Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 11 maja 2016 r. przeciwko (...) spółce akcyjnej Oddziałowi Zespół Elektrowni (...) z siedzibą w N., powód B. L. domagał się ustalenia uprawnień do należnych emerytom świadczeń wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, obowiązującego w pozwanym (...) spółce akcyjnej Oddziale Zespół Elektrowni (...) w N., tj. świadczeń socjalnych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do korzystania z energii elektrycznej na zasadach przewidzianych w Załączniku nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego pracy dla pracowników pozwanego.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż był pracownikiem pozwanej spółki niemal przez 40 lat, głównie w wydziale zabezpieczeń i sterowań. W 2012r. pozwana przeprowadziła wewnętrzną reorganizację, wskutek której zlikwidowano wydział, w którym pracował powód. Pracodawca nie stworzył powodowi realnej możliwości kontynuowania zatrudnienia na dotychczasowych warunkach, natomiast zachęcił go do skorzystania z Programu Dobrowolnych Odejść ( zwanym dalej (...)). Z uwagi na brak możliwości kontynuowania zatrudnienia w zakładzie pracy oraz osiągnięty wiek utrudniający znalezienie innej pracy, powód zdecydował się na skorzystanie z Porozumienia Dobrowolnych Odejść. Po rozwiązaniu umowy o pracę w ramach powyższego programu, powód przez okres jednego roku pobierał zasiłek dla osób bezrobotnych, a przez okres 1,5 roku oczekiwał na wydanie przez organ rentowy decyzji o nabyciu prawa do emerytury. W okresie tym nie podejmował żadnej pracy zarobkowej. Zaprzeczył, iż uzyskanie świadczeń emerytalnych miało być uzależnione od nabycia prawa do emerytury w zawitym okresie od ustania zatrudnienia, co nie znajduje potwierdzenia w aktach wewnątrzzakładowych pracodawcy. Nadto nie wynika z nich, iż prawo do świadczenia przedemerytalnego może być nabyte przez byłego pracownika bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku dla osób bezrobotnych. Z postanowień regulaminu dobrowolnych odejść wynika bowiem, że jednym z alternatywnych warunków posiadania uprawnień należnych emerytom wynikającym z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, jest niepodjęcie nowego zatrudnienia i uzyskanie prawa do emerytury po okresie pobierania zasiłku (§7 ust. 3 pkt a regulaminu (...)). Podkreślił, iż brak jest dookreślenia słowa „niezwłocznie po” lub innego wskazującego na skonkretyzowany okres zawity. Podkreślił, że ustalenie, iż posiada on uprawnienie do należnych emerytom świadczeń wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, obowiązującego u pozwanego, tj. świadczeń socjalnych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do korzystania z energii elektrycznej na zasadach przewidzianych w Załączniku nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego pracy dla pracowników pozwanego - jest niezbędne do wystąpienia w przyszłości z roszczeniem o zapłatę, stąd też podstawą żądania pozwu jest art. 189 k.p.c. W związku z zachowaniem pozwanego odmawiającego mu prawa do statusu emeryta zakładowego, uzasadnione jest ustalenie tego prawa w celu usunięcia niepewności i zapewnienia mu ochrony prawnie chronionych interesów. Uprawomocnienie się wyroku ustalającego definitywnie zakończy zaś istniejący pomiędzy stronami spór o istnienie prawa powoda, a także zapobiegnie jego eskalacji w przyszłości. Ponadto, interes prawny powoda nie podlega ochronie w drodze innego środka prawnego, ponieważ nie jest możliwe wytoczenie powództwa o świadczenie z uwagi na brak możliwości ustalenia na obecnym etapie wysokości przysługujących świadczeń, jak również ze spornego prawa wynikają dalsze, jeszcze nieaktualne świadczenia.

Pozwany (...) spółka akcyjna Oddział Zespół Elektrowni (...) z siedzibą w N. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zaprzeczył jakoby nie stworzył powodowi realnej możliwości kontynuowania zatrudnienia na dotychczasowych zasadach. W wyniku rozwiązania w dniu 21 grudnia 2012r. umowy o pracę za porozumieniem stron w ramach Programu Dobrowolnych Odejść, powód otrzymał rekompensatę w wysokości stanowiącej 30-krotność wynagrodzenia, obliczonego na takich samych zasadach jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy na dzień wejścia w życie Programu Dobrowolnych Odejść, tj. kwotę 233.890,49 zł. Ponadto pozwany wskazał, iż zgodnie §7 ust. 3 lit. a i b regulaminu (...), pracownik, który po dniu rozwiązania umowy o pracę w ramach Programu (...) nie podejmie nowego zatrudnienia, zachowuje prawo do uprawnień należnych emerytom i rencistom wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, jeżeli spełniony zostanie jeden z następujących warunków:

a.  po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych uzyska prawo do świadczenia przedemerytalnego w rozumieniu ustawy o świadczeniach przedemerytalnych albo prawo do emerytury,

b.  uzyska prawo do renty lub emerytury nie później niż 30 dni po rozwiązaniu umowy o pracę lub po zakończeniu okresu zasiłkowego rozpoczętego nie później niż w ciągu 30 dni po rozwiązaniu umowy o pracę.

W odniesieniu do powyższego pozwany podkreślił, iż postanowienia regulaminu (...) nie mogą być interpretowane rozszerzająco, ponieważ stanowi to naruszenie zasady clara non sunt interpretanda. Zastosowanie wykładni rozszerzającej prowadziłoby do konieczności objęcia ochroną wszystkich byłych pracowników pozwanego, którzy przystąpili do (...) i którzy nie podjęli nowego zatrudnienia niezależnie od faktu, czy po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych uzyskali prawo do świadczenia przedemerytalnego, albo prawo do emerytury, niezależnie od upływu tych okresów. Wedle pozwanego, powód po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie spełniał warunków do uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach przedemerytalnych albo emerytury, jak wymaga tego § 7 ust. 3 lit. a regulaminu (...). Po upływie okresu pobierania przez powoda zasiłku dla bezrobotnych, dopiero po 1,5 roku nabył on prawo do emerytury. Powód nie spełnił również przesłanki zawartej w § 7 ust. 3 lit. b (...), ponieważ nie uzyskał prawa do renty bądź emerytury w ciągu 30 dni od dnia rozwiązania umowy o pracę. Pozwany podkreślił, iż uprawnienia należne emerytom i rencistom w ramach (...) nie przysługują wszystkim pracownikom, a jedynie tym, którzy po rozwiązaniu stosunku pracy nie podjęli nowego zatrudnienia oraz w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych (nie zaś po upływie innych okresów) uzyskali prawo do świadczenia przedemerytalnego w rozumieniu ustawy o świadczeniach przedemerytalnych albo prawo do emerytury, tj. po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych spełniali warunki uzyskania takich świadczeń, wynikające z właściwych przepisów prawa w zakresie wieku, okresu zatrudnienia, czy stażu pracy. Również z treści informacji dla pracowników rozwiązujących stosunek pracy w związku z przystąpieniem do programu (...) nie można wywieść jakoby uprawnienia należne emerytom i rencistom wynikające z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy zachowywał pracownik, który uzyskał prawo do świadczenia przedemerytalnego po upływie innych okresów niż okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2017r. powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. L. był zatrudniony w (...) spółce akcyjnej Oddziale Zespół Elektrowni (...) z siedzibą w N. (i u jego poprzednika prawnego) na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony ostatnio na stanowisku elektroenergetyka pomiarów i zabezpieczeń elektrycznych w okresie od dnia 1 sierpnia 1975 r. do dnia 21 grudnia 2012 r.

Z dniem 21 grudnia 2012 r. B. L. rozwiązał z pracodawcą umowę o pracę na mocy porozumienia stron w ramach Programu Dobrowolnych Odejść i otrzymał z tego tytułu rekompensatę w wysokości stanowiącej trzydziestokrotność swojego wynagrodzenia, obliczonego jako wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy na dzień wejścia w życie (...).

Niesporne, a nadto: dowód: świadectwo pracy z dnia 21 grudnia 2012r. – k. 4,7, wniosek o przystąpienie do (...) z dnia 5 października 2012r. – k. 3, potwierdzenie właściwej komórki kadrowej – k.3, umowa w sprawie ratalnej wypłaty kwoty należnych świadczeń związanych z (...) k.3 akt osobowych powoda cz. C oraz umowa o pracę – k. 3, aktualizacja informacji o warunkach zatrudnienia – k. 107 akt osobowych powoda cz. B, przesłuchanie powoda B. L. w charakterze strony – k. 357-358 w zw. z k. 362-363

W ramach prowadzonego w spółce (...) S.A. procesu optymalizacji zatrudnienia zarząd spółki podjął decyzję o wprowadzeniu w spółce (...) i zobowiązał dyrektorów poszczególnych oddziałów spółki do wdrożenia i realizacji Programu Dobrowolnych Odejść.

Niesporne

Postanowieniem nr (...) z dnia 19 lipca 2012r. dyrektor Oddziału Zespołu Elektrowni (...) S.A. wdrożył do realizacji Regulamin Programu Dobrowolnych Odejść w (...) S.A. Oddział Elektrowni (...).

W Regulaminie tym, w § 7 ust. 3 określono, że pracownik, który po dniu rozwiązania umowy o pracę w ramach programu (...) nie podejmie nowego zatrudnienia, zachowuje prawo do uprawnień należnych emerytom i rencistom wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, jeżeli spełniony zostanie jeden z następujących warunków:

a.  po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych uzyska prawo do świadczenia przedemerytalnego w rozumieniu ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, albo prawo do emerytury.

b.  uzyska prawo do renty lub emerytury nie później niż 30 dni po rozwiązaniu umowy o pracę lub po zakończeniu okresu zasiłkowego rozpoczętego nie później niż w ciągu 30 dni po rozwiązaniu umowy o pracę.

Niesporne, a nadto dowód: postanowienie nr 50/2012r. z dnia 19 lipca 2012r. – k. 319-320, Regulamin Programu Dobrowolnych Odejść – 84-95, postanowienie nr 54/2012r. z dnia 11 września 2012r. – k. 324-325, Porozumienie z dnia 11.09.2012r. w sprawie (...) S.A. – k. 326-329, zeznania świadka D. G. – k. 358-360, zeznania świadka M. L. – k. 361-362

W dniu 11 września 2012r. (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...) oraz organizacje związkowe działające w (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...) zawarli Porozumienie w sprawie wdrożenia Programu Dobrowolnych Odejść w ww. oddziale. Wśród tych organizacji była m.in. (...) 80 Oddziału Zespołu Elektrowni (...), w imieniu której działał przewodniczący M. L..

Dowód: - Porozumienie z dnia 11.09.2012r. w sprawie (...) S.A. – k. 326-329, zeznania świadka M. L. – k. 361-362

Pracownicy, którzy skorzystali z Programu Dobrowolnych Odejść (w tym B. L.) oprócz tego, że zostali zapoznani z treścią Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść, otrzymali od pracodawcy pismo – Informacja dla pracowników rozwiązujących stosunek pracy w związku z przystąpieniem do Programu (...). W piśmie tym wskazano co zrobić, aby uzyskać status bezrobotnego, jakie dokumenty wymagane są do rejestracji w PUP, w jakiej wysokości przysługuje świadczenie przerywalne od 1 marca 2012r., kto może ubiegać się o świadczenie przedemerytalne, jakie warunki musi spełniać osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Powtórzono tam też zapis § 7 ust. 3 Regulaminu (...), dotyczący zachowania przez pracowników prawa do uprawnień należnych emerytom i rencistom wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy. Ponadto, pouczono pracowników o zasadach kontynuacji ubezpieczenia grupowego i Pracowniczym Programie Emerytalnym.

Niesporne, a nadto dowód: Informacja dla pracowników rozwiązujących stosunek pracy w związku z przystąpieniem do Programu (...) k. 10, zeznania świadka D. G. – k. 358-360, zeznania świadka M. L. – k. 361-362, przesłuchanie powoda B. L. w charakterze strony – k. 357-358 w zw. z k. 362-363

Korzystając z Programu Dobrowolnych Odejść B. L. został poinformowany przez pracowników oddziału kadr (...) S.A. Oddziału Zespół Elektrowni (...), iż aby po rozwiązaniu stosunku pracy w ramach (...) zachował prawo do uprawnień należnych emerytom i rencistom wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy (status emeryta/rencisty zakładowego), nie powinien podejmować żadnej pracy w innym miejscu. Nie został poinformowany, iż prawo to zachowa jedynie wtedy jeżeli w określonym czasie po zaprzestaniu pobierania zasiłku dla bezrobotnych nabędzie prawo do świadczenia przedemerytalnego bądź emerytury. Nie było także takiego zapisu w regulaminie (...), czy w (...) dla pracowników rozwiązujących stosunek pracy w związku z przystąpieniem do Programu (...).

Dowód: Regulamin Programu Dobrowolnych Odejść – 84-95, Informacja dla pracowników rozwiązujących stosunek pracy w związku z przystąpieniem do Programu (...) k. 10, przesłuchanie powoda B. L. w charakterze strony – k. 357-358 w zw. z k. 362-363

W (...) S.A. Oddziale Zespół Elektrowni (...) odbywały się spotkania pracodawcy z tzw. stroną społeczną, tj. przedstawicielami organizacji związkowych działających w Oddziale odnośnie Programu Dobrowolnych Odejść. Uczestniczył w nich m.in. M. L. – przewodniczący (...) 80 Oddziału Zespołu Elektrowni (...). Podczas tych spotkań, przedstawicielom organizacji związkowych mówiono, iż prawa emeryta/rencisty zakładowego będą przyznane pracownikom, jeżeli ostatnim zakładem pracy będzie (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...). Był to jedyny wskazywany warunek nabycia takiego prawa.

Sam Regulamin Programu Dobrowolnych Odejść nie był w (...) S.A. Oddziale Zespół Elektrowni (...) konsultowany ze stroną społeczną i został wprowadzony centralnie przez (...) S.A. w B. we wszystkich zakładach spółki.

Dowód: zeznania świadka M. L. – k. 361-362

Po rozwiązaniu stosunku pracy z dniem 21 grudnia 2012r., B. L. w okresie od 24 grudnia 2012r. do 20 lutego 2014r. pozostawał zrejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. jako bezrobotny. Zasiłek dla bezrobotnych pobierał w okresie od 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r.

Po okresie korzystania z zasiłku dla bezrobotnych nie przysługiwało mu prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Niesporne, a nadto dowód: zaświadczenie PUP w G. z dnia 26 czerwca 2015r. – k. 7, przesłuchanie powoda B. L. w charakterze strony – k. 357-358 w zw. z k. 362-363.

Po dniu 20 lutego 2014r. B. L. wyrejestrował się z Powiatowego Urzędu Pracy w G., nie chcąc podejmować oferowanej mu tam pracy, tak aby (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...) był jego ostatnim miejscem pracy. Zależało mu, aby po 39 latach pracy w Oddziale uzyskać status emeryta zakładowego.

Dowód: zaświadczenie PUP w G. z dnia 26 czerwca 2015r. – k. 7, przesłuchanie powoda B. L. w charakterze strony – k. 357-358 w zw. z k. 362-363.

Z dniem 18 sierpnia 2015r. B. L. nabył prawo do emerytury.

Niesporne, a nadto dowód: decyzja ZUS z dnia 22 września 2015r. – k. 8-9, przesłuchanie powoda B. L. w charakterze strony – k. 357-358 w zw. z k. 362-363.

Po okresie korzystania z zasiłku dla bezrobotnych a przed nabyciem prawa do emerytury B. L. nie podejmował pracy w innym miejscu. Po nabyciu prawa do emerytury, stawił się w ostatnim zakładzie pracy, przedkładając decyzję ZUS o przyznaniu mu emerytury.

Niesporne, a nadto dowód: przesłuchanie powoda B. L. w charakterze strony – k. 357-358 w zw. z k. 362-363.

W (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...) w N. obowiązuje Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy z 5 października 2010r. oraz Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.

Niesporne, a nadto dowód: (...) z dnia 5.10.2010r. wraz z załącznikami i protokołami dodatkowymi k. 108-305, Ramowy Regulamin ZFŚS (...) S.A. – k. 331-342

Zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 2 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, do korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych uprawnieni są m.in. byli pracownicy, którzy przeszli na emeryturę lub rentę albo pobierają zasiłek lub świadczenie przedemerytalne – objęci opieką pracodawcy.

Ponadto, na podstawie ust. 7 Załącznika nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, emeryci lub renciści oraz osoby pobierające zasiłki i świadczenia przedemerytalne, którzy z dniem przejścia na emeryturę lub rentę oraz pobierające zasiłek i świadczenia przedemerytalne korzystali z energii elektrycznej na zasadach określonych w ust. 1,2,3 i 6 oraz wdowy (wdowcy) i sieroty, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach - nabywają prawo z dniem 1.01.2006r. do ekwiwalentu pieniężnego w wysokości (3000 kWh x 80% ceny energii elektrycznej i składnika zmiennego opłaty przesyłowej oraz 100% wartości opłaty stałej sieciowej i opłaty abonamentowej wg taryfy jednostrefowej ogólnie obowiązującej dla gospodarstw domowych).

Niesporne, a nadto dowód: (...) z dnia 5.10.2010r. wraz z załącznikami i protokołami dodatkowymi k. 108-305

Na podstawie ust. 7 Załącznika nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, pracodawca uważał za uprawnionych do ekwiwalentu pieniężnego wszystkich emerytów zakładowych, także tych emerytów, którzy uprzednio rozwiązali stosunki pracy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść, a po rozwiązaniu stosunku pracy pobierali zasiłki dla bezrobotnych, nie korzystając wówczas z energii elektrycznej na zasadach określonych w ust. 1,2,3 i 6 Załącznika nr 22. Tak też było to rozumiane przez przedstawicieli organizacji społecznych, z którymi pracodawca uzgadniał wejście w życie od 1 stycznia 2016r. Załącznika nr 22 do (...).

Niesporne, a nadto dowód: zeznania świadka D. G. – k. 358-360, zeznania świadka M. L. – k. 361-362

W okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych B. L. nie korzystał ze zniżki na energię elektryczną na podstawie 1,2,3 i 6 Załącznika nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy.

Niesporne, a nadto dowód: zeznania świadków: D. G. – k. 358-360, przesłuchanie powoda B. L. w charakterze strony – k. 357-358 w zw. z k. 362-363.

Pismem z dnia 28 stycznia 2016r. (...) Solidarność 80 (...) Zespół Elektrowni (...) wniosła do byłego pracodawcy B. L. o objecie go opieką socjalną przez (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...) w N.. W odpowiedzi, w piśmie z dnia 29 stycznia 2016r., wskazano, iż B. L. nie przedłożył pracodawcy wymaganych dokumentów potrzebnych do objęcia opieka socjalną. W piśmie zaś z dnia 8 kwietnia 2016r., skierowanym do (...) Solidarność 80 (...) Zespół Elektrowni (...) (w odpowiedzi na jej pismo w tej sprawie), pracodawca wskazał zaś, że zachowanie uprawnień emerytów i rencistów wynikających z (...) dotyczyło tylko pracowników, którzy rozwiązali umowę o pracę w ramach (...) i niezwłocznie po rozwiązaniu umowy o pracę zarejestrowali się jako bezrobotni, a bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku dla bezrobotnych uzyskali prawo do świadczenia przedemerytalnego albo prawa do emerytury. W przypadku B. L. żadna z wymienionych przesłanek nie została spełniona. Nie mógł on uzyskać prawa do świadczenia przedemerytalnego, ponieważ na dzień rozwiązania umowy o prace nie ukończył 60 lat ani nie posiadał 40 – letniego stażu pracy. Ponadto otrzymywał on zasiłek dla bezrobotnych w okresie od 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r., natomiast świadczenie emerytalne zostało przyznane mu dopiero od dnia 18 sierpnia 2015r., tj. prawie 19 miesięcy po ustaniu okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W związku z tym brak jest podstaw do objęcia go opieką socjalną, a tym samym przyznać mu statusu emeryta Oddziału (...).

Dowód: pismo z dnia 28.01.2016r. – k. 17-19, pismo z dnia 29.01.2016r. – k. 13-14, pismo z dnia 4.03.2016r. – k. 15-16, pismo z dnia 26.02.2106r. – k. 20-21

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione.

Powód B. L. żądanie swoje wywodził z przepisu art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

W pełni zgodzić należy się z argumentacją powoda użytą w pozwie w zakresie istnienia interesu prawnego w żądaniu ustalenia, iż posiada on uprawnienie do należnych emerytom świadczeń wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, obowiązującego w pozwanym (...) S.A. Oddziale Zespół Elektrowni (...) w N., tj. świadczeń socjalnych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do korzystania z energii elektrycznej na zasadach przewidzianych w Załączniku nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego pracy dla pracowników pozwanego.

Wskazując na istnienie tego interesu powód słusznie podniósł, że ustalenie powyższego jest niezbędne do wystąpienia w przyszłości z roszczeniem o zapłatę określonych świadczeń. W związku z zachowaniem pozwanego odmawiającego mu przed wytoczeniem powództwa prawa do statusu emeryta zakładowego, uzasadnione jest ustalenie tego prawa w celu usunięcia niepewności i zapewnienia mu ochrony prawnie chronionych interesów na przyszłość. Wyrok ustalający w tym zakresie definitywnie zakończy istniejący pomiędzy stronami spór o istnienie prawa powoda, a także zapobiegnie jego eskalacji w przyszłości. Ponadto, interes prawny powoda nie podlega ochronie w drodze innego środka prawnego, ponieważ nie jest możliwe wytoczenie powództwa o świadczenie z uwagi na brak możliwości ustalenia na obecnym etapie wysokości przysługujących świadczeń. Ze spornego prawa wynikają dalsze, jeszcze nieaktualne świadczenia, o których zapłatę każdorazowo musiałby występować powód w sytuacji, kiedy owa główna przesłanka przesądzająca o zasadności jego roszczeń nie zostałaby rozstrzygnięta. Powód zasadnie też powołał tu wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2012r. w sprawie III CSK 181/11 (OSNC 2012, nr 7-8, poz. 101). Istnienia interesu prawnego po stronie powoda w wytoczeniu tego typu powództwa nie kwestionowała też w toku postępowania strona pozwana.

Przechodząc do meritum sprawy, należy stwierdzić, iż jej okoliczności w zasadniczej części, niezbędnej do rozstrzygnięcia sporu, były niesporne. Przedmiotem sporu była natomiast wykładnia przepisów wewnętrznych obowiązujących u pozwanego, a mianowicie Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść, który, choć ustanowiony centralnie w (...) S.A. w B., został wprowadzony i przyjęty przez wszystkie jej oddziały, w tym i pozwany Oddział Zespół Elektrowni (...) w N.. Nastąpiło to na mocy Porozumienia zawartego przez pozwanego z organizacjami związkowymi w dniu 11 września 2012r.

Zdaniem powoda, spełnił on wszystkie przesłanki wymienione w Regulaminie Programu Dobrowolnych Odejść wymagane do uzyskania statusu emeryta zakładowego, w ocenie pozwanego zaś powód nie spełnił jednej z przesłanek w postaci nie nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego bądź prawa do emerytury niezwłocznie po zakończeniu okresu korzystania z zasiłku dla bezrobotnych. Konsekwencją zaś niebycia ww. statusu był zdaniem pozwanego brak możliwości zastosowania do powoda zapisów art. 56 ust. 1 pkt 2 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego u pozwanego oraz ust. 7 Załącznika nr 22 do togo Układu.

W ocenie Sądu, zastosowanie wykładni językowej spornych zapisów Regulaminu (...) daje rezultaty tożsame z wnioskowaniem powoda. Co do zasady przyjmuje się przy tym wykładnię językową przed wykładnią funkcjonalną czy systemową, zastosowanie których to wykładni również nie przynosi w niniejszej sprawie odmiennych rezultatów.

Regulujący kwestię nabycia prawa do uprawnień przysługujących emerytom i rencistom w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w ramach (...) § 7 ust. 3 Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść stanowi, że pracownikowi, który po dniu rozwiązania umowy o pracę w ramach (...) nie podejmie nowego zatrudnienia zachowuje prawo do uprawnień należnych emerytom i rencistom wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, jeżeli spełni jeden z następujących warunków:

a) po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych uzyska prawo do świadczenia emerytalnego albo prawo do emerytury,

b) uzyska prawo do renty lub emerytury po zakończeniu okresu zasiłkowego rozpoczętego w ciągu 30 dni po rozwiązaniu umowy o pracę.

Redakcja ww. zapisu wskazuje, iż podstawową przesłanką jest tu zatem niepodjęcie przez pracownika nowego zatrudnienia po rozwiązaniu umowy o pracę w ramach (...) oraz dodatkowo konieczne jest spełnienie jednej z dwóch przesłanek określonych § 7 ust. 3 Regulaminu (...) podpkt a bądź podpkt b. W przypadku powoda niespornie chodzi o przypadek określony w § 7 ust. 3 podpkt a.

Analiza zapisu § 7 ust. 3 podpkt a Regulaminu (...) nie prowadzi w ocenie Sądu do wniosku, że pracownik po rozwiązaniu umowy o pracę w ramach (...) i okresie korzystania z zasiłku dla bezrobotnych powinien niezwłocznie, czy też w jakimś innym ściśle określonym czasie, nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego, emerytury czy renty, aby uzyskać status emeryta zakładowego. Z żadnego zapisu tego Regulaminu nie wynika, iż ma to nastąpić bezpośrednio po zakończeniu okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Nie wynika to także z (...) dla pracowników rozwiązujących stosunek pracy w związku z przystąpieniem do Programu (...), czyli pisma informującego pracowników korzystających z (...) min. o tym w jaki sposób zarejestrować się w PUP, komu przysługuje świadczenie przedemerytalne, czy o zasadach ubezpieczenia grupowego. Pracodawca powoda nie wprowadził takiej regulacji także w innych obowiązujących u niego aktach wewnętrznych. Twierdzenie zatem, iż powód powinien zaraz po okresie korzystania z zasiłku dla bezrobotnych nabyć prawo do świadczenia emerytalnego bądź emerytury jest gołosłowne. Analizując pełny zapis § 7 ust. 3 Regulaminu (...), można stwierdzić, że pracodawca, który chciał określić konkretny termin jakiegoś wymaganego działania pracownika, uczynił to wprost i w sposób konkretny. Mianowicie w § 7 ust. 3 podpkt b wprowadził zapis dotyczący terminu 30 dni do rozpoczęcia przez pracownika okresu zasiłkowego od momentu rozwiązania umowy o pracę. Należy przyjąć, że jeżeli faktycznie intencją pracodawcy było wprowadzenie obowiązku niezwłocznego rozpoczęcia korzystania ze świadczenia przedemerytalnego lub emerytury zaraz po zakończeniu okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, to zostałby w § 7 ust. 3 podpkt a wprowadzony taki właśnie konkretny zapis.

Zasadność takiego sposobu interpretacji zapisów § 7 ust. 3 Regulaminu (...) jak prezentowanego przez stronę powodową, w tym wynikającą z niego konieczność spełnienia przede wszystkim wymogu ostatniego miejsca zatrudnienia u pozwanego, potwierdzają zeznania powoda B. L. orz świadka M. L., będącego przewodniczącym jednej z organizacji związkowych działających u pozwanego. Powód zeznał bowiem, iż korzystając z (...) został poinformowany przez pracowników oddziału kadr pozwanego, iż aby po rozwiązaniu stosunku pracy w ramach (...) zachować prawo do uprawnień należnych emerytom i rencistom zakładowym, nie powinien podejmować żadnej pracy w innym miejscu. Nie został poinformowany, iż prawo to zachowa jedynie wtedy jeżeli w określonym czasie po zaprzestaniu pobierania zasiłku dla bezrobotnych nabędzie prawo do świadczenia przedemerytalnego bądź emerytury. Koresponduje to z treścią zeznań M. L., który zeznał, że w pozwanym Oddziale odbywały się spotkania pracodawcy z tzw. stroną społeczną, tj. przedstawicielami organizacji związkowych działających w Oddziale odnośnie Programu Dobrowolnych Odejść. Uczestniczył w nich m.in. świadek M. L. jako przewodniczący (...) 80 Oddziału Zespołu Elektrowni (...). Podczas tych spotkań, przedstawicielom organizacji związkowych także mówiono, iż prawa emeryta/rencisty zakładowego będą przyznane pracownikom, wtedy, jeżeli ich ostatnim zakładem pracy będzie (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...). Był to jedyny wskazywany warunek nabycia takiego prawa.

W toku postępowania świadek D. G. wskazała, że wprowadzając taki zapis jak w § 7 ust. 3 Regulaminu (...) intencją pracodawcy nie było umożliwienie takiej sytuacji, że status emeryta zakładowego uzyska osoba, która nabyła prawo do emerytury po 3-4 latach od rozwiązania umowy o pracę w ramach (...). Nawet jeżeliby uznać, że zapisy Regulaminu § 7 ust. 3 dają szeroki zakres zastosowania (w sensie czasowym) dla pracowników, którzy przez bliżej nieokreślony czas nie podjęli zatrudnienia w innym miejscu zanim nabyli prawo do emerytury, to jednak zapis taki (być może niedookreślony) został wprowadzony przez samego pracodawcę i to pracodawca nie dopilnował obowiązku uściślenia tego terminu. Zapis taki należy traktować raczej na korzyść pracowników aniżeli odwrotnie. Powód wszak, posiadający 39- letni staż u pozwanego, pozostając w przeświadczeniu, iż jedynym warunkiem objęcia przez zakład pracy opieką socjalną jest niepodjęcie pracy w innym miejscu, wyrejestrował się z PUP i z nie podejmował nowego zatrudnienia aż do nabycia prawa do emerytury.

W odniesieniu do powyższych rozważań należy stwierdzić, iż powód spełnił wszystkie wymagane warunki wymagane Regulaminem (...), aby uzyskać status emeryta zakładowego. Fakt nabycia przez powoda prawa do emerytury oraz fakt, iż powód w okresie pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy z pozwanym w ramach (...) nie podjął zatrudnienia w innym miejscu były pomiędzy stronami niesporne.

Konsekwencją uznania, iż powód nabył prawo emeryta zakładowego w (...) S.A. Oddziale Zespół Elektrowni (...) w N., było jednoczesne ustalenie zgodnie z żądaniem pozwu, iż posiada on uprawnienie do należnych emerytom świadczeń wynikających z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, obowiązującego u pozwanego, tj. świadczeń socjalnych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do korzystania z energii elektrycznej na zasadach przewidzianych w Załączniku nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego pracy dla pracowników pozwanego.

Pozwany nie kwestionował przy tym w toku postępowania prawa osób, które na podstawie § 7 ust. 3 pkt a Regulaminu (...) uzyskały status emeryta zakładowego do świadczeń socjalnych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz do ekwiwalentu pieniężnego za energię elektryczną na zasadach przewidzianych w Załączniku nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego pracy dla pracowników pozwanego. Pozwany kwestionował w toku postępowania jedynie to, że powód uzyskał status emeryta zakładowego na mocy § 7 ust. 3 pkt a Regulaminu (...).

Zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 2 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego u pozwanego, do korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych uprawnieni są m.in. byli pracownicy, którzy przeszli na emeryturę lub rentę albo pobierają zasiłek lub świadczenie przedemerytalne – objęci opieką pracodawcy.

W myśl zaś ust. 7 Załącznika nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, emeryci lub renciści oraz osoby pobierające zasiłki i świadczenia przedemerytalne, którzy z dniem przejścia na emeryturę lub rentę oraz pobierające zasiłek i świadczenia przedemerytalne korzystali z energii elektrycznej na zasadach określonych w ust. 1,2,3 i 6 oraz wdowy (wdowcy) i sieroty, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach - nabywają prawo z dniem 1.01.2006r. do ekwiwalentu pieniężnego w wysokości (3000 kWh x 80% ceny energii elektrycznej i składnika zmiennego opłaty przesyłowej oraz 100% wartości opłaty stałej sieciowej i opłaty abonamentowej wg taryfy jednostrefowej ogólnie obowiązującej dla gospodarstw domowych). W okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych B. L. nie korzystał ze zniżki na energię elektryczną na podstawie 1,2,3 i 6 Załącznika nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy.

Niespornym było w sprawie, że w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych B. L. (podobnie jak inne osoby, które skorzystały z (...) i korzystały z tego zasiłku) nie korzystał ze zniżki na energię elektryczną na podstawie 1,2,3 i 6 Załącznika nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy. Mimo tego, jak wynika z zeznań świadka D. G. i świadka M. L., wynika, że za uprawnionych do ekwiwalentu pieniężnego na podstawie ust. 7 Załącznika nr 22 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, pracodawca uważał wszystkich emerytów zakładowych, także tych emerytów, którzy uprzednio rozwiązali stosunki pracy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść, a po rozwiązaniu stosunku pracy pobierali zasiłki dla bezrobotnych, nie korzystając wówczas z energii elektrycznej na zasadach określonych w ust. 1,2,3 i 6 Załącznika nr 22. Tak też było to rozumiane przez przedstawicieli organizacji społecznych, z którymi pracodawca uzgadniał wejście w życie od 1 stycznia 2016r. Załącznika nr 22 do (...). Jednym z tych przedstawicieli był świadek M. L.. Okoliczności, że prawo do ekwiwalentu za energię elektryczną przysługuje wszystkim emerytom zakładowym, nie kwestionował, jak wspomniano wyżej, pozwany.

Stan faktyczny w sprawie, w przeważającej mierze bezsporny, ustalono na podstawie niekwestionowanych przez strony dokumentów licznie zgromadzanych w sprawie oraz na podstawie zeznań świadka D. G., M. L. i powoda B. L., co do których brak było podstaw, aby ocenić je jako niewiarygodne.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w pkt I wyroku.

W pkt II wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda 360 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na które składały się koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego ustanowionego w sprawie. Zgodnie z art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Wysokość tych kosztów wynika z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – w wersji obowiązującej w dniu wytoczenia powództwa (Dz.U. z 2015r., poz.1804).

Zgodnie z treścią art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2006.167.1398 ze zm.) kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator lub prokurator, Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W myśl art. 35 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w sprawach z zakresu prawa pracy pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 złotych wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa 50.000 złotych, pobiera się od wszystkich pism procesowych opłatę sądową. Z uwagi na to, że w niniejszej sprawie wartość przedmiotu sporu wynosiła mniej niż 50.000 złotych powód był zwolniony od ponoszenia opłaty od złożonego pozwu, wynoszącej 5% wartości przedmiotu sporu zgodnie z art. 13 cytowanej ustawy w pkt III wyroku obciążono pozwanego ww. kosztami.

W pkt IV wyroku zaś orzeczono o zwrocie na rzecz powoda kwoty 55,80 zł nienależnie uiszczonej przez powoda tytułem opłaty od pozwu w toku postępowania.

Z:

1.  (...),

2.  (...),

3.  (...),

4.  (...)

5.05.2017r.