Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 530/17

Decyzją z dnia 17 lutego 2017 roku , po rozpatrzeniu wniosku z dnia 17 listopada 2016 r. , Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., na podstawie art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu (...) odmówił J. W. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu, organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Do prac w warunkach szczególnych, zgodnie z art.4 ustawy o emeryturach pomostowych został przyjęty okres od 1 kwietnia 1994 r. do 31 grudnia 2008 r. oraz od 12 września 2016 r. do 30 września 2016 r. z wyłączeniem zwolnień lekarskich/zasiłków chorobowych tj. łącznie 14 lat , 3 miesiące i 17 dni ( staż sumaryczny wyniósł zaś 42 lata , 10 miesięcy , 12 dni). Niniejszą decyzją zmieniono decyzję z dnia 25 listopada 2016 r. w zakresie udowodnionego rozwiązania stosunku pracy.

/decyzja ZUS k.17 – 17 odwrót plik III akt ZUS/

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 6 marca 2017 r. J. W. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie ,że legitymuje się on stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat. J. W. wskazał ,że w okresie od 28 lipca 1980 r. do 31 marca 1994 r. pracował w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i praca ta powinna zostać zaliczona mu do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

/odwołanie k. 2-6/

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 13 marca 2017 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie zaliczono wnioskodawcy okresu zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 29 lipca 1980 r. do 31 marca 1994 r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony , gdyż świadectwo pracy z dnia 31 marca 1994 r. nie spełnia przesłanek określonych w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 , poz.43 ze zm.).

/odpowiedź na odwołanie k.7 - 7 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. W. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

Od dnia 23 października 1978 r. J. W. legitymuje się uprawnieniami do prowadzenia samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wraz z przyczepą.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 25 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu (...) odmówił J. W. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy oraz nie udowodnił 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Do prac w warunkach szczególnych zgodnie z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych został przyjęty okres od 1 kwietnia 1994 r. do 31 grudnia 2008 r. oraz od 12 września 2016 r. do 30 września 2016 r. ( z wyłączeniem zwolnień lekarskich / zasiłków chorobowych) tj. 14 lat , 3 miesiące i 17 dni.

/decyzja ZUS k.45 – 45 odwrót plik I akt ZUS/

W dniu 27 stycznia 2017 r. J. W. rozwiązał umowę o pracę z Miejskim Przedsiębiorstwem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i w związku z tą okolicznością , organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

/ świadectwo pracy plik III akt ZUS , decyzja ZUS k.17 – 17 odwrót plik III akt ZUS/

Wnioskodawca udokumentował staż sumaryczny w wymiarze 42 lat , 6 miesięcy i 20 dni ogólnego stażu pracy.

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 29 lipca 1980 r. do 31 marca 1994 r. J. W. był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł.. Z treści świadectwa pracy wynika ,że w ww. okresie wnioskodawca, w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał obowiązki pracownicze kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

/świadectwo pracy w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.22/

W ww. okresie wnioskodawca jeździł wyłącznie samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ( marki S. , L., Kamaz, J. , S. (...) oraz S. (...)). J. W. obsługiwał śmieciarki , samochody kontenerowe , a także samochody asenizacyjne. Wnioskodawca odbierał śmieci z prywatnych posesji , zakładów pracy oraz wywoził nieczystości płynne. Powierzone obowiązki wykonywał w systemie akordowym. W przypadku awarii samochodu , wnioskodawca otrzymywał samochód zastępczy. W zakładzie pracy nie było przestojów , a zatrudniano w nim ponad 100 kierowców. W związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony , J. W. otrzymywał dodatki w postaci mleka oraz zup regeneracyjnych.

/zeznania świadków : W. J. min.00:15:25 – 00:19:42 , P. R. min.00:19:42 – 00:25:27 , T. W. min.00:25:27 – 00:31:58 oraz zeznania wnioskodawcy min.00:32:44 – 00:32:55 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:36 – 00:13:54 protokołu rozprawy z dnia 24 kwietnia 2017 r. , płyta CD k.36/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów, jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków: W. J. , P. R. oraz T. W. , którzy w spornym okresie pracowali w tym samym zakładzie pracy co skarżący, dysponują zatem szczegółową i bezpośrednią wiedzą co do jego codziennych, stałych obowiązków pracowniczych. Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy, co do charakteru jego pracy w spornym okresie oraz zeznaniom świadków, nie znajdując żadnych podstaw ,by kwestionować ich zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. W ocenie Sądu zeznania wnioskodawcy znajdują potwierdzenie w zgromadzonych dokumentach oraz są wzajemnie spójne z zeznaniami świadków, tworząc z nimi logiczną całość i mogą zostać uznane za wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku poz. 664), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;

2)ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6)po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7)nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

W niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości , że wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe, co do daty urodzenia (po dniu 31 grudnia 1948 roku), wieku, rozwiązania umowy o pracę , posiadania co najmniej 25 - letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz wykonywania prac w warunkach szczególnych zarówno przed dniem 1 stycznia 1999 r. jak i po dniu 31 grudnia 2008 r.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się zatem do ustalenia, czy wnioskodawca ma wymagany okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat (art. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów art. 32 ustawy z dnia o emeryturach i rentach z FUS (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz.887 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 32 ww. ustawy za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Pracą w warunkach szczególnych jest natomiast praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 29 lipca 1980 r. do 31 marca 1994 r. był niesporny , a sporną pozostawała kwestia czy wykonywane w tym okresie przez wnioskodawcę obowiązki pracownicze były pracą wykonywaną w warunkach szczególnych. Stało się tak dlatego, iż wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach za ten okres zatrudnienia.

Wskazać należy , iż środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl §2 ust.2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art.473§1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art.246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego. W orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej zatem przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało , że w całym spornym okresie wnioskodawca pracował wyłącznie jako kierowca samochodów ciężarowych marki S. , L., Kamaz, J. , S. (...) oraz S. (...) , a każdy z tych samochodów był pojazdem o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wnioskodawca zajmował się odbiorem śmieci z prywatnych posesji , zakładów pracy czy też wywoził nieczystości płynne. W jego pracy nie było przestojów , a w przypadku awarii samochodu otrzymywał odpowiedni samochód zastępczy.

Prace na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Po doliczeniu spornego okresu do uznanego już przez organ rentowy stażu w szczególnych warunkach, wnioskodawca wykazał, że w szczególnych warunkach pracował ponad 15 lat, tym samym spełnił wszystkie przesłanki do przyznaniu mu prawa do emerytury pomostowej.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku , przyznając J. W. prawo do emerytury pomostowej od dnia 28 stycznia 2017 r. tj. od dnia następnego po dniu , w którym nastąpiło rozwiązanie obowiązującej go umowy o pracę.