uwagę zasady ustalania wysokości czynszu wywoławczego określone w piśmie z dnia 21 sierpnia 2012 roku, w zakresie budynków i budowli określonych w załączniku nr 33/09, a nadto wielkość zajętego gruntu, jego strukturę i klasę oraz wartość początkową budynków, pięciokrotność czynszu wywoławczego w okresie od 1 stycznia 2014 roku do 30 czerwca 2015 roku wynosiła: za działkę nr (...) – 9.628,65 zł; za działkę nr (...) – 103, 87 zł; za działkę nr (...) – 685, 57 zł oraz za zabudowania – 2.445, 90 zł.

W dniu 9 marca 2016 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pozwana wniosła sprzeciw od przedmiotowego nakazu zapłaty wskazując, iż kwestionuje całość dochodzonego przez powódkę roszczenia.

W piśmie z dnia 24 maja 2016 roku powódka wskazała, iż w świetle treści sprzeciwu pozwana nie kwestionuje samego faktu bezumownego korzystania z nieruchomości, zaś na okoliczność wysokości roszczenia wnioskowany jest dowód z opinii biegłego sądowego.

W piśmie z dnia 11 stycznia 2017 roku powódka oświadczyła, iż ogranicza powództwa co do roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z działki nr (...) o kwotę 9.628, 65 zł. Powódka wskazała, że podtrzymuje swoje roszczenie w zakresie kwoty 3.235, 34 zł wraz z odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu.

Na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2017 roku pełnomocnik pozwanej wskazał, iż wnosi o oddalenie powództwa, kwestionuje roszczenie co do zasady jak i wysokości. Strona wskazała, że w okresie objętym powództwem nie korzystała ze spornej nieruchomości, a nadto że powódka nie przedstawiła żadnych dokumentów potwierdzających korzystanie przez pozwaną ze spornych nieruchomości, zaś w szczególności dokumentem takim nie może być notatka z 2013 roku gdyż powódka dochodzi roszczenia za rok 2014. W ocenie pozwanej sam fakt niesporządzenia protokołu nie świadczy o tym, iż do wydania spornych nieruchomości nie doszło. Pozwana wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

Sąd ustalił następujący faktyczny:

W dniu 3 listopada 2000 roku Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa (jako wydzierżawiający) zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (jako dzierżawcą) umowę dzierżawy, na podstawie której powódka wydzierżawiła pozwanej nieruchomość oznaczoną w ewidencji gruntów jako działki nr (...) obrębu M. określona w zestawieniu stanowiącym załącznik nr 2 do umowy o ogólnej powierzchni 9,80 ha. Umowa została zawarta na okres od dnia 1 września 2000 roku do dnia 31 sierpnia 2004 roku.

Zgodnie z § 18 lit. a umowy jeżeli dzierżawca opóźni się z zapłatą czynszu za dwa półrocza umowa może zostać rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym po bezskutecznym upływie dodatkowego wyznaczonego przez wydzierżawiającego trzymiesięcznego terminu zapłaty zaległego czynszu. Jeżeli umowa wygasła lub uległa rozwiązaniu, a dzierżawca nie wydał przedmiotu dzierżawy w terminie określonym przez wydzierżawiającego wówczas wydzierżawiający naliczał będzie opłatę z tytułu korzystania z przedmiotu dzierżawy w wysokości dotychczasowego czynszu dzierżawnego określonego w § 15 ust. 1 (§ 18 lit. c). W razie rozwiązania, wygaśnięcia albo odstąpienia od umowy dzierżawca zobowiązuje się wydać nieruchomość wydzierżawiającemu w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia pisemnego wezwania do wydania nieruchomości (§ 18 lit. d umowy).

Aneksami z dnia 16 maja 2005 roku, z dnia 31 sierpnia 2009 roku, z dnia 18 listopada 2009 roku oraz z dnia 23 lutego 2010 roku strony dokonywały zmiany przedmiotowej umowy przedłużając między innymi jej czas obowiązywania do dnia 31 sierpnia 2014 roku.

W treści aneksu z dnia 16 maja 2005 roku wskazano, że w związku ze zmianami geodezyjnymi z podziału działki nr (...) powstała m.in. działka nr (...), która wchodzi w skład przedmiotu dzierżawy, natomiast z podziału działki (...) powstała m.in. działka (...) wchodząca w skład przedmiotu dzierżawy. W aneksie z dnia 23 lutego 2010 roku strony wskazały, iż przedmiotem umowy jest nieruchomość rolna zabudowana położona na ternie gminy M. oznaczona w ewidencji gruntów jako działki (...) o ogólnej powierzchni 7, 8120 ha. W § 17 ust. 6 wskazano, że w razie wygaśnięcia lub rozwiązania umowy dzierżawca zobowiązuje się wydać nieruchomość wydzierżawiającemu w terminie wskazanym przez wydzierżawiającego. Zgodnie z § 17 ust. 5 jeżeli umowa wygasła lub uległa rozwiązaniu, a dzierżawca nie wydał przedmiotu dzierżawy w terminie określonym w ust. 6 przez wydzierżawiającego, wówczas wydzierżawiający naliczał będzie wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z cudzej nieruchomości przypadające do zapłaty w terminach jak dla czynszu w wysokości równowartości dotychczasowego czynszu powiększonego o 25 %, podatek rolny oraz o równowartość dopłat bezpośrednich.

Dowód:

−

umowa dzierżawy k. 13-15,

−

aneksy do umowy k. 16-24,

−

KRS dotyczący pozwanej k. 81-84.

Pismem z dnia 23 kwietnia 2012 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. wyznaczyła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. dodatkowy 3 miesięczny termin do zapłaty zaległego czynszu wraz z odsetkami za zwłokę z tytułu nieterminowej zapłaty, licząc od daty otrzymania pisma pod rygorem rozwiązania umowy dzierżawy ze skutkiem natychmiastowym.

Dowód:

−

pismo z dn. 23.04.2012 r. z potwierdzeniem odbioru k. 25-26.

Pismem z dnia 20 września 2012 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. wypowiedziała umowę dzierżawy łączącą ją z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. ze skutkiem na dzień 5 listopada 2012 roku. Jednocześnie w dniu 5 listopada 2012 roku nastąpić miało wydanie nieruchomości objętej umową. Pismo to spółka odebrała w dniu 25 września 2012 roku.

W odpowiedzi, pismem z dnia 5 listopada 2011 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. zwróciła się o przywrócenie umowy dzierżawy nieruchomości rolnej.

W piśmie z dnia 9 listopada 2012 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. poinformowała, iż cofnie oświadczenie woli co do rozwiązania umowy dzierżawy tylko w przypadku gdy spółka spłaci całość zobowiązań wynikających z umowy, a nadto złoży wniosek o restrukturyzacje zadłużenia wraz z wymaganymi dokumentami i wpłatą 20 % zadłużenia. Pismo to spółka odebrała w dniu 15 listopada 2012 roku.

W odpowiedzi na wniosek z dnia 29 lipca 2013 roku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. o przywrócenie umowy dzierżawy nieruchomości rolnej, Agencja Nieruchomości Rolnych w W. pismem z dnia 5 sierpnia 2013 roku powtórzyła swoje stanowisko odnośnie konieczności spełnienia warunków przez wnioskodawcę celem pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Pismo to współka odebrała w dniu 8 sierpnia 2013 roku.

Pismem z dnia 27 września 2013 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. poinformowała, iż mimo rozwiązania umowy nie doszło do wydania jej przedstawicielom nieruchomości rolnej składającej się z działki nr: (...) z obrębu M. o łącznej powierzchni 7, 8120 ha. Agencja wezwała do dobrowolnego wydania tychże nieruchomości w dniu 15 października 2013 roku. Wskazała, że wydanie nieruchomości nastąpić powinno w drodze protokołu zdawczo – odbiorczego po uprzednich oględzinach nieruchomości w terenie. Ponadto poinformowała spółkę, że będzie zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działki, od dnia rozwiązania umowy na ww. nieruchomość do dnia jej wydania Agencji protokołem zdawczo-odbiorczym, w wysokości stanowiącej 5-krotność wywoławczego czynszu dzierżawnego, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu, tj. do zapłaty kwoty 12 377,18 zł. Pismo to spółka odebrała w dniu 7 października 2013 roku.

W dniu 15 października 2013 roku wyznaczonym na dzień przekazania nieruchomości nie stawił się przedstawiciel spółki (...). Na dzień kontroli użytki zielone były wykoszone i wypasane, a budynek obory, który częściowo zlokalizowany był na działce należącej do spółki (...) użytkowany był jako stajnia dla koni.

Dowód:

−

wypowiedzenie umowy k. 27-28,

−

pismo z dn. 9.11.2012 r. k. 30-31,

−

pismo z dn. 5.08.2013 r. k. 32-33,

−

wezwanie przedsądowe k. 34-35,

−

notatka służbowa k. 36-37.

(...) rolne będące własnością Skarbu Państwa – Agencji Nieruchomości Rolnych z siedzibą w W. obejmowały nieruchomość położoną na działce nr (...) – o wielkości 0, 6358 ha w tym: użytki zielone klasy IV – 0, 3297 ha; użytki zielone klasy V – 0, 3061 ha; nieruchomość położoną na działce nr (...) o łącznej wielkości 0, 5222 ha – w tym użytki zielone klasy IV – 0, 0695 ha; użytki zielone klasy V – 0, 4527 ha. Na działce tej znajdowały się również zabudowania produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa; nieruchomość położoną na działce nr (...) o łącznej powierzchni 6,6540 ha, w tym 6, 4431 ha obejmujące użytki zielone.

Dowód:

−

wypisy z rejestru gruntów k. 38-40.

Zgodnie z zarządzeniem Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w sprawie zasad dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z dnia 28 września 2009 wywoławczy poziom czynszu powinien stanowić sumę oczekiwane czynszu dzierżawnego od: gruntów rolnych z podziałem na rodzaj użytków i klasy, z uwzględnieniem okręgów podatkowych, lasów z drzewostanem w wieku powyżej 40 lat, jeżeli przewiduje się pozyskiwanie drewna; plantacji wieloletnich, budynków i budowli z rozbiciem na poszczególne obiekty lub grupy obiektów, w tym urządzenia trwale związane z budynkami i budowlanymi, a nadto gruntów nie będących gruntami rolnymi.

Zgodnie z treścią pisma Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych z dna 21 sierpnia 2012 r. opracowane zostały zmiany wytycznych, w części dotyczącej zasad tworzenia bazy danych. W piśmie wskazane zostało, iż nowe zasady tworzenia bazy czynszów opierają się na założeniu, że czynsz dzierżawny powiązany będzie ze średnią ceną sprzedaży gruntów na danym terenie.

W piśmie z dnia 6 września 2012 roku dyrektor Oddziału Terenowego Agencji Nieruchomości Rolnych w S. wniósł o zatwierdzenie wyników programu do analizy umów dzierżawy do wyliczenia czynszu na rok 2012 wskazując jako średnią cenę 12 915 zł/ha.

Agencja Nieruchomości Rolnych – Oddział Terenowy w S. sporządził wyliczenia wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres od 1 stycznia 2014 roku do dnia 30 czerwca 2015 roku: w stosunku do nieruchomości położonej na działce nr (...) – w kwocie 9.628, 65 zł; na działce nr (...) – w kwocie 685, 57 zł; na działce nr (...) – w kwocie 103, 87 zł.

Dowód:

−

zarządzenie prezesa (...) k. 41-42,

−

pismo z dn. 21.08.2012 k. 47-48,

−

pismo z dn. 6.09.2012 r. z załącznikiem k. 49-50.

−

wyliczenia k. 43-46,

W dniu 21 maja 2015 roku Sąd Apelacyjny w Szczecinie na skutek wniesionej apelacji wydał wyrok w którym w pkt I sentencji zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie w ten sposób, iż zasądził na rzecz powódki Agencji Nieruchomości Rolnych w S. kwotę 105.710, 18 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 18 czerwca 2012 roku i oddalił powództwo w pozostałej części.

Dowód:

−

wyrok wraz z uzasadnieniem k. 51-64.

Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wynosiła:

- dla gruntów działki nr (...) – łącznie 9.181 zł,

- dla gruntów działki nr (...) – łącznie 99 zł;

- dla gruntów działki nr (...) – łącznie 653 zł,

- dla budynków i budowli – łącznie 2.838 zł.

Łącznie wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie działek nr (...) o łącznej powierzchni 7, 8120 ha w wysokości pięciokrotności czynszu wywoławczego gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu w okresie od 1 stycznia 2014 roku do 30 czerwca 2015 roku wynosi 12 771 zł.

Dowód:

−

opinia biegłego sądowego k. 109-147.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła kwoty 12.863, 99 zł obejmującej wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwaną w okresie od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 30 czerwca 2015 roku z nieruchomości położonych na działkach nr (...) – 9.628, 65 zł; nr 13/9 – kwoty 103, 87 zł; nr 13/10 – kwoty 685, 57 zł oraz zabudowań – 2.445, 90 zł w obrębie miejscowości M., gminy M..

Wstępnie zaznaczyć należy, iż postępowanie w sprawie co do kwoty 9.628, 65 zł (dotyczącej wynagrodzenia w zakresie działki nr (...)) podlegało umorzeniu w związku z cofnięciem przez powódkę powództwa w tym właśnie zakresie. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku (art. 203 § 1 k.p.c.). Jak stanowi art. 355 § 1 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Skuteczne cofnięcie pozwu uzasadnia zatem umorzenie postępowania. Jednocześnie Sąd nie dopatrzył się w oświadczeniu strony powodowej istnienia przesłanek przewidzianych w art. 203 § 4 k.p.c., w obliczu których cofnięcie pozwu jest niedopuszczalne. Zważywszy na cofnięcie pozwu w zakresie kwoty 9.628, 65 zł– taki sam zakres powinno mieć umorzenie postępowania w sprawie.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak pkt I sentencji wyroku.

Podstawę prawną roszczenia stanowił art. 39b ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 39b ust. 1 tej ustawy, osoba władająca nieruchomością wchodzącą w skład (...) (Agencji Nieruchomości Rolnych) bez tytułu prawnego jest zobowiązana do zapłaty na rzecz Agencji wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości w wysokości stanowiącej 5-krotność wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu. Wysokość wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, ustala się na dzień, w którym Agencja zażądała zwrotu nieruchomości. (ust. 2). Do roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie bez tytułu prawnego z nieruchomości zasobu nie stosuje się przepisów art. 229 KC. Ustawodawca określił zatem szczególny reżim prawny ustalenia rozmiaru wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości Agencji bez tytułu prawnego, a także szczególny reżim dochodzenia tego wynagrodzenia, w zasadzie z wyłączeniem przepisu kodeksu cywilnego dotyczącego tzw. roszczeń uzupełniających. Dochodzi tu także do wyłączenia umownych postanowień obejmujących konsekwencje prawne niewydania przez dzierżawcę nieruchomości po rozwiązaniu umowy najmu (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 23 czerwca 2016 r. sygn. akt. V CSK 613/15).

Zgodnie z regułą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Jak wskazuje się w orzecznictwie ciężar dowodu w rozumieniu art. 6 k.c. polega z jednej strony na obarczeniu strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku lub jego nieskuteczności. (por. wyrok SN z dnia 7 listopada 2007r., II CSK 293/07). Sąd powinien przyjąć zatem za prawdziwe fakty udowodnione przez stronę obciążoną dowodem i pominąć te, których nie wykazała w sposób przekonujący. W świetle zaś reguły procesowej zawartej w art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Oczywistym było zatem, że to na powódce spoczywał ciężar udowodnienia okoliczności przemawiających za istnieniem oraz wysokością zgłoszonego roszczenia, któremu to obowiązkowi powódka – w ocenie Sądu – sprostała, przedkładając dokumenty świadczące o rzeczywistym istnieniu wymagalnego roszczenia, a którego wysokość została potwierdzona w opinii biegłego sądowego o przeprowadzenie którego to dowodu powódka wnosiła.

Podkreślić natomiast należy, iż pozwana we wniesionym sprzeciwie od nakazu zapłaty po za lakonicznym zakwestionowaniem żądania pozwu poprzez wskazanie, iż powódka błędnie określiła kwotę roszczenia – stąd kwestionuje ona całe roszczenie, nie przedstawiła żadnych twierdzeń i dowodów zmierzających do skutecznego zniweczenia roszczenia dochodzonego pozwem, zarówno do jego podstawy jak i wysokości.

W tym miejscu podkreślić należy, że wyłączne zakwestionowanie twierdzeń strony przeciwnej (powódki), udowodnionych przedłożonymi dokumentami jest niewystarczające dla ich skutecznego obalenia. Pozwana powinna wskazać fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się nie zgadza, jeśli ma to służyć obronie jej racji, a przede wszystkim powinna się ustosunkować do twierdzeń strony powodowej. Tym bardziej, że samo twierdzenie strony pozwanej nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą zgodnie z treścią art. 232 k.p.c. i art.6 k.c. (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00,Wokanda 2002/7-8/44). Taka postawa pozwanej w toku procesu determinowała również działania powódki – która z uwagi na ogólne kwestionowanie wysokości roszczenia podtrzymała wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego na taką właśnie okoliczność. Pozwana w toku procesu nie wniosła także żadnego innego pisma przygotowawczego, nie odniosła się również do złożonej przez biegłego sądowego opinii. Dopiero na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2017 roku pełnomocnik pozwanej zaprezentował twierdzenia i wnioski, wskazując, iż kwestionuje roszczenie co do zasady jak i wysokości, a nadto podnosząc, iż pozwana w okresie objętym powództwem nie korzystała ze spornej nieruchomości – zaś przedłożone dokumenty dotyczą 2013 roku, podczas gdy żądanie pozwu obejmuje wynagrodzenie za rok 2014 roku.

W ocenie Sądu twierdzenia pozwanej oraz wnioskowane dowody były spóźnione, a nadto nie było żadnych przyczyn – pozwana nawet ich nie przywołała – aby twierdzenia te zaprezentować dopiero na tym etapie postępowania. Zauważyć należy, iż twierdzenia te miały charakter na tyle kluczowy w zakresie zakwestionowania żądania pozwu, że mogły i powinny były zostać zawarte przez pozwaną już w sprzeciwie od nakazu zapłaty – natomiast w żadnym stopniu nie stanowiły one odpowiedzi na nowe twierdzenia czy też dowody zaprezentowane przez powódkę. W tym względzie należy więc mieć na uwadze treść przepisu art. 207 § 6 k.p.c. zgodnie którym sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub w dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Wstępnie wskazać należy, iż okoliczności dotyczące zawarcia przez strony w dniu 3 listopada 2000 roku umowy dzierżawy wyżej opisanych działek, jej zmian oraz wypowiedzeniem ze skutkiem na dzień 5 listopada 2012 roku były w niniejszej sprawie zasadzie bezsporne. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż z uwagi na zaległości pozwanej w zapłacie należnego czynszu dzierżawczego pismem z dnia 23 kwietnia 2012 roku pozwana wyznaczyła jej dodatkowy 3 miesięczny termin do jego zapłaty pod rygorem rozwiązania umowy dzierżawy ze skutkiem natychmiastowym. Z uwagi na brak zapłaty pismem z dnia 20 września 2012 roku wypowiedziała umowę ze skutkiem na dzień 5 listopada 2012 roku, jednocześnie wskazując, iż w tym samym dniu nastąpić ma wydanie nieruchomości objętych umową. W odpowiedzi pozwana wniosła o „przywrócenie dzierżawy”, na co powódka wyraziła zgodę pod warunkiem zapłaty zaległości, ostatecznie jednak w konsekwencji braku zapłaty do „przywrócenia” tego nie doszło. Pismem z dnia 27 września 2013 roku powódka kolejny raz wezwała do wydania nieruchomości – w dniu 15 października 2013 roku wskazując, że nastąpić ma to w drodze protokołu zdawczo – odbiorczego oraz poinformowała, iż w przeciwnym wypadku pozwana będzie zobowiązania do zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Jednak jak wynika z notatki z dnia 15 października 2015 roku przedstawiciele pozwanej nie stawili się w wyznaczonym dniu celem wydania nieruchomości, a nadto na dzień kontroli użytki zielone były wykoszone i wypasane, a budynek obory użytkowany był jako stajnia dla koni.

Podkreślenia wymaga, iż kwestia fizycznego użytkowania nieruchomości nie miała dla sprawy istotnego znaczenia – gdyż jak wynika z wyżej zaprezentowanego materiału dowodowego, pozwana mimo otrzymania wezwania do wydania nieruchomości – nieruchomości tejże nie wydała, co więcej składała wnioski o „przywrócenie dzierżawy”, a więc wyrażała chęć dalszego użytkowania tego terenu. Zaznaczenia wymaga, że samo zaprzestanie korzystania z gruntów stanowiących przedmiot uprzednio zawartej umowy dzierżawy – na co powoływała się pozwana – bez jakiegokolwiek działania pozwanej wyrażającego wolę oddania nieruchomości właścicielowi – w szczególności stawienia się na wyznaczony termin celem sporządzenia przy udziale jej przedstawicieli protokołu zdawczo – odbiorczego, nie pozwala na przyjęcie, że pozwana nieruchomość zwróciła (wydała) po zakończeniu dzierżawy (odnośnie zwrotu nieruchomości por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 6 października 2016 roku, sygn. I ACa 305/16). Bez znaczenia w okolicznościach sprawy pozostaje fakt, iż pisma oraz notatka z oględzin nieruchomości datowane są na lata 2012 – 2013, gdyż pozwana celem wykazania wydania nieruchomości przed rokiem 2014 – a więc skutecznego zakwestionowania żądania pozwu nie przedstawiła żadnego dokumentu świadczącego o tym, iż zwrot taki nastąpił. Biorąc bowiem pod uwagę profesjonalny charakter jej działalności - a więc konieczność działania z należytą starannością, brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwana mając świadomość możliwości obciążenia jej wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z nieruchomości, nie dokonała formalnego zwrotu o opuściła sporne nieruchomości nie potwierdzając tej okoliczności w żaden sposób.

W tym miejscu wskazać należy, iż doktryna i judykatura przyjmują zgodnie, że powód powinien udowodnić fakty, z których wywodzi dochodzone roszczenie, a pozwany - fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda; fakty tamujące lub niweczące roszczenie powinien udowodnić przeciwnik strony, która wystąpiła z roszczeniem, a więc w zasadzie pozwany (uzasadnienie do wyroku SN z dnia 20 sierpnia 2009 roku, sygn. akt II CSK 166/09).

Skoro zatem pozwana nie wydała nieruchomości objętej uprzednio umową dzierżawy (działek nr (...)), pomimo iż miała świadomość obowiązku jej wydania po zakończeniu umowy i możliwości naliczenia opłat za niewywiązanie się z tego obowiązku, a jej zachowanie (brak reakcji na kierowane wezwania do wydania nieruchomości i zawiadomienia o płatności) jednoznacznie świadczy o braku woli zwrotu i chęci dalszego władania, pomimo braku ku temu odpowiedniego tytułu prawnego, to żądanie pozwu znajdowało uzasadnioną podstawę.

Ustalając wysokość należnego powódce wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego, przy uwzględnieniu art. 39b ust. 1 i 2 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Sąd realizując wniosek dowodowy powódki postanowieniem z dnia 8 czerwca 2016 roku dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa i wyceny nieruchomości. Biegły sądowy w swojej opinii ustalił, iż wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokości pięciokrotności czynszu wywoławczego gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu w okresie od 1 stycznia 2014 roku do 30 czerwca 2015 roku wynosi: dla gruntów działki nr (...) – 99 zł, dla gruntów działki nr (...) – 653 zł, natomiast dla budynków i budowli – 2.838 zł, co łącznie dawało w zakresie tychże nieruchomości kwotę 3.590 zł.

W świetle opinii biegłego ustalona przez powódkę kwota wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z tych nieruchomości – w kwocie 3.235, 34 zł okazała się w całości uzasadniona.

Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w pkt II sentencji wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów, do których wiarygodności nie miał żadnych wątpliwości. Podstawą ustalenia stanu faktycznego była również opinia biegłego, Sąd uznał, że nie budziła ona zastrzeżeń co do sposobu jej sporządzenia i treści formułowanych w niej wniosków, była rzetelna, logiczna i jasna i oparta na całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2017 roku Sąd oddalił spóźniony wniosek pozwanej o przesłuchanie prokurenta mając na uwadze, że pozwana nie wniosła o przeprowadzenie tego rodzaju dowodu w złożonym przez siebie sprzeciwie od nakazu zapłaty, w toku procesu nie wniosła także żadnego pisma przygotowawczego zawierającego taki wniosek.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. W świetle przepisu art.100 zd. 1 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemne zniesione albo stosunkowo rozdzielone.

Zauważyć należy, iż w zakresie kwoty 9.628, 65 zł – co do której powódka cofnęła powództwo i w konsekwencji w zakresie której postępowanie podlegało umorzeniu stroną przegrywającą okazała się powódka. Wynika to z treści art. 203 § 2 zd. 2 k.p.c. w świetle którego w przypadku cofnięcia powództwa powód na żądanie pozwanego zwraca mu koszty. W pozostałym zakresie – a więc w zakresie w którym powództwo okazało się uzasadnione – 3.235, 34 zł stroną przegrywającą okazała się pozwana. Biorąc pod uwagę powyższe Sąd ustalił, iż powódka wygrała postępowanie w 25, 15 %, natomiast pozwana w 74, 85 %. Na koszty poniesione przez powódkę w łącznej wysokości 4.578 zł złożyło się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 644 zł, opłaty skarbowe od udzielonych pełnomocnictw – 34 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł (ustalone na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Dz.U.2013.461 j.t) oraz kwota 1.500 zł tytułem wykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego. Na koszty poniesione przez pozwaną w łącznej wysokości 617 zł złożyło się natomiast: opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł (ustalone na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Dz.U.2013.461 j.t). Sąd miał na uwadze, iż pełnomocnik strony pozwanej ustanowiony został już po częściowym cofnięciu powództwa (które nastąpiło pismem z dnia 11 stycznia 2017 roku, zaś pełnomocnictwo datowane jest na dzień 28 marca 2017 roku), stąd reprezentował on pozwaną w stosunku do wartości przedmiotu sporu pozostałej po ograniczeniu powództwa, w konsekwencji również koszty zastępstwa procesowego należne stronie ustalone powinny zostać przy uwzględnieniu tejże wartości przedmiotu sporu. Biorąc pod uwagę powyższe powódka była obowiązana zwrócić pozwanej koszty w kwocie 461, 82 zł (stanowiącą 74, 85 % z kwoty 617 zł) natomiast pozwana w kwocie 1.151, 37 zł (stanowiącą 25, 15 % z kwoty 4.578 zł). W konsekwencji wzajemnego zniesienia się kosztów w części, pozwana obowiązana jest zwrócić na rzecz powódki kwotę 689, 55 zł.

W pkt IV i V sentencji wyroku Sąd mając na uwadze art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych rozstrzygnął o obowiązku poniesienia nieuiszczonych kosztach sądowych w łącznej kwocie 394,49 zł na które złożyło się niepokryte przez wniesioną zaliczkę wynagrodzenie biegłego sądowego. Mając na uwadze wynik sprawy, Sąd stosunkowo obciążył obowiązkiem poniesienia tych kosztów powódkę (kwotą 295, 28 zł jako 74, 85 % z kwoty 394, 49 zł) oraz pozwaną (kwotą 99, 21 zł jako 25,15% z kwoty 394,49 zł).