Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SSO Joanna Składowska

SSR del. Beata Witkowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2017 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W.

przeciwko A. S. i D. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki i pozwanego D. S.

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 21 grudnia 2016 roku, sygnatura akt I C 850/13

1.  oddala obie apelacje;

2.  znosi między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 82/17

UZASADNIENIE

Powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...)
w W. wystąpiła z pozwem przeciwko A. S. i D. S. o zapłatę kwoty 5 772,47 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 6 marca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania. Na rozprawie w dniu 24 listopada 2016 r. ograniczyła roszczenie do kwoty 3 795,01 złotych, obejmującej należność główną w kwocie 2 965,68 złotych oraz skapitalizowane odsetki od wyliczonych przez biegłego kwot naliczane za okres objęty pozwem.

Pozwani powództwa nie uznali wnosząc o jego oddalenie.

Zaskarżonym wyrokiem z 21 grudnia 2016 r., wydanym w sprawie sygn. akt I C 850/13, Sąd Rejonowy w Wieluniu zasądził solidarnie od pozwanych A. S. i D. S. na rzecz powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. 1 274,78 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 06 września 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz 323 złote tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 1); umarzając postępowanie w części w jakiej powódka cofnęła pozew i oddalając powództwo w pozostałym zakresie oraz nakazując pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Wieluniu tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych: od powódki kwotę 1 500,02 złotych i solidarnie od pozwanych kwotę 2 115 złotych.

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

Pozwanym A. i D. małżonkom S. przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) w bloku nr (...), będącego w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W.. Powierzchnia użytkowa tego lokalu wynosi 48,17 m2.

Uchwałą nr (...) z 21 sierpnia 2009 r. Rada Nadzorcza powodowej Spółdzielni zatwierdziła Regulamin rozliczania kosztów dostawy ciepła do budynków i dokonywania rozliczeń z użytkownikami lokali za centralne ogrzewania i podgrzewanie wody w Spółdzielni na rok 2009. Regulamin miał obowiązywać od okresu rozliczeniowego 2009/2010. Wprowadzono wówczas, jako wiodącą, metodę indywidualnego rozliczenia kosztów zużycia ciepła według elektronicznych podzielników ciepła zamontowanych na grzejnikach w poszczególnych lokalach. Montaż podzielników, ich odczyt i dokonywanie rozliczeń powierzono firmie (...). Ówczesny regulamin do kosztów wytwarzania ciepła w budynkach zaliczał: koszt zakupu energii cieplnej z zakładu (...) S.A. w W., kosztów energii elektrycznej, koszt uzupełnienia wody, do czasu spłaty leasingu związanego z inwestycją kotłowni koszt raty miesięcznej, koszty związane z konserwacją i utrzymaniem wymiennikowni, węzłów cieplnych i przyłączy ciepłowniczych. Koszty podgrzewania wody na poszczególne lokale rozliczane były według wskazań wodomierzy w lokalach. Łączne koszty energii cieplnej, po odliczeniu kosztów podgrzewania wody w danej nieruchomości, przy rozliczeniu na poszczególnych użytkowników dzielił się na opłatę stałą, dzieloną proporcjonalnie do powierzchni użytkowej lokalu oraz koszty zmienne, stanowiące różnicę pomiędzy opłatą stałą a kosztami łącznymi c.o., które dzielone były na koszty wspólne stanowiące 30% kosztów zmiennych, dzielone proporcjonalnie do powierzchni lokalu oraz koszty zużycia, stanowiące pozostałą część kosztów zmiennych, dzielone proporcjonalnie do wskazań podzielników kosztów z uwzględnieniem współczynników korygujących UF, zależnych od mocy grzejników, a także indywidualnych współczynników redukcyjnych (...), związanych z położeniem lokali w budynkach.

Przed montażem podzielników w 2009 r. powódka dokonała wymiany zaworów i głowic (termoregulatorów) na grzejnikach, co miało być warunkiem opomiarowania. Firma (...) przeprowadziła inwentaryzację budynków, dokonała wymiany dotychczasowych podzielników wyparkowych na elektroniczne, dostosowała ich działanie do mocy grzejników. Wprowadzone współczynniki redukcyjne oparto na ogólnokrajowych wytycznych.

Warunki techniczne budynku, w którym znajduje się lokal pozwanych uniemożliwiają zastosowanie ciepłomierzy w poszczególnych lokalach. Jedynie
w jednym z budynków wielolokalowych zamontowane zostały ciepłomierze w lokalach.

W pierwszych sezonach grzewczych koszty ciepła przypadające na użytkowników były wyższe, aktualnie spośród 600 lokali jest 50 dopłat.

Zmian opisanych wyżej zasad rozliczania kosztów ciepła dokonano uchwałą Rady Nadzorczej powodowej Spółdzielni nr (...)/2011 z 19 sierpnia 2011 r. Zatwierdzono wówczas Regulamin rozliczania kosztów zakupu ciepła do lokali oraz pobierania opłat za centralne ogrzewanie i podgrzanie wody użytkowej w zasobach mieszkaniowych i dokonywania rozliczeń z użytkownikami lokali za centralne ogrzewanie i podgrzanie wody użytkowej w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. przy ul. (...). Do kosztów stałych ogrzewania lokali zaliczono opłaty stałe pobierane przez dostawcę zakład (...) S.A. za moc zamówioną i przesyłową oraz opłatę abonamentową, koszty ogrzewania pomieszczeń ogólnego użytku w danym budynku (np. klatek schodowych, korytarzy), koszty ogrzewania łazienek w blokach 12 i 13, upusty w opłatach. Koszty stałe rozliczane są proporcjonalnie do powierzchni użytkowej lokali w danym budynku, natomiast koszty zmienne centralnego ogrzewania w części dotyczącej kosztów zużycia rozliczane są na poszczególne lokale przy wykorzystaniu wskazań podzielników oraz korygowane przy pomocy współczynników redukcyjnych określonych w załączniku do regulaminu. Regulamin przewidywał możliwość zastąpienia rozliczenia kosztów zmiennych przy zastosowaniu podzielników systemem rozliczeń zryczałtowanych (proporcjonalnie do powierzchni użytkowej poszczególnych lokali), jeżeli zażąda tego w formie pisemnej więcej niż 2/3 użytkowników lokali w danym budynku. W dniu 20 października 2011 r. dokonano zmiany ostatnio uchwalonego regulaminu w ten sposób, że podziału kosztów zmiennych ogrzewania na część przypadającą na pomieszczenia ogólnego użytku oraz na część przypadającą na lokale określono w proporcji 35/65, w budynkach (...) w proporcji 70/30. Regulamin i uchwała z 20 października 2011 r. weszły w życie z mocą wsteczną z dniem 01 czerwca

2011 r.

Za okres rozliczeniowy od 01.06.2009 r. do 31.05.2010 r. pozwani otrzymali rozliczenie kosztów ogrzewania lokalu na kwotę 5 575,75 złotych, z czego przedpłata wynosiła 1 844,39 złotych, a niedopłata 3 731,36 złotych.

Za okres rozliczeniowy od 01.06.2010 r.-31.05.2011 r. pozwani otrzymali we wrześniu 2011 r. rozliczenie kosztów ogrzewania lokalu na kwotę 3 336,26 złotych,
z czego przedpłata wynosiła 1 841,10 złotych, a niedopłata 1 495,16 złotych. W październiku 2011 r. firma (...) wystawiła skorygowane rozliczenie za ten sam okres na kwotę 3 291,98 złotych, przy czym niedopłata wynosiła 1 450,88 złotych.

Za okres rozliczeniowy od 01.06.2011 r. do 31.05.2012 r. pozwani otrzymali rozliczenie kosztów ogrzewania lokalu na kwotę 1 975,54 złotych, z czego przedpłata wynosiła 1 236,96 złotych, a niedopłata 738,58 złotych.

Za okres rozliczeniowy od 01.06.2012 r. do 31.05.2013 r. pozwani otrzymali rozliczenie kosztów ogrzewania lokalu na kwotę 2 034,28 złotych, z czego przedpłata wynosiła 1 298,28 złotych, a niedopłata 735,64 złotych.

We wrześniu 2010 r., po otrzymaniu pierwszego rozliczenia za sezon 2009/2010, pozwani zgłosili powódce reklamację, kwestionując wysokość kosztów wynikających z rozliczenia. Argumentowali, iż mieszkanie było niedogrzane, grzejniki często zapowietrzone. W dalszej korespondencji kierowanej do spółdzielni domagali rozliczania kosztów ciepła dostarczanego do ich lokalu według powierzchni użytkowej, a nie podzielników, odmawiając jednocześnie zapłaty kwoty 3 731,36 złotych niedopłaty wynikającej z rozliczenia.

W grudniu 2010 r. pracownik firmy (...) dokonał sprawdzenia
i przeprogramowania jednego z podzielników w lokalu pozwanych, który wyświetlał nietypowe wskazania. W przypadku pozostałych podzielników stwierdzono, że względnie duże wskazanie podzielnika w kuchni wynika z obecności drzwi lodówki
w bardzo bliskim sąsiedztwie podzielnika, zaś w pokoju z bliskości zaworu termostatycznego i przeszkolonych drzwi balkonowych. Wykonane podczas wizyty odczyty podzielników i parametry doprowadziły do wniosku, że pozostałe podzielniki działają prawidłowo, rejestrując względnie wysokie zużycie w pokoju i kuchni. W odpowiedzi na wątpliwości pozwanych co do prawidłowości funkcjonowania podzielników, zapewniono pozwanych, że podjęte działania pozwolą na prawidłowe rozliczenie podzielnika w rozliczeniu sezonu 2010/2011.

Wobec zgłaszanych w dalszym ciągu zastrzeżeń pozwanych do wysokości
i sposobu rozliczeń przez powódkę kosztów ciepła, spółdzielnia, po wprowadzeniu Regulaminu z 2011 r. przyznała, iż niezasadnie zaliczane były do tych kosztów raty leasingowe i pomniejszyła naliczenia właścicielom kosztów ciepła o kwoty wynikające z uprzednio zaliczonych rat leasingowych, począwszy od sezonu 2009/2010.

Pomimo tego pozwani nadal uznawali, iż powódka niewłaściwie rozlicza koszty ciepła i płacili jedynie zaliczki na koszty ogrzewania, odmawiając zapłaty kwot niedopłat wynikających z rozliczeń sezonowych. Jednocześnie nadal domagali się rozliczeń przypadających na ich lokal kosztów ciepła według powierzchni lokalu.

Budynek, w którym znajduje się lokal pozwanych zbudowany został w 1978 r. Jest 4-piętrowy. Przed instalacją podzielników w lokalach w tym budynku ocieplone były ściany szczytowe budynku. Część mieszkań miała nowe okna, a część stare. Nie dokonano unowocześnienia instalacji c.o. ani węzła cieplnego. Lokal pozwanych położony jest w środkowej części budynku na III piętrze, od maja 2012 r. zamontowane są w nim nowe okna.

Wyliczenie kosztów ciepła w lokalu pozwanych metodą liczoną według jego powierzchni wynosi za sezon 2009/2010 - 1 762,03 złotych, za sezon 2010/2011 - 1 731,53 złotych, za sezon 2011/2012 - 976,63 złotych.

Wysokość kosztów centralnego ogrzewania przypadających na lokal pozwanych, bez kosztów ciepłej wody wynosi: za sezon 2009/2010 - 3 612,96 złotych, za sezon 2010/2011 - 2 223,73 złotych, za sezon 2011/2012 - 2 051,44 złotych.

Sąd Rejonowy wskazał, że metoda rozliczenia ciepła wg kubatury, czy powierzchni lokalu nie stymuluje energooszczędnych zachowań użytkowników, a w regulaminie z 2011 r. podano w sposób prawidłowy, zgodny z prawem energetycznym metodę rozliczania kosztów zużytego ciepła dla potrzeb c.o. Przy czym montaż podzielników nie stanowił robót budowlanych wymagających pozwolenia lub zgłoszenia w rozumieniu przepisów prawa budowlanego.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r. (t. jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 1222 ze zm.), członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

Powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...)
w W., będąca właścicielem budynku wielolokalowego, w którym znajduje się lokal pozwanych, zobowiązana jest do rozliczania kosztów ciepła za zasadach wynikających z art. 45 a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1059). Zgodnie z ust. 4 tego przepisu koszty zakupu ciepła dostarczanego do budynku, w którym znajdują się lokale rozliczane są w opłatach pobieranych od osób, będących ich właścicielami (użytkownikami). Wysokość opłat powinna być ustalana w taki sposób, aby zapewniała wyłącznie pokrycie ponoszonych przez odbiorcę kosztów zakupu paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła. W przypadku gdy wyłącznym odbiorcą ciepła dostarczanego do budynku jest właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego, jest on odpowiedzialny za rozliczanie na poszczególne lokale całkowitych kosztów zakupu paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła (ust. 6). Zgodnie z ust. 8 cytowanego przepisu koszty zakupu ciepła rozlicza się w części dotyczącej:

1) ogrzewania, stosując metody wykorzystujące:

a) dla lokali mieszkalnych i użytkowych:

- wskazania ciepłomierzy,

- wskazania urządzeń wskaźnikowych niebędących przyrządami pomiarowymi
w rozumieniu przepisów metrologicznych, wprowadzonych do obrotu na zasadach
i w trybie określonych w przepisach o systemie oceny zgodności,

- powierzchnię lub kubaturę tych lokali,

b) dla wspólnych części budynku wielolokalowego użytkowanych przez osoby,
o których mowa w ust. 2, powierzchnię lub kubaturę tych części odpowiednio
w proporcji do powierzchni lub kubatury zajmowanych lokali;

2) przygotowania ciepłej wody użytkowej dostarczanej centralnie przez instalację
w budynku wielolokalowym, stosując metody wykorzystujące:

a) wskazania wodomierzy ciepłej wody w lokalach,

b) liczbę osób zamieszkałych stale w lokalu.

Prawo wyboru metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe w budynku wielolokalowym ustawodawca w art. 45 a ust. 9 powierzył właścicielowi lub zarządcy tego budynku, z zastrzeżeniem, aby wybrana metoda, uwzględniając współczynniki wyrównawcze zużycia ciepła na ogrzewanie, wynikające z położenia lokalu w bryle budynku przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowych warunków eksploatacji budynku określonych w odrębnych przepisach, stymulowała energooszczędne zachowania oraz zapewniała ustalanie opłat, o których mowa w ust. 4, w sposób odpowiadający zużyciu ciepła na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej.

Właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego wprowadza wybraną metodę, o której mowa w ust. 9, w formie wewnętrznego regulaminu rozliczeń ciepła przeznaczonego na ogrzewanie tego budynku i przygotowanie ciepłej wody użytkowej dostarczanej centralnie poprzez instalację w budynku, który podaje się do wiadomości właścicielom lokali w terminie 14 dni od dnia jego wprowadzenia do stosowania (ust. 10).

W przypadku, gdy właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego wprowadził metodę, o której mowa w ust. 9, wykorzystującą ciepłomierze i urządzenia pomiarowe, obowiązkiem właścicieli lokali jest udostępnienie swoich pomieszczeń
w celu zainstalowania lub wymiany tych ciepłomierzy i urządzeń oraz umożliwia dokonywanie ich kontroli i odczytu wskazań w celu rozliczania kosztów zużytego ciepła w tym budynku (ust. 11).

W przypadku stosowania w budynku wielolokalowym metody, o której mowa w ust. 9, wykorzystującej wskazania urządzeń wskaźnikowych niebędących przyrządami pomiarowymi w rozumieniu przepisów metrologicznych, regulamin rozliczeń powinien dopuszczać możliwość zamiennego rozliczania opłat za ciepło dla lokali mieszkalnych lub użytkowych na podstawie ich powierzchni lub kubatury oraz określać warunki stosowania zamiennego rozliczania (ust. 12).

Wprowadzony w powodowej spółdzielni w 2009 r. regulamin dotyczący zasad rozliczeń kosztów ciepła obarczony był podstawową wadą, jaką było obciążenie właścicieli w kosztach ciepła dodatkowo kosztami leasingu związanego z inwestycją kotłowni. Wada ta została wyeliminowana wprowadzonym w 2011 r. nowym regulaminem. Niemniej jednak w ocenie Sądu Rejonowego wprowadzona w 2009 r., jako wiodąca, metoda rozliczeń ciepła wykorzystująca wskazania podzielników ciepła spełnia określony w cytowanym na wstępie art. 45 a ust. 9 prawo energetyczne, wymóg stymulowania energooszczędnych zachowań. Zasady rozliczeń kosztów ciepła przyjęte w aktualnym regulaminie z 2011 r. zapewniają ustalenie opłat w wysokości odpowiadającej zużyciu ciepła na ogrzewanie. Jednocześnie regulamin dopuszcza zmianę systemu rozliczania na system metodą powierzchni lokalu, gdy wolę taką wyrazi 2/3 mieszkańców w formie pisemnej. W ocenie Sądu, zapis ten na swoje uzasadnienie w zasadzie równości praw wynikających z członkostwa w spółdzielni (art. 18 § 1 prawa spółdzielczego), którą interpretować należy w taki sposób, że prawa te są przyznawane wszystkim członkom na jednakowych zasadach, a więc przy stosowaniu wobec każdego tych samych kryteriów.

Sąd pierwszej instancji nie podzielił stanowiska wyrażonego przez biegłego sądowego H. K., który w swojej opinii odrzucił możliwość zastosowania w przypadku lokalu pozwanych metody rozliczania kosztów ciepła za pomocą podzielników ciepła.
Co prawda budynek, w którym znajduje się lokal pozwanych i znajdujące się w nim urządzenia cieplne nie zostały w pełni zmodernizowane w 2009 r., ale jak w wynika z okoliczności sprawy w chwili obecnej budynek w znacznej części jest już ocieplony, a w mieszkaniu pozwanych od 2012 r. są nowe okna. Podobnie podzielniki ciepła, jakie zostały zamontowane w lokalach są legalizowane, a przed ich montażem wszystkie grzejniki wyposażono w nowe zawory i termostaty. Spółdzielnia w sposób przekonywujący argumentowała, iż kapitalna modernizacja węzła cieplnego byłaby zbyt kosztowna, zaś wszystkie inne możliwe do spełnienia standardy związane z wprowadzeniem metody podzielnikowej ciepła, starała się wypełnić. Spółdzielnia wyjaśniała, czym kierowano się wprowadzając metodę rozliczeń ciepła za pomocą podzielników i choć przyznała, iż zastosowana metoda nie jest doskonała, to spośród wszystkich możliwych i dostępnych dla powódki sposobów rozliczeń ten w jej ocenie sprzyja stymulowaniu energooszczędnych zachowań użytkowników i jest sprawiedliwszy od metody powierzchniowej. Te ostatnie okoliczności przyznał też biegły składając opinię ustną.

Niemniej jednak, zdaniem Sądu Rejonowego, w przypadku lokalu pozwanych koszty zużycia ciepła za pierwszy sezon 2009/2010 były rażąco wysokie w porównaniu z kosztami za kolejne sezony grzewcze i nie można uznać, że odpowiadały faktycznym kosztom ich zużycia, skoro jak twierdzili pozwani mieszkanie nie było dogrzane, a grzejniki często zapowietrzone. Na tak wysokie koszty wpłynąć mogły zgłaszane problemy z działaniem podzielników, co do których dopiero na sezon 2010/2011 pozwani otrzymali zapewnienie, że będą działały prawidłowo. W kolejnych sezonach grzewczych w lokalu pozwanych zaobserwować już można zbliżone ilości zużycia ciepła i koszty rozliczeń. W ocenie Sądu pierwszej instancji, analiza zużycia ciepła i co za tym idzie kosztów na przykładzie lokalu pozwanych przy zastosowaniu metody podzielnikowej oraz zaproponowanej przez biegłego metody według powierzchni lokalu, w okresach spornych, a także w okresie 2012/2013, objętym pozwem w sprawie o sygn. akt I C 989/16, za wyjątkiem sezonu 2009/2010, wskazuje, iż naliczane koszty metodą podzielnikową są wyższe od liczonych według powierzchni, ale nie odbiegają od nich znacząco, co daje asumpt do wniosku, iż wprowadzona przez powódkę metoda podzielnikowa, jako stymulująca zachowanie energooszczędne, jest korzystniejsza z punktu widzenia interesu ogółu mieszkańców, tym bardziej, iż w budynku, w którym mieszkają pozwani, poza nimi inni mieszkańcy nie wnosili o zastosowanie odmiennej metody rozliczeń. W przypadku lokalu pozwanych zaobserwować można w kolejnych sezonach grzewczych, poza 2009/2010 zbliżoną ilość zużycia jednostek pomiarowych według podzielników i podobne koszty za poszczególne sezony. Logiczne zatem wydaje się twierdzenie powódki, że po wprowadzeniu metody podzielnikowej w kolejnych sezonach grzewczych zaczęły się utrwalać u mieszkańców nawyki umiejętnego gospodarowania ciepłem w lokalach. Istotny wpływ na to mają zapewne także dodatkowe prace modernizacyjne budynku podjęte po 2009 r., w tym dodatkowe ocieplenie i wymiana okien w poszczególnych lokalach.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy uznał, iż zasadne jest obciążenie pozwanych nieuiszczonymi kosztami zużycia ciepła za sezon 2009/2010 przy przyjęciu metody według powierzchni lokalu, z uwagi na naliczone za ten sezon rażąco wysokie koszty metodą podzielnikową oraz stwierdzone wyżej nieprawidłowości związane z niepełnym dostosowaniem budynku i lokalu pozwanych do wprowadzenia metody podzielnikowej, zaś w pozostałych sezonach kosztami wynikającymi z metody podzielnikowej z uwagi na przedsięwzięte w kolejnych latach dalsze prace modernizacyjne budynku i lokalu pozwanych.

Wysokość kosztów zużycia ciepła w lokalu pozwanych w sezonie 2009/2010 metodą wg powierzchni wyniosła 1 762,03 złotych, a uiszczone na ten cel zaliczki przez pozwanych wyniosły 1 844,39 złotych, zatem uznać należy, że za sezon 2009/2010 pozwani mają nadpłatę w kwocie 82,36 złotych.

Koszty ciepła w lokalu pozwanych za sezon 2010/2011 metodą podzielnikową wynoszą 2 223,73 złotych, przy czym zaliczki wyniosły 1 841,10 złotych, a nadpłata
z poprzedniego sezonu 82,36 złotych. Różnica tych kwot stanowi niedopłatę w wysokości 300,27 złotych. Odsetki ustawowe od tej kwoty za okres od 01.11.2011 r. do 31.08.2013 r. wynoszą 71,55 złotych.

Koszty ciepła w lokalu pozwanych za sezon 2011/2012 metodą podzielnikową wynoszą 2 051,44 złotych, przy czym zaliczki wyniosły 1 236,96 złotych. Różnica tych kwot stanowi niedopłatę w wysokości 814,48 złotych. Odsetki ustawowe od tej kwoty za okres od 01.11.2012 r. do 31.08.2013 r. wynoszą 88,48 złotych.

Niedopłaty za sezon 2010/2011, 2011/2012 wraz z skapitalizowanymi odsetkami ustawowymi wynoszą łącznie 1 274,78 złotych, którą to kwotę Sąd zasądził na rzecz powódki solidarnie od pozwanych w pkt. 1 wyroku na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 476 k.c., naliczając je od czasu wymagalności roszczenia wynikającego z postanowień statutu oraz art. 481 § 1 i § 2 k.c. w brzmieniu ustawy obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz art. 481 § 1 i 2 ¹ k.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 09 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1830).

Na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w części w jakiej powódka cofnęła pozew na rozprawie w dniu 24 listopada 2016 r.

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone jako nieuzasadnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia w proporcji, w jakiej strony przegrały sprawę.

Apelacje od wyroku Sądu Rejonowego wniosły obie strony.

Powódka zaskarżyła orzeczenie w części, tj. w punkcie trzecim oddalającym powództwo ponad kwotę 1 274,78 złotych należności głównej, podnosząc następujące zarzuty.

1)  naruszenia prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 45a ust. 9 i 10 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz.1059 z późn. Zmianami) oraz postanowień regulaminu rozliczania kosztów energii cieplnej pomiędzy Spółdzielnią Mieszkaniową (...) a użytkownikami lokali przy ul. (...), stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni z dnia 21 sierpnia 2009 r., jako aktu wykonawczego do ww. ustawy i w efekcie przyjęcie przez Sąd, że zasadne jest obciążenie pozwanych nieuiszczonymi kosztami zużycia ciepła za sezon 2009/2010 przy przyjęciu metody według powierzchni lokalu, a nie metody podzielnikowej, z uwagi przede wszystkim na naliczone za ten sezon „rażąco” wysokie koszty metodą podzielnikową;

2)  sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c., które mogło mieć wpływ na wynik sprawy poprzez błąd w ustaleniach faktycznych, bez rozważenia w sposób bezstronny i wszechstronny zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji nietrafne przyjęcie, że w przypadku lokalu mieszkalnego pozwanych koszty zużycia ciepła za sezon grzewczy 2009/2010, będąc rażąco wysokimi, nie odpowiadały faktycznym kosztom ich zużycia, z uwagi na niedogrzanie tegoż lokalu, częste zapowietrzanie się grzejników, zgłaszanie problemów z działaniem podzielników ciepła oraz stwierdzonymi nieprawidłowościami związanymi z niepełnym dostosowaniem budynku i lokalu pozwanych do wprowadzenia metody podzielnikowej;

3)  naruszenia prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c., polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez niewłaściwą (błędną i dowolną) ocenę zeznań pozwanego D. S., sprzecznych z treścią pozostałego materiału dowodowego a w szczególności z treścią opinii biegłego sądowego J. K.-w kwestii kosztów zużycia ciepła za sezon grzewczy 2009/2010 w lokalu mieszkalnym pozwanych i w konsekwencji oparcie swoich ustaleń w zaskarżonym zakresie wyroku na tym w uzasadnionym przekonaniu powódki niewiarygodnym dowodzie;

4)  naruszenia prawa procesowego- art. 233 § 1 k.p.c., polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez błędne - nieodpowiadające rzeczywistemu stanowi rzeczy i sprzeczne z treścią pozostałego materiału dowodowego przyjęcie, że powódka nie kwestionowała opinii biegłego H. K. (2), które to ustalenie Sądu pozostaje w ewidentnej sprzeczności z treścią pism procesowych powódki z dnia 14 lipca 2014 r. oraz z dnia 19 października 2015 r. (zawartych w aktach sprawy).

W oparciu o powyższe zarzuty powódka wnosiła:

1)  o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie powództwa w całości przy uwzględnieniu ograniczenia żądań pozwu, dokonanym przez powódkę na przedostatniej rozprawie oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego; ewentualnie

2)  o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia - przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Pozwani domagali się oddalenia apelacji powódki na jej koszt.

Pozwani zaskarżyli wyrok w całości zarzucając:

1)  naruszenie prawa materialnego, a to art. 58 § 1 k.c., poprzez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie;

2)  naruszenie przepisów o postępowaniu sądowym, a to art. 232 k.p.c., poprzez zaniechanie wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, zgodnie z obiektywną prawdą, a w szczególności poprzez niedopuszczenie dowodu ze wszystkich wnioskowanych przez pozwanych dokumentów oraz ustnej, uzupełniającej opinii biegłego sądowego w zakresie rachunkowości i finansów;

3)  wadliwość podstawy faktycznej, wynikającej z naruszenia prawa procesowego, a to art. 227 i 233 k.p.c., poprzez wydanie wyroku bez obiektywnego i wszechstronnego rozważenia wiarygodności i mocy dowodów i twierdzeń przedstawionych przez powódkę;

4)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu pierwszej instancji z treścią zgromadzonego materiału dowodowego, poprzez zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki kwoty stanowiącej równowartość przedmiotu zaskarżenia.

Pozwani domagali się:

1)  uchylenia zaskarżonego wyroku w całości;

2)  obciążenia strony powodowej kosztami sądowymi według norm przepisanych;

3)  zasądzenia od powódki na rzecz pozwanych zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji pozwanych oraz zasądzanie na jej rzecz od pozwanych zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacje stron nie zasługują na uwzględnienie.

Należy w pierwszym rzędzie zauważyć, że wbrew zarzutom skarżących, Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń, które stanowią wynik właściwej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie. Ustalenia te zostały poczynione w takim zakresie, na jaki zezwalały przeprowadzone dowody, po dokonaniu ich oceny zgodnie z kryteriami wskazanymi w art . 233 § 1 k .p.c . Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia powołanego przepisu wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Wyrażenie przez stronę odmiennego poglądu co do oceny poszczególnych dowodów jest prawem strony, jednakże możliwość przedstawienia innej wersji stanu faktycznego, nie świadczy jeszcze o nadużyciu swobodnej oceny dowodów. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów wyrażonych w art . 233 § 1 k .p.c . i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Przede wszystkim, a wbrew zapatrywaniu powódki, pełne pokrycie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym znajdowały ustalenia Sądu pierwszej instancji, że żądane od pozwanych kwoty z tytułu zużycia ciepła za sezon grzewczy 2009/2010 nie odpowiadały faktycznym kosztom i miało miejsce niedogrzanie lokalu, częste zapowietrzanie się grzejników, zgłaszanie problemów z działaniem podzielników ciepła, a także występowały nieprawidłowości związane z niepełnym dostosowaniem budynku i lokalu pozwanych do wprowadzenia metody podzielnikowej. Wiarygodność pozwanych w tym zakresie potwierdzały dowody z dokumentów oraz opinii biegłego. Ponadto, o nieprawidłowości wskazań urządzeń świadczyło zestawienie ich odczytów za sezon 2009/2010 z odczytami za okresy późniejsze. Okoliczność, że w grudniu 2010 r. dokonano sprawdzenia i przeprogramowania jednego z podzielników w lokalu pozwanych, który wyświetlał nietypowe wskazania wynika wprost z pism (...) Spółki z o.o. w Ł. (k. 62 i 59 akt sprawy). W odpowiedzi na wątpliwości pozwanych co do prawidłowości funkcjonowania podzielników, zapewniono pozwanych, że podjęte działania pozwolą na prawidłowe rozliczenie podzielnika w rozliczeniu sezonu 2010/2011. Nie można zgodzić się ze stroną powodową, że treść zeznań pozwanego D. S. pozostaje w sprzeczności z treścią opinii biegłego sądowego J. K.. Biegły nie wypowiadał się bowiem w tej materii, a w szczególności w zakresie prawidłowości działania podzielników ciepła i grzejników. Stosowna wypowiedź znalazła się natomiast w opinii biegłego z zakresu instalacji i urządzeń sanitarnych H. K. (2), który wyraźnie wskazał, że grzejniki zamontowane u pozwanych w żaden sposób nie mogły dostarczyć takiej zwiększonej ilości ciepła z uwagi na ich ograniczoną wydajność (k. 302).

Również apelacja pozwanych na żadne błędy w rozumowaniu Sądu pierwszej instancji nie wskazuje.

Wbrew zarzutom powódki, Sąd Rejonowy zastosował w sprawie art. 45a ust. 9 i 10 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne, wskazując, że prawo wyboru metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe w budynku wielolokalowym ustawodawca powierzył właścicielowi lub zarządcy tego budynku, z zastrzeżeniem, aby wybrana metoda, uwzględniając współczynniki wyrównawcze zużycia ciepła na ogrzewanie, wynikające z położenia lokalu w bryle budynku przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowych warunków eksploatacji budynku określonych w odrębnych przepisach, stymulowała energooszczędne zachowania oraz zapewniała ustalanie opłat. W ocenie Sądu Rejonowego, wprowadzona w 2009 r., jako wiodąca, metoda rozliczeń ciepła wykorzystująca wskazania podzielników ciepła spełnia wymóg stymulowania energooszczędnych zachowań, a zasady rozliczeń kosztów ciepła przyjęte w aktualnym regulaminie z 2011 r. zapewniają ustalenie opłat w wysokości odpowiadającej zużyciu ciepła na ogrzewanie. Przyczyną określenia kosztów zużycia ciepła w lokalu pozwanych w sezonie 2009/2010 metodą wg powierzchni, a nie wg wskazań podzielników ciepła, nie było odrzucenie zastosowanej przez Spółdzielnię metody rozliczeń, a okoliczność, że odczyty urządzeń były nieprawidłowe. Z oczywistych względów nie mogły zatem w takiej sytuacji stanowić miarodajnego źródła informacji o ilości zużytego ciepła, a w konsekwencji wysokości obciążających powodów opłat z tego tytułu. Należy podkreślić, że w myśl ust. 4 powołanego przepisu, wysokość opłat pobieranych od lokatorów powinna być ustalona w taki sposób, aby zapewniała wyłącznie pokrycie ponoszonych przez odbiorcę kosztów zakupu ciepła.

Zarzuty pozwanych w zakresie naruszenia prawa materialnego nie zostały przez skarżących w jakikolwiek sposób uzasadnione. Sąd pierwszej instancji prawidłowo zastosował art. 4 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r. oraz art. 45 a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne. Sąd Okręgowy w pełni podziela argumentację w tym zakresie zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Powoływany natomiast przez pozwanych art. 58 k.c. ma zastosowanie do czynności prawnych, a z takową nie mamy w sprawie przedmiotowej do czynienia.

W uzasadnieniu środka zaskarżenia pozwani skupiają się na krytyce regulaminu z 2009 r., podczas gdy Sąd pierwszej instancji go nie zastosował, między innymi, przyjmując za sezon 2009/2010 rozliczenie kosztów zużycia ciepła przy zastosowaniu metody opartej na kryterium powierzchniowym. Jak zauważył Sąd Rejonowy, w kolejnym regulaminie z roku 2011 w sposób prawidłowy, zgodny z prawem energetycznym, określono metodę rozliczania kosztów zużytego ciepła dla potrzeb c.o., co wynikało z opinii biegłego z zakresu instalacji i urządzeń sanitarnych H. K. (2).

Z powyższych przyczyn, Sąd Okręgowy oddalił obie apelacje jako bezzasadne na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., znosząc je między stronami.